Kara Han (Talış hanı)

Kara Han, (Talışça: Siyoli xan olarak bilinir)^[1] Talış Hanlığının ikinci hükümdarı.

Kara Han
Talış Hanı
Hüküm süresi	1747-1786
Önce gelen	Seyyid Abbas
Sonra gelen	Mir Mustafa Han

Doğum	Talış Hanlığı
Ölüm	1786 Lenkeran, Talış Hanlığı
Çocuk(lar)ı	Mir Mustafa Han
Babası	Seyyid Abbas
Annesi	Ahu hanım
Dini	Şii İslam

İlk yılları

Kara Han'ın babası Seyyid Abbas Bey, 17. yüzyılın sonlarında 18. yüzyılın başlarında Güney Azerbaycan'dan Talış bölgesindeki Harhatan köyüne taşındı. Seyyid Abbas bu köyde yaşarken yerel feodal beylere yaklaştı ve bu köyün sahibi Boradigahlı Asad Beyin kız kardeşi Ahu hanım ile evlendi. Bu evlilikden Seyyid Cemaleddin Bey doğdu.

1736'da Nadir Şah'ın yönetimini tanıyan Seyyid Abbas Bey oğlu Seyid Cemaleddin Bey'i onu hizmetine gönderdi. Cemaleddin Bey'in teninin rengi nedeniyle bu hizmette "Kara" lakabını alması ilginçtir. Seyid Cemaleddin, Dağıstan ziyareti sırasında cesareti nedeniyle Nadir Şah'dan "han" unvanını aldı ve Kara Han olarak tanındı.

Hanlık yılları

Nadir Şah'ın 1747'de ölümünden sonra Kara Han memleketine döndü ve babası Seyyid Abbasın ölümünden sonra Talış hanlığının tahtına çıktı.^[2] Kara Han hanlığın sınırlarını güçlendirdi ve güçlü bir ordu kurdu. Merkezi hükûmeti güçlendirmek için ondan memnun olmayan feodal beylerin topraklarını hanlık topraklarına kattı.

Hanlığı saldırılara karşı korumak için başkentini Lenkeran'a taşıdı. Bu dönemde Lenkeran, Hazar Denizi kıyılarında önemli liman kentlerinden biri oldu. Han şehir surlarını, hanın sarayını, şehir camisini, hamamını, çarşı ve kervansaray inşa etti. Şehirde iki pazar vardı: yukarı (orta) ve aşağı.

Kara Han döneminde Kerim Han Zend arasındaki ilişkiler kötüleşti. Kerim Han'ın müttefiki Gilan hanı Hidayet Han 1768'de Talış Hanlığı'na saldırdı ve Kara Han'ı mağlup etti. Kara Han Hidayet Han'a haraç ödemek zorunda kaldı.

Kara Han, kardeşi Kerbelai Sultan'ı yardım almak için Kuba Han'ı Fatali Han'ın yanına gönderdi. 1785 yılında Talış Hanlığı, Fatali Han topraklarına katıldı.^[3] 1786 yılında Kara Han öldü. Ölümünden sonra oğlu Mir Mustafa Han tahta geçti.

Kaynakça

^ "Безопасность, экономические возможности и независимость в пожилом возрасте". dx.doi.org. 31 Aralık 2011. 16 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2021.
^ Nuranə Namazov. Talış xanlığı. Ens.az. 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.
^ Talış Hanlığı. İslam Ansiklopedisi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Mengli Giray</span>

I. Mengli Giray 15. yüzyıl sonlarında 1467; 1469-1475 ve 1478-1515) dönemlerinde üç kez Kırım Hanlığı tahtına oturdu.

Hokand Hanlığı,, bugünkü Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan ve Doğu Türkistan'ı da kapsayan bölgede 1709 ile 1876 yılları arasında hüküm sürmüş Mangıt-Ming Hanedanlığı. Buhara Hanlığı ve Hive Hanlığı ile birlikte Buhara Hanlıkları olarak anılmıştır. Başkenti Hokand olan hanlığın yönetimi içerisinde Tacikler, Özbekler, Kırgızlar, Kazaklar, Farslar, Kıpçaklar, Soğdlar, Uygurlar bulunmaktaydı. Yönettiği şehirler arasında; Hokand, Taşkent, Buhara, Semerkand, Margilan, Namangan, Fergana, Andican, Türkistan, Çimkent, Taraz(Talas), Bişkek, Oş, Zaferabad, İsfara, Aksu, Kaşgar, Hoten vb şehirler bulunmaktaydı.,

Çağatay Hanlığı, Moğol hükümdarı Cengiz Han’ın oğullarından Çağatay Han’ın adını taşıyan Türkleşmiş Moğol devletidir.

Karabağ Hanlığı, 1748-1805 yılları arası bugünkü Azerbaycan topraklarında yer almış ve İran'ın Kaçar Hanedanı egemenliği altında fiilen bağımsız olmuş Azeri feodal devletidir.

Hiva Hanlığı, günümüz Özbekistan, Türkmenistan ve Kazakistan sınırları içinde kalan bir alanda, 1512-1920 yılları arasında varlığını sürdürmüş olan Özbek devleti. Buhara Hanlığı ve Hokand Hanlığı ile birlikte "Özbek üç hanlığı" olarak anılmıştır.

Revan Hanlığı, merkezi günümüzdeki Erivan şehrini başkent olarak seçen ve 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren hanlıktır.

Nahçıvan Hanlığı, 1747-1828 yılları arası bugünkü Azerbaycan'a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ve eskiden Daralagez veya Daralagöz olarak bilinen Ermenistan'ın Vayots Dzor ilinin oluşturduğu topraklarda, Syunik ile Aras Nehri arasındaki vadide var olmuş feodal devlettir. Bulunduğu dönemdeki Revan Hanlığı, Karabağ Hanlığı ve Maku Hanlığı ile sınırları vardır. Hanlık, bölgede yaşayan Azerbaycanlı olan Kangarlı Hanedanı tarafından yönetilmiştir. Hanlığın nüfusu çoğunlukla Müslüman'dır. Bu Müslüman nüfus içinde Azeriler de bulunmaktadır.

Karadağ Hanlığı, 1747 yılında bugün İran'a bağlı Azerbaycan bölgesindeki Karadağ (Karacadağ) topraklarında kurulmuş feodal devlettir. Karadağ kelimesi büyük dağ veya dağlık yer anlamına gelmektedir. Hanlığın başkenti Ahar şehri olup bir ara Kürdeşt'e taşınmıştır. Hanlığın batısında Hoy Hanlığı, doğusunda Lenkeran Hanlığı, kuzeyinde Karabağ Hanlığı, güneyinde Tebriz Hanlığı ve Erdebil Hanlığı vardır.

Gence Hanlığı, Azerbaycan'ın Gence yöresinde hüküm sürmüş olan hanlıktır. Afşar hükümdarı Nadir Şah, 1735'te, Gence'yi ele geçirdi. Nâdir Şah'ın öldürülmesinden sonra, Gence de diğer Azerbaycan hanlıkları gibi Afşar devletinin egemenliğinden çıkarak 1747'de bağımsızlığını ilan etti.

Talış Hanlığı, 1747-1826 yılları arasında hüküm süren Azerbaycan hanlıklarından biri.

<span class="mw-page-title-main">Ağa Muhammed Şah</span> Türk Kaçar Hanedanının kurucusudur.

Ağa Muhammed Şah, Kaçar Aşireti'nin reisi; 1794-1925 yılları arasında İran'a hakim olan Kaçar Hanedanı'nın kurucusudur. Aslen Kaçar kabilesinden Koyunlu kolunun aşiret reisiydi. Ağa Muhammed Han 1789'da İran Şahı olarak tahta çıktı, ancak Mart 1796'ya kadar resmen taç giymedi, 1794'te Zend hanedanlığından Lotf Ali Han'ı öldürmesiyle tahta çıktı. 17 Haziran 1797'de suikasta kurban gitti ve yeğeni Feth Ali Şah Tahta çıktı. Ağa Muhammed Han'ın Saltanatında başkenti Tahran yaparak İran'ın tekrar merkezi otoriteye kavuşmasını sağladı. Gürcistan'ın bağımsızlık ilan etmesiyle Tiflis'e şiddetli bir saldırı düzenleyerek 15,000 Gürcü esir İle İran'a geri döndü.

<span class="mw-page-title-main">Feth Ali Şah</span>

Feth Ali Şah, Kaçar Hanedanı'ndan olup 1797-1834 yılları arasında İran'da hüküm süren ikinci şah. Yönetimi sırasında Kuzey Kafkasya'yı Gülistan ve Türkmençay Antlaşması'yla geri alınamayacak şekilde Rusya'ya bırakmıştır. Feth Ali Şah Tarihçi Joseph M. Upton'a göre, "uzun sakalıyla, ince beliyle, evlatlarıyla İranlılar arasında meşhurdur." Feth Ali Şah'ın saltanatının sonlarında, ekonomik sıkıntılar, askeri ve teknolojik yükümlülük İran'ı parçalanmanın eşiğine getirdi, ölümünden sonra yaşanan taht mücadelesiyle çözülme hızlandı.

Caniler veya Canoğulları veya Cani Hanedanı, 1598-1785 yılları arasında bugünkü Özbekistan ve Türkmenistan topraklarına yayılan Buhara Hanlığı'nı yöneten hanedanlardan biri.

<span class="mw-page-title-main">I. Mehmed Giray</span> 1515-1523 arasında Kırım hanı

I. Mehmed Giray, 1515-1523 döneminde sekiz yıl Kırım Hanlığı yapmıştır.

Nur Devlet Giray 4. Kırım Hanı. 1466-1467, 1467-1469, 1475-1476 olmak üzere toplam üç kez saltanat sürmüştür. 1486 ile 1490 yılları arasında Kasım Hanlığı'nı yönetmiştir.

Marağa Hanlığı, doğuda Miyane, kuzeyde Tebriz ve batıda Urmiye Gölü ile sınırları çevrili olan Güney Azerbaycan'daki Azerbaycan Hanlıkları'ndan biridir. 1925 yılına kadar hüküm süren hanlığın başkenti Maraga'ydı.

Penah Ali Han, Azerbaycan'ın Terter şehrinde doğan Karabağ Hanlığı'nın kurucusu ve ilk hanıdır.

Kasımlı veya Qasımlı, Azerbaycan'ın Masallı rayonuna bağlı bir köydür. Nüfusu 2.079'dur.

I. Mirza Muhammed Han, Bakü Hanlığı'nın kurucu hanıydı.

Mirmehdi Han - 1747'den 1752'ye kadar hüküm süren İrevan Hanlığı'nın ilk hanı. Nadir Şah'ın ölümünden sonra iktidara gelmiştir. Ancak bazı kaynaklarda Nadir Şah döneminde bile İrevan hakimi olduğu yazılmaktadır. Mirmehdi Han aslen Azerbaycan Türklerinin Afşar boyunun Kasımlı tayfasındandır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.