Dağlık Karabağ, Güney Kafkasya'da, Küçük Kafkas Sıradağları'nda Azerbaycan'a ait ancak uzun yıllar Ermeni işgali altında kalmış tarihi bölge. 2020 yılında Dağlık Karabağın bir bölümü 2. Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan tarafından geri alınırken kalan kısmı Rus barış güçleri denetiminde Ermeni kontrolünde bırakan 10 Kasım 2020 tarihli ateşkes anlaşması ile Ermenistan hükûmeti yenilgiyi resmen kabul etmiştir. Günümüzde Anti Terör Operasyonu sonrası Ermeni kontrolünde kalan kısımlar da Azerbaycan kontrolüne geçmesiyle bölgenin tamamı Azerbaycan hakimiyeti altındadır. 2. Dağlık Karabağ Savaşı sonrası, 90'lı yılların başında bölgeden zorla göç ettirilen Azerbaycanlıların dönüşü peyderpey sağlanırken aynı savaş ve 2023 yılındaki Anti Terör Operasyonu sonrası bölgede yaşayan Ermenilerin neredeyse hepsi Ermenistan'a göç etmiştir.
Terter -, Azerbaycan'da rayon. Merkezi Terter şehridir.
Hankendi veya Stepanakert Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bir hayalet şehirdir. 2023 Azerbaycan harekâtına kadar şehir, ayrılıkçı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin kontrolü altındaydı ve başkenti olarak işlev görüyordu. Şehir, Karabağ dağ sırasının doğu yamaçlarında, Karkar Nehri'nin sol kıyısında, bir vadi içinde yer almaktadır.
Dram Ermenistan'ın millî para birimidir. Dramın alt birimi "luma" (լումա)dır. "Dram" kelimesi Ermenicede para demektir, Yunanca drahmi (δραχμή) kelimesinden gelmektedir. Ermenistan Merkez Bankası tarafından tedavüle sürülmüştür. Ermeni dramının uluslararası numarası 051'dir.
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti veya 2017-2023 yılları arasındaki resmî ismiyle Artsah Cumhuriyeti, Güney Kafkasya'da, Azerbaycan'ın uluslararası tanınmış sınırları içinde de facto devletti. Azerbaycan Devleti'nin 2023 yılında egemenliğini tesis etmesinin ardından lağvedilmiştir.
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti bayrağı, Güney Kafkasya'da yer alan de facto bir devlet olan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin 2 Haziran 1992 tarihinde kabul edilen resmî bayrağı. Azerbaycan'ın 19 Eylül 2023'teki operasyonunun ardından Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, 1 Ocak 2024'e kadar kendisini feshetmeyi kabul etti.
Dağlık Karabağ Özerk Oblastı, 1923'te Sovyetler Birliği'nin Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içinde kurduğu özerk oblasttı. Başkenti Stepanakert şehriydi. Oblastın lideri, Azerbaycan Komünist Partisi Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi Komitesinin Birinci Sekreteriydi. Nüfusun çoğunluğunu etnik Ermeniler oluşturuyordu.
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin silahlı gücüydü. 2023 Dağlık Karabağ çatışmalarının ardından 20 Eylül 2023'te lağvedildi.
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin devlet yapısı, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, başkanlık sistemi ile yönetiliyordu. Belli bir sisteme göre devlet başkanı, hükûmet başkanı ile çok partili sistemin işlediiği demokratik cumhuriyetti. Yasama görevi seçmenler tarafından seçilen milletvekillerinin oluşturduğu parlamentonun ve yürütme görevi hükûmeti oluşturan bakanlar kurulu ve devlet başkanına aitti. Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin fiilen yönetiminde olan topraklar, hukuki olarak Azerbaycan'a bağlıdır. Ayrıca ülkenin Birleşmiş Milletler üyesi hiçbir devlet ile diplomatik ilişkisi yoktu.
Laçın Koridoru Ermenistan ve Dağlık Karabağ'ı birbirine bağlayan bir dağ yoludur. Bu iki bölge arasındaki tek yol olarak Laçın Koridoru, sıkça Dağlık Karabağ sakinleri için bir "yaşam hattı" olarak tanımlanmıştır. Koridor, de jure olarak Azerbaycan'ın Laçın rayonu sınırlarında yer alsa da, 2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması gereği Rus barış gücünün kontrolündedir. Koridorun bölgesine 2022 yılına kadar Zabuh, Sus köyleri ve Laçın şehri dahildi. Ancak, 26 Ağustos 2022'de bu yerleşim birimleri Azerbaycan kontrolüne geçti. Dört gün sonra Zabuh, Sus ve Laçın yerleşimlerini baypas eden yeni bir güney rotası kullanıma açıldı ve bu yol Mets Şen/Böyük Kaladeresi ve Hin Şen/Kiçik Kaladeresi köylerinden geçti.
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri, de jure olarak Azerbaycan Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ bölgesinde Ermenistan Cumhuriyeti'nin bölgeye müdahalesinden sonra 10 Aralık 1991'de halkoylamasıyla bağımsızlığı kabul edilen ve 6 Ocak 1992'de bağımsızlığı ilan edilen fakat Ermenistan dahil, hiçbir ülke veya uluslararası kuruluş tarafından bağımsızlığı tanınmayan de facto cumhuriyet olan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni dışişlerinde Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı temsil etmekte ve girişimlerde bulunmaktaydı.
Büyük Ermenistan veya Birleşik Ermenistan, Ermenilerin anavatanı olarak kabul edilen, tarihsel olarak Ermenilerin çoğunlukta olduğu ve bir kısmında hâlâ Ermenilerin çoğunluk olarak yaşadığı Ermeni Yaylası'ndaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavramdır. Ermenilerin tarihi topraklarının birleştirilmesi olarak görülen ve 20. yüzyıl boyunca Ermeni düşünürlerce yaygın olan fikir başta Ermeni Devrimci Federasyonu, ASALA ve Miras olmak üzere çeşitli milliyetçi örgüt ve partilerce savunuldu.
2007 Dağlık Karabağ Cumhuriyeti devlet başkanlığı seçimi, 19 Temmuz 2007 tarihinde Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nde gerçekleştirilen devlet başkanlığı seçimleridir.
Dağlık Karabağ sorunu, Azerbaycan ile Ermenistan arasında, Dağlık Karabağ ve Dağlık Karabağ'ı çevreleyen Ermeni kontrolündeki Azerbaycan toprakları'ndaki etnik çatışma ve toprak anlaşmazlığıdır. Bu anlaşmazlık, 27 Eylül 2020 tarihinde başlayan İkinci Dağlık Karabağ Savaşı ile son bulmaya yaklaşmıştır. Yaklaşık 3 sene sonra 19-20 Eylül 2023 tarihlerinde gerçekleşen 2023 Dağlık Karabağ çatışmaları ile bölge tamamen Azerbaycan kontrolüne geçmiş ve sorun çözülmüştür. Artsah Cumhuriyeti fiilen bağımsızdı, ancak Ermenistan dahil hiçbir ülke tarafından tanınmamış bir cumhuriyetti. Çatışmanın kökeni, 20. yüzyılın başlarında ortaya çıktı. Sovyetler Birliği döneminde, Josef Stalin Dağlık Karabağ bölgesini, tarihsel olarak Ermeni ve çoğunluğu Ermeni nüfusu olan Sovyet Azerbaycan'da bir özerk oblast haline getirmeye karar verdi. Mevcut çatışma, 1988'de Karabağ Ermenilerinin, Karabağ'ın Sovyet Azerbaycan'dan Sovyet Ermenistan'a devredilmesini talep ettiği zaman başladı. Çatışma, 1990'lı yılların başlarında, geniş çaplı bir savaşa dönüştü.
Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.
İkinci Dağlık Karabağ Savaşı, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı veya 44 Günlük Savaş Dağlık Karabağ'da Türkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan ve onun desteklediği tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arasında yaşanmış silahlı çatışmalardır.
2010 Çaylı çatışmaları ya da Mardakert çatışmaları, Dağlık Karabağ Savaşı ateşkesinin bir dizi ihlaliydi. Azerbaycan'ı ve tanınmayan ancak de facto bağımsız Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin etnik Ermeni askerî güçlerini ayıran temas hattının ötesinde gerçekleşti. Her iki taraf da diğerini ateşkes rejimini ihlal etmekle suçladı. Bunlar, 1994'ten beri yürürlükte olan ateşkesin iki yıldaki en kötü ihlalleriydi ve Mart 2008'deki Mardakert çarpışmalarından bu yana Ermeni güçlerinin en ağır kayıpları yaşadığı süreç oldu.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı 30 Nisan 1993 tarihinde kabul edildi. Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin kötüleşmesi ve ardından silahlı çatışmaların artmasıyla bölgedeki insani durumun kötüleşmesi konusundaki endişelerini dile getiren Konsey, düşmanlıkların derhal durdurulmasını ve başta Kelbecer bölgesi olmak üzere Dağlık Karabağ'dan Ermeni işgal güçlerinin derhal geri çekilmesini talep etti.
2010 Dağlık Karabağ çatışmaları, Azerbaycan ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu'nu askerî güçlerini birbirinden ayıran temas hattında 18 Şubat'ta meydana gelen bir dizi silahlı çatışmalardır. Azerbaycan, Ermeni güçlerini Tap Qaraqoyunlu, Qızıloba, Qapanlı, Yusifcanlı ve Cavahirli köyleri yakınlarındaki Azerbaycan mevzilerine ve Ağdam Rayonu yaylalarına keskin nişancılar dahil hafif silahlarla ateş etmekle suçladı. Sonuç olarak, üç Azerbaycan askeri öldürüldü ve bir asker yaralandı.
Dağlık Karabağ'da barışı koruma misyonu 2020 Dağlık Karabağ savaşı sonrasında Dağlık Karabağ bölgesinde devam eden barışı koruma operasyonlarını ifade eder. Ermenistan ve Azerbaycan güçleri arasındaki ateşkesi izlemeyi amaçlayan operasyon Rusya ve Türkiye tarafından yürütülüyor.
