İçeriğe atla

Karaköy

Karaköy
Beyoğlu
Beyoğlu
ÜlkeTürkiye Türkiye
BölgeMarmara
İlİstanbul
İlçeBeyoğlu
Zaman dilimiUTC+03.00 (UDAS)
Alan kodu(+90) 212
Plaka kodu34
Karaköy İskelesi'nden çekilmiş bir fotoğraf.

Karaköy, İstanbul ilinin Beyoğlu ilçesine bağlı semt. Bankaları ve iş hanlarıyla ünlü en eski ticaret merkezlerinden biridir. Eski Galata semtinin modern adıdır. Tarih boyunca bir liman ve ticaret merkezi olma özelliğiyle ön plana çıkmıştır. Boğaziçi'nin Avrupa tarafında Haliç'in ağzında yer alır. Karaköy, şehrin çok tarihsel bölgelerinden ve en eskilerinden biridir. 19. yüzyılın son çeyreğinde Osmanlı Devleti'nin finans merkezi haline gelmişti. Bugün ise, önemli bir ticaret ve ulaşım merkezidir.

Bölge Karaköy Meydanı'ndan kendisini çevreleyen semtlere bağlanır. Güneybatıda Galata Köprüsü Karaköy'ü Eminönü'ne bağlar. Tersane Caddesi batıda Azapkapı'ya, Voyvoda Caddesi kuzeybatıda Şişhane'ye, Yüksek Kaldırım Caddesi kuzeyde Beyoğlu'na, Kemeraltı ve Necatibey Caddesi kuzeydoğuda Tophane'ye açılır. Karaköy bölgesi 19. yüzyılda, bankaların ve sigorta şirketlerinin toplanma yeriydi. Ayrıca günümüzde mekanik, elektrik, elektronik ve su tesisatı ekipmanlarının kolaylıkla bulunabileceği yerlerden biridir.

Tarihçe

Karaköy, Bizans zamanından beri bir liman alanına sahipti. Haliç'in kuzey sahili yerleşim için ayrıydı. Yaklaşık 1000 yılı civarında, Bizans İmparatoru Cenovalı tüccarlara bu bölgede yerleşme ve iş yapma iznini vermiş ve garantilemişti. Cenovalılar kendilerini ve ambarlarını korumak için dayanıklı istihkamlar yaptılar. Ceneviz duvar kalıntıları hâlâ görülebilir. Fakat Galata Kulesi onların içinde görülebilen duvarlardaki en yüksek ve en kuvvetli noktadır. 15. yüzyılda Galata bir İtalyan şehrine benziyordu.

Karaköy ve Galata Kulesi

1453'te İstanbul'un Fethi'nden sonra, bölge üç yerleşim kategorisine sahipti; Ceneviz, Venedik ve Katalan tüccarları; Ceneviz ve Osmanlı vatandaşları ile Rum, Ermeni, Gürcü ve Yahudiler. Nüfus kompozisyonu kısa zaman içinde değişti. 1478 nüfus sayımı'na göre bölgenin hemen hemen yarısı Müslüman idi.

1500 yılından itibaren, daha çok İspanyol engizisyonundan kaçan Sefarad Yahudileri buraya yerleşti. Karaköy, 1854-1856 Kırım Savaşı için savaşmaya gelen Avrupalıların ikinci akınına maruz kaldı. Savaş için gelen Büyük Britanyalı, Fransız ve İtalyan birleşik güçlerinin akınıydı. Rıhtım eksikliği, ordunun ve askeri ekipmanlarının boşaltılmasını zorlaştırdı. Bir Fransız şirketi 1879'da Karaköy'e bir iskele yapmak istedi, ancak 1895 yılında bitirilecekti.

19. yüzyılın son on yılında Karaköy kendini bankacılık bölgesi olarak geliştirdi. Osmanlı Bankası buraya merkezini kurdu. İtalyan ve Avusturya sigorta şirketleri şube ofislerini açtılar.

20. yüzyılda ticaret aktivitelerinin artması ile liman gümrük binaları, yolcu terminali ve deniz antreposu ile genişledi. Karaköy ayrıca, iskele boyunca yer alan Yunan tavernaları ile meşhur hale geldi. Ekim Devrimi (1917) sonrası Rusya'dan kaçan binlerce Beyaz Rus bu alana geldi ve yerleşti.

Ulaşım

Galata köprüsü ve Galata Kulesi

Karaköy, bugün uluslararası ve şehir içi yolcu trafiğinde büyük taşımacılık merkezidir. Galata Köprüsü Karaköy ile tarihî yarımadayı birbirine bağlar, köprünün üzerinden geçen T1 tramvay hattının Karaköy istasyonu bulunmaktadır. Yeraltı füniküler hattı (Tünel) 1875 yılından beri insanları Karaköy'ün alt ucundan İstiklal Caddesi'ne taşır.

İstanbul'un tek yüzen iskelesi olan Karaköy İskelesi'nden vapurlarla Boğaziçi'nin Anadolu Yakasındaki Haydarpaşa Garı ile Kadıköy'e ulaşım sağlanır.

Karaköy Limanı'ndan feribotlar, Karadeniz limanları; Odessa, Yalta, Sivastopol, Kırım, Kezlev, Herson, Novorossisk, Köstence çalışır. Büyük lüks seyahat gemileri Akdeniz limanlarından Atina, Dubrovnik, Civitavecchia ve Venedik limanlarına seyrederler.

Karaköy İskelesi, arkada Galata Kulesi, solda Galata Köprüsü (Şubat 2013)
Karaköy vapur iskelesi (Şubat 2013)

Ticaret

Yüzyıllardır aktif bir iş merkezi olan Karaköy, İstanbul'un en önemli ticaret merkezidir. Tersane Caddesi etrafındaki Perşembe Pazarı'nda bütün çeşitli makine parçaları ve aletler satışa sunulur. Elektrik parçaları satan dükkânlar Voyvoda Caddesi'nde yer alır. Kemeraltı Caddesi'nde çeşitli tesisat malzemeleri bulunabilir. Selanik Pasajı, Karaköy alanının alışveriş merkezidir. Dükkânlar elektronik parçalar üzerinde ihtisaslaşmışlardır. Üzerinden yoğun trafiğin geçtiği bir yeraltı çarşısı olan Karaköy Alt Geçidi, Karaköy İskelesi'ne alttan ulaşımda emniyetli bir geçiş sağlar. Karaköy, ayrıca deniz ürünleri, börek, muhallebi ve baklava yemek için popüler bir yerdir. Çeşitli küçük balık restoranları, pub ve kafeler Galata Köprüsü'nün Karaköy tarafında yer alır. Yolcu terminal binasında yer alan Liman Lokantası akşam yemeği ile meşhurdur. İstanbul'un genelevleri de Karaköy'dedir.

İlgili yerler

Karaköy'de, çeşitli eğitimsel ve dinsel yerler Latin-Katolik, Rum-Ortodoks, Ermeni ve Bulgar kiliseleri, zamanında Gürcüler tarafından da kullanılan sinagog ve Yunan, Yahudi, Fransız, İtalyan ve Avusturya okulları var olup kendi tarihsel kozmopolit karakterlerini yansıtırlar. Karaköy'de Avrupalı toplulukların bıraktığı zengin büyük tarihsel anıtlar bulunur. Bu eserler, Osmanlı döneminden beri zenginleşmektedir.

  • Galata Kulesi
  • Kamondo Merdivenleri, zengin bir Sefarad Yahudisi banker Abraham Camondo (1785-1873) tarafından yaptırılmış olup Barok stilinde yapılmıştır. Voyvoda Caddesi'nden tepeye, şık, 19. yüzyıl mahallelerine tırmanılır.

Müzeler

Kiliseler

  • San Petro ve Paolo Kilise'si, 1604 yılında inşa edildi.
  • Sankt Georg Kilisesi, 1675-1677 de Fransız rahipleri tarafından inşa edildi ve 1908'de Avusturyalı Lazaristler tarafından restore edildi.
  • Saint Michael Kilisesi
  • San Francesco Kilisesi
  • Santa Anna Kilisesi
  • Santa Maria Kilisesi
  • San Domenica Kilisesi
  • San Zoni Kilisesi
  • Surp Sarkis Kilisesi; 1360 civarında inşa edildi. İstanbul'daki en eski Ermeni kilisesidir.
  • Surp Hisus Pırgiç Kilisesi, bir Ermeni Katolik kilisesi. 1834'te inşa edildii. 1850'den 1928 yılına kadar patrikliğe ait bir yer olarak hizmet veriyordu. (Patrikliğin Beyrut'a taşınmasına kadar.)
  • Saint Benoit Kilisesi ve manastırı, okul ve dispanser. İstanbul'un en önemli ve köklü Latin Katolik kurumlarından biridir.
  • Galata Bulgar Kilisesi. Erken 20. yüzyılda küçük bir kilise olarak Katolik Bulgar cemaatinin ihtiyaçları için inşa edildi.
  • Haghios Nikolas Türk Ortodoks Kilisesi
  • Haghios Ioannis Süryani Kilisesi

Sinagoglar

Camiler

Eğitim

Dikkate değer kişiler

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İstiklal Caddesi</span> Beyoğlunda bir cadde

İstiklal Caddesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki Tünel Meydanı ile Taksim Meydanı arasında yer alan popüler bir caddedir. 19. yüzyılın sonlarından günümüze dek Türkiye'nin en popüler caddesi olma ünvanını koruyan cadde, 1,4 km uzunluğundadır. Orta noktası Galatasaray Lisesi'nin yanından geçen Yeniçarşı Caddesi'nin caddeyi kestiği ve 50. Yıl Anıtı'nın bulunduğu yer kabul edilir. Ortalama olarak 74 metre yükseklikte yer alan İstiklal Caddesi idari olarak 9 ayrı mahalleyi kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Beyoğlu</span> İstanbul ilçesi (Avrupa Yakası)

Beyoğlu veya eskiden Pera, İstanbul ilinin Avrupa yakasında bulunan ilçelerinden biridir. Kuzeybatıda Şişli ve Kâğıthane, doğuda Beşiktaş ve İstanbul Boğazı, güneyde ve batıda ise Haliç ile sınırlı ilçenin yüzölçümü 8,76 km2'dir ve 45 mahalleden oluşmaktadır. İsmini Pera da denen, Tünel–Taksim arasında uzanan İstiklal Caddesi ve ona açılan sokakların belirlediği alanı kapsayan Beyoğlu semtinden alır.

<span class="mw-page-title-main">Eminönü</span> Fatih sınırları içerisinde bir semt

Eminönü, İstanbul'un bir semtidir. İstanbul'un Tarihî yarımada olarak bilinen kısımda, Haliç'in batısında yer alır. 7 Mart 2008 tarihine kadar ilçe belediyesi olan Eminönü bu tarihte lağvedilerek kanunla Fatih ilçesine bağlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">St. Antuan Katolik Kilisesi</span> İstanbul, Türkiyede bir kilise

St. Antuan Katolik Kilisesi, İstanbul'un en büyük ve cemaati en geniş Katolik Kilisesi'dir. Beyoğlu'ndaki İstiklal Caddesi üzerinde Galatasaray'dan Tünel'e doğru giderken sol tarafta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Tophane</span> İstanbul da semt adı

Tophane, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde, boğaz kıyısında bir semttir. II. Mehmet İstanbul’u fethinden sonra 1455'te Tersane-i Amire (Haliç) ve 1460 Tophane-i Amire’yi (Tophane) kurarak İstanbul’da ilk sanayi hamlesini başlatmıştır. Tophane, bu özelliği nedeniyle Osmanlı döneminde İstanbul'un en eski sanayi bölgelerinden biridir denilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Ortaköy, Beşiktaş</span> Beşiktaş, İstanbul, Türkiyede mahalle

Ortaköy, Boğaziçi'nin Avrupa yakasında, Beşiktaş ilçesine bağlı mahalle ve semt. Ortaköy ve Mecidiye mahallelerinden oluşan Ortaköy semti, sahile açılan vadi boyunca yamaçlara kurulmuş bir yerleşmedir. Kuruçeşme, Ulus, Levazım, Balmumcu ve Yıldız mahalleriyle çevrili olan semtin kuzey sınırı Defterdarburnu'dur. Ortaköy Camii semtin sembolüdür.

<span class="mw-page-title-main">Levantenler</span> Osmanlı Devleti içinde yaşamış ve ticaretle uğraşmış Hristiyan azınlık

Levanten ya da argo tabiri ile Tatlısu Frenki, Osmanlı Devleti içinde özellikle Tanzimat sonrasında büyük liman kentlerinde yoğunlaşan ve ticaretle uğraşan Hristiyanları tanımlamak için kullanılır. En dar tanım olarak da; şu anki Doğu Akdeniz'e kıyısı olan devletlerde yaşayan Osmanlı döneminde yerleşmiş, Fransız-İtalyan kökenli Katoliklerdir. Yerel Hristiyan nüfusundan farklıdırlar.

<span class="mw-page-title-main">Balat, Fatih</span> Fatih, İstanbul, Türkiyede mahalle

Balat, İstanbul'un Avrupa Yakası'da Fatih ilçesinde, Haliç kıyısında, Ayvansaray ile Fener semtleri arasında yer alan bir semttir. Balat adı, Rumca saray anlamına gelen palation kelimesinden gelmektedir; surlardaki Blaherna Sarayı'na yakınlığından ötürü semte bu isim verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sinanpaşa, Beşiktaş</span> Beşiktaş, İstanbul, Türkiyede mahalle

Sinanpaşa, İstanbul ilinin Beşiktaş ilçesindeki bir mahalle. Mahallenin bulunduğu bölge 17.yy'dan önce Beşiktaş semti olarak anılmaktayken; Beşiktaş semtinin Galata beldesine bağlanması ile birlikte günümüzdeki ismini almıştır. Cihannüma, Türkali, Vişnezade semtleri ve İstanbul Boğazı ile çevrilidir. Adını aldığı Sinan Paşa Camii, Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi ve meydanı ile İstanbul Deniz Müzesi semt sınırları içindedir.

<span class="mw-page-title-main">Gedikpaşa</span>

Gedikpaşa, İstanbul, Fatih İlçesi'nde, Emin Sinan, Küçük Ayasofya, Kadırga, Şahsuvar, Muhsine Hatun, Nişanca, Mimar Kemalettin ve Beyazıt mahalleleri ile çevrili olup, Mimar Hayrettin Mahallesi sınırları içinde kalan semt.

<span class="mw-page-title-main">Kuledibi</span>

Kuledibi, Galata Kulesi'nin bulunduğu yer ve yakın çevresi.

Türkiye Levantenleri terimi, özellikle Tanzimat sonrası ticaretle uğraşmak maksadıyla Osmanlı İmparatorluğu'nun kıyı şehirlerine başta Fransızlar ve İtalyanlar olmak üzere yerleşen Avrupalıların soyundan gelip, günümüzde Türkiye'de yaşayan Levantenleri ifade eder. Türkiye'deki tahmini nüfusları bin civarındadır. Kültürel olarak en yoğun hissedildikleri yer olan İzmir dışında başta İstanbul ve Mersin olmak üzere kıyı şehirlerinde bulunurlar.

<span class="mw-page-title-main">Galata Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi</span> İstanbulda bir kilise

Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesi Karaköy semtinde bulunan Ermeni kilisesi. İstanbul'un fethinden önce İstanbul'a yerleşmiş olan Ermeniler ve Cenevizliler arasındaki iyi ilişkilerin bir sonucu olarak Cenevizliler kendilerine ait bir kutsal alanı Ermenilere satar. Kırım-Kefe kentinden İstanbul'a gelen Goms veya Gozma adlı bir hayırsever Ermeni tüccar, Cenevizlilerden alınmış olan bu arsa üzerine bir kilise inşa ettirir. Aved adlı bir demirci ustasının da kilisenin mihrabını tamamlayıp yanına Surp Haç Mabedi'ni inşa ettiği bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Karaköy İskelesi</span> İstanbul, Beyoğlunda bir iskele

Karaköy İskelesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde bulunan bir iskeledir. İskele, Haliç'te Galata Köprüsü'nün doğusunda yer almaktadır. Şehir Hatları tarafından işletilen iskeleden Eyüpsultan, Kadıköy, Bostancı ve Üsküdar'a giden seferler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Üsküdar İskelesi</span>

Üsküdar İskelesi, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde bulunan bir iskeledir.

<span class="mw-page-title-main">Karaköy (İstanbul Tramvayı)</span> İstanbul tramvayı istasyonu

Karaköy Tramvay İstasyonu, İstanbul Tramvayı'nın T1 Tramvay Hattı'nda yer alan ve 30 Ocak 2005'te hizmete giren hemzemin tramvay istasyonudur. Beyoğlu'nun Arapcami Mahallesi ile Kemankeş Karamustafapaşa Mahallesi arasında yer almaktadır.

İstanbul'un hem kültürel hem ticari açıdan stratejik noktalarından birisi olan Kemeraltı bölgesi, Beyoğlu ilçesinin Karaköy semtinde yer almaktadır.Bugün içerdiği değerler itibarıyla köklü değişimlere sahne olmakta olup tarih boyunca o sahnede pek çok rol edinmiştir.Gerçekleşen planlı ve plansız dönüşümlerle yeni çehreler edinen Kemeraltı, bu çehrenin ifadesini;içinde süregelen yaşamında, mimarisinde veya günlük deviniminde dile getirmektedir.Bu ifadeler, Kemeraltı bölgesinin tarihsel yaşantısının kanıtlarıdır.Bölgeye verilen Kemeraltı ismi ise 18. yüzyıla tarihlenmektedir.St. Benoit Fransız Lisesi'nin yanında bulunan bir manastırın kemeri yolun karşı tarafına geçtiği için Kemeraltı ismiyle anılmıştır.

Gürcü Kapı, Osmanlı Devleti sınırları içinde, tarihsel olarak Gürcü toprakları olmayan yerlerdeki Gürcü yerleşmesine ve tarihsel Gürcistan'a açılan sur kapılarına verilen addır. Gürcü Kapı adını taşıyan üç önemli yerden biri İstanbul'da, diğer ikisi Erzurum ve Kayseri'de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul mimarisi</span> İstanbul mimarisine genel bakış

İstanbul mimarisi, şehrin tüm semtlerinde silinmez bir iz bırakan birçok etkiyi yansıtan yapıların geniş bir karışımını tanımlar. Şehrin antik kısmı hala kısmen, şehri istiladan korumak için İmparator II. Theodosius tarafından 5. yüzyılda yaptırılan Konstantinopolis Surları ile çevrilidir. Kent içindeki mimari, Bizans, Ceneviz, Osmanlı ve modern Türkiye kaynaklarından gelen bina ve yapıları içermektedir. Kentin mimari açıdan önemli birçok varlığı vardır. İstanbul, uzun tarihi boyunca kültürel ve etnik bir eritme potası olarak ün kazanmıştır. Sonuç olarak şehirde gezilecek çok sayıda tarihi cami, kilise, sinagog, saray, kale, kule ve sarnıçlar bulunmaktadır.

Guglielmo Semprini, İtalyan müteahhit.