İçeriğe atla

Karabina (kanca)

Kuvvetlice geleneksel[1] karabinalar: D-şeklinde tel kapılı, D-şeklinde düz kapılı, Oval düz kapılı, Armut şeklinde otomatik kilitlenen, D-şeklinde vida kapılı. Ortada bir karabinanın değişik durumlardaki çekerini belirten damgası.

Karabina açıldığında kanca, kapandığında halka işlevi gören, bir çeşit köstektir. Normalde halka olarak kullanılıp, sadece anlık ve geçici olarak kanca olması, yaylı, kendiliğinden kapanan kapısıyla hızlı kullanım kolaylığı sağlaması, bir de kazaen açılmaya karşı tedbirleri varoluş sebebidir.

Kullanım alanları

Günlük hafif kullanım karabinalarına örnekler

Günlük kullanım alanlarına örnekler :

  • Anahtarlık
  • Kemerde taşınan eşya ve aletler
  • Hamak
  • Çanta
  • Bayrak
  • Evcil hayvan zaptı

Can tehlikesi içeren kullanım alanlarına örnekler  :

  • Tırmanma sporu,
  • Dağcılık,
  • Gemicilik,
  • Arama kurtarma,
  • Ağaç ve orman işleri,
  • Mağara keşfi,
  • Sıcak hava balonculuğu,
  • İnşaat,
  • Yüksek bina bakımı,
  • Akrobatlık

Özellikleri

Normalde halka olarak kullanılıp, sadece anlık ve geçici olarak kanca olması gerektiğinden, bırakıldığında yay kuvvetiyle kapanıp kendiliğinden halkaya dönüşecek ve diğer yönden yük bindiğinde açılmayacak şekilde kapılı ve genellikle metalden yapılırlar.

Yapı çeşitleri

  • D : Ağırlığın ya da çekme kuvvetinin sırta parallel olduğu durumlara uygundur.
  • Oval : Karşılıklı eşit sayıda çeken olduğu durumlara uygundur.
  • Armut : Bir tarafta birden fazla ve çeken olduğu ya da kapının geniş açılması gereken durumlara uygundur, kalın olur.
  • Asimetrik D : Bir tarafta daha fazla sayıda çeken olduğu ya da kapının fazla açılması gerektiği durumlara uygundur.

Kapı çeşitleri

  • tel : fazla ağırlığın söz konusu olmadığı ip yönlendirme ve malzeme karabinaları,
  • düz : ağırlığın söz konusu olduğu ama hareketsizce kulanım durumlarına uygun karabinalar,
  • bükük : kapının geniş açılması, ipin kolayca ve hızlı içeri ve dışarı alınabilmesi gereken özel kulanım durumlarının karabinaları
  • ikiz : kapının her iki yönde de kazayla açılmasını önleyen karşı yanlardan menteşeli, içe açılan iç kapı ve dışa açılan dış kapı düzeni. İki kapı arasına parmak sokup her ikisini birden açarak tek elle kullanılabilen karabinalar.

Kapasiteleri

Kullanım alanına göre değişik ağırlıkları kaldırabilen çeşitleri bulunur. Can tehlikesi içeren kullanım alanları olan karabinaların üzerinde değişik durumlarda ne gibi ağırlıkları çekebileceğini belirten damgası olur :

  • Kapalıyken uzatıcı yük
  • Kapalıyken genişletici yük
  • Açıkken uzatıcı veya genişletici yük
kapı kılıfını menteşe yönüde çekmeyle tek korumalı karabina

Beklenen kolaylıklar

  • Kazayla halat sürtünmesiyle açılmaya, örneğin back clipping[2] manevrasıyla açılıp boşanmasına karşı korunma düzeneklerinin güvenilir olması. Piyasadaki belli başlı düzenekler şunlardır:
    • kapısız yani korunmasız olanlarına karabina denmez kanca denir, ağızları açıktır.
    • bir harekette açılanlar: hareket genellikle kapıyı kapalı tutan yayı geri bastırma hareketidir (tehlike: kazayla yüklenen halat da kapıyı açabilir)
    • iki ya da üç harekette açılanlar: burada genellikle her hareket bir sonraki hareketi engelleyen kilidi açar; piyasada bulunan karabinalardan açma kareketleri örnekleri:
      • kapı kılıfını vida gibi bükme hareketi (tehlike: kazayla yüklenip çekilen halat da bükebilir)
      • kapı kılıfını ya da üstündeki bir yaylı sürgüyü menteşe yönüde çekme hareketi (tehlike: yüklenip yana çekilen halat da çekebilir)
      • karabinayı açan elin birden fazla parmağının sırayla her birine denk gelen birer yaylı kapıyı doğru sırada bastırarak açmaları hareketleri[3][4]
        Birden fazla koruma mandallı karabina
      • ikiz sürgülü kapının iki yanından iki parmakla sıkıp çekme / bastırma hareketi
      • mıknatıs sürgülü kapının iki yanından iki parmakla sıkma / bastırma hareketi[5][6]
      • karşı yönlerde açılan yaylı ikiz kapılar arasına parmak sokarak ikisini birden veya sadece bir taraftakini açma hareketi. Öbürü zaten direnmez - birinciden geçmiş olan halat içerden kapı yayından fazla iteleyince ikincisi açılır, halat geçtikten sonra kendiliğinden kapanır.[7][8]
  • Hızlı açılabilmesi
  • kolay açılabilmesi,
    • tek elle ve eldivenle de açılabilmesi,
    • kazık bağı ya da ters kazık bağının döngülerinin üzerine kolay takılabilmesi
  • her yönde deforme olmadan yüksek yük çekebilmesi
  • hafif olması
  • kar, buz, toz, donma, küflenme gibi sebeplerden, olağan kimyasallara temastan güvenilirliğini ya da kullanışlılığını kaybetmemesi
  • halat veya kolan kayacak yüzeylerinin kaygan olması, kayan halatları bükme ve sürtünmeyle en az aşındırması
  • sürtünmeyle kendi yüzeyinin aşınması ve incelmesi gibi sebeplerden çekme gücünü kaybetmeye dayanıklı olması
  • çarpma ve düşme yüzünden çatlamaya ve kesilmeye karşı dayanıklı olması
  • şeklinin kulllanım amacına uygun sayıda ve yönlerde gergin halatların birbirlerine sürtünmeden asılmasına engel olmaması,

Standardlar

Bazı can tehlikesi içeren kullanım alanlarındaki faaliyetlerde can yükü taşıyan karabinalarda üç hareketli korunma şart koşulur.

Avrupa'da satılan spor karabinalarının Avrupa standardı EN 12275:1998'e[9] uyması beklenir. Endüstri karabinalarının ise Avrupa standardı EN 362:2004'e[10] uyması beklenir. Her ikisi de karabinaların kapı kapalı iken ve yükün uzun olduğu yönde zorlandığında yaklaşık 20 kN (küçük bir arabanın ağırlığından daha fazlasını) çekebilmelerini şart koşar.

Kaynakça

  1. ^ https://www.youtube.com/watch?v=0Kcosu3lPTw 2015 yeni tip karabinaları üreticilerine anlattıran video
  2. ^ https://www.youtube.com/watch?v=aec1E3no3-g 17 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Back Clipping vs. Proper Clipping Technique (50 sec. video)
  3. ^ http://www.iscwales.com/Product/SH903-Triple-Action-Snaphook/ 27 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Üç parmağın bağımsiz ve sırayla hareketini gerektiren bir karabinanın üretici sayfası
  4. ^ https://www.youtube.com/watch?v=Ljnlg5KqxjM Üç parmağın bağımsiz ve sırayla hareketini gerektiren bir karabinanın nasıl çalıştığını gösteren çok kısa video
  5. ^ http://blackdiamondequipment.com/en/climbing-carabiners-quickdraws/magnetron-gridlock-carabiner-BD2102880000ALL1.html 27 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. iki parmağın karşılıklı sıkma hareketini gerektiren mıknatıslı bir karabinanın üretici sayfası
  6. ^ https://www.youtube.com/watch?v=mFvK2unCSck 6 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. iki parmağın karşılıklı sıkma hareketini gerektiren mıknatıslı bir karabinanın nasıl çalıştığını gösteren çok kısa video
  7. ^ http://blog.weighmyrack.com/grivels-twin-gate-carabiner-review-sigma-k8g-lambda-k7g-mega-k6g/ 27 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ikiz kapılı karabinalar hakkında blog
  8. ^ https://www.youtube.com/watch?v=9KSWlQaGIUY 28 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ikiz kapılı karabinanın nasıl çalıştığını gösteren ve eleştiren kısa video
  9. ^ http://www.paci.com.au/Downloads/S-EN12275_simplified.pdf 4 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. EN 12275:1998 "Mountaineering equipment – Connectors – Safety requirements and test methods" Dağcılık malzemelerinden ekleyiciler için güvenlik standardı
  10. ^ http://shop.bsigroup.com/ProductDetail/?pid=000000000030123018 20 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. EN 362:2004 "Personal protective equipment against falls from a height. Connectors" Kişisel yüksekten düşmeye karşı korunma malzemelerinden ekleyiciler için standart.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Amortisör</span>

Amortisör, makinelerde çalışma sırasında meydana gelen sarsıntı ve titreşimlerin şiddetini ve etkisini azaltmak için kullanılan elemanlar. Amortisörler hareket yönüne ters, hız ile orantılı bir direnç gösterirler. Böylece sarsıntı ve titreşim doğuran enerjiyi ısıya çevirerek yutarlar. Her türlü darbeli çalışan makinelerde kullanılmalarına rağmen en yaygın kullanma alanı araçlardır.

Kalamatianos, kalamatyano da denilen, kökeni Mora'da Kalamata Bölgesi olmakla birlikte, çok geniş bir coğrafyada sevilen halk dansına uygun 7/8'lik müziktir. 1910'larda İzmir'de aynı adla birçok orkestra kurulmuştur. Bu orkestralar çoğunlukla batı vokal ve çalış tekniğini kullanmışlardır. En bilinen kalamatianos Samiotissa adlı şarkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Asansör</span>

Asansör, dikey olarak yük ve insan taşımada kullanılan bir araçtır. Daha yüksek ve derin yapıların yapılmasıyla, insanların ve yüklerin üst ve alt katlara ulaşabilmesi ihtiyacı asansörleri zorunlu kılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Saksağan</span> karga ailesinden büyük bir kuş

Saksağan, kargagiller (Corvidae) familyasından uzun kuyruklu kuş türlerini kapsayan bir cins ve Pica, Urocissa, Cissa, Cyanopica cinslerini oluşturan kuş türlerinin ortak adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kargagiller</span>

Kargagiller ya da Corvidae, karga, kuzgun, saksağan, alakarga, treepies, dağ kargası ve göknar kargası gibi cinsleri kapsayan ötücü kuşlar familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hasır otu</span>

Hasır otu (Typha), çok yıllık, otsu bitki cinsidir. Typhaceae familyasının iki cinsinden biridir. Durgun su ve bataklıklarda yetişir. Dişi ve erkek çiçekleri aynı eksende ayrı başaklar durumunda toplanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Prusik düğümü</span>

Prusik düğümü kendinden daha kalın bir ip üzerine bağlanıp sıkıştırıldığında uçlarından tutulup çekilirse kalın ipi kuvvetli bir el gibi kaymadan tutar ve elle düğümünden tutulup kolayca kalın ip üzerinde yeri değiştirilebilir. Uçların çekildiği yön farketmez. Düşüş yaşanmadığı takdirde bağlandığı kalın ipi zedelemez. Prusik düğümü düşüş durdurucu bir sistem değildir. Sadece düşüş engelleyici bir sistem olarak kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Düğüm</span> bir parça ip, ip veya benzeri bir şey bağlayarak yapılan bir tutturma

Düğüm; ip vb. doğrusal cisimleri, birbirine tutturmak için kullanılan yöntemdir. Düğüm, bir veya birden fazla ipten, dokumalardan, sicim ve kayışlardan, zincirlerden, hatta birbirine bağlanmış hatlardan meydana gelen dokumalardan meydana gelebilir. Düğümler, bağlama yöntemleri, kullanımları, hikâyeleri, kökenleri ve düğüm teorisinin matematiksel gözlemleri nedeniyle ilginç nesneler olarak tanınırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kapı</span>

Kapı, bir mekâna ya da bir taşıta girip çıkarken geçilen, mafsallı, sürgülü ya da elektronik aksamlı açılıp kapanabilir levha ya da bölme açıklığıdır. Kapılar, yapıların içine girmeye veya yapı içindeki odalar arasında yer değiştirebilmeye olanak sağlayan, temelde tüm dünya kültürlerinde aynı biçimde kullanılan mimari ögelerdir. Elektronik kilitli otomatik kapılar da vardır.

<span class="mw-page-title-main">İzbarço bağı</span>

İzbarço bağı, İp ucu dirseğinin bir ip bedeni döngüsüne sancak bağı şeklinde tutturulmasıyla ip ucunda sabit ve güvenilir bir halka oluşturan bir düğüm çeşididir, yani bir Sancak bağı halkasıdır, Bulin bağı veya Borina düğümü de denir. İzbarço bağı farklı alanlarda farklı şekilde isimlendirilmiştir; Yay, bulin, elde emniyet ve izbaroço bağı aynı bağı ifade eden farklı isimlendirmelerdir.

Düşme faktörü, dinamik bir ip kullanan liderli tırmanmada, bir tırmanıcının ipi gerilmeye başlamadan önce düştüğü yüksekliğin (h) ve düşüşün enerjisini emmek için mevcut olan ip uzunluğunun (L) oranıdır. Düşme faktörü f, yükseklik h, ip uzunluğu L ile gösterilir:

<span class="mw-page-title-main">Alp kelebeği</span> Bir düğüm çeşiti.

İpin ortasında sabit ve güvenilir bir halka oluşturan bir düğüm çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Tam kazık bağı</span>

Tam kazık bağı uçlar ortadan çıkacak şekilde sırt sırta atılmış iki yarım kazık bağı ya da sarmal (volta) dan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Kamyoncu düğümü</span>

Kamyoncu düğümü, insan elinin kuvvetini katlayarak ipi gerdirebilme işine yarayan düğümler düzenidir.

<span class="mw-page-title-main">Çakı</span>

Çakı, ikiye katlanarak kesici ağzı sapı içine saklanan, böylece hem sapının kın vazifesi görmesi, hem de boyunun yarılanarak küçülmesi sayesinde daha cepte taşımaya uygun hale gelen küçük boyutlardaki bıçakların genel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sürtünme düğümleri</span> Vikimedya liste maddesi

Sürtünme düğümleri, kendinden daha kalın bir ip üzerine üçten fazla sarmal ile bağlanıp sıkıştırıldığında ince ipin uçlarından tutulup çekilince kalın ipi kuvvetli bir el gibi kaymadan tutan düğümler bu kategoriyi oluştururlar. Bu kategorideki düğümler sarmallarından tutularak ya da kalın ip boyu iteleyerek kolayca hareket ettirilebilirler ama uçlarından çekildiğinde harekete direnirler.

<span class="mw-page-title-main">Yangın kapısı</span>

Yangın kapısı, yangın ve benzeri acil durumlarda insanların dışarıya en hızlı biçimde tahliyesini sağlayan kapıya verilen isimdir. Metal malzemeler kullanılarak üretilirler ve kullanım alanına göre alevlere 30, 60, 90 ve 120 dakikaya kadar dayanabilmektedir. Duman sızdırmaz özelliğe sahip olmaları dolayısı ile yangın anında insanların duman zehirlenmelerinden de korunmasını sağlar. Acil çıkış kapısı ismi ile de bilinen bu kapılar, itfaiyenin yangın yönetmeliğinde oldukça geniş bir yere sahiptir. Yönetmelikler ile birçok yapıda bulundurulması zorunlu hale getirilmiştir.

Köstek U harfi şeklinde bir metalin açık kenarının vidalanmasıyla halka haline getirilen, bir şeylerin sağlamca tutturulması, asılması, eklenmesi işlerini kolaylaştırıp hızlandıran hırdavat ya da nalburiye malzemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kapı kapatıcı</span>

Kapı kapatıcı bir kapıyı genellikle birisi onu açtıktan sonra veya otomatik olarak açıldıktan sonra kontrollü bir şekilde kapatan, çarpmasını önleyen, bir mekanik cihaz olarak tanımlanır. Kapıyı açmak için kullanılan kuvvet bir tür yayda depolanır ve serbest bırakıldığında bu enerji daha sonra kapıyı kapalı konuma döndürmek için kullanılır. Kapı kapatıcılar binanın yangın alarm sistemine bağlanabilir. Kapıların çoğu zaman açık tutulması gereken yerlerde elektromanyetik bir cihazla geri tutulurlar. Yangın alarmı tetiklendiğinde elektromanyetik açık tutma cihazına giden gücü keserek kapıların kapanmasını sağlar. Bu açık tutma cihazları kapı kapatıcısından veya tasarımının bir parçası olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Gül düğümü</span>

Gül düğümü, alt yüzü çok ve yassı, genelde çok simetrik, bu yüzden durdurma amacına en uygun düğümlerden biridir.