Karadağ Sosyalist Cumhuriyeti

Karadağ

Socijalistička Republika Crna Gora (Shr.)

1943-1992

Bayrak

${{{arma_açıklaması}}}$

Arma

Yugoslavya SFC içinde Karadağ SC

Başkent

Titograd
(bugün Podgorica)

Yaygın dil(ler)

Sırp-Hırvatça

Hükûmet

Cumhuriyet

Yasama organı

Karadağ Meclisi

Tarihçe

• Kuruluşu	1943
• Dağılışı	1992

Yüzölçümü

• Toplam

13810 km²

Nüfus

• Sayılan

615035

Para birimi

Yugoslavya dinarı

Öncüller

Ardıllar

Yugoslavya Krallığı

Karadağ Cumhuriyeti (1992-2006)

Karadağ Sosyalist Cumhuriyeti (Sırp-Hırvatça: Socijalistička Republika Crna Gora) Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir. 1963 yılına dek “Karadağ Halk Cumhuriyeti" olan cumhuriyetin adı, 7 Temmuz 1963 tarihinde Karadağ Sosyalist Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir.

Tarih

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin 1945 yılında kurulduğunda, federal cumhuriyeti oluşturan ülkelerden birisi olarak bu sosyalist cumhuriyet yapısı da kurulmuştur. 1990 yılı ile beraber Yugoslavya SFC devlet yapısı çözülünce, sosyalist sistemin yerine pazar ekonomisi uygulanmıştır.

Karadağ Sosyalist Cumhuriyeti, Yugoslavya'nın dağılması sonrasında, Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti ile beraber Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ni oluşturmuştur.

Coğrafya

Sosyalist cumhuriyet, Yugoslavya'nın kuzeybatı kesiminde yer almıştır. Ülke yüzölçümü 13.810 km² idi. Adriyatik Denizi'ne kıyısı olması bakımından turistik yönüyle öne çıkmıştır.

Siyasi Yapı

Yugoslavya federasyon yapısı, 1944 yılında oluşturulan altı anayasal sosyalist cumhuriyete ve iki özerk sosyalist bölgeye sahip olmuştur.^[1] Karadağ Sosyalist Cumhuriyeti de söz konusu anayasal cumhuriyet yapılarından biridir. Cumhuriyetin başkenti Titograd'dır.

Demografi

Karadağ Sosyalist Cumhuriyeti'nin 1991 yılındaki nüfusu 615.035'tir.^[] Bu nüfus sayısı içinde çeşitli halklar yer almıştır.

1971 sayımı:

Karadağlılar: 355,632 (%67.15)
Müslümanlar: 70,236 (%13.26)
Sırplar: 39,512 or (%7.46)
Arnavutlar: 35,671 (%6.74)
Yugoslavlar: 10,943 (%2.07)
Hırvatlar: 9,192 (%1.74)
Toplam: 529,604 kişi

1981 sayımı:

Karadağlılar: 400,488 (%68.54)
Müslümanlar: 78,080 (%13.36)
Arnavutlar: 37,735 (%6.46)
Yugoslavlar: 31,243 (%5.35)
Sırplar: 19,407 (%3.32)
Hırvatlar: 6,904 (%1.81)
Romanlar: 1,471 (%0.25)
Makedonlar: 875 (%0.15)
Slovenler: 564 (%0.1)
Macarlar: 238 (%0.04)
Almanlar: 107 (%0.02)
Ruslar: 96 (%0.02)
İtalyanlar: 45 (%0.01)
diğer: 816 (%0.14)
belirtilmeyen: 301 (%0.05)
bölgesel bağlılık: 1,602 (%0.27)
bilinmeyen: 4,338 (%0.74)
Toplam: 584,310 kişi

1991 sayımı

Karadağlılar: 380,467 (%61.86)
Müslümanlar: 89,614 (%14.57)
Sırplar: 57,453 (%9.34)
Arnavutlar: 40,415 (%6.57)
Yugoslavlar: 26,159 (%4.25)
Hırvatlar: 6,244 (%1.02)
Romanlar: 3,282 (%0.53)
Makedonlar: 1,072 (%0.17)
Slovenler: 369 (%0.06)
Macarlar: 205 (%0.03)
Almanlar: 124 (%0.02)
Ruslar: 118 (%0.02)
İtalyanlar: 58 (%0.01)
diğer: 437 (%0.07)
belirtilmeyen: 1,944 (%0.32)
bölgesel bağlılık: 998 (%0.16)
bilinmeyen: 6,076 (%0.99)
Toplam: 615,035 kişi

Etnik Yapı

Sosyalist cumhuriyet sınırları içinde Karadağlılar, Boşnaklar, Sırplar, Arnavutlar halkları etnik yapıları oluşturmuşlardır. Bunların yanında daha küçük gruplar olarak Hırvatlar, Makedonlar, Türkler belirtilebilir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ "New Power" 7 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Time - 4 Aralık 1944 (İngilizce)

Yugoslavya SFC cumhuriyet ve bölgeleri
Bosna-Hersek SC • Hırvatistan SC • Karadağ SC • Makedonya SC • Sırbistan SC (Kosova ÖSB • Voyvodina ÖSB) • Slovenya SC

İlgili Araştırma Makaleleri

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Balkanlar'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve 1992 yılına kadar hüküm süren sosyalist federal cumhuriyet. Devletin bulunduğu alanda bugün Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Karadağ, Slovenya ve Kosova bulunur.

Yugoslavya Krallığı, Güneydoğu ve Orta Avrupa'da 1918'den 1941'e kadar var olan bir devletti. 1918'den 1929'a kadar resmî olarak Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı olarak adlandırıldı, ancak kökenleri nedeniyle Yugoslavya terimi onun günlük konuşma dilindeki adıydı. Devletin resmi adı 3 Ekim 1929'da Kral I. Aleksandar tarafından Yugoslavya Krallığı olarak değiştirilmiştir.

Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Balkanlar’da yer alan, iki cumhuriyetten oluşan ve 1992-2003 yıllarında yaşamış olan bir devlettir. Ülke iç savaşta parçalanan Yugoslavya SFC'nin sınırları değişen devamı sayılabilir. 2003'te devletin resmi adı değişti ve Sırbistan-Karadağ adı alındı. Devletin bulunmuş olduğu alanda bugün Sırbistan, Karadağ ve Kosova^{tanınma süreci} bulunur.

Yugoslavya’nın dağılması, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin Josip Broz Tito'nun ölümünden sonra artan etnik çekişmeler, ekonomik bunalım ve Doğu Avrupa'daki değişiklikler nedeniyle 1980'lerin sonlarından 2000'li yıllara kadar yaklaşık 20 yıl süren kanlı bir süreç sonunda yedi ayrı egemen ülkeye bölünmesidir.

Seniçe Sırbistan’ın Sancak bölgesindeki bir eski kasaba ve belediye merkezidir. İdari olarak Şumadiya ve Batı Sırbistan bölgesinin Zlatibor İlçesi sınırları içinde yer alır.

Kotor Karadağ'da bir sahil kasabasıdır. 13.510 kişilik bir nüfusa sahip olan şehir Kotor Belediyesi tarafından yönetilmektedir. Küçük fakat barındırdığı tarihi ve mimari eserler açısından oldukça önemli olan bu şehir 1979 yılından beri UNESCO'nun Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.

Yugoslavya, Balkanlar’ın batısında 20. yüzyılda, üç defa farklı yapı ve idari şekille kurulmuş olan bir devlet olmuştur. Bu ada sahip olan devlet, 1918-2003 yıllarında çeşitli idari yapılarda varlığını sürdürmüş bir Balkan devletidir.

Merkez Jupa Kuzey Makedonya'nın batısında bir köy ve belediye merkezidir. Kuzey Makedonya’da nüfusunun büyük kısmı Türklerden oluşan yerlerden birisidir.

Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir. Sosyalist cumhuriyetin adı 1963 yılına kadar “Bosna-Hersek Halk Cumhuriyeti” olmuştur. Bugünkü bağımsız Bosna-Hersek devletinin öncülüdür.

Hırvatistan Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir.

Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir. 1963 yılına dek “Makedonya Halk Cumhuriyeti” olan cumhuriyetin adı, 1963 tarihinde Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir.

Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir. 1963 yılına dek “Sırbistan Halk Cumhuriyeti” olan cumhuriyetin adı, 1963 tarihinde Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir.

Kosova Özerk Sosyalist Bölgesi Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal özerk iki bölgeden birisidir.

Voyvodina Özerk Sosyalist Bölgesi Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal özerk iki bölgeden birisidir.

Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’ni oluşturmuş olan anayasal-federal cumhuriyettir.

Karadağ-Sırp ilişkileri, Karadağ ve Sırbistan arasındaki dış ilişkilerdir. 1918'den 2006'ya kadar iki devlet Yugoslavya Krallığı, Sosyalist Federal Yugoslavya Cumhuriyeti ve Sırbistan ve Karadağ altında birleşti. Bölgedeki son siyasi gelişmeler nedeniyle Karadağ'ın ulusal kimliği konusunda tartışmalar var. Karadağlıların etnik kimlikleri ve ulusal dilin adı hakkında bir tartışma var. Buna rağmen iki ülke çoğunlukla dostane ilişkileri sürdürdü.

Kardeşlik ve Birlik Yugoslav Halk Kurtuluş Savaşı (1941-45) sırasında ortaya çıkan ve Yugoslavya'nın savaş sonrası etnik gruplar arası politikasının yol gösterici bir ilkesine dönüşen Yugoslavya Komünistler Birliği'nin popüler bir sloganıydı. Slovenya'da "Kardeşlik ve Barış" sloganı başlangıçta kullanıldı.

Karadağ milliyetçiliği, Karadağlıların bir millet olduğunu iddia eden ve Karadağlıların kültürel birliğini teşvik eden milliyetçiliktir.

Radoje Kontić, eski Karadağlı politikacı ve teknoloji uzmanıdır. 1993'ten 1998'e kadar Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Başbakanlığı görevinde bulundu.

Sırbistan-Karadağ birleşmeciliği, Yugoslavya'nın dağılmasından sonra ortaya çıkan siyasi bir ideolojidir. Bu ideolojide, Karadağ'ın egemen devlet olmasına karşı çıkılır ve bu ülkeyle Sırbistan arasında politik birlik kurulması gerektiği savunulur. Yugoslav halklarından Sırplar ile Karadağlılar arasında kurulan bağın en dostanesi olduğu düşünülegelmiştir. 2011'deki istatistiklere göre, 178100 Karadağlı kendilerini Sırp olarak, 4000'den fazlası ise Sırp-Karadağlı veya Karadağlı-Sırp olarak tanımlamaktadır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.