İçeriğe atla

Karabisianos

Karabisianoi (YunancaΚαραβισιάνοι), orta 7. yüzyıldan erken 8. yüzyıla kadar Bizans donanması'nın dayanak noktasıdır. Kelime olarak Yunanca "gemiler" için karabos ya da karabis (Yunanca: κάραβος, καραβίς) ve "gemiler için insanlar, denizciler" anlamına gelmektedir. Karabisianos, Bizans İmparatorluğu'nun ilk sabit deniz kurumudur, denizde İslam'ın yayılışının önüne geçmek için kurulmuştur. 718-730 arası bir zaman kaldırılmış ve yerine bir dizi denizci thema kurulmuştur.

Tarihi ve rolü

Karabisianos, İslam'ın yayılışının önüne geçmek için 7. yüzyılın ikinci yarısında bir zaman kurulmuştur. Çeşitli tarihçiler, eski quaestura exercitus kalanlarından[1] ya da İlirya eyaletinin Geç Roma Ordusundan,[2] geliştiğini önermektedirler, fakat bu öneriler varsayımsal kalmaktadır.[3] Filonun kuruluş tarihi belirsizdir; bazı tarihçiler 655 yılında Zâtüssavârî Muharebesinde deniz mağlubiyeti sonrası[4][5] İmparator II. Konstans (641–668 arası hükümdar) tarafından 650ler ya da 660larda kurulduğunu[6] düşünürlerken diğerleri karşı gelemeyecek kadar ileri düzeye ulaşmış Arapların 672–678 yıllarında Konstantinopolis Kuşatmasından sonra kurulduğunu düşünürler.[7][8] Karabisianos kullanılan ilk kesin kaynak, yaklaşık 680 yılında Slavlar tarafından Selanik'in kuşatılması sırasındadır ve sonra İmparator II. Justinianos'ın (685–695 arası hükümdar) Papa Conon'a 687 yılında yazdığı mektuptur.[8][9]

Karabisianos, Bizans İmparatorluğu'nun deniz gücünü ilk defa geniş şekilde kalıcı bir şekilde ayakta tutmuştur.[9] Bundan önce, Akdeniz bir "Roma gölü" olarak, sadece sınırlı sayıda görece gücük savaş gemileri İmparatorluğun ana limanlarında ve nehir kıyıları boyunca devriye ve taşıma amaçlı ayakta tutuluyordu. Daha büyük Bizans filoları sadece belirli seferler için ad hoc bir araya getiriliyordu.[10] Karabisianos, geniş şekilde kara ordularının themaları ile aynı şekilde oluşturulmuştur: askerlerinden sonra isimlendirilen belirli askerî birliklerdi, stratēgos (stratēgos tōn karabōn/tōn plōimatōn) tarafından yönetiliyordu. Sıklıkla "Karabisian Thema" olarak adlandırılsalar da, bu adlandırma yanlıştı, Karabisianos askeri bir komuta olarak kaldı ve kara themaları gibi belirli toprak bölünmesi içermedi.[8][11] Stratēgos'un karargahının yeri bilinmemektedir fakat tahminler Rodos'tan[1] Keos[9] ve Sisam'a[5] değişmektedir. Karabisianos, çeşitli sebepler ile gerekli bir vilayet filosu olarak görülmüştür, Küçük Asya'nın Klikya'da Seleucia'dan Milet'e kadar güney sahillerini, Ege adalarını ve Yunanistan'da imparatorluk mülklerini savunmak, Konstantinopolis'te bulunan merkezi imparatorluk filosunun yanında hizmet etmek[5][8][12] için görevlendirilmiş ya da Bizans donanmasının etkin gücünün bütününü adeta saran bir komuta ve Karadeniz'den Afrika Eksarhlığı'na kadar hem savunma hem de saldırı kapasitesi ile aktifti.[13]

Karabisianos, İmparator II. Justinianos döneminde en geniş şekilde güçlenmiştir, imparator İmparatorluğun güney sahillerine birkaç bin Merdei kökenli insanı kürekçi ve denizci olarak istihdam etmiştir. Justinianos ayrıca "Hellas" ismiyle Yunanistan'ın güneyine farklı bir thema ve filo kurmuştur.[14] Karabisianos, başarısızlıkla sonuçlanmış 697–698 yıllarında gerçekleşmiş Kartaca'nın geri alınması seferinde ana bir rol oynamış ve amiral Apsimar (III. Tiberius) tahta geçiren isyana öncülük etmişlerdir.[15] Karabisianos'un stratēgos'unun adı en son 710/711 yılında zikredilmiştir ve ana takipçisinin, Kibirreoton Theması stratēgos'u, ismi 732 yılına kadar ise zikredilmemiştir.[9][16] Bu durum Karabisianos'un neden ve ne zaman kaldırıldığına dair iki farklı yoruma yol açmıştır. Birincisi, 717-718 tarihli Konstantinopolis'in Araplar tarafından kuşatmasından sonra, yaklaşık 719 yılında, geçmiş yıllardaki kötü performanslar ve III. Leon'ya (717–741 arası hükümdar) karşı yapılan isyana verdikleri destek nedeniyle kaldırıldığıdır.[17] İkincisi ise yaklaşık 727 yılı kadar geç bir zaman gene III. Leon'a karşı bir başka başarısız isyandan sonra kaldırıldığıdır.[18]

Karabisianos'un yerini ilk denizci thema (thema nautikon) Kibirreoton Theması genel olarak almıştır. Bu thema daha önce alt rütbeli droungarios tarafından yönetiliyor ve Küçük Asya'nın güneyini kapsıyordu. Diğer kıyı vilayetleri çeşitli büyüklüklerde ama daha küçük filolar droungarioi ve diğer subayların komutasında yerel savunma ile görevlendirilmişlerdi.[19]

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b Haldon 1999, s. 74.
  2. ^ Treadgold 1997, s. 73.
  3. ^ Ahrweiler 1966, s. 12.
  4. ^ Cosentino 2008, s. 602.
  5. ^ a b c Pryor & Jeffreys 2006, s. 25.
  6. ^ Treadgold 1997, ss. 315, 382
  7. ^ Ahrweiler 1966, ss. 22–23.
  8. ^ a b c d Nesbitt & Oikonomides 1994, s. 150.
  9. ^ a b c d Kazhdan 1991, ss. 1105–1106.
  10. ^ Ahrweiler 1966, ss. 19–20, 22; Cosentino 2008, ss. 578–583.
  11. ^ Ahrweiler 1966, ss. 24–25.
  12. ^ Treadgold 1997, s. 315.
  13. ^ Ahrweiler 1966, ss. 23–25.
  14. ^ Treadgold 1997, s. 332.
  15. ^ Treadgold 1997, ss. 337–338, 383.
  16. ^ Ahrweiler 1966, s. 26.
  17. ^ Ahrweiler 1966, ss. 26–31; Pryor & Jeffreys 2006, s. 32.
  18. ^ Treadgold 1997, s. 352; Whittow 1996, s. 167.
  19. ^ Ahrweiler 1966, ss. 50–51; Nesbitt & Oikonomides 1994, s. 151.
Genel

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Armeniakon</span>

Armeniakon Theması, daha doğrusu Armeniakların Theması kuzeydoğu Küçük Asya'da yer alan Bizans İmparatorluğu theması.

<span class="mw-page-title-main">Anatolikon</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Anatolikon Theması daha doğrusu Anatoliklerin Theması olarak bilinir, Orta Küçük Asya'da bir Bizans theması idi. Kuruluşundan itibaren, themaların en büyük ve en kıdemli olanıydı ve askeri yöneticileri (stratēgoi) güçlü bireylerdi, bunların birçoğu imparatorluk tahtına yükseldi veya tahtı ele geçirmek için başarısız isyanlar başlattılar. Thema ve ordusu, 7-10. Yüzyıl Arap-Bizans savaşlarında önemli bir rol oynadı, ardından 1070'lerin sonlarında Selçuklu Türkleri tarafından fethine kadar süren göreli bir barış dönemi yaşadı.

<span class="mw-page-title-main">Niketas Orifas</span>

Niketas Oryphas ya da Oöryphas, Bizanslı seçkin subay, patrikios ve Bizans imparatorları III. Mihail ve I. Basileios zamanlarında Giritli Sarazen akıncılarına karşı zaferler kazanmış amiral.

<span class="mw-page-title-main">Opsikion</span> Bizans Bölgesi (thema)

Opsikion Theması basitçe Opsikion, kuzeybatı Küçük Asya'da bulunan bir Bizans themasıdır. İmparatorluk maiyet ordusundan yaratılan Opsikion, Konstantinopolis'e en yakın konumda bulunan ilk themaların en büyük ve en prestijli olanıydı. 8. yüzyılda çeşitli isyanlara karıştı, yaklaşık 750'de üçe bölündü ve eski üstünlüğünü kaybetti. Dördüncü Haçlı Seferi sonrasına kadar orta kademe bir thema olarak hayatta kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Bizans donanması</span>

Bizans donanması ya da Doğu Roma donanması, Doğu Roma ya da Bizans İmparatorluğu donanma kuvvetidir. Öncülü olan Roma İmparatorluk donanmasının doğrudan devamıdır fakat devletin savunulmasında ve ayakta kalmasında, öncülünden çok daha fazla hayati rol oynamıştır. Birleşik Roma İmparatorluğu'nda deniz filoları daha az tehditle karşılaşmış, lejyonlar prestij sağlayan daha ikincil bir güç olmalarına rağmen Doğu'da bazı tarihçilerin "denizci imparatorluk" olarak adlandıracakları kadar imparatorluğun varlığının çok hayati bir parçası olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Thrakesion</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Trakyalı Theması, daha düzgün bir şekilde Trakyalıların theması olarak söylenir, Batı Küçük Asya'da Bizans İmparatorluğu themasıdır. 7. yüzyılın ortalarında veya 8. yüzyılın başlarında eski Trakyalılar ordusunun yerleştirilmesi ile oluşturulmuştur ve adını almıştır, Konstantinopolis'e yakınlığı nedeniyle varoluşu boyunca İmparatorluğun daha büyük ve daha önemli themalarından biri olmuştur. Trakyalıların theması 14. yüzyılın başlarında bölge Anadolu beyliklerinin eline geçmesine kadar hayatta kalan en uzun ömürlü themalardan biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Trakya (thema)</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Trakya Theması, Balkanların güneydoğu bölümünde yer alan Bizans İmparatorluğu theması, imparatorluğun tarihi boyunca Trakya'nın çeşitli bölümlerini kapsamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Makedonya (thema)</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Makedonya Theması geç 700ler ile erken 800ler arasında kurulan Bizans İmparatorluğu theması. Bizans Makedonyası ayrıca Trakya bölgesiyle bağlantılıydı ve Edirne, themanın başkentiydi.

Kibirreoton, erken 8. yüzyıl ile geç 12. yüzyıl arasında Küçük Asya'nın güney sahilinde Bizans İmparatorluğu theması. Bizans İmparatorluğu'nun ilk ve en önemli denizci theması, Bizans donanması için gemi ve birlik sağlamıştır.

Ege Denizi Theması, 9. yüzyılda Ege Denizi'nin kuzeyinde kurulmuş Bizans İmparatorluğu theması. Bizans İmparatorluğu'nun denizci themalarından biriydi. Bizans donanması için gemi ve birlik sağlamıştır.

Nasar, orijinal vaftiz adı Basileios, 9. yüzyılın ikinci yarısının Arap-Bizans savaşlarında Bizans İmparatorluğu'nun seçkin askeri lideri.

<span class="mw-page-title-main">Tagma</span>

Tagma tabur ya da alay büyüklüğünde askerî birlik.

Damyanah ya da Damian ve soy ismi Gulam Yazman, İslam dinine dönmüş Bizanslı Yunan asıllı, 896 ile 897 yılları arasında Tarsus valiliği yapmış ve erken 10. yüzyılda Bizans İmparatorluğu'na karşı yapılan deniz akınlarının önde gelen liderlerinden birdir.

<span class="mw-page-title-main">Sisam (thema)</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Sisam Theması geç 9. yüzyılda Ege Denizi'nin doğusunda kurulmuş Bizans İmparatorluğu theması. Bizans İmparatorluğu'nun denizci themalarından biriydi. Bizans donanması için gemi ve birlik sağlamıştır.

Sicilya Theması Geç 7. yüzyıl ile 10. yüzyıl arasında yaşamış, Sicilya ile İtalya Anakarası'nda Calabria bölgesini içeren Bizans İmparatorluğu theması. 902 yılında Sicilya'nın Müslüman fethinden sonra, thema Calabria ile sınırlanmış fakat 10. yüzyıl ortalarına kadar bu ismini muhafaza etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mezopotamya (thema)</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Mezopotamya günümüzde doğu Türkiye'de yer alan Bizans İmparatorluğu theması. Mezopotamya bölgesi ya da daha eski Roma ve erken Bizans Mezopotamya eyaleti ile karıştırılmamalıdır.Thema, Arsanias Nehri ile Çemişgezek arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Paflagonya (thema)</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Paflagonya theması Modern Türkiye'de kuzey Anadolu kıyısı boyunca, Paflagonya'da kurulmuş Bizans Theması.

<span class="mw-page-title-main">Kardiya Muharebesi</span>

Kardiya Muharebesi, yaklaşık 872/3'te Bizans İmparatorluğu ile Girit Sarazenleri arasında Saros Körfezi'nde Kardiya sahili açıklarında gerçekleşen deniz muharebesidir. Muharebe, büyük bir Bizans zaferi ile sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Selanik (thema)</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Selanik theması Orta ve Batı Makedonya ile imparatorluğun ikinci önemli şehri Selanik'i içeren güney Balkanlar'da Bizans İmparatorluğu theması.

<span class="mw-page-title-main">Seleukia (thema)</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Seleukia Theması Küçük Asya'nın güney sahilinde, merkezi Seleukia, olan Bizans İmparatorluğu theması.