İçeriğe atla

Karadağ'da LGBT hakları

Karadağ'ın Avrupa'daki konumu

Karadağ'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan bireylerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Hemcins cinsel ilişkiler Karadağ'da hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır ve Temmuz 2020'den beri sivil birliktelik hakkı hemcins çiftleri için mevcut kılınmıştır, ancak karşı cins evli çiftlere mevcut olan bazı yasal haklar (ör. evlat edinme), hemcins çiftlerin başta olduğu hanehalklarına henüz mevcut değildir.[1]

İstihdam, mal ve hizmet sunumu, eğitim ve sağlık hizmetleri alanlarında cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğine dayalı ayrımcılık yasaktır. Cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği ayrıca Karadağ'da mevcut nefret suçu ve nefret söylemi yasalarının kapsamındadır. ILGA-Europe [en] örgütü, 2019 yılında hazırladığı "Rainbow Europe" sıralaması kapsamında LGBT hakları mevzuatı konusunda gözlemlediği 49 Avrupa ülkesi arasında Karadağ'yı 11. sıraya koymuştur.[2] Buna rağmen, Karadağ'da LGBT bireylere yönelik toplumsal kabul henüz nispeten azdır ve LGBT bireylere yönelik ayrımcılık sık sık rapor edilmemektedir.[3]

Hemcins cinsel ilişkilerinin yasal durumu

Karadağ'da hemcins cinsel ilişkileri 1977 yılında suçtan çıkarıldı. Aynı senede cinsel rüşt yaşı (14) da hemcins cinsel ilişkileri için eşit yapıldı.[3]

Hemcins birlikteliklerinin tanınması

Karadağ Anayasası uyarınca hemcins evlilikleri yasaktır.[4] Buna rağmen, Temmuz 2020'den beri hemcins sivil birliktelikleri yasaldır.[1]

13 Kasım 2012 tarihinde o zaman Başbakan Yardımcısı görevinde bulunan Duško Marković, Karadağ Hükûmeti'nin hemcins çiftlerine bir nevi yasal tanınma verecek bir yasa tasarısı hazırlayacağını duyurdu.[5] İnsan ve Azınlık Hakları Bakanlığı, kayıtlı birliktelikleri yasallayacak bir tasarı hazırladı; bu tasarı, evliliğin bazı hakları, menfaatları ve sorumluluklarını kapsar, ancak evlat edinme ya da koruyucu aile haklarını içermez. Sırp Ortodoks Kilisesi ile Karadağ Demokratik Cephesi [en], bu teklifin Karadağ'daki Hristiyan değerleri ve aile hayatını sözde "mahvedeceği" için buna karşı çıktılar.[6] Karadağ Hükûmeti 27 Aralık 2018 tarihinde bu tasarıyı kabul etti. Eğer kanunlaştırılsaydı, bir sene sonra yürürlüğe girecekti.[7][8][9] Tasarı, 24 Ocak'ta Karadağ Parlamentosu'na sunuldu.[10] 27 Şubat 2019'da Parlamento'nun insan hakları komitesinin desteğini kazandı.[11][12] Buna karşın, 31 Temmuz 2019 tarihinde bu yasa tasarısı, Demokratik Cephe'nin önderliği altındaki milletvekilleri tarafından engellendi.[13] Karadağ Sosyalistleri Demokratik Partisi, Karadağ Sosyal Demokratları [en] ve Karadağ Liberal Partisi [en] ise bu tasarıyı destekledi.[14]

Sivil birliktelikleri yasallaştıran yasa tasarısı, 1 Temmuz 2020 tarihinde yer alan bir oylamada 42 destek oyu ve 5 ret oyu ile Karadağ Parlamentosu tarafından kabul edildi; böylece sivil birliktelikler Karadağ'da hemcins çiftleri için sonunda yasal olmuştur.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c "Montenegro: Parliament legalizes same-sex civil partnerships" (İngilizce). Deutsche Welle. 1 Temmuz 2020. 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2020. 
  2. ^ "Rainbow Europe". rainbow-europe.org. 5 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2020. 
  3. ^ a b "Gay Life in Montenegro". www.globalgayz.com. 18 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020. 
  4. ^ "Constitution of Montenegro". 8 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020. 
  5. ^ Reid-Smith, Tris (13 Kasım 2012). "Montenegro promises gay pride and some marriage rights". Gay Star News. 16 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020. 
  6. ^ "Plan for Same-Sex Unions Rouses Fury in Montenegro". 26 Nisan 2018. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020. 
  7. ^ "Government passes Draft law on life partnership of same-sex partners". www.gov.me. 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020. 
  8. ^ "LGBT couples in Montenegro will be allowed to marry but not to be parents". 28 Aralık 2018. 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020. 
  9. ^ "Government adopts Bill on Life Partnership". 28 Aralık 2018. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020. 
  10. ^ "Welcome". zakoni.skupstina.me. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020. 
  11. ^ "Црна Гора признаје геј бракове". 1 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2019. 
  12. ^ "Montenegro's Parliamentary Committee supports same-sex communities". N1 Srbija. 1 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020. 
  13. ^ Wakefield, Lily (2 Ağustos 2019). "Montenegro politicians block law recognising same-sex unions". Pink News. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019. 
  14. ^ Kajosevic, Samir (1 Ağustos 2019). "Same-Sex Union Vote Failure Dismays Montenegro's LGBT Community". Balkan Insight. 2 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da LGBT hakları</span>

Azerbaycan'da LGBT hakları, Azerbaycan sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir. Azerbaycan'da LGBT bireyler için hiçbir yasal güvence bulunmamakla birlikte ülke genelinde homofobik yaklaşım bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'da LGBT hakları</span>

Ermenistan'da LGBT hakları, 2003 yılından bu yana yasaldır ancak LGBT hakları ülkenin kuruluşundan bu yana değişmiş değildir. Eşcinsellik Ermenistan toplumunun bir kısmında tabu konusu olmaya devam etmekle birlikte LGBT bireyler için ayrımcılık karşıtı yasa yoktur. Erkek ve kadın hemcins cinsel aktivite cinsel rüşt yaşını gözetmek şartıyla yasaldır. Ancak ülkede eşcinsel ilişki ve birlikteliklere yönelik haklar ve anayasada ayrımcılık karşıtı bir yasa mevcut değildir. Yine ülkede eşcinsellik karşıtlığı yaygın olmasına karşın ülke genelinde ihbar olmaması da dikkat çekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Estonya'da LGBT hakları</span>

Estonya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin uğramadığı yasal zorluklarla yüz yüzedir. 1 Ocak 2016 tarihinden beri hemcins çiftler, ilişkilerini bir "birlikte yaşama anlaşması" olarak kaydetme hakkına sahiptir. Bu anlaşma kapsamında hemcins çiftler, karşı cins çiftlere mevcut olan neredeyse tüm yasal korumalara sahiptir. 20 Haziran 2023 tarihinde ise hemcins çiftlere evlenme ve ortak evlat edinme haklarını veren bir eşit evlilik yasası kabul edildi ve bunun 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girmesi beklenmektedir. Estonya böylece de hemcins evliliklerini yasallaştırmış ilk eski Sovyet ülkesi olacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'ta LGBT hakları</span>

Arnavutluk'ta lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan insanların uğramadığı yasal zorluklarla yüz yüzedir; hemcins çiftlerin yasal olarak tanınmaması ve LGBT insanlar hakkında olumsuz toplumsal görüşlerin yaygınlığı, bu durumun bazı nedenlerin arasındadır. Buna rağmen, Arnavutluk'ta LGBT bireyler, kapsamlı ayrımcılık karşıtı mevzuatın altında korunmaktadır. Arnavutluk'ta 1995 yılından beri hem erkekler hem de kadınlar arası hemcins cinsel aktiviteler yasaldır, ancak hemcins birlikteliklerin ülkede hiçbir şekilde tanınmaması nedeniyle, karşı cins çiftlere mevcut olan yasal korumalar, hemcins çiftler için mevcut değildir.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya'da LGBT hakları</span>

Avusturya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireylerin hakları konusunda büyük ilerlemeler kaydemiştir. Avusturya'da hemcins cinsel ilişkiler, hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır. 2010 yılında, evliliğin bazı haklarını içeren "kayıtlı birliktelik" hakkı hemcins çiftlere mevcut kılındı. 2003 yılında üvey evlat edinme hakkı, Ocak 2015'te de kapsamlı ortak evlat edinme hakkı, Avusturya Anayasa Mahkemesi tarafından yasallaştırıldı. 5 Aralık 2017 tarihinde Anayasa Mahkemesi, hemcins evliliklerini yasallaştırmaya karar verdi; bu karar, 1 Ocak 2019 tarihinde resmen yürürlüğe girdi.

<span class="mw-page-title-main">Belarus'ta LGBT hakları</span>

Belarus'ta lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin uğramadığı yasal sorunlarla yüz yüzedir. Belarus'ta hemcins cinsel aktiviteler hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır. Hemcins çiftlerin başta olduğu hanehalkları, karşı cins çiftlere mevcut olan aynı yasal korunmalara sahip değildir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek'te LGBT hakları</span>

Bosna-Hersek'te lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan insanların karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Bosna-Hersek'te hemcins cinsel aktiviteler, hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır. Buna rağmen, karşı cins çiftlerin sahip olduğu yasal korunmalar, hemcins çiftlerin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan'da LGBT hakları</span>

Bulgaristan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Hemcins cinsel aktiviteler hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır, fakat karşı cins çiftlerin sahip olduğu yasal korunmalar, hemcins çiftlerin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir. Cinsel yönelime dayalı ayrımcılık, 2004'ten beri yasaktır ve "cinsiyet değişimi"ne dayalı ayrımcılık da 2015'ten beri yasaktır. Temmuz 2019'da Bulgaristan'da bir mahkeme, çığır açan bir kararda Fransa'da yapılmış bir hemcins evliliğini tanıdı.

<span class="mw-page-title-main">Çekya'da LGBT hakları</span>

Çek Cumhuriyeti lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları konusunda en liberal Orta Avrupa ülkelerinden biridir. 2006 yılında kayıtlı birliktelikler, hemcins çiftler için yasal oldu; 2019 yılı itibarıyla evliliği hemcins çiftler için yasallaştıracak bir yasa tasarısı Çek Parlamentosu'nda mütalaa edilme sürecindedir.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'da LGBT hakları</span>

Hırvatistan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları son yıllarda genişletilmiştir, ancak LGBT bireyler LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara yine uğrayabilir. Hemcins birliktelikler, 2003 yılında "kayıtsız birlikte yaşama" durumlarıyla ilgili bir yasa kapsamında ilk kez resmî tanınma kazandı. 2013 yılında yapılmış bir referandumun sonucu olarak, Hırvatistan Anayasası'nda evlilik tanımını sırf bir erkek ve bir kadın arasında yapılan bir birliktelik olarak sabitleştirildi, böylece hemcins evlilikleri yasak oldu. 2014 yılında "Yaşam Ortaklığı Yasası" 'nın yürürlüğe girmesinden beri, kapsamlı evlat edinme hakları haricinde bilfiil olarak her alanda evli heteroseksüel çiftlerle eşit haklar hemcins çiftlere mevcut kılındı; evlat edinme konusunda ise, üvey evlat edinmeye benzer bir mekanizmayı hemcins çiftlere sunan bir "partner-vasi" sistemi sunuldu. Hırvatistan'da cinsel yönelim, cinsiyet kimliği ve cinsiyet ifadesine dayalı ayrımcılık yasaktır. ILGA-Europe'a göre Hırvatistan, LGBT hakları konusunda tüm Slav dünyasındaki en ileri ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Makedonya'da LGBT hakları</span>

Kuzey Makedonya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Kuzey Makedonya'da hemcins cinsel aktiviteler, 1996 yılından beri yasaldır ve ülkede cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğine dayalı ayrımcılık, 2019'dan beri yasaktır, ancak karşı cins evli çiftlerine mevcut olan yasal korunmalar, hemcins çiftlerinin başta olduğu hanehalklarına henüz mevcut değildir.

<span class="mw-page-title-main">Letonya'da LGBT hakları</span>

Letonya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Letonya'da hemcins cinsel ilişkiler hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır, ancak karşı cins çiftlerin sahip olduğu yasal korunmalar, hemcins çiftlerinin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir. Hemcins çiftler evlenemez ve evlat edinemez. Letonya, hemcins evlilikleri ya da kayıtlı birliktelikler gibi diğer birliktelikleri tanımaz.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya'da LGBT hakları</span>

Litvanya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan vatandaşların karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Litvanya'da hemcins cinsel ilişkileri hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır, ancak hemcins çiftlere hemcins evliliği ya da sivil birliktelik gibi kurumlar mevcut değildir; bu açıdan hemcins çiftlerinde karşı cins çiftlerinin sahip olduğu bazı haklar yoktur. Eşcinselliğin 1993 yılında suç olmaktan çıkarılmasına rağmen, bu zamandan beri LGBT hakları ancak sınırlı olarak genişletilmiştir. Ayrımcılıktan korunma, Avrupa Birliği üyeliğinin bir koşulu olarak kanunlaştırıldı ve 2010'da ülkenin ilk onur yürüyüşü başkent Vilnius'ta yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'da LGBT hakları</span>

Macaristan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerinin karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Macaristan'da hemcins cinsel ilişkileri hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır. Ülkede cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğine dayalı ayrımcılık yasaktır. Buna rağmen, karşı cins evli çiftlerine mevcut olan yasal haklar, hemcins çiftlerinin başta olduğu hanehalklara mevcut değildir. "Kayıtlı birliktelikler", 2009'da hemcins çiftleri için yasal oldu, ancak hemcins evlilikleri yasaktır. Viktor Orbán Hükûmeti altında LGBT Macarların sivil haklarını bazı bakımlardan kısıtlayan yasalar uygulanmıştır ve LGBT bireylerin sivil haklarını kısıtlamaya yönelik bu eğilim henüz devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Moldova'da LGBT hakları</span>

Moldova'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan insanların karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Karşı cins çiftlerine mevcut olan haklar ve menfaatlar, hemcins çiftlerinin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir. Ülkede hemcins birliktelikleri tanınmamaktadır, bu nedenle hemcins çiftlerine çok az yasal korunma mevcuttur. Buna rağmen, işyerinde cinsel yönelime dayalı ayrımcılık yasaktır ve hemcins cinsel ilişkileri 1995 yılından beri yasaldır.

<span class="mw-page-title-main">Slovakya'da LGBT hakları</span>

Slovakya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Slovakya'da hemcins cinsel ilişkileri hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır, ancak karşı cins çiftlerine mevcut olan yasal korunmalar, hemcin çiftlerinin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir. Slovakya'da hemcins çiftleri eşit miras haklarına sahiptir, ancak hemcins evlilikleri veya sivil birliktelikler tanınmamaktadır. Komşu ülke Çekya'dan farklı olarak, Slovakya'da LGBT haklarına dair muhafazakâr tutumlar daha yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan'da LGBT hakları</span>

Kırgızistan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan bireylerin karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Kırgızistan'da hemcins cinsel ilişkileri hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır fakat karşı cins çiftlerinin sahip olduğu yasal korunmalar hemcins çiftlerinin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir.

<span class="mw-page-title-main">Malta'da LGBT hakları</span>

Malta'da lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) hakları, diğer Avrupa ülkeleriyle karşılaştırıldığında bile en yüksek standartlardadır. Geç 20. ve erken 21. yüzyılları boyunca LGBT topluluğunun hakları konusunda daha fazla farkındalık yaratıldı ve 1973 yılında hemcins cinsel ilişkileri eşit bir cinsel rüşt yaşıyla yasallaştırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Cumhuriyeti'nde LGBT hakları</span>

Kıbrıs Cumhuriyeti'nde lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Geleneksel olarak, tutucu toplumsal tutumları olan Rum Ortodoks Kilisesi'nin kamu görüşler ve LGBT haklarına ilişkin politikalar üzerinde büyük etkisi olmuştur. Buna rağmen, Kıbrıs Cumhuriyeti'nde hem erkekler hem de kadınlar arası hemcins cinsel ilişkileri yasaldır ve evliliğin haklarının ve çıkarlarının birçoğunu sağlayan medeni birliktelikler Aralık 2015'ten beri yasaldır. Bu birlikteliklerin kapsamında evlat edinme hakkı da dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan'da LGBT hakları</span>

Tayvan'ın lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) hakları konusundaki kaydı karışıktır; lezbiyen, gey ve biseksüel haklarında Asya'nın en ilerici ülkelerinden biri olarak algılanırken trans hakları konusunda Pakistan gibi ülkelerden daha muhafazakâr olarak da nitelendirilmiştir. Hem erkekler hem de kadınlar arası hemcins cinsel ilişkileri yasaldır ve Yargı Yuanı'nın Mayıs 2017'de verdiği kararın neticesinde hemcins evlilikleri 24 Mayıs 2019 tarihinde yasal oldu. Hemcins çiftlerinin ortak olarak bir çocuğa evlat edinmelerine henüz izin verilmemesine rağmen bu çiftlerin üvey evlat edinmeleri serbesttir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.