İçeriğe atla

Karadeniz Tahıl Girişimi

Ukrayna Limanlarından Tahıl ve Gıda Maddelerinin Güvenli Taşınması Girişimi
A vector graphic showing the countries involved and the principles of the agreement
Yürürlük22 Temmuz 2022 (2022-07-22)—günümüz
Konumİstanbul, Türkiye
İmzacılar Ukrayna
 Rusya[a]
 Türkiye
 Birleşmiş Milletler
KonuTahıl ve ilgili gıda maddeleri ile gübre ihracatı

Karadeniz Tahıl Girişimi olarak da adlandırılan Ukrayna Limanlarından Tahıl ve Gıda Maddelerinin Güvenli Taşınması Girişimi,[1][2] 2022 yılında Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Rusya ve Ukrayna arasında Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) ile yapılan bir anlaşmadır.

Rusya'nın Şubat ayında Ukrayna'yı işgal etmesi, daha önce Karadeniz üzerinden büyük bir ihracatçı olan Ukrayna'nın deniz yoluyla tahıl sevkiyatının tamamen durmasına yol açtı. Bu durum dünya gıda fiyatlarında artışa ve düşük gelirli ülkelerde kıtlık tehdidine yol açtı. Konuyu ele almak üzere Karadeniz'den gelen deniz yollarını kontrol eden Türkiye'nin ev sahipliğinde ve BM'nin desteğiyle Nisan ayında görüşmeler başladı. Neticeye varılan anlaşma, 120 gün süreyle geçerli olacak şekilde 22 Temmuz 2022'de İstanbul'da imzalandı. Temmuz anlaşması, 2022 gıda krizini çözmeye çalışmak amacıyla belirli limanlardan güvenli bir şekilde tahıl ihracatı için prosedürler oluşturdu. Türkiye'de ortak bir koordinasyon ve denetim merkezi kuruldu ve sekretarya görevini BM üstlendi.

Orijinal anlaşma 19 Kasım 2022'de sona erecek şekilde ayarlandı. Rusya, Karadeniz'in başka yerlerinde Rus donanma gemilerine düzenlenen insansız hava aracı saldırısı nedeniyle anlaşmaya katılımını birkaç günlüğüne askıya aldı, ancak arabuluculuğun ardından yeniden katıldı.[3] 17 Kasım 2022'de BM ve Ukrayna, anlaşmanın 120 gün daha uzatıldığını duyurdu.[4] Mart 2023'te Türkiye ve BM, anlaşmanın en az 60 gün daha uzatılmasını sağladıklarını duyurdu.[5][6] Mayıs 2023'te anlaşma bir kez daha 60 gün süreyle uzatıldı ve 18 Temmuz'da sona erecek.[7]

Mayıs 2023 ortasına kadar, 40'tan fazla farklı ülkeye 30 milyon tondan fazla tahıl ve diğer gıda ürünleri taşıyan 950'den fazla sefer başarıyla Ukrayna limanlarından ayrıldı.

Notlar

  1. ^ Katılım 29 Ekim'de askıya alındı, 2 Kasım'da yeniden başladı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Joint Coordination Centre opens in Istanbul to facilitate safe export of commercial foodstuffs and fertilizers from Ukrainian ports". reliefweb.int (İngilizce). United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. 27 Temmuz 2022. 31 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2022. 
  2. ^ "BM, Karadeniz Tahıl Girişimi kapsamında denetlemelerin tekrar başladığını duyurdu". AA. 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023. 
  3. ^ "Russia returns to Black Sea grain deal in sudden U-turn". Reuters (İngilizce). 2 Kasım 2022. 2 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2022. 
  4. ^ "Ukraine, UN Announce Grain Deal Extension". The Moscow Times. 17 Kasım 2022. 18 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022. 
  5. ^ "Russia, Ukraine extend grain deal to aid world's poor". Associated Press. 18 Mart 2023. 18 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ "Turkey says it is working to renew Black Sea grain deal". Reuters (İngilizce). 5 Mart 2023. 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  7. ^ "Russia confirms Black Sea grain deal renewed for two months". Reuters (İngilizce). 17 Mayıs 2023. 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Putin</span> 2. Rusya devlet başkanı (1999–2008, 2012–görevde)

Vladimir Vladimiroviç Putin, Rusya Federasyonu'nun günümüzdeki devlet başkanı olan Rus politikacı ve eski istihbarat görevlisidir. Putin, 1999-2000 yılları arasında başbakanlık, 2000-2008 yılları arasında başkanlık, 2008-2012 yılları arasında tekrar başbakanlık görevini üstlenmiştir. Başbakanlığı döneminde, iktidar partisi Birleşik Rusya'nın genel başkanlığı görevini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Moskva (Slava sınıfı kruvazör)</span> güdümlü füze kruvazörü

Moskva, eski adıyla Slava, Rusya Federasyonu Deniz Kuvvetlerine ait güdümlü füze kruvazörüydü. Gemi, Moskova şehrinin adını taşıyan Proje 1164 Atlant sınıfının öncü gemisiydi. Rusya Karadeniz Filosunun amiral gemisi ve 510 kişilik mürettebatıyla Moskva, Karadeniz bölgesindeki en güçlü savaş gemisi olarak kabul ediliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü</span> Bağımsız Devletler Topluluğu tarafından kurulan askerî ittifak

Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ), 7 Ekim 2002 tarihinde altı Bağımsız Devletler Topluluğu ülkesi tarafından kurulan hükûmetlerarası askerî ittifaktır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Ukrayna Savaşı</span> Rusya ve Ukrayna arasında Şubat 2014te başlayan uzun süreli çatışma

Rusya-Ukrayna Savaşı, bir yanda Rusya, Beyaz Rusya ve Rus yanlısı güçlerin, diğer yanda Ukrayna'nın dahil olduğu, sürmekte olan bir savaştır. Yevromaydan'ın ardından görevden alınan Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in Kırım'daki gerginlik nedeniyle Rusya'dan bölgeye asker göndermesini istemesinin ardından 2014 yılında başlayan ve Şubat 2022'de büyüyen askerî hareketliliktir. Bu savaşa Rusya'nın Kırım'ı ilhakı (2014), Donbass Savaşı (2014-günümüz), siber savaş ve siyasi gerilimler de dahildir. Rusya'nın bölgedeki jeopolitik çıkarlarını, vatandaşlarını ve konuşlandırılmış askerlerini koruduğunu iddia eden Devlet Başkanı Vladimir Putin, müdahale için parlamentodan onay almıştır. 21 Şubat 2022 de Rusya Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetlerini resmen tanıdığını açıkladı.24 Şubat 2022 tarihinde ise Rusya lideri Putin Ukrayna'yı istilaya başladıklarını televizyondan duyurdu. 2021'de diplomatik krizin ardından Ukrayna sınırlarına yakın bölgelere askeri yığınak yapan Rusya, 24 Şubat 2022'de geniş çaplı bir şekilde Ukrayna'yı işgal etmeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">Donbas Savaşı</span> Ukrayna ve Rusya destekli Novorossiya Federal Kuvvetleri arasındaki savaş

Donbas Savaşı ya da Ukrayna'nın doğusunda savaş, Rusya destekli Novorossiya Federal Devleti ile Ukrayna Silahlı Kuvvetleri arasında 6 Nisan 2014'ten beri Ukrayna'nın Donbas bölgesinde sürmekte olan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Kırım'ı ilhakı</span>

Kırım'ın ilhakı, Ukrayna'ya bağlı bir yarımada olan Kırım'ın, 18 Mart 2014'te Rusya tarafından ilhak edilmesi olayıdır. O tarihten beri yarımadada Kırım Cumhuriyeti ve Sivastopol federal şehri olmak üzere iki federal birim bulunmaktadır. Bu federal birimler 2016'ya kadar Kırım Federal Bölgesi'ni oluştururken günümüzde Güney Federal Bölgesi'nin parçasıdır. 2014 Doğu Ukrayna protestolarının bir sonucu olan ilhaktan önce, 2014 Ukrayna devriminin sonrasında Rusya'nın Kırım'a askerî müdahalesi gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Rusya ilişkileri</span>

Çin ile Rusya arasındaki diplomatik ilişkiler, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından ve 1991'de Rusya Federasyonu'nun kurulmasından sonra oldukça düzelmiş hale gelmiştir. Amerikalı uluslararası ilişkiler araştırmacısı Joseph Nye şu argümanı ileri sürmektedir:

Sovyetler Birliği'nin çökmesiyle birlikte, fiili ABD-Çin ittifakı sona erdi ve bir Çin-Rusya yakınlaşması başladı. 1992'de iki ülke bir "yapıcı ortaklık" peşinde olduklarını ilan ettiler; 1996'ta "stratejik ortaklık"a doğru ilerlediler; 2001'de ise bir "dostluk ve işbirliği" antlaşması imzaladılar.
<span class="mw-page-title-main">Kerç Boğazı Olayı</span>

Kerç Boğazı olayı, 25 Kasım 2018 tarihinde Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) sahil güvenlik gemisinin Kerç Boğazı yoluyla Karadeniz'den Azak Denizi'ne geçmeye çalışan üç Ukrayna Deniz Kuvvetleri gemisini ele geçirmesi olayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Onur Devrimi</span> Ukrayna Devrimi

Onur Devrimi diğer isimleriyle Maidan Devrimi veya 2014 Ukrayna devrimi, 18 Şubat 2014 ila 23 Şubat 2014 arasında Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'e karşı düzenlenen ve sonunda Ukrayna hükûmetinin düşmesiyle sonuçlanan devrime verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Yunanistan ilişkileri</span> İki Taraflı Slav Birlikteliği

Yunanistan-Rusya ilişkileri, Yunanistan ile Rusya ve selefi devletler arasındaki ikili ilişkileri ifade eder. Rus İmparatorluğu ile Yunan devleti arasındaki diplomatik ilişkiler Eylül 1828'de kuruldu. Hem Yunanistan hem de Rusya, Avrupa Konseyi, Avrupa Güvenlik ve İş birliği Teşkilatı ve Karadeniz Ekonomik İş birliği Teşkilatı gibi bazı uluslararası kuruluşların tam üyesidir. Yunanistan'ın NATO ve Avrupa Birliği üyesi olmasına rağmen, ilişkileri oldukça güçlüydü.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Ukrayna ilişkileri</span> ikili ilişkiler

Rusya-Ukrayna ilişkileri, Rusya Federasyonu ile Ukrayna arasındaki ilişkileri ifade etmektedir. Şu anda iki ülke, Rusya'nın Kırım'ı Ukrayna'dan ilhak etmesinden sonra 2014 yılında başlayan Rus-Ukrayna Savaşı'nı sürdürüyor. Rusya Federasyonu ile Ukrayna arasındaki modern ikili ilişki, resmi olarak I. Dünya Savaşı sırasında eski Rusya İmparatorluğu'nun siyasi reform sürecinden geçmesiyle başladı. 1920'de, Ukrayna'nın Rus ve Polonya Kızıl Ordusu tarafından işgali ile iki ülke arasındaki ikili ilişkiler değişti. 1990'larda, hem Sovyet Rusya'nın hem de Sovyet Ukrayna'nın resmi olarak kurucu cumhuriyetleri olduğu Sovyetler Birliği'nin dağılmasının hemen ardından ikili ilişkiler yeniden canlandı. Savaş Devam Etmektedir Şu Anda Savaşta Hareketlilik Yoktur

<span class="mw-page-title-main">2021-2022 Rusya-Ukrayna krizi</span>

2021-2022 Rus-Ukrayna krizi, Rusya ve Ukrayna arasında 2021 ve 2022 arasında gerçekleşmiş siyasi gerginliklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Ukrayna'yı işgali</span> 2022den bu yana Doğu Avrupada süregelen askerî mücadele

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, 2014 yılında başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı dahilinde yaşanan anlaşmazlıklar sonrası 24 Şubat 2022 tarihinde Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'da "özel bir askerî operasyon" ilan etmesiyle başladı. İşgal her iki taraftan on binlerce kişinin ölümüyle sonuçlandı ve Avrupa'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşadığı en büyük mülteci krizine neden oldu. Mayıs ayı sonuna kadar tahminî 8 milyon insan ülke içinde yer değiştirdi ve 3 Ekim 2022 itibarıyla 7,6 milyon Ukraynalı da ülkeyi terk etti. İşgalden sonraki beş hafta içinde Rusya, 1917 Ekim Devrimi'nden bu yana en büyük göçünü verdi. İşgal ayrıca küresel çapta gıda kıtlığına neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">2022 Yılan Adası seferi</span> 2022 Rusyanın Ukraynayı istilasında sefer

Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ilk günü olan 24 Şubat 2022'de Rus Donanması, Karadeniz'de bir Ukrayna adası olan Yılan Adası'na saldırdı ve tüm garnizonu ile birlikte adayı ele geçirerek adayı askeri işgale başladı. Rus kruvazörü Moskva'nın telsizden adanın garnizonuna teslim olmalarını talep ettiği ve yanıt olarak "Rus savaş gemisi, siktir git" dendiği bir ses klibi, garnizonun ölümleriyle ilgili ilk yanlış raporlarla birlikte viral hale geldiğinde, saldırı geniş çapta duyuruldu. Daha sonra garnizonla birlikte askerleri tahliye etmeye çalışan sivil bir arama kurtarma gemisinin de ele geçirildiği ortaya çıktı. Gemi, mürettebatı ve en az bir asker daha sonra esir takasıyla serbest bırakıldı.

<span class="mw-page-title-main">Herson Muharebesi</span> 2022 Rusyanın Ukraynayı işgalindeki çatışma

Herson Muharebesi, Rusya ve Ukrayna kuvvetleri arasında, 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Güney Ukrayna Taarruzu'nun bir parçası olarak 24 Şubat 2022'de başlayan bir muharebeydi.

<span class="mw-page-title-main">Mariupol Kuşatması</span> 2022 Rusyanın Ukraynayı istilasında kuşatma

Mariupol Kuşatması, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Rusya ve ayrılıkçı Donetsk Halk Cumhuriyeti güçlerinin Mariupol şehrinde Ukrayna güçleriyle çatıştığı bir kuşatmaydı. Rusya'nın Doğu Ukrayna Taarruzu'nun ve Güney Ukrayna Taarruzu'nun bir parçası olan kuşatma, 24 Şubat 2022'de başladı ve 20 Mayıs 2022'de Rusya'nın Mariupol'da kalan Ukrayna kuvvetlerinin savaşı durdurma emri verildikten sonra teslim olduğunu açıklamasıyla sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Suudi Arabistan ilişkileri</span>

Rusya-Suudi Arabistan ilişkileri Rusya Federasyonu ile Suudi Arabistan Krallığı arasındaki ikili ilişkidir. İki ülke, iki petrol süper gücü olarak anılıyorlar ve dünya ham petrol üretiminin yaklaşık dörtte birini karşılıyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Minsk anlaşmaları</span> Vikimedya anlam ayrımı sayfası

Minsk anlaşmaları, Rusya destekli silahlı ayrılıkçı gruplar ile Ukrayna Silahlı Kuvvetleri arasındaki Donbas Savaşı'nı sona erdirmeyi hedefleyen bir dizi uluslararası anlaşmadır. Anlaşmaların ilki olan Minsk Protokolü, Ukrayna, Rusya ve Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı'ndan (AGİT) oluşan Ukrayna Üçlü Temas Grubu tarafından, Fransa ve Almanya liderlerinin arabuluculuğuyla hazırlanmıştır. Anlaşma, Normandiya Formatı'nda yapılan kapsamlı görüşmelerin ardından, Belarus'un Minsk kentinde 5 Eylül 2014'te imzalanmıştır. Anlaşma, Donetsk Halk Cumhuriyeti (DPR) ve Lugansk Halk Cumhuriyeti (LPR) liderleri tarafından da imzalanmış ve bölgedeki çatışmaları sona erdirmeyi amaçlamıştır. Bu anlaşma, daha önce yapılan birçok girişimi takiben acil bir ateşkes uygulamayı öngörmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Normandiya Dörtlüsü</span>

Normandiya Dörtlüsü veya Normandiya Formatı, Donbas'taki savaşı ve daha geniş anlamda Rusya-Ukrayna Savaşı'nı çözmek amacıyla bir araya gelen devletler grubudur. Grubu oluşturan dört ülke -Almanya, Rusya, Ukrayna ve Fransa- ilk kez 2014 yılında Fransa'nın Normandiya bölgesinde Normandiya Çıkarması kutlamaları sırasında gayri resmî olarak bir araya geldi.

24 Şubat 2022'de Rus ordularının Ukrayna kara sınırını geçmesi ile iki ülke arasında savaş patlak verdi. NATO üyesi olan Türkiye, Rus istilasını kınadı ve Ukrayna'ya silah desteğinde ve insanı yardımda bulundu. 28 Şubat'ta Türkiye, Möntro Sözleşmesini tarafsız bir şekilde uygulayarak, Boğazlar'dan bütün yabancı savaş gemilerinin geçişini yasakladı. Bununla birlikte, Rusya'ya yaptırım uygulayan Batı ülkelerinin aksine, Moskova ile ilişkilerini sürdürdü ve iki ülke arasındaki müzakerelere hakemlik etti. Bu müzakereler, meyvelerini Birleşmiş Milletler denetiminde yürütülen Tahıl Antlaşması ve çok sayıda esir değişimi olarak verdi. Türkiye, savaştan kaçan on binlerce Ukraynalı ve Rus mülteciye ev sahipliği yaptı. Türkiye, Rusya'nın Güneydoğu Ukrayna'da gerçekleştirdiği toprak ilhakını tanımadı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Batı ülkelerini Rusya'ya karşı kesin adım atamadığı için eleştirdiği gibi, uluslararası krizin çözülebilmesi için, Rusya'ya karşı kışkırtıcı söylemlerden kaçınılması gerektiğini belirtti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.