İçeriğe atla

Karakol (satranç)

Anand, İvançuk'a karşı, Amber, 2001
abcdefgh
8
d8 white rook
e8 black knight
a7 white rook
a6 black pawn
e6 black rook
f6 black pawn
g6 black king
h6 black pawn
a5 white pawn
b5 black rook
c5 black pawn
e5 black pawn
g5 black pawn
b4 black pawn
c4 white knight
b3 white pawn
f3 white pawn
h3 white pawn
c2 white pawn
f2 white king
g2 white pawn
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
c4'teki beyaz at güçlü bir karakolu işgal ediyor, a5'teki piyonu savunuyor ve d6 karesine saldırıyor.


Karakol; dördüncü, beşinci, altıncı veya yedinci yatayda bulunan, bir piyon tarafından korunan ve rakibin piyonu tarafından saldırıya uğrayamayan bir karedir.[1][2] Bu tür bir kare, rakip için bir "delik" olarak kabul edilir (Hooper & Whyld 1992). Sağdaki diyagramda[3] c4 karesi bir karakoldur ve beyazın atı tarafından işgal edilmiştir. Bu kareye siyahın piyonları tarafından saldırı yapılamaz; çünkü d dikeyinde bir piyon yoktur ve siyahın b dikeyindeki piyonu ise çok ileridedir.

Karakollar, özellikle bir at kullanarak saldırı başlatmak için elverişli karelerdir. Bir karakol, eşdeğer bir taşla takas edilmesinin zor olduğu durumlarda daha da etkilidir; örneğin, rakibin elinde sadece karakol karesinin zıt renginde bir fili varsa.

Atlar, düşmanın güçlü bölgesine yakın olduklarında en verimli şekilde çalışır. Bunun nedeni, atların kısa menzilidir, bu; fil, kale ve vezirler için geçerli değildir. Ayrıca atlar tahtanın merkezinde, kenarlardan daha etkilidir.[4] Bu nedenle, hedeflenen ideal konum, merkezî (c, d, e veya f) dikeylerden birinde, ileri bir pozisyonda (örneğin, altıncı yatayda) bir karakol olmalıdır. Karakolların ve etkilerinin bilinmesi, izole vezir piyonunu (İVP) içeren durumları değerlendirmek için kritiktir.

Öte yandan, Nimzoviç'e, karakolun kenar (a, b, g ve h) dikeylerinden birinde olduğunu söylendiğinde, bu karakolu en iyi şekilde kullanacak taşın kalesi olduğunu savunmuştur. Bunun nedeni, kalesinin yatay boyunca tüm karelere baskı yapabilmesidir.[5]

Kaynakça

  1. ^ Sgîrcea, Raluca; Castellanos, Renier (25 Nisan 2016). "The Importance of Creating Outposts". thechessworld.com. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. 
  2. ^ Chandan, Sanjana (20 Aralık 2020). "Outpost Squares - How to Create and How to Play Around". CHESS KLUB (İngilizce). Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. 
  3. ^ Anand vs. Ivanchuk, Amber, 2001 at chessgames.com 9 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ "Knight outposts". Exeter Chess Club. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021. 
  5. ^ Nimzowitsch, Aron (1925). My System. Londra: B.T Batsford Ltd (1987 reprint). ISBN 0-7134-5655-8. 

Bibliyografi

  • Hooper, David; Whyld, Kenneth (1992), "outpost", The Oxford Companion to Chess, 2nd, Oxford University Press, ISBN 0-19-280049-3 
  • Nimzowitsch, Aron (2007) [1925], My System, Quality Chess, ISBN 978-1-907982-14-9 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Satranç</span> İki oyuncu ile oynanan, turnuvaları düzenlenen ve birçok farklı türü olan zeka oyunu

Satranç, iki oyuncu arasında satranç tahtası ve taşları ile oynanan bir masa oyunudur. Dünya çapında turnuvaları düzenlenir ve bir spor dalı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Satranç açılışları</span> satranç oyununun ilk hamleleriyle yapılan dizilim

Satranç açılışları ya da satranç açılımları, bir satranç oyununun ilk adımını oluşturan ve oyun ortasındaki pozisyonu belirlemede önemli olan "açılış hamleleri"dir. Tüm açılış dizilimleri beyazın hamlesiyle başlar ve siyahın bu hamleye yanıt vermesiyle biter. Çok sayıda açılış hamlesi ve bir o kadar da varyantları vardır. Bu açılışlar durgun pozisyon oyunlarından vahşi taktik oyunlarına kadar uzanır. Satranç oyunlarında, oyun 3'e ayrılır. "Açılış" oyunun ilk kısmıdır, piyonlarla merkez kuşatılır ve taş geliştirme yapılır, ardından genelde taş değişiminin yapıldığı "oyun ortası" ve son taşların kaldığı maçın kaderinin hemen hemen belirlendiği "oyun sonu" kısmı gelir.

<span class="mw-page-title-main">Cebirsel notasyon (satranç)</span> Satranç hamlelerini kaydetmek için kullanılan cebirsel ifadeler

Notasyon ile gösterim satrançta hamleleri belirtmek ve kayıt altına almak için kullanılan bir gösterim biçimidir. Resmi turnuvalarda notasyon tutmak zorunludur. Bu yöntemle maçlar esnasında imkansız hamleler yapılmışsa durumun fark edilmesi sağlanır.

Kale, satranç oyununda kullanılan vezirden sonra en güçlü satranç taşıdır. Bu taş satranç tahtası üzerinde uygun dizilişte en sağ ve en solda yer almak üzere bir oyuncuda iki tanedir. Maddi değeri 5 piyon birimidir.

Vezir, satranç oyunundaki saldırı alanı en geniş taştır. Satranç oyununda her oyuncu oyuna şahın yanında konumlandırılmış bir vezirle başlar. Maddi değeri 9 piyon birimidir.

Piyon, satranç oyunundaki en zayıf ve sayıca en fazla olan taştır. Satranç bir savaş oyunu olarak düşünülürse piyonlar bu savaştaki en yalın asker olan piyadeyi temsil eder. Satranç oyununda her oyuncu oyuna sekiz piyonla başlar. Bu piyonlar oyuncunun gördüğü taraftan bakıldığında satranç tahtasının ikinci sırasını kaplar. Piyonların başlangıç konumu beyaz taşlarla oynayan oyuncu için a2, b2, c2, d2, e2, f2, g2 ve h2, siyah taşlarla oynayan oyuncu için a7, b7, c7, d7, e7, f7, g7 ve h7 kareleridir. Piyonlar karşı takımın son yatayına ulaştığında at, fil, kale veya vezire terfi edebilir.

<span class="mw-page-title-main">Satranç türevi</span>

Bir satranç türevi, satranç oyunundan türetilmiş, bu oyunla ilgili ya da bu oyuna benzer bir oyundur.

<span class="mw-page-title-main">Altıgen satranç</span>

Altıgen satranç, altıgen bir tahtanın üzerinde oynanan satranç türevlerinin ortak adıdır. En fazla bilineni 1936 yılında Władysław Gliński tarafından oluşturulmuş Gliński'nin altıgen satrancıdır.

Öndelik, satranç oyununda birbirinden farklı güçteki oyuncuların oynadığı oyunun daha denk oynanması için bulunan bir yoldur. Değişik öndelik türleri vardır: eksik taşla başlayarak rakibe üstünlük tanıma, hareket önceliği verme, fazladan zaman verme vb. Öndelik özellikle satrancın para karşılığı bahis amaçlı oynandığı 18inci ve 19uncu yüzyıllarda, zayıf oyuncuların güçlü oyuncularla ayrıcalık almadan oynamaması nedeniyle oldukça çok kullanılan bir yol olmuştur. Ancak günümüzde fazla kullanılmamaktadır.

Açmaz bir satranç taktiğidir. Açmaz durumunda saldırıya uğrayan taş daha değerli bir başka taşını saldıran tarafa vermeden hareket edemez. Açmaz konumu oluştuğunda saldıran taş için açmaza aldı, savunan taraf için açmazda ifadesi kullanılır. Sadece yatay, dikey ve çapraz olarak çok sayıda karede hareket edebilen taşlar rakip taşları açmaza alabilir. Şahlar, Atlar ve piyonlar rakiplerini açmaza alamazlar. Şah dışında her taş açmaza alınabilir zira şah çekildiğinde zaten Şah ile hamle yapmanız gereklidir.

<span class="mw-page-title-main">Çifte şah</span>

Çifte şah, satrançta aynı anda 2 taşla birlikte şah çekmeye verilen isimdir. Satranç notasyonunda tek taşla çekilen şah ile aynı sembolle gösterilir. ("+"). Bazı durumlarda "++" şeklinde gösterilse de "++" aslında şah mat durumunun sembolüdür. Bu makalede "++" sembolü mat durumunu göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Timur satrancı</span>

Timur satrancı veya Timurlenk satrancı bir Orta Çağ satranç çeşididir. Modern satranç gibi, shatranj'dan türetilmiştir. Timur satrancı, Türk lider Timur döneminde Orta Asya'da geliştirilmiş, icadı da Timur'a atfedilmiştir. Timur satrancının üst varyantı, Chaturanga'nın daha büyük bir çeşidi olduğundan, yaygın satranca karşılık gelen Shatranj ash-shaghir 'a karşıt olarak Shatranj Al-Kabir olarak da adlandırılır. Oyun genel hatlarıyla modern satranca benzese de önemli farklılıklar bulundurmaktadır, örneğin piyonların çeşitlerinin olması ayırt edici bir özelliktir.

Bir satranç oyununda piyon yapısı, piyon düzeni, piyon iskeleti ya da piyon strüktürü, satranç tahtasındaki piyonların konfigürasyonudur. Piyonlar satranç taşları arasında en az hareketli olanlardan olduğundan, piyon yapısı nispeten statiktir ve dolayısıyla pozisyonun stratejik karakterini belirlemede büyük rol oynar.

Satrançta izole bir piyon, bitişik dikeylerinde kendi renginde piyon bulundurmayan bir piyondur. İzole piyonlar genellikle bir zayıflıktır çünkü diğer piyonlar tarafından korunamazlar. Piyonun önündeki kare, rakibin taşları oturtması için iyi bir karakol olabilir. Piyonu korumak için daha az taş olduğundan, izole piyonlar genellikle oyun sonunda zayıflar.

Evans Gambiti, aşağıdaki hamlelerle başlayan bir satranç açılışıdır:

Satrançta, Yunan Hediyesi Fedası olarak da bilinen Klasik Fil Fedası, rakip şah kanadına rok attıktan sonra bir noktada beyazın Fxh7+ oynayarak veya siyahın Fxh2+ oynayarak yaptığı tipik bir fil fedasıdır; amaç genellikle saldırıp şah mat yapmak veya materyal kazanmaktır. Rakibin savunmasını dikkate almak önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">Aron Nimzoviç</span>

Aron Nimzoviç [Letonca: Ārons Nimcovičs, Rusça: Аро́н Иса́евич Нимцо́вич , 7 Kasım 1886 - 16 Mart 1935], Letonya doğumlu Danimarkalı satranç oyuncusu ve yazar. Nimzoviç 1920'lerin sonlarında gelindiğinde dünyanın en iyi satranç oyuncularından biriydi. Hipermodernler arasında en önde gelen isimdi ve satranç teorisi üzerine çok etkili bir kitap yazdı: My System (1925–1927). Nimzoviç'in ilk olarak 1929'da Almanca olarak yayınlanan ufuk açıcı eseri Chess Praxis ; gençlik öncesi döneminde, geleceğin Dünya Şampiyonu Tigran Petrosyan tarafından satın alındı ve bu kitap onun satranç oyunculuğu gelişiminde büyük bir etkiye sahip olacaktı.

Satrançta batarya, aynı yatayda, dikeyde veya çaprazda iki veya daha fazla taşın bir araya gelmesiyle oluşan bir yapıdır. Rakip şahın korumasını ortadan kaldırma veya sadece taş değişiminde kazançlı çıkmak için bir dizi taşı ortadan kaldırma taktiğidir.

Satrançta, özellikle oyun sonlarında, anahtar kare bir oyuncunun şahının bu kareyi işgal edebilmesi durumunda, kendi piyonunu terfi etmesi veya rakibin piyonunu kazanması gibi bir kazanç sağlamasını mümkün kılan kareye denir. Anahtar kareler genellikle sadece şahlar ve piyonlardan oluşan oyun sonlarında kullanışlıdır. Şah ve piyon, şaha karşı oyun sonunda, anahtar kareler piyonun konumuna bağlıdır ve belirlenmesi kolaydır. Bazı daha karmaşık konumlarda anahtar kareler kolayca belirlenebilirken diğer konumlarda anahtar karelerin belirlenmesi daha zor olabilir. Bazı konumlarda hem beyaz hem de siyah için anahtar kareler bulunabilir.  

<span class="mw-page-title-main">Mat kalıbı</span> matı sağlayan, tanınmış, özel veya çalışılmış bir taş dizilimi

Satrançta mat kalıbı; matı sağlayan, tanınmış, özel veya çalışılmış bir taş dizilimidir. Bazı mat kalıpları, yeterince sık meydana geldikleri için satranç yorumlarında belirli isimler kazanmıştır. Aşağıdaki diyagramlar, Beyaz'ın Siyah'ı mat ettiği bu tür matları göstermektedir.