İçeriğe atla

Karağandı (il)

Karagandı Eyaleti
Қарағанды облысы
Карагандинская область
Eyalet
Karagandı Eyaleti bayrağı
Bayrak
Karagandı Eyaleti arması
Arma
Karagandı'nın Kazakistan'daki konumu
Karagandı'nın Kazakistan'daki konumu
Ülke Kazakistan
BaşkentKarağandı
İdare
 • AkimZhenis Kassymbek
Yüzölçümü
 • Toplam427,982 km²
Nüfus
 (2018)[1]
 • Toplam1.378,863
 • Yoğunluk3,2/km²
Zaman dilimiUTC+05.00
Posta kodu
100000
Alan kodu+7 (721)
ISO 3166 koduKZ-KAR

Karagandı (KazakçaҚарағанды облысы / Qarağandı oblısı), Kazakistan'ın bir eyaletidir. Merkezi Karağandı'dır. Eyalet nüfusu 1.375.000; şehir nüfusu ise 437.000'dir.

Tarih

Şehir kömür madenlerinin varlığı nedeniyle Sovyetler Birliği'nin en kuvvetli eyaletlerinden biriydi ve İşçi Kampları nedeniyle zayıfladı. Ardından II. Dünya Savaşı, Josef Stalin, Sovyetler Birliği'nin liderliği ve son olarak da Almanların tehciri nedenleriyle iyice zayıfladı.

Coğrafya

428.000 km²'lik yüzölçümüyle Kazakistan'ın en geniş eyaletidir. Eyalet hiçbir ülkeye sınırı yoktur ancak hemen hemen tüm diğer eyaletlere sınırı vardır.

Eyalet sınırlarında yer alan Karakalı Doğal Parkı 90.300 hektarlık bir alan kaplar eyalet içerisinde.

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Akmola (il)</span> Kazakistanın bölgesi

Akmola Eyaleti, Kazakistan'ın idari teşkilatında bir bölgedir; adını bölgenin merkezi Akmola'dan almaktadır. Akmola şehri 1994'te Kazakistan'ın başkenti olduktan sonra adı Astana olarak değiştirilmiş; eyaletin başkenti ise Kökçetav olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kızılorda (il)</span> Kazakistan eyaleti

Kızılorda Eyaleti, Kazakistan'da bir eyalettir. İdari merkezi Ak Meçet olarak inşa edilmiş Kızılorda şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Baykonur</span> Kazakistanın Kızılorda eyaletinde, SSCBnin inşa ettiği uzay üssünün bulunduğu şehir

Baykonur, Kazakistan'ın Kızılorda eyaletinde kent. Rusya tarafından kiralanmıştır ve yönetilmektedir. Şehir Sovyetler döneminde Baykonur Uzay Üssü'ne hizmet vermek üzere kurulmuştur. Gerçek Baykonur, birkaç yüz kilometre kuzeydoğuda, Karagandı eyaletinde bir madencilik kasabasıdır. Sovyetler, uzay üssüne bu adı vererek düşman casuslarını şaşırtmaya ve üssün gerçek yerini gizlemeye çalıştılar. Demiryolu istasyonu uzay üssünden önce yapılmıştır ve kentin eski adını taşır. Şehrin ekonomisi büyük ölçüde uzay üssüne bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Karağandı</span> Kazakistan şehri

Karağandı, Kazakistan'ın Karaganda yönetim biriminin (oblast) yönetim merkezi şehir. Aynı adı taşıyan önemli kömür havzasının ortasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Seyhun</span> Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistandan geçen bir akarsu

Seyhun veya Siriderya, Orta Asya'da bir nehirdir. Ceyhun nehri ile birlikte tarihi Maveraünnehir bölgesini oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Semey</span>

Semey Doğu Kazakistan Eyaleti'nin kuzeydoğusunda, Sibirya sınırı yakınında,Almatı'nın 840 km kuzeyi civarında ve Rusya'daki Omsk oblastının 700 km güneydoğusunda İrtiş Nehri boyunca yer alan Kazakistan'a bağlı bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Atırav (il)</span>

Atırau Eyaleti, Kazakistan'ın bir eyaletidir. Hazar Denizi'nin kuzeydoğusunda ve ülkenin batısında bir mevkidir. Merkezi Atırau'dur ve Atırau'da 380.000 insan yaşar. Yüzölçümü 118.600 km² olup bu yüzölçümüyle ülkenin 2. en küçük eyaletidir. Rusya'yla komşu olan eyalet ülke içinde de Aktöbe Eyaleti, Mangistav Eyaleti ve Batı Kazakistan Eyaleti ile de komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Batı Kazakistan (il)</span>

Batı Kazakistan Eyaleti, Kazakistan'da bir eyalettir. Merkezi Oral'dır ve nüfusu 200.000'dir. Rusya'ya sınırı vardır ve Ural Dağları'na yakındır. Ural Nehri Rusya'dan doğar ve eyaletin içinden akarak Hazar Denizi'ne dökülür. Batı Kazakistan kısmen Avrupa'da kısmen Asya'da yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Aktöbe (il)</span>

Aktöbe Eyaleti, Kazakistan'da bir eyalettir. Aktöbe eyaletinin merkezi 340.000'den fazla nüfusuyla Aktöbe'dir. Eyaletin toplam nüfusu ise 678.900'dür. Eyalet 300.600 km²'lik yüzölçümüyle Kazakistan'da Karagandı'dan sonra en büyük 2. eyalettir. Aktöbe eyaleti kuzeyde Rusya ve güneyde Özbekistan ile sınırları olup ayrıca 6 eyalete de komşudur: Atırau Eyaleti, Mangistav Eyaleti, Karagandı Eyaleti, Kostanay Eyaleti, Kızılorda Eyaleti ve Batı Kazakistan Eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Mangıstav (il)</span>

Mangıstav Eyaleti, Kazakistan'da bir eyalettir. Merkezi 154.500 nüfuslu Aktav'dır. Bütün Mangistav eyaleti nüfusu 373.400'dür.

<span class="mw-page-title-main">Jambıl (il)</span> Kazakistanın bir bölgesi

Jambıl, Kazakistan'ın bir eyaletidir. Merkezi Taraz'dır. Eyalet nüfusu 1.000.000 olup merkez şehir nüfusu 335.100'dür. Eyaletin Kırgızistan ve Özbekistan'la sınırları vardır. Ülke içinde de Karagandı Eyaleti, Türkistan Eyaleti ve Almatı Eyaleti'ne komşudur. Toplam alanı 144.200 km²'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kazakistan (il)</span>

Kuzey Kazakistan, Kazakistan'da 665.800 nüfusuyla bir eyalettir. Kazakistan'ın en küçük eyaletidir. Merkezi Kızılyar 193.300 nüfusa sahiptir. Kuzeyinde Rusya'yla sınırları vardır. Bundan başka ülke içinde 3 Kazak eyaletine komşudur: doğuda Pavlodar Eyaleti, batıda Kostanay Eyaleti ve güneyde Akmola Eyaleti. 98.040 km² yüzölçümüyle Kazakistan'ın tüm eyaletleri arasında en küçük 4. eyalettir. İşim (Esil) Nehri İrtiş Nehri'nin bir koludur ve Karagandı Eyaletinden doğar ve Rusya'ya Kuzey Kazakistan eyaletinden geçer.

<span class="mw-page-title-main">Kostanay (il)</span> Kazakistan eyaleti

Kostanay Eyaleti, Kazakistan'ın bir eyaletidir. Başkenti Kostanay'dır.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan (il)</span> Kazakistanın eyaleti

Türkistan Eyaleti, 2018'den önce Güney Kazakistan Eyaleti, 2.282.500 nüfusuyla Kazakistan'ın en güneyinde yer alan eyalettir. Türkistan şehri eyalet merkezidir. Türkistan'ın diğer şehirleri Çimkent, Sayram, Arıs, Şardara, Yedisay, Saryağaş ve Lenger. Türkistan Eyaleti ve Atırau Eyaleti Kazakistan'ın en küçük iki eyaletidir 117.300 km²'lik yüz ölçümleriyle.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'daki Türkler</span>

Kazakistan'da Türkler, Kazakistan'da yaşayan Türklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da LGBT hakları</span>

Kazakistan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transseksüel (LGBT) hakları sınırlıdır. Kazakistan'daki LGBT kişiler, LGBT üyesi olmayanların yaşamadığı yasal durumlar, sosyal zorluklar ve ayrımcılıkla karşı karşıyadırlar. Hem erkek hem de kadınların eşcinsel ilişkileri Kazakistan'da yasaldır, ancak aynı cinsiyetten çiftler ve aynı cinsiyetten çiftler tarafından yönetilen aileler için yasal korumalar geçerli değildir.

<span class="mw-page-title-main">Karaganda Hayvanat Bahçesi</span>

Karaganda Hayvanat Bahçesi Kazakistan'ın en eski hayvanat bahçelerinden biridir. Karaganda Hayvanat Bahçesi, 1936 veya 1938 yılında kuruldu. Alan büyüklüğü 435 ha olmasına rağmen sadece 8 ha alanı kullanılmaktadır.

Kazakistanlı Almanlar veya Alman Kazakistanlılar Kazakistan'da bir etnik gruptur ve nüfusun küçük bir yüzdesini oluşturur. Bugün çoğunlukla ülkenin kuzeydoğu kesiminde Astana ve Öskemen şehirleri arasında yaşıyorlar ve çoğunluğu şehirlilerden oluşuyor. Sovyetler Birliği'nin dağılması sırasında sayıları yaklaşık bir milyon oldu ve o zamandan beri genellikle Almanya veya Rusya'ya göç ettiler. Bununla birlikte, 1989'dan 2009 yıllarına kadar önemli bir düşüşün ardından 2015 yılına kadar sayı, Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana ilk kez birkaç binlik hafif bir artış gördü.

Eski Sovyetler Birliği'ndeki Türkler küçük bir azınlıktı. Ancak binlerce Türk'ün anavatanlarından sınır dışı edilmesi nedeniyle Türkoloji için önemli kabul edilmektedir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde, Samtshe-Cavaheti, Gürcistan'ın güneybatı bölgesinde bir Türk etnisitesi üreterek yoğun bir şekilde İslamlaştırıldı. Kasım 1944'te bu Türklerden 120.000 kadarı Joseph Stalin'in yönetimi altında Orta Asya'ya sürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Ulıtav (il)</span>

Ulıtav ili, Kazakistan'ın illerinden biridir. İl, Orta Kazakistan'da yer almaktadır. Yüzölçümü 188.936 km² olan ilin nüfusu 1 Nisan 2021 tarihi itibarı ile 226.998'dir. İlin merkezi Jezkazgan'dır.