İçeriğe atla

Karadağlı İsmail Han

İsmail Han
İsmayıl xan
Karadağ Hanı
Hüküm süresi1791-1797
Önce gelenMustafa Kulu Han
Sonra gelenAbbas Kulu Han
Hüküm süresi1782-1783
Önce gelenMustafa Kulu Han
Sonra gelenNecef Kulu Han
DoğumAhar, İran
Ölüm1797
Ahar, İran
Tam adı
Karadağlı İsmail Han
BabasıMustafa Kulu Han

İsmail Han, (Azerice: İsmayıl xan) (d. ? – ö. 1797) Karadağ Hanı. 1782 ile 1783 yılları arası ve 1791 ile 1797 yılları arası Karadağ Hanlığı yapmıştır. Soyu Tokmaklı oymağından gelmektedir.

Yaşam

İsmail Han, bugün İran'a bağlı Ahar şehrinde doğmuştur. Mustafa Kulu Han'ın oğludur. İyi bir saray tahsili görmüştür. Karabağ Hanı İbrahim Halil Han, Hoy Hanı Dünbili Ahmed Han ile anlaşıp Karadağ Hanlığı'nın paylaşmak istemiş, bu yüzden İsmail Han da Karadağ Hanı olunca İbrahim Halil Han ile ilişkilerini kesmiştir. 1782 yılında İsmail Han, Karabağ Hanlığı'na ödediği vergiyi kesmiştir. Bunun üzerine İbrahim Halil Han, orduyu gönderip vergiyi talep etmiştir. Fakat geri dönmek zorunda kalmıştır. İsmail Han, babası tarafından Ağa Muhammed Şah'a rehin verilmiştir. Ağa Muhammed Şah'ın 19 Haziran 1797 tarihinde hizmetindeki üç kişi tarafından öldürülmesinden sonra Feth Ali Şah'ın emrine girmiştir. Feth Ali Şah, İsmail Han'ı oğlu Abbas Mirza'nın hizmetine vermiştir. Abbas Mirza, İsmail Han'ı hizmetçibaşı tayin etmiştir. İsmail Han, Muhammed Şah Kaçar'ın da yakın adamları arasında bulunmuştur. İsmail Han iki dönem hanlık yapmıştır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  • Enver Çingizoğlu, Karadağlılar, Bakü, «Şuşa» yayını, 2008. – 160 sf.
  • Rus. MDTA, f. 82. Siy.1/194 iş 234, v.2.
Karadağlı İsmail Han
Ölümü: 1797
Resmî unvanlar
Önce gelen
Mustafa Kulu Han
Karadağ Hanı
1782-1783
Sonra gelen
Necef Kulu Han
Önce gelen
Mustafa Kulu Han
Karadağ Hanı
1791-1797
Sonra gelen
Abbas Kulu Han

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kaçar Hanedanı</span> 1789-1925 yılları arasında İranı yöneten Türk hanedan

Kaçar Hanedanı, İran'daki Azerbaycan Türklerinin Kaçar boylarından olan Kovanlı kolu tarafından kurulmuş ve 1794 ile 1925 yılları arasında hüküm sürmüş bir İran Devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Karabağ Hanlığı</span>

Karabağ Hanlığı, 1748-1805 yılları arası bugünkü Azerbaycan topraklarında yer almış ve İran'ın Kaçar Hanedanı egemenliği altında fiilen bağımsız olmuş Azeri feodal devletidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Tahmasb</span> 2. Safevî şahı

I. Tahmasb, Safevî Devleti'nin ikinci hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Revan Hanlığı</span> 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren Türk hanlığıdır. Kökeni Türk olan hanlığın bayrağında elinde kılıç tutan bir aslan sembolü vardır.

Revan Hanlığı, merkezi günümüzdeki Erivan şehrini başkent olarak seçen ve 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren hanlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ Hanlığı</span>

Karadağ Hanlığı, 1747 yılında bugün İran'a bağlı Azerbaycan bölgesindeki Karadağ (Karacadağ) topraklarında kurulmuş feodal devlettir. Karadağ kelimesi büyük dağ veya dağlık yer anlamına gelmektedir. Hanlığın başkenti Ahar şehri olup bir ara Kürdeşt'e taşınmıştır. Hanlığın batısında Hoy Hanlığı, doğusunda Lenkeran Hanlığı, kuzeyinde Karabağ Hanlığı, güneyinde Tebriz Hanlığı ve Erdebil Hanlığı vardır.

Muhammed Kulu Han, son Karadağ Hanı. 1813 ile 1828 yılları arası Karadağ Hanlığı yapmıştır. Soyu Tokmaklı oymağından gelmektedir.

Abbas Kulu Han, Karadağ Hanı. 1797 ile 1813 yılları arası Karadağ Hanlığı yapmıştır. Soyu Tokmaklı oymağından gelmektedir.

Necef Kulu Han, Karadağ Hanı. 1783 ile 1786 yılları arası Karadağ Hanlığı yapmıştır. Soyu Tokmaklı oymağından gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tebriz Hanlığı</span>

Tebriz Hanlığı, İran'ın kuzeybatısındaki Güney Azerbaycan bölgesinde yer almış eski hanlıktır. Hanlık, Dunbuli Aşireti reisi Necef Kulu tarafından 1757 yılında kuruldu. Hanlık zaman içerisinde bölgedeki Türklerle akrabalık bağları kurmuştur,1802'de hanlık lağvedildi ve toprakları Hoy Hanlığı'na katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ağa Muhammed Şah</span> Türk Kaçar Hanedanının kurucusudur.

Ağa Muhammed Şah, Kaçar Aşireti'nin reisi; 1794-1925 yılları arasında İran'a hakim olan Kaçar Hanedanı'nın kurucusudur. Aslen Kaçar kabilesinden Koyunlu kolunun aşiret reisiydi. Ağa Muhammed Han 1789'da İran Şahı olarak tahta çıktı, ancak Mart 1796'ya kadar resmen taç giymedi, 1794'te Zend hanedanlığından Lotf Ali Han'ı öldürmesiyle tahta çıktı. 17 Haziran 1797'de suikasta kurban gitti ve yeğeni Feth Ali Şah Tahta çıktı. Ağa Muhammed Han'ın Saltanatında başkenti Tahran yaparak İran'ın tekrar merkezi otoriteye kavuşmasını sağladı. Gürcistan'ın bağımsızlık ilan etmesiyle Tiflis'e şiddetli bir saldırı düzenleyerek 15,000 Gürcü esir İle İran'a geri döndü.

<span class="mw-page-title-main">Feth Ali Şah</span>

Feth Ali Şah, Kaçar Hanedanı'ndan olup 1797-1834 yılları arasında İran'da hüküm süren ikinci şah. Yönetimi sırasında Kuzey Kafkasya'yı Gülistan ve Türkmençay Antlaşması'yla geri alınamayacak şekilde Rusya'ya bırakmıştır. Feth Ali Şah Tarihçi Joseph M. Upton'a göre, "uzun sakalıyla, ince beliyle, evlatlarıyla İranlılar arasında meşhurdur." Feth Ali Şah'ın saltanatının sonlarında, ekonomik sıkıntılar, askeri ve teknolojik yükümlülük İran'ı parçalanmanın eşiğine getirdi, ölümünden sonra yaşanan taht mücadelesiyle çözülme hızlandı.

<span class="mw-page-title-main">Penahali Han</span>

Penah Ali Han, Azerbaycan'ın Terter şehrinde doğan Karabağ Hanlığı'nın kurucusu ve ilk hanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Molla Penah Vâkıf</span> XVIII. yyde yaşamış Azeri şair, devlet adamı

Molla Penah Vâkıf, Azeri şair, Karabağ Hanlığı başveziri.

İbrahim Halil Han, Karabağ Hanlığı hanı. Azerbaycan Türk'ü Cevanşir ailesinden Penah Ali Han'ın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Karabağ Han Sarayı</span>

Karabağ Han Sarayı veya Penah Ali Han Sarayı, Şuşa'nın tarihi merkezinde bulunan ve Karabağ Hanlığı'nın kurucusu Penah Ali Han'ın ikametgâhı olmuş bir saraydır. Oğlu İbrahim Halil Han, ailesi ve ayanlarıyla birlikte Penah Ali Han sarayının yakınına, aynı dönemde inşa edilen İbrahim Halil Han sarayında yaşamışlardır. İbrahim Halil Han'ın en büyük oğlu Muhammed Hasan Ağa ise Şuşa ovasının güneydoğusundaki sarp kayalık üzerine inşa edilen Muhammed Hasan Ağa Sarayı'nda yaşamıştır. Bu saraylardan başka, han aile üyelerine ait; hanın kızı olan Nateva'nın sarayı ve Karabüyük Hanım Sarayı vardır. Karabağ Han Sarayı'nın adı bu sarayların her birine çeşitli kaynaklarda atfedilse de, Karabağ hanlarının ana siyasi ikametgâhı ilk Karabağ Hanı Penah Ali Han'ın sarayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ağabeyim Ağa Cevanşir</span>

Ağabeyim Ağa Cevanşir Azerbaycanlı bir şair, Karabağ'ın ikinci hanı İbrahim Halil Han'ın kızı, İran şahı Fath-Ali Shah Qajar'ın eşi ve şair Khurshidbanu Natavan'ın teyzesi. Ağabacı takma adıyla şiirler yazdı.

Mehdikulu Han Cevanşir, Karabağ Hanlığı'nın sonuncu ve dördüncü hanı. Karabağ Hanı olan İbrahim Halil Han ve eşi Hurşid Beyüm'ün oğludur.

Muhammed Hasan Ağa Karabağ Hanlığının ve Rus İmparatorluğunun generali, Karabağ Hanlığının hanı, tümgeneral ve şair Caferkulu Ağa Cevanşirin babası, ünlü Azerbaycanlı hanende Han Şuşinskinin büyükbabası.

Kelbali Han Kengerli 1787'den 1809'a kadar Nahçıvan Hanlığı'nın hanı (valisi) olmuştur. İran hükümdarı Nadir Şah'ın 1747'de ölümünden sonra Kelbali'nin Kengerli boyundan olan ailesi Nahçıvan'ın kontrolünü ele almıştır. Babası Haydarkulu Han bu kontrolü kuran kişi olmuştur. Kengerliler, Kızılbaş konfederasyonunun bir parçası olan Türk Ustaclı aşiretinin bir koluydu.

Ebü'l-Feth Han Cevanşir Azerbaycan etnik kökenine sahip İranlı bir soyluydu.