İçeriğe atla

Karakatau

Koordinatlar: 6°06′07″S 105°25′23″E / 6.102°G 105.423°D / -6.102; 105.423
Krakatoa
Krakatoa'nun 1883'teki patlamasının 1888'de yapılan bir litografisi
Harita
En yüksek noktası
Yükseklik813 m (2.667 ft 4 in)
Çıkıntı813 m (2.667 ft 4 in)
Yalıtılma21,71 kilometre (13,49 mi)
Karakatoa'nın volkanik çalışması
1999'da püskürme
18 Mayıs 1992'de Krakatau Adaları

Sumatra ile Cava arasında bulunan ve Endonezya'ya bağlı bir ada olan Karakatau (Karakatoa[1]) adası coğrafi bir kavram olmaktan çok yine bu adada olan ve adanın adı ile anılan yanardağı ile bilinir. Karakatau Yanardağı, 20 Mayıs 1883 tarihinde beklenmedik bir şekilde faaliyete geçerek yüzlerce nükleer bombanın yaratacağı bir güçle patlamış ve hesaplamalara göre 30 metre yüksekliğinde dev tsunamilerin oluşumuna neden olmuştur.[2] Oluşan bu tsunamiler Karakatau adasını (13 kilometrekare) tamamı ile yutmuştur. patlama 35.000 kişinin yaşamını yitirmesine neden olmuştur.

Karakatau Yanardağı'nın patlaması ender ulaşılabilen bilimsel verilerin elde edilmesini de beraberinde getirmiştir. Bu patlama sonrasında, volkanik partiküllerin oluşturduğu dev bulutlar, bu bölgeyi yıllarca karanlıkta bırakmış, ayrıca dünyanın atmosfer sıcaklığında 2 santigrat derecelik düşüşe neden olmuştur.

Aktiviteler

Yanardağın yakınındaki bir tekneden görünümü. (Panasonic DMC-FZ8 model (ISO100, 1/400 sn) ve 0,7 geniş açılı dönüştürücü lensle çekilmiştir.)

Bilimsel çalışmalar

Biyoloji alanında, "Krakatoa sorunu" adalardaki hayatın izleri tamamen 1883'teki püskürme ile silindi, ada sterilize oldu mu, yoksa hayatta kalmayı başaranlar var mı?[3] · [4] Mayıs 1884'te bilimadamları manzarayı ilk gördüklerinde, bulabildikleri tek canlı türü ise Rakata'nın güney yamaçlarında bir çatlaktaki örümcekti.[5] Hayat yine de tekrar ve hızlıca yayıldı: doğu yamacı tohumları muhtemelen deniz akıntılarıyla veya kuş dışkıları ile taşınmış ağaç ve çalılarla kaplıdır. Adalardaki bitki örtüsü art arda püskürmeler yüzünden kötü şekilde etkilenmiş ve ortalama hala kırılgandır.[6]

Madencilik

Ekim 1916'da Johann Handl adındaki bir Alman ponza çıkarmak için bir maden arama ruhsatı alır. 8.7 km2 bir alanı, yani kabaca Krakatoa'nın doğu yarısının tamamını kapsayan ruhsat 30 yıllıktır. 4 yıl boyunca Rakata'nın güney kıyısını işgal etmesinin ardından anlaşma şartlarına uygun olmayan şekilde işlem yapmasından dolayı işten el çektirildi. Bu sürede bir koloni kurup dört Avrupalı aileyle ve 30 işçi ile tarla ektiler. Kazara sıçanları da adayla tanıştırdılar. Ayrıca 1883 kül yığınlarının altında yanmamış ağaçları kazarak bulup 5 metre derinlikte de tatlı suya eriştiler.[7]

Turizm

Java'nın batı sahil hafta sonu geçirmek için gelen zengin Jakartalılar, popüler bir turistik yer haline gelmiştir. Krakatoa da tur faaliyetlerinin bir parçası oldu. Başlangıç noktası Labuan limanı ama aynı zamanda Anyer ve Carita'daki bir turizm tesisinden de erişilmekte.

Krakatau Adaları scuba (tüplü dalış) için uygun bir yer bulunmaktadır.

Çevrenin korunması

Pulau Anak Krakatau Doğal Rezervi
Alan türü Doğa koruma alanı
SınıflandırmaIUCN Ia
Devlet Endonezya
DevletEndonezya
İlBanten ve Lampung
Kapladığı alan 2.5
Koruma tedbirleri vii; x
Kuruluş tarihi 1991
İnternet sitesi http://www.protectedplanet.net/101486

Handl'in ayrılmasından sonra, adasının batı kısmı Krakatao Verlaten Temmuz 1919'da Ulusal Anıt olarak sınıflandırıldı. Doğu kesimi 1925 yılında ilave edildi ve 1921'de kurulan Ujung Kulon korumasına dahil edildi.[8] 1980 yılında Ulusal Park haline gelen bölge 1206 km2'ye yayılı olup bunun 443 km2'si okyanustur. Takımada hem Cava parkın hem de Sumatra ve Lampung vilayetinin yetkilileri tarafından idare edilmesi ve bağlı olamayacağı gerçeğine dayalı bir anlaşmazlık, 1990 yılında park için ayrı bir statü yaratılmasına yol açmıştır. 1996 yılından beri özel teknelerle devriye olmasına rağmen, Sertung adasında kurulu koruma görevlileri tarafından da takip edilir. Nihayet, 1992 yılında, park UNESCO Dünya Mirası seçildi. Nüfusu altmıştan az olduğu tahmin edilen Cava gergedanı parkta sığındı.[8][9]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2009. 
  2. ^ (İngilizce) Simon Winchester, Krakatoa: The Day the World Exploded: August 27, 1883, Harper Collins, New York, 2003, ISBN 0066212855
  3. ^ (İngilizce) Ian Thornton, Krakatau: The Destruction and Reassembly of an Island Ecosystem, Harvard University Press, 1997, s: 78-95 ISBN 0674505727
  4. ^ (İngilizce) Joan Martí, Gerald Ernst, Volcanoes and the Environment, Nature, 2005, s: 256-259
  5. ^ (İngilizce) Willy Ley, The Days of Creation, Modernage books, 1941, s: 89
  6. ^ (İngilizce) Ian Thornton, a.g.e., s: 48-77
  7. ^ (İngilizce) Simon Winchester, a.g.e., s: 355
  8. ^ a b (İngilizce) Ujung Kulon National Park, Indonesia 12 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  9. ^ (İngilizce) Justine Vaisutis, Indonesia, Lonely Planet, 2007, s: 128 ISBN 1741044359

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Endonezya</span> Güneydoğu Asya ve Okyanusyada yer alan bir ada ülkesi

Endonezya, resmî adıyla Endonezya Cumhuriyeti, Hint ve Pasifik okyanusları arasında, Güneydoğu Asya ve Okyanusya'da toprakları bulunan bir ülkedir. 17 binden fazla adadan oluşur. Bu adaların en büyükleri Sumatra, Cava ve Sulavesi ile kısmen Borneo ve Yeni Gine'dir. Endonezya dünyanın en büyük ada ülkesidir, 1.904.569 km²'lik yüzölçümüyle dünyada 14. sıradadır. 280 milyon civarında nüfusuyla dünyanın en kalabalık dördüncü ülkesi ve aynı zamanda en kalabalık Müslüman ülkesidir. Cava dünyanın en kalabalık adasıdır ve nüfusun yarıdan fazlasına ev sahipliği yapar.

<span class="mw-page-title-main">Santorini</span> Ege Denizinde Yunanistana bağlı ada

Santorini, Thira ya da Santoron, Ege Denizi'nde, Yunanistan'ın 200 km güney doğusunda yer alan volkanik adalar grubu.

<span class="mw-page-title-main">Surtsey</span> İzlandada ada

Surtsey, İzlanda'nın güney kıyıları yakınında bulunan volkanik bir ada. Adı, İzlandaca "Surtur'ün adası" anlamına gelir. 63.30° Kuzey, 20.62° Batı koordinatlarında bulunan ada, İzlanda'nın en güneydeki ve en genç toprak parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Volkanik kış</span>

Volkanik kış, olarak alt atmosfer tabakasının bir yanardağ patlaması sonucu soğuması fenomeni. Kül ve kükürtlü gazlardan oluşan aerosollar ve sülfürik asit, büyük patlamayla stratosfere kadar fırlayarak sis gibi bütün Dünya'yı kaplar. Güneş ışınları böylece kısmen yutulur, kısmen de uzaya yansır. Stratosferde bu durum bir ısınmaya yol açar. Yerdeyse ortalamada Dünya iklimi soğur, bölgesel ve mevsimlere bağlı olarak aynı zamanda ısınmalar da olur. Volkanik kışa benzer bir etki, (varsayılan) bir atom savaşıyla ortaya çıkan nükleer kıştır.

<span class="mw-page-title-main">Piroklastik akıntı</span>

Piroklastik akıntı, volkanlardan çıkan ve sıcak gazlardan beslenmiş kor halindeki kül ve lav parçaları ile volkanik yamaçlardan çok hızlıca aşağıya akan sıcak akıntılardır. Bu akıntılar saatte 200 km hıza ulaşabilirler. Piroklastik akıntılar iki ana bölümden oluşur. Bunlar yer çekimi etkisinin artışı ve şiddetli türbülans akıntılarıdır. Yer çekimi etkisinin artışı; piroklastik akıntıların bir bakıma çığ ve heyelanlara benzer bir şekilde hareket etmesine sebep olur. Bunlar, lav parçalarından ve hareketli kütlede sıkışan havanın ısınıp genleşmesiyle açığa çıkan gazlar tarafından harekete geçerler. Bu gazlar, tabandaki kayaçlar ile akan malzeme arasındaki sürtünmeyi azaltır. Şiddetli türbülans akıntıları ise; ortamdaki kül ve pumis parçaları ile sürtünmenin en aza indirgenmesine katkıda bulunan önemli mekanizmalardan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Volkan kemeri</span>

Volkan kemeri. Stratovolkan, aynı zamanda kompozit volkan olarak da bilinir, uzun boylu konik volkan birçok lav, tefra, pamis ve volkanik kül katmanları tarafından sertleşerek inşa edilmiştir. Kalkan volkanların aksine strato volkanlar ve dik profilleri ve periyodik patlamalı püskürmeler ile karakterize edilirler. Bazı çökmüş kraterler ile kalderalarda bu şekilde adlandırılır. Genellikle stratovolkanlar yüksek viskoziteden dolayı uzağa yayılmadan önce soğur ve katılaşırlar. Bu lav oluşturan magma daha az bir miktarda viskoz mafic magma ile yüksek-orta derecede silika içermektedir. Geniş felsik, lav akıntıları nadirdir,15 km (9,3 mi) kadardır. Stratovolkanlar erüptif malzemelerin sıralı dökülmeleri itibaren inşa edilen kendi kompozit yapısı nedeniyle bazen “kompozit volkan” da denir. Onlar daha az yaygın olan kalkan volkanların aksine volkan tipleri arasında en yaygın olanlardandır. İki önemli Stratovolkan olan Krakatoa en iyi bilineni ve Vezüv 1883'teki patlama Pompei ve Herculaneum kasabalarnı önemli oranda tahrip etti. Aynı zamanda bu patlama binlerce kişinin ölümüne sebep olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Lassen Volkanik Ulusal Parkı</span>

Lessen Volkanik Ulusal Parkı, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzey-doğusunda, Redding ile Susanville küçük şehirleri yakınlarında bulunan ve 429 km² yüzölçümü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî parktır.

<span class="mw-page-title-main">Katmai Dağı</span> Amerikada bir dağ

Katmai Dağı, ABD'nin Alaska eyaletinin güneyinde Alaska Yarımadası üzerinde tümüyle Katmai Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi içinde bulunan masif bir aktif stratovolkan dağıdır..

<span class="mw-page-title-main">Hawaii (ada)</span> Büyük Okyanusta bulunan Hawaii Takımadalarının en büyük adası

'Hawaii veya Hawaii Büyük Adası (İngilizce: The Big Island, Hawai‘i; Hawaii dili: mokupuni o Hawai‘i Büyük Okyanus kuzeyinde bulunan volkanik Hawaii Takımadaları'nın en büyüğü ve en güneydoğuda bulunanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Novarupta</span>

Novarupta, ABD'nin Alaska eyaletinin güneybatısında ve Alaska Yarımadası üzerinde bulunan bir aktif yanardağdır.

<span class="mw-page-title-main">Minos Patlaması</span>

Minos patlaması aynı zamanda Thera Santorini patlaması olarak da bilinmektedir. Tarihte bilinen en geniş patlamalardan biridir. Patlama Thera Adası ve Minion yerleşiminde meydana gelmiştir. Girit kıyısındaki ada ve tarım alanlarını da kapsamaktadır. Patlama konusunda kesin bilgiler yoktur ama Yunan mitolojisinde geçtiği söylenmektedir. Mısır'daki gürültünün de bundan kaynaklandığı düşünülmektedir. Patlamanın eski kayıtları net olmamasına rağmen Mısır'daki Tempest Stele'sinde tarif edilen büyük fırtınanın bu olabileceği düşünülüyor. Çin Bambu yıllıklarında da volkanik kış ve belirtilen soğuk dalga ile bulgular çakışmaktadır. Platon'un Atlantis'inin de temel konularının da bu patlamadan oluştuğu iddia edilir.

<span class="mw-page-title-main">Hekla</span> İzlanda’nın güneyinde bir stratovolkan

Hekla 1.491 metre yüksekliğinde İzlanda'nın güneyinde bulunan bir stratovolkandır. Hekla İzlanda'nın en aktif volkanlarından biridir. 874 yılından bu yana 20 patlama meydana gelmiştir. Avrupalılar bu yanardağı "Geçiş" olarak nitelendirirlerdi. Hekla uzun bir volkanik sırt parçasıdır. Bu sırtın en aktif kısmı yaklaşık 5,5 kilometre uzunluğunda Heklugja adında bir fissür olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Ujung Kulon Millî Parkı</span> Endonezya, Cavada ulusal park

Ujung Kulon, Endonezya'nın Banten ilinde, Cava'nın batı ucunda yer alan bir millî parktır. Lampung ilindeki Karakatau volkanik ada grubunu ve Panaitan da dahil olmak üzere diğer adaları ve Sunda Boğazı'ndaki Handeuleum ve Peucang gibi daha küçük kıyı adacıklarını da içerir.

<span class="mw-page-title-main">Tambora Dağı</span> Sumbawadaki aktif bir stratovolkan

Tambora Dağı veya Tomboro Dağı, Endonezya'nın Küçük Sunda Adaları'ndan biri olan ve hem kuzeyi hem de güneyi okyanusal kabuk ile çevrili Sumbawa'daki aktif bir stratovolkandır. Tambora, altındaki aktif yitim zonu tarafından oluşturulmuştur. Bu da Tambora Dağı'nın 4.300 metre (14.100 ft) yüksekliğe ulaşmasını sağlamıştır. Yanardağ, Nisan 1815'teki patlamasından önce Endonezya takımadasında en yüksek zirvelerden biriydi. Dağın içindeki büyük bir magma odasının on yıllar boyunca dolmasıyla 1815'te meydana gelen patlama ile dağdaki volkanik olaylar tarihi bir zirveye ulaştı.

<span class="mw-page-title-main">1815 Tambora Dağı patlaması</span>

1815 Tambora Dağı patlaması, Volkan Patlama İndeksi (VEI)'nde 7 alarak tarihte kaydedilmiş en büyük patlamalardan biridir. MS 180 yılındaki Taupo Gölü patlamalarından bu yana bu dereceyi alan doğrulanmış tek patlamadır.

<span class="mw-page-title-main">Sunda Yayı</span>

Sunda Yayı, Sumatra ile Cava adalarını ve Sunda Boğazı ile Küçük Sunda Adaları'nı meydana getiren volkanik bir yaydır. Bu adaların topoğrafik omurgasını bir volkan zinciri oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lökbatan Çamur Volkanı</span> Azerbaycanda bir volkan

Lökbatan Çamur Volkanı, Azerbaycan'ın Bakü şehrinin 15 km güneybatısında yer alan Lökbatan kasabası yakınlarında, Hazar Denizi kıyısında aynı adlı petrol ve maden sahasında bulunan çamur volkanıdır. Püskürme sayısına göre "dünya rekortmeni" olan bu çamur volkanı, Azerbaycan'ın en aktif, dünyanın ise en aktif beş çamur volkanından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Bali Denizi</span> deniz

Bali Denizi, Bali adasının kuzeyinde, Endonezya'daki Kangean Adası'nın ise güneyinde bulunan bir su kütlesidir. Bali Denizi, Flores Denizi'nin güneybatı bölümünü oluşturur ve Madura Boğazı batıdan Bali Denizi'ne açılır.

<span class="mw-page-title-main">2021 Semeru yanardağ patlaması</span>

Semeru Yanardağı, 4 Aralık'ta Endonezya'nın Doğu Cava eyaletindeki Cava adasında aralıklarla patlamaya başladı. 9 Aralık itibarıyla Ulusal Felaket Yönetim Ajansı'nın resmi açıklamasına göre kırk üç kişi öldü, on iki kişiden haber alınamadı.

<span class="mw-page-title-main">Marapi Dağı</span>

Marapi veya Marapi Dağı, Endonezya'nın Batı Sumatra kentinde kompleks yanardağdır ve Sumatra'daki en aktif yanardağdır. Java'daki Merapi Yanardağı gibi "Ateş Dağı" anlamına gelir. Yüksekliği 2.885 metre (9.465,2 ft)'dir. Bukittinggi, Padang Panjang ve Batusangkar dahil olmak üzere dağın çevresinde birçok şehir ve kasaba bulunmaktadır. Volkan yürüyüşçüler arasında da popüler bir yanardağdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.