Karaburun
| Karaburun | |
|---|---|
 | |
 Türkiye'de yeri | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | İzmir |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Serap Özmen Çetin[1] |
| • Belediye başkanı | İlkay Girgin Erdoğan (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 421 km² |
| Rakım | 50 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 10.603 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 11.329 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 35000 |
| İl alan kodu | 0232 |
| İl plaka kodu | 35 |
Karaburun, İzmir ilinin bir ilçesi ve bu ilçenin idari merkezi kasabadır. İlçenin güneyinde Urla ilçesi; batısında, kuzeyinde ve doğusunda Ege Denizi bulunmaktadır. Karaburun Yarımadası'nda bulunan ilçe, nüfus bakımından ilin en küçük ikinci ilçesidir.
Tarihçe
Coğrafya
Karaburun'un İzmir il merkezine uzaklığı 106 km'dir. Yüzölçümü 421 km2'dir.[2] İlçenin güneyinde Urla ilçesi; batısında, kuzeyinde ve doğusunda Ege Denizi bulunmaktadır. Merkezi aynı adlı yarımadanın kuzeydoğusundadır. İç denize bakan tarafının karşı kıyısında Foça, Küçükbahçe tarafında Çeşme ilçeleri yer alır.
Karaburun ilçe merkezi Kaza, İskele, Burgaz Arkası ve Bodrum olarak 4 ana kısıma ayrılmıştır. İskele kazanın balıkçı barınağının bulunduğu yerdir. Aynı zamanda da akşamları insanların yürüyüş yaptığı kordon boyudur. Dalış merkezleri ve balık lokantaları bulunur. Burgaz arkası daha çok yazlık evlerin olduğu kesimdir. Bodrum ise ilçenin en işlek plajının bulunduğu kısımdır.
Karaburun'da İskele'nin önünde Büyük Ada ve Burgaz Arkasına bakan Küçük Ada bulunmaktadır. İskelenin ilerisinde Karaburun Yelken Kulübü vardır.
Yaz aylarında öğleden sonra başlayıp hava kararıncaya kadar her gün düzenli esen imbat rüzgarına sahiptir.
Köylerin merkeze ve beldelere uzaklıkları
Karaburun Yarımadasında kurulu Karaburun ilçesine bağlı köyler, gruplar halinde birbirine uzaktır. Karaburun ilçesi; düşük nüfus yoğunluğuna karşın, yüzölçümü olarak geniş bir alana yayılmıştır. Yaklaşık 500 km².
Eğlenhoca, Kösedere ve İnecik köyleri, birbirine yakın, Merkez ilçeye 15–16 km., Mordoğan beldesine 5–6 km., Küçükbahçe beldesine 35–37 km. uzaklıktadırlar.
Tepeboz, Hasseki ve Sarpıncık köyleri, birbirine yakın, Merkez ilçeye 8–11 km., Mordoğan beldesine 23–26 km., Küçükbahçe beldesine 25–35 km. uzaklıktadırlar.
Parlak ve Salman köyleri, birbirine yakın, Merkez ilçeye 15–18 km., Mordoğan beldesine 30–33 km., Küçükbahçe beldesine 11–14 km. uzaklıktadırlar.
Bozköy, Ambarseki ve Saip köyleri, birbirine yakın, Merkez ilçeye 1–3 km., Mordoğan beldesine 18 –22 km., Küçükbahçe beldesine 23–25 km. uzaklıkta köylerdir.
Yaylaköy de Merkez ilçeye 10 km., Mordoğan beldesine 26 km. ve Küçükbahçe beldesine 12 km. uzaklıktadır.
Sazak köyü, bütünüyle terkedilmiştir.
* Uzaklıklar yaklaşık olarak verilmiştir.
Köylerdeki iskele yerleşimleri
Köyler, tepelerin yamaçlarına ve ağırlıklı olarak denizden kolay görünmeyen noktalara eski zamanlardaki korsan tehlikesi yüzünden kurulmuştur. Bu nedenle, genelde her köyün, denize ulaşımı mümkün kılacak birer iskelesi vardır. Bu iskelelerin bir bölümü hala kullanılmakta ve geliştirilmektedir.
İskele yerleşimlerinden bazıları giderek, köylerden daha büyük hale gelmiştir. Örneğin; Mordoğan olarak bilinen yerleşim, aslında Mordoğan İskelesi'dir ve gerçek Mordoğan Köyü, denizden 2–3 km. içeridedir. Aynı şekilde; Denizgiren yerleşimi Küçükbahçe köyünün, Kaynarpınar yerleşimi İnecik köyünün iskeleleridir.
Mordoğan beldesinde bir Yat Limanı yapılmaktadır.
İskeleler
- Karaburun İskelesi - Karaburun Merkez
- Mordoğan İskelesi - Mordoğan Beldesi
- Kaynarpınar İskelesi - İnecik Köyü
- Eşendere İskelesi - Ambarseki Köyü
- Saip İskelesi - Saip Köyü
- Yeniliman İskelesi - Tepeboz Köyü
- Denizgiren İskelesi - Küçükbahçe Köyü
Yerleşim olan koylar
- Bodrum Koyu - Karaburun Merkez
- Kuyucak Koyu - Karaburun Merkez
- Badembükü Koyu - Parlak Köyü
- Hamzabükü Koyu - Sarpıncık Köyü
- Yukarı Boyabağı Koyu - Kösedere Köyü
- Aşağı Boyabağı Koyu - Kösedere Köyü
- İçmekıyısı Koyu - Kösedere Köyü
- Dereağzı Koyu - Eğlenhoca Köyü
- Ardıç Koyu - Mordoğan
- Körfez Koyu - Mordoğan
- Manal Koyu - Mordoğan
- Azmak Koyu - Mordoğan
Diğer koylar
- Çatalkaya Körfezi
- Süngerci Koyu
- Sıcağıbükü Koyu
- Kumbükü Koyu
- Akbük Koyu
- Olcabük Koyu
- Eğriliman Koyu
- Dikencik Koyu
- Karareis Koyu
- Kocadere Koyu
- Gerence Koyu
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[4] | 7.880 | 736 | 7.144 |
| 1935[5] | 7.273 | 763 | 6.510 |
| 1940[6] | 7.062 | 730 | 6.332 |
| 1945[7] | 6.843 | 762 | 6.081 |
| 1950[8] | 7.081 | 770 | 6.311 |
| 1955[9] | 6.829 | 1.006 | 5.823 |
| 1960[10] | 6.665 | 998 | 5.667 |
| 1965[11] | 6.867 | 1.053 | 5.814 |
| 1970[12] | 6.683 | 1.120 | 5.563 |
| 1975[13] | 6.478 | 1.235 | 5.243 |
| 1980[14] | 7.420 | 1.456 | 5.964 |
| 1985[15] | 7.802 | 2.020 | 5.782 |
| 1990[16] | 9.020 | 3.405 | 5.615 |
| 2000[17] | 13.446 | 2.932 | 10.514 |
| 2007[18] | 8.040 | 2.489 | 5.551 |
| 2008[19] | 9.224 | 2.998 | 6.226 |
| 2009[20] | 8.889 | 2.785 | 6.104 |
| 2010[21] | 8.689 | 2.685 | 6.004 |
| 2011[22] | 8.848 | 2.728 | 6.120 |
| 2012[23] | 8.799 | 2.722 | 6.077 |
| 2013[24] | 9.092 | 9.092 | veri yok |
| 2014[25] | 9.456 | 9.456 | veri yok |
| 2015[26] | 9.403 | 9.403 | veri yok |
| 2016[26] | 9.575 | 9.575 | veri yok |
| 2017[26] | 9.812 | 9.812 | veri yok |
| 2018[26] | 10.603 | 10.603 | veri yok |
| 2019[26] | 10.759 | 10.759 | veri yok |
| 2020[26] | 11.329 | 11.329 | veri yok |
| 2021[26] | 11.927 | 11.927 | veri yok |
| 2022[26] | 12.200 | 12.200 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Ekonomi
Başlıca ticari ürünleri enginar, üzüm, nergis çiçeği, nar, narenciye, bademdir. Yöreye has olarak nitelendirilebilecek olan hurma zeytini ve kopanisti peyniri vardır.
Yörede ayrıca balıkçılık da köylüler tarafından ağ veya olta aracılığı ile yapılmaya devam etmektedir. Özellikle gezgin balık türlerinden kefalin ağ (yörece dalyan tipi denilen ve kazıklar arasına yerleştirilen yatay ağ düzeneği) ile avlanması oldukça yaygındır. Ağustos ve eylül aylarında topan kefal avcılığı verimli geçer. Bunun yanında açık denizde kalamar, mercan, istavrit, kolyoz avcılığı da amatör olarak yapılmaktadır. Koylarda ise kıyıdan veya küçük tekneler ile amatör olarak sargoz, kupes, melanur, hani avcılığına sıkça rastlanır.
Kültür
Turizm
Her ne kadar doğal zenginlikleri itibarı ile tatil turizminin tüm imkânlarına sahip olsa da, turistler açısından tenha denilebilecek bir durumdadır. Bunda en büyük etmen olarak çok virajlı ve dar yollara sahip olması gösterilmektedir. Tabii ki bu girintili çıkıntılı kıyı şeridi virajlar yanında birçok irili ufaklı koyları da beraberinde getirmektedir.
Karaburun konumu itibarı ile açık denize baktığı için, suyun devridaim içinde olması nedeniyle, temiz bir denize sahiptir. Lodoslu veya poyrazlı kötü hava şartları sebebiyle dalgalı ve çalkantılı durumlar dışında, deniz çok berraktır. Dik dağlık yapısı gereği kumsaldan çok kayalık yapıya sahip olan Karaburun, su altı zenginliği açısından dikkat çekmektedir. Bu yapısı ile tüplü ve tüpsüz dalış meraklılarının ilgisini çekmektedir. Balıkçılık ile ilgilenenler için de birçok imkân sunmaktadır.
Turizm sayfiye ağırlıklı olsa da, bahar aylarında açan yüzlerce çeşit çiçekler temiz hava ve doğa meraklılarını kendine çeker. Özellikle kelebek ve çiçek fotoğrafçılığı ve trekking ile ilgilenen yerli turistlerin vazgeçilmez ziyaret noktalarından biridir Karaburun yöresi.
Turist potansiyelini daha çok yazlığı olan yerli turistler oluşturmaktadır. Yabancı turistlere fazla rastlanmamaktadır. Buna bağlı olarak yazlık eğlenceye yönelik tesisleri sınırlıdır. Özellikle İskele mevkiinde deniz kenarındaki balık restoranları ve birkaç kafe dışında fazla tesis yoktur. İskele mevkiinin kuzeybatısında yaklaşık yarım mil açığında bulunan Büyük Ada turizme açık olup, ancak tekne kiralama ile ya da yerel halkın kendi tekneleri ile sağlanabilmektedir. Adada herhangi bir turistik tesis bulunmamakta sadece kuzey ucunda çakarlı deniz feneri bulunmaktadır. Adada ayrıca küçük keçi sürüsü de bulunmaktadır. Keçilerin mevcudiyeti ve sert hava koşulları yüzünden adada ağaç yetişmemekte, sadece maki tipi bitki türleri yetişmektedir. Adanın güneyinde poyrazdan korunaklı küçük bir koyu ve plajı vardır.
İlçede üç adet turistik otel bulunmaktadır. Bunun dışında konaklama için ağırlıklı olarak butik tip pansiyonlar, pansiyonlar ve ev pansiyonculuğu kullanılmaktadır.
İlçede 2018'den beri her yıl Karaburun Nergis Festivali düzenlenmektedir.[27]
Yönetim
- Belediye başkanları
| Belediye başkanları, partileri ve aldıkları oy oranları | |||
|---|---|---|---|
| Yıllar | Belediye Başkanı | Parti | Oy oranı (%) |
| 2024 | İlkay Girgin Erdoğan | Cumhuriyet Halk Partisi | 49,81 |
| 2019 | İlkay Girgin Erdoğan | Cumhuriyet Halk Partisi | 49,2 |
| 2014 | Ahmet Çakır | Cumhuriyet Halk Partisi | 50,72 |
| 2009 | Hamza Serdar Yasa | Cumhuriyet Halk Partisi | 41,80 |
| 2004 | Hamza Serdar Yasa | Cumhuriyet Halk Partisi | 34,30 |
| 1999 | Salih Akdeniz | Anavatan Partisi | 31,33 |
| 1994 | Fehim Aytekin | Anavatan Partisi | 37,16 |
| 1989 | Faruk Kartal | Anavatan Partisi | 45,71 |
| 1984 | Faruk Kartal | Anavatan Partisi | 41,04 |
| 1977 | İsmet Kırant | Adalet Partisi | 51,12 |
Altyapı
İzmir'e bağlı Üçkuyular semtinden kalkan Karaburun midibüsleri vasıtasıyla ulaşım sağlanmaktadır. 2007 yılında başlayan Üçkuyular-Karaburun İskele seferleri 2008 yılında durdurulmuştur. 2009 yılı itibarıyla Foça-Karaburun Saipaltı yazlık hafta sonu seferleri başlamıştır. İZDENİZ yeni alınan katamaranlar ile Karaburun'a yaz sezonunda sefer düzenlemektedir.[28]
İzmir yolu üzerinde bulunan Seferihisar ilçesi üzerinden ara bağlantılarla, doğrudan Selçuk'a geçiş mümkündür.
2013 yılında İYTE-Mordoğan arasındaki yol yeni yapılmış ulaşım 56 km'ye düşürülmüştür.[29] Yolun Karaburun merkeze ulaştırılması çalışmaları devam etmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Şevket Işık (2002). Karaburun Yarımadasının tarihsel coğrafyası ISBN 975-483-543-8. Ege Üniversitesi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2015.
- ^ a b "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Müdürlüğü. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ekim 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015.
- ^ a b c d e f g h
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Karaburun Nüfusu - İzmir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "İzmir Karaburun Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "Karaburun Nergis Festivali renkli görüntülere sahne oldu". Mahalli Gündem. 14 Ocak 2018. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022.
- ^ http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=23744702&tarih=2013-07-17 []
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2014.
Dış bağlantılar
- Karaburun Kaymakamlığı20 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Karaburun Belediyesi12 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Karaburun Gezi Haberleri22 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Uydudan Karaburun (Google)
