İçeriğe atla

Karahoca

Koordinatlar: 42°51′10″K 89°31′45″D / 42.85278°K 89.52917°D / 42.85278; 89.52917
Karahoca
قاراهوجا, Qara-hoja, Xoqo; 高昌
Gaochang
Karahoca kalıntıları
Turfan'ın Sincan Uygur Özerk Bölgesidaki konumu (pembe)
Turfan'ın Sincan Uygur Özerk Bölgesidaki konumu (pembe)

Karahoca ya da Karahoço (Çince: 高昌, Gāochāng; Uygurca: قاراهوجا Qara-hoja, Xoqo) Çin Halk Cumhuriyeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'de Turfan'nın 30 kilometre güneydoğusunda İpek Yolu üzerinde tarihi bir vaha şehridir.

Tarihi

Karahoca milattan sonra 1. yüzyılda kurulmuş ve o zamanlar İpek Yolunun önemli bir durak yeridir. 14. yüzyıldaki savaşlarda yakılan şehirden, eski kale kalıntıları ve iç ve dış şehir duvarı bugün hala tanınabilir. Geçmişi hakkında çok iyi belgeler bulunmadığından, sadece ağızdan ağza anlatılan hikâyeler vardır. Orada yaşayan yerel halk Karahoca'ya Idykut-shehri, Idikutshehri veya Idikutschari adını verirler. Alman Kazıbilimci ve Ana asya araştırmacı Albert von Le Coq, Karahoca şehir tarihi kalıntılarının üzerine bir kitap yayınlamıştır (Dış bağlantılara bakınız).

439 yılında Rouranlar[1][2] (柔然) tarafından yenilen Juqu Wuhui (沮渠無諱, Jǔqú Wúhuí) ve Juqu Anzhou (沮渠安周, Jǔqú Ānzhōu) komutasında geriye kalanlar kuzey Lian (Çince: 北凉, Bĕi Liáng)'dan kaçıp Karahoca'ya geldiler ve 460 yılına kadar burada hüküm sürdüler. O zamanlar Karahoca'da onbine yakın Han Çinlisi yaşardı ve Rouranlar tarafından adı Kàn Bózhōu (闞伯周) olan bir Han Çinliyi 460 yılında bağımlı Karahoca Krallığına aday gösterirler. Bu tarihte Gaoche'ler[3] (高車) ve Rouranlar Tarım Havzası için tartışırlardı.

Gaoche-Kralı Afuzhiluo (阿伏至羅; Āfúzhìluó), Kàn Shǒugūi (闞首歸)'yi öldürür ve Dunhuang'dan gelme Zhang Mengming (張孟明) adındaki bir Han Çinliyi bağımlı Kral ilan ederler, böylece Karahoca yönetimi ve kontrolü Gaoche'lerin eline geçer. Sonraları Zhang Mengming Gaoche'lerin ayaklanmalarında öldürülür yerine Ma Ru (馬儒) geçer. 501 yılında Ma Ru düşürülüp öldürülür, Karahoca halkı Kansu (Çince: 甘肅 / 甘肃; Gānsù)'da Jincheng'den gelen ismi Qu Jia (麴嘉) olan birini Kral seçerler. Qu Jia Rouranlarla ittifak kurmayı kabul eder, fakat Rouranların Kağanı Gaoche'ler tarafından öldürülür ve o Gaoche'lerin egemenliğini altına girer.

Daha sonra, Göktürklerin bölgede güçü artınca Karahoca (Gaochang) Qu-Hanedanlığı Göktürklerin vasalı olur. 640 yılında Çin Tang Hanedanı tarafından Karahoca ele geçirilir, Tang Hanedanlığına eklenip Xizhou (西州) ismi verilir. Yuan ve Ming Hanedanlığı kayıtlarında Karahoca (Gaochang), "Halahezhuo" (哈拉和卓) ve "Huozhou" (火州) olarak adlandırılmıştır.

Karahoca 9. - 13. yüzyılda Karahoca Uygur Krallığına önemli bir merkez olmuştur.

Budizm Hindistan'dan Çin'e, kuzey İpek Yolu rotası boyunca etkin olarak 4. ve 5. yüzyılda kuzey Wei Hanedanı başlangıcında yayılmıştır. Budist Tapınak mağaraları yapısı bu zaman boyunca başlar. Mağaraların çoğu 9. yüzyıl ve en geç 13. yüzyılda yapılmıştır. Karahoca yakınlarındaki en büyük olanı Bezeklik mağaralarıdır (Bozikeli Qianfodong 柏孜克里克千佛洞)(بېزەكلىك مىڭ ئۆيى). Çinli Kazıbilimcileri tarafından Karahoca (高昌故城, Gāochāng gùchéng) adlandırılır.

Karahoca'da bir tapınak bulunur, öbürlerine göre daha büyüktür ve Erken Tang döneminden tanınmış bir Çinli Budist rahip, bilgin, gezgin ve çevirmen Xuanzang'nın burada yaşadığı tahmin edilir. Bu tapınak ortalama 10.000 m² büyüklükte ve büyük bir ana odası, rahipler için yatak odası, bir okuma odası ve birde kütüphanesi bulunur.

Kan ailesi yöneticileri

Tapınak ismiÇince Soyadı ve AdıSaltanat süreçiÇağ adları ve Onların uyuşan süreçleri
Çince çeviri: soyadı ve adı
Bilinmiyor闞伯周 Kàn Bózhōu460-477Bilinmiyor
Bilinmiyor闞義成 Kàn Yìchéng477-478Bilinmiyor
Bilinmiyor闞首歸 Kàn Shǒugūi478-488?
veya
478-491?		Bilinmiyor

Zhang ailesi yöneticileri

Tapınak ismiÇince Soyadı ve AdıSaltanat süreçiÇağ adları ve Onların uyuşan süreçleri
Çince çeviri: soyadı ve adı
Bilinmiyor張孟明 Zhāng Mèngmíng488?-496
veya
491?-496		Bilinmiyor

Ma ailesi yöneticileri

Tapınak ismiÇince Soyadı ve AdıSaltanat süreçiÇağ adları ve Onların uyuşan süreçleri
Çince çeviri: soyadı ve adı
Bilinmiyor馬儒 Mǎ Rú496-501Bilinmiyor

Qu ailesi yöneticileri

Tapınak ismiÇince Soyadı ve AdıSaltanat süreçiÇağ adları ve Onların uyuşan süreçleri
Çince çeviri: soyadı ve adı
Bilinmiyor麴嘉 Qú Jiā501-525
Bilinmiyor麴光 Qú Guāng525-530Ganlu (甘露 Gānlù) 525-530
Bilinmiyor麴坚 Qú Jiān530-548Zhanghe (章和 Zhānghé) 531-548
Bilinmiyor麴玄喜 Qú Xuánxǐ549-550Yongping (永平 Yǒngpíng) 549-550
BilinmiyorQu Xuanxi'nin oğlu551-554Heping (和平 Hépíng) 551-554
Bilinmiyor麴宝茂 Qú Bǎomào555-560Jianchang (建昌 Jiànchāng) 555-560
Bilinmiyor麴乾固 Qú Qiángù560-601Yanchang (延昌 Yánchāng) 561-601
Bilinmiyor麴伯雅 Qú Bóyǎ601-613
619-623		Yanhe (延和 Yánhé) 602-613

Zhongguang (重光 Zhòngguāng) 620-623
BilinmiyorAdsız gaspçı613-619Yihe (義和 Yìhé) 614-619
Bilinmiyor麴文泰 Qú Wéntài623-640Yanshou (延壽 Yánshòu) 624-640
Bilinmiyor麴智盛 Qú Zhìshèng640bilinmiyor

Notlar

  1. ^ Rouran'lar (Çince: 柔然 pinyin: Róurán; Wade-Giles: Jou-jan, ya da 蠕蠕 Ruǎnruǎn, 芮芮 Rúrú, 茹茹, 蝚蠕), şimdiki Moğolistanda Altayca egemen olan büyük bir göçebe oymak birliği. Wolfgang-Ekkehard Scharlipp Die frühen Türken in Zentralasien, sayfa 11
  2. ^ Türkçede "Apar" olarak adlandırılır.
  3. ^ Gaoche'ler (高車, Kao-che) Asya'da bir Ulus. Kökeni muhtemelen Dingling olduğu sanılır. Yerleşim alanları bugünkü orta Moğolistan ve kuzey Han Çin'dir. Muhtemelen bir Türk Ulusu, şimdiye kadar Çinlilerin verdiği Kao-che ismi ile tanınır, kendilerine verdikleri isimleri bilinmemektedir. Wolfgang-Ekkehard Scharlipp Die frühen Türken in Zentralasien, sayfa 11

Kaynakça

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tabgaçlar</span> Çinde yaşamış kökeni tartışmalı toplum

Tabgaçlar, Siyenpilerin bir boyu.

<span class="mw-page-title-main">Çin</span> Doğu Asyada bir ülke

Çin, resmî adıyla Çin Halk Cumhuriyeti (Çince:

<span class="mw-page-title-main">Aslan</span> Afrika ve Asyaya özgü büyük bir kedi

Aslan veya arslan, Panthera cinsindeki büyük kedilerden biridir ve kedigiller (Felidae) ailesinin bir üyesidir. 184-208 cm (72-82 in) kafa-gövde uzunluğuna sahip yetişkin erkek bireyler, 160-184 cm (63-72 in) uzunluğundaki dişilerden daha büyüktür. Pride adı verilen gruplar oluşturan sosyal bir türdür. Bir aslan grubu, birkaç yetişkin erkekten, ilgili dişilerden ve yavrulardan oluşur. Dişi aslan grupları genellikle birlikte avlanır ve çoğunlukla büyük toynaklıları hedef alır. Aslan bir süper avcı ve kilittaşı avcısıdır. Her ne kadar bazı aslanların fırsatlar ortaya çıktığında insanları avladıkları bilinse de, tipik olarak bunu yapmazlar.

<span class="mw-page-title-main">Hiung-nu</span> İlk Çağda Orta Asyada yaşamış göçebe Avrasya Türk İmparatorluğu

Hiung-nu, Türkçe tarihyazımında bilinen isimleri ile Büyük Hun İmparatorluğu veya Asya Hun İmparatorluğu, eski Çin kaynaklarına göre MÖ 3. yüzyıl ile MS 1. yüzyılın sonları arasında doğu Avrasya bozkırlarında yaşamış göçebe halklardan oluşan boylar konfederasyonudur. Bilinen ilk Türk devletidir. Hiung-nu halkı hakkındaki bütün bilgiler dağınık Çin kaynaklarına ve arkeolojik bulgulara dayanmaktadır. Dilleri hakkındaki değişik varsayımlar, Çin kaynaklarında bulunabilen çoğunluğu kişi ve unvan adları olan sözcüklere dayanmaktadır. Dillerindeki sözcüklerin Çin lehçelerindeki transkripsiyonlarına göre dillerinin Türk, İrani, Moğol, Ural, Yenisey kökenli veya yalıtık dil olduğuna ve hatta halkın çok uluslu olduğundan dilin de karışık bir dil olabileceğine dair görüşler bulunmaktadır.

Avarlar,, Yunanca: Άβαροι, Ουαρχωννιται, bir tür zırh; Rusça: О́бры, Latince: Avari) 6. yüzyılın başlarında batıya doğru göçerek Orta ve Doğu Avrupa'da görünmeye başlayan ve Büyük Macaristan Ovası'na yerleşerek Avar Kağanlığı'nı kurmuş 9. yüzyıla kadar ayakta kalan, nüfusunun kökeni Türk olduğu bilinen savaşçı bir topluluktur. Bazı görüşler Avarların Prototürk kökenli olduğunu kabul eder. Avarlar çok yüksek örgütlenmiş ve çeşitli güçlü göçebelerden oluşan, Türk çekirdek soylu göçebelerden bir ana hükmedeni (Kağan) olan bir birliktir. Avarlara ilişkin bilgiler Teofilaktos Simokates, Menandros Protektor ve Efesli İoannes gibi Bizans kaynakları ile Fredegara Günlükleri ve Pavel Diakon gibi Frank kaynaklarında bulunmaktadır. Avar sözcüğünün kaynağı ise tam olarak bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Karahoca Uygur Krallığı</span> 9.-13. yüzyıllar arasında var olmuş bir Türk devleti

Karahoca (Gaochang) Uygur Krallığı, 9.-13. yüzyıllarda bugünkü Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde Uygurların egemenliğinde var olmuş devlet.

<span class="mw-page-title-main">Turfan (il)</span>

Turfan İli, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin doğusunda bir ildir. Turfan başşehridir.

<span class="mw-page-title-main">Takson yazarı zoologlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Zoolog, zooloji denilen hayvan bilimi uzmanı olan bilginlerdir. Taksonomiyle ilgilenen ve takson yazarı olan zoologların adları Uluslararası Zoolojik Adlandırma Koduna (ICZN) göre keşfettikleri/tanımladıkları/adlandırdıkları takson ile birlikte kullanılır ve genellikle yayım yılı ve tam soyadı ya da bir kısaltmayla gösterilir.

Yahudiler birçok ülkede, farklı konular hakkında birçok komplo teorilerine tarih boyunca malzeme olarak seçilmiştir. Bazen Yahudi olan ünlü isimler, bazen bir kitle olarak, bazen politikacılar bazen de Yahudiliğin kendisi bu komplo teorilerinde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Astana Mezarlığı</span>

Astana Mezarlığı, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde, Turfan'ın 37 kilometre (23 mi) güneydoğusunda, Karahoca antik kentinden kalma bir antik mezarlıktır. Özellikle 4. yüzyıldan 8. yüzyılın ilk yarısına kadar Karahoca'daki Çinli yerleşimcilerin torunları için mezarlık görevi gördü. Kompleks 10 kilometrekare (3,9 sq mi) alan kaplamaktadır ve 1.000'den fazla mezar içerir. Kurak ortamı nedeniyle mezarlardaki doğal mumyalar da dahil olmak üzere birçok önemli eser iyi korunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Mağaraları</span> Çinin Sincan Uygur Özerk Bölgesindeki bir dizi Budist kaya mağarası

Kızıl Mağaraları, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Bay İlçesindeki Kızıl kasabası yakınlarında bulunan bir dizi Budist kaya mağarasıdır. Site, Muzat Nehri'nin kuzey yakasında, Kuça'nın 65 kilometre batısında yer almaktadır. Bu alan İpek Yolu üzerinde yer alan bir ticaret merkeziydi. Mağaraların Çin'deki en eski büyük Budist mağara kompleksi olduğu ve 3. ve 8. yüzyıllar arasında gelişim gördüğü ifade edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sincan Uygur Özerk Bölgesi tarihi</span>

Sincan tarihsel olarak farklı tarihsel isimlere sahip iki ana coğrafi, tarihsel ve etnik olarak farklı bölgeden oluşuyordu: Tanrı Dağları'nın kuzeyindeki Çungarya; ve günümüzde çoğunlukla Uygurların yaşadığı Tanrı Dağları'nın güneyindeki Tarım Havzası. Her iki bölge de Dungan Ayaklanması'ndan (1862-1877) sonra Çin Çing hanedanı tarafından yeniden ele geçirildiğinde, 1884'te "yeni sınır" anlamına gelen Sincan olarak yeniden adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Uygur resim sanatı</span>

Uygur resim sanatı, yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğu olan Uygurların duvar resimlerinden başlayarak, minyatürlerle devam ederek gerçekleştirdikleri resim sanatına dair tüm örnekleri kapsar.

Modern Sincan bölgesinin tarihi bölgesi, Tarım Havzası (Altışehi) olarak da bilinir) ve Çungarya'nın farklı alanlarından oluşuyordu ve Budizmi benimsemiş Hint-Avrupalı Toharlar ve Saka halkları tarafından yerleşim görüyordu. Han hanedanı ile Hiung-nu arasındaki savaşlar nedeniyle Batı Bölgeleri Himayesi olarak Han Hanedanı ve Tang Hanedanı ile Birinci, Batı ve Doğu Göktürk Kağanlığı Hanedanlık arasındaki savaşlar nedeniyle Batı'yı Pasifize Etme amacıyla yine Tang Hanedaın altında Genel Koruyucu olarak Çin egemenliğine girdiler. Tang Hanedanı, An Luan İsyanı'nın ardından Batı'yı ve Anxi'nin Dört Garnizonu'nu pesifize etmek için Genel Himaye'deki bölgedeki kontrolünü geri çekti ve bunun ardından bölgede yaşayan Türk halkları İslam'a geçti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.