İçeriğe atla

Kapsaisin

Kapsaisin
Adlandırmalar
IUPAC adı
(E)-N-(4-Hydroxy-3-methoxybenzyl)-8-methylnon-6-enamide
8-Methyl-N-vanillyl-trans-6-nonenamide
trans-8-Methyl-N-vanillylnon-6-enamide
(E)-Capsaicin
Capsicine
Capsicin
CPS
Tercih edilen IUPAC adı
(6E)-N-[(4-Hydroxy-3-methoxyphenyl)methyl]-8-methylnon-6-enamide
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
2816484
ChEBI
ChEMBL
ChemSpider
DrugBank
ECHA InfoCard100.006.337 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 206-969-8
IUPHAR/BPS
KEGG
UNII
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1S/C18H27NO3/c1-14(2)8-6-4-5-7-9-18(21)19-13-15-10-11-16(20)17(12-15)22-3/h6,8,10-12,14,20H,4-5,7,9,13H2,1-3H3,(H,19,21)/b8-6+ 
    Key: YKPUWZUDDOIDPM-SOFGYWHQSA-N 
  • InChI=1/C18H27NO3/c1-14(2)8-6-4-5-7-9-18(21)19-13-15-10-11-16(20)17(12-15)22-3/h6,8,10-12,14,20H,4-5,7,9,13H2,1-3H3,(H,19,21)/b8-6+
    Key: YKPUWZUDDOIDPM-SOFGYWHQBQ
  • O=C(NCc1cc(OC)c(O)cc1)CCCC/C=C/C(C)C
Özellikler
Kimyasal formülC18H27NO3
Molekül kütlesi305,41 g mol−1
Görünüm Kristal beyaz toz[1]
KokuSon derece uçucu ve keskin
Erime noktası62 - 65 °C (144 - 149 °F; 335 - 338 K)
Kaynama noktası210 - 220 °C (410 - 428 °F; 483 - 493 K) 0,01 Torr
Çözünürlük (su içinde) 0,0013 g/100 mL
Çözünürlük
Buhar basıncı1,32×10-8 mm Hg at 25 °C[2]
UV-vis (λmax) 280 nm
Yapı
monoklinik
Farmakoloji
M02AB01 (DSÖ)
N01BX04 (DSÖ)
Ruhsat bilgileri
Tehlikeler
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS05: AşındırıcıGHS06: ZehirliGHS07: Zararlı
İşaret sözcüğü Danger
Tehlike ifadeleri H301, H302, H315, H318
Önlem ifadeleri P264, P270, P280, P301+P310, P301+P312, P302+P352, P305+P351+P338, P310, P321, P330, P332+P313, P362, P405, P501
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 2: Yoğun veya sürekli ancak kronik olmayan maruziyet geçici iş göremezliğe veya olası kalıcı hasara neden olabilir. Örnek: KloroformYanıcılık 1: Tutuşmanın gerçekleşebilmesi için önceden ısınması gerekmektedir. Alevlenme noktası 93 °C'nin (200 °F) üzerindedir. Örnek: Kanola yağıKararsızlık 0: Genellikle yangın maruziyeti koşullarında dahi normalde kararlıdır ve su ile reaksiyona girmez. Örnek: Sıvı azotÖzel tehlikeler (beyaz): kod yok
2
1
0
Güvenlik bilgi formu (SDS) [2]
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Kapsaisin (8-metil-N-vanilil-6-nonenamid), Biber cinsine ait bitkiler olan acı biberlerin aktif bileşenidir. İnsanlar da dahil olmak üzere memeliler için tahriş edici ve nörotoksin kimyasaldır ve temas ettiği herhangi bir dokuda yanma hissi üretir. Kapsaisin ve birkaç ilgili alkaloid'e kapsaisinoidler denir ve muhtemelen belirli memelilere ve mantarlara karşı caydırıcı olarak acı biber tarafından ikincil metabolitler olarak üretilir.[3] Saf kapsaisin hidrofobik, renksiz, çok acı,[2] seffaftan mumsu katıya değişen bir bileşiktir.

Kapsaisin (8-methyl-N-vanillyl-6-nonenamide)((CH3)2CHCH=CH(CH2)4CONHCH2C6H3-4-(OH)-3-(OCH3)), acı biberin acı olmasını sağlayan maddedir.

İnsan dilinde bulunan kapsaisin reseptörleri (TRPV-1 reseptörleri), bu maddeden etkilenerek acı veya sıcak hissine neden olur. Kuşlar ve yılanlar gibi bazı hayvanlarda bu algılayıcılar olmadığından acıyı hissetmezler.

Doğal işlevi

Kapsaisin, büyük miktarlarda plasental dokuda (tohumları tutan doku), iç zarlarda ve daha az ölçüde Biber cinsindeki bitkilerin meyvelerinin diğer etli kısımlarında bulunur. En yüksek kapsaisin konsantrasyonu tohumların eklendiği iç duvarın beyaz kısmındaki özde olmasına rağmen, tohumların kendileri herhangi bir kapsaisin üretmez.[4]

“Capsicum” bitkilerinin tohumları çoğunlukla kuşlar tarafından dağıtılır. Kuşlarda TRPV1 kanalı, kapsaisin veya ilgili kimyasallara yanıt vermez (kuş ve memeli TRPV1, fonksiyonel çeşitlilik ve seçici duyarlılık gösterir). Kuşlar tarafından tüketilen acı biber tohumları sindirim sisteminden geçtiği ve daha sonra çimlenebildiği için bu bitki için yararlıdır, oysa memelilerde bu tür tohumları yok eden ve çimlenmelerini önleyen azı dişleri vardır. Bu nedenle doğal seçilim bitkinin dağılmasına yardımcı olmayan hayvanlar tarafından yenilme olasılığını azalttığı için kapsaisin üretiminin artmasına yol açmış olabilir.[5] Kapsaisinin bir mantar önleyici madde olarak evrimleşmiş olabileceğine dair kanıtlar da vardır.[6] Yabani acı biberleri enfekte ettiği ve dolayısıyla tohum canlılığını azalttığı bilinen mantar patojeni Fusarium, kapsaisin tarafından caydırılır ve bu şekilde dağılma öncesi tohum ölümlerinin bu biçimini sınırlar.

Belirli bir tarantula türünün (Psalmopoeus cambridgei,[7] Trinidad chevron tarantula da denir) vanillotoksinli zehiri, aşağıdakilerle aynı ağrı yolunu harekete geçirir: hem bitki hem de hayvan anti-memeli savunmasında ortak yolun bir örneği olan kapsaisin tarafından aktifleştirilir.[7]

Kullanım Alanları

Gıda

Köri yemekleri

Kapsaisinin mukozalar ile temas ettiğinde neden olduğu acılık hissi nedeniyle, genellikle toz biber ve paprika gibi baharatlarla gıdaya lezzet veya doğal bir "acılık" hissi vermek için kullanılır.[8] Kapsaisin, yüksek konsantrasyonlarda cilt veya göz gibi hassas bölgelerde yanma etkisine neden olur.[9] Gıdaki acılık derecesi genellikle Scoville acılık ölçeği ile ölçülür.[8]

Biber gibi kapsaisin baharatlı ürünler, Tabasco sosu ve Meksika salsa gibi acı soslar eskiden beri tüketilir.[8] İnsanların kapsaisin alımından dolayı zevkli ve hatta coşkulu etkiler yaşamasına çok rastlanır.[8] Kendilerini "chiliheads" olarak tanımlayanlar arasındaki insanlar bunu, kapsaisini topikal ağrı kesici etkisi yapan yerel reseptör aşırı yüklemesinden farklı bir mekanizma olan endorfinlerin ağrıyla uyarılan salınımına bağlar.[9]

Gıda sanayinde sık kullanılan kapsaisin maddesi acı seven insanların tercihi olan gıdalarda, ekstra acılık vermek amacıyla da kullanılır.

Araştırma ve farmasötik kullanım

Kapsaisin, ağrıyı hafifletmek için topikal merhemler ve deriye uygulanan yamalarda (yakı) genelde %0,025 ile %0,1 arasındaki konsantrasyonlarda ağrı kesici olarak kullanılır.[10] Artrit, sırt ağrısı, incinmeler ve burkulmalara bağlı kas ve eklem ağrıları'ın geçici olarak giderilmesi için genellikle diğer deri kızartıcı ilaçlarla (rubefacients) bileşiklerde krem şeklinde uygulanabilir.[10]

Zona'nın neden olduğu post-herpetik sinir ağrısı gibi çevresel nöropati belirtilerini azaltmak için de kullanılır.[10] Bu iyileştirici göstergenin (post-herpetik sinir ağrısına bağlı ağrı) idaresi için 2009 yılında hem ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA)[11][12] hem de Avrupa Birliği tarafından bir kapsaisin transdermal yama (Qutenza) tedavi edici olarak onaylandı.[13] Qutenza'nın HIV nevraljide analjezik olarak kullanılması için FDA'ya müteakip bir başvuru ise reddedildi.[14] 2017'de sınırlı kaliteli klinik çalışmaların incelemesinde, yüksek dozlu topikal kapsaisin (%8) ile kontrol (%0,4 kapsaisin) karşılaştırıldığında post-herpetik sinir ağrısı, HIV-nöropati ve diyabetik nöropati'den orta ila büyük ölçüde ağrıyı giderdiği bulundu.[15]

Kapsaisin kremleri kaşıntıyı azaltmak için sedef hastalığını tedavi etmek için kullanılmış olsa da,[10][16][17] kaşıntı tedavisi için topikal kapsaisin içeren altı klinik çalışmanın incelemesi etki kanıtının yetersiz olduğu sonucuna vardı.[18] Kapsaisin LDL kolesterol seviyelerini orta düzeyde azaltır.[19]

Obezite, diyabet, kanser ve kardiyovasküler hastalıklar dahil olmak üzere çeşitli insan bozukluklarında yutulan kapsaisinin rolünü belirlemek için yeterli klinik kanıt yoktur.[10]

Kapsaisin, Capsicum sp.nin olgun kuru meyvelerinde bulunur ve etkindir. Capsicum annuum ile Capsicum frutescens tropikal bölgelerde yetişir ve Dünya'da yaygın olarak kültürü yapılır.[20]

Kapsaisin maddesi sağlık alanında hem lokal bir analjezik olarak kullanılmakta hem de Türkiye'de Yakı adı verilen ve tüm dünyada sıklıkla kullanılan eski bir tedavi yöntemi olan ve ağrıları gidermeye yarayan, sıcak pflasterler alanında etken madde olarak kullanılır. Sadece bu alanlarda kullanımı ile sınırlı kalmayan medikal kapsaisin kullanımı özellikle römatizmal hastalıklar alanında da sıklıkla etken madde olarak kullanılır. Cilde topikal olarak uygulanır, etkisi uygulandıktan sonra 4-6 saat içerisinde meydana gelir. Küçük çocuklara uygulanmamalı, tahriş olmuş ciltlerde kullanılmamalıdır.

Biber gazı ve zararlılara karşı kullanımı

Kapsaisinoidler ayrıca isyan kontrolunda ve kişisel savunmada kullanılan biber gazı maddelerindeki aktif bileşendir.[21][22][23] Sprey ciltle, özellikle gözlerle veya mukozalarla temas ettiğinde, etkilenen kişide ağrı ve nefes almada zorluk yaratır.

Kapsaisin ayrıca zararlıları, özellikle memeli zararlıları caydırmak için kullanılır. Tarla fareleri, geyikler, tavşanlar, sincaplar, ayılar, böcekler ve saldıran köpeklere karşı kapsaisin kovucular kullanılır.[24] Öğütülmüş veya ezilmiş kurutulmuş acı biber kabukları,[25] kuşların kapsaisine karşı duyarsızlığından yararlanarak kemirgenleri caydırmak için kuş yemlerinde kullanılabilir. Elephant Pepper Development Trust, biberleri bariyer ürünü olarak kullanmanın, kırsal Afrikalı çiftçiler için filleri mahsullerini yemekten caydırmak için sürdürülebilir bir yol olabileceğini iddia eder.[26]

2006 yılında Journal of Environmental Science and Health Part B'de yayınlanan makale "Acı biber özü evlerde ve bahçelerde böcek kovucu formüllerin bileşeni olarak kullanılsa da, özün kapsaisinoid elementlerinin onun iticiliğinden sorumlu olup olmadığı açık değildir." diye belirtmiştir.[27]

Aktif bileşen olarak yalnızca kapsaisin kullanan ilk pestisit ürünü, 1962'de ABD Tarım Bakanlığı'na tescil edildi.[24]

Piyasada satılan ve siviller tarafından da herhangi bir belge olmaksızın satın alınabilen biber gazı ürünlerinde çoğu zaman kullanılan etken madde kapsaisin türevleridir.

Binicilik sporları

Kapsaisin, aşırı duyarlılık ve ağrı giderici özellikleri nedeniyle binicilik sporlarında yasaklanmış bir maddedir. 2008 Yaz Olimpiyatları engel atlama yarışmalarında, dört atın kapsaisin testi pozitif çıktı ve atlar diskalifiye edildi.[28]

İnsanların tüketimine sunulmuş bazı gıda takviyelerinde de doğal yağ yakıcı özelliği olmasından ötürü kapsaisin zaman zaman kullanılır.

Toksisite

Akut sağlık etkileri

Kapsaisin, uygun koruyucu gözlükler, solunum cihazları ve uygun tehlikeli madde taşıma yöntemleri gerektiren güçlü bir tahriş edicidir. Kapsaisin cilt teması (tahriş edici, hassaslaştırıcı), göz teması (tahriş edici), yutma ve soluma (akciğer tahriş edici, akciğer hassaslaştırıcı) üzerine etki eder. Farelerde LD50 47,2 mg/kg'dır.[29][30]

Kapsaisinli biberlere acı veren maruziyetler, zehir merkezlerine sunulan bitkilerle ilgili en yaygın maruz kalmalar arasındadır.[31] Deride yanma veya batma ağrısına neden olurlar ve yetişkinler tarafından büyük miktarlarda veya çocuklar tarafından küçük miktarlarda yutulursa mide bulantısı, kusma, karın ağrısı ve yakıcı ishal yapabilirler. Göze maruz kalmak yoğun gözyaşı, ağrı, konjonktivit ve blefarospazm yapar.[32]

Maruziyet sonrası tedavisi

Birincil tedavi maruziyetten uzaklaştırmaktır. İkincil maruz kalmayı önlemek için kontamine giysiler yakılmadan önce çıkarılmalı ve hava geçirmez torbalara yerleştirilmelidir.

Harici maruz kalma için, kapsaisin ile temas etmiş mukoza zarı yüzeylerini bitkisel yağ, parafin yağı, Vazelin, krem gibi yağlı bileşiklerle veya polietilen glikol ileyıkamak ilgili rahatsızlığı azaltmanın en etkili yoludur. Yağ ve kapsaisinin her ikisi de hidrofobik hidrokarbonlar olduğundan, halihazırda dokulara absorbe edilmemiş olan kapsaisin çözeltiye alınacak ve kolayca uzaklaştırılacaktır.

Kapsaisin ayrıca sabun, şampuan veya diğer deterjanlar kullanılarak deriden yıkanabilir. Sade su, kapsaisini gidermede etkisizdir.[29] Kapsaisin, kirlenmiş öğeleri temizlemek için kullanılabilen alkolde çözünür.[29]

Kapsaisin yutulduğunda soğuk süt yanma hissini gidermek için etkilidir (sütte bulunan ve kapsaisin[33] üzerinde deterjan etkisi olan kazein proteinleri nedeniyle) ve %10 şeker solüsyonu (20 °C'de neredeyse aynı derecede etkilidir.[34] Herhangi bir işlem yapılmazsa yanma hissi birkaç saat içinde yavaşça kaybolacaktır.

Kapsaisin kaynaklı astım oral antihistaminler veya kortikosteroidler ile tedavi edilebilir.[32]

Kilo verme ve geri alma

2007 itibarıyla, kilo kaybının kapsaisin alımıyla doğrudan ilişkili olduğunu gösteren hiçbir kanıt yoktu. İyi tasarlanmış klinik araştırma yapılmamıştı çünkü araştırma kapsamında öngörülen dozlardaki kapsaisin acılığı, deneklerin çalışmaya uymasını engelledi.[35]

2014 yılında yapılan başka denemelerin meta-analizi, yemekten önce kapsaisin tüketmenin tüketilen yiyecek miktarını biraz azaltabileceğine ve yiyecek tercihini karbonhidratlara yönlendirebileceğine dair zayıf kanıtlar buldu.[36]

Peptik ülser

2006 yılında yapılan bir inceleme, kapsaisinin peptik ülser nedeni olmaktan ziyade belirtilerini giderebileceği sonucuna varmıştır.[37]

Etki mekanizması

Kapsaisin ile ilişkili yanma ve ağrı duyumları, onun duyusal nöronlar ile kimyasal etkileşiminden kaynaklanır. Vanilloid ailesinin üyesi olarak kapsaisin, vanilloid reseptörü alt tipi 1 (TRPV1) olarak adlandırılan reseptör'e bağlanır.[38] İlk olarak 1997'de klonlanan TRPV1, iyon kanalı tipi bir reseptördür.[39] Isı, protonlar ve fiziksel aşınma ile de uyarılabilen RPV1, aktifleştirildiğinde katyonların hücre zarı içinden geçmesine izin verir. Nöronun ortaya çıkan depolarizasyonu, onu beyne sinyal vermesi için uyarır. Kapsaisin molekülü, TRPV1 reseptörüne bağlanarak, aşırı ısı veya aşındırıcı hasara benzer duyumlar üretir ve bu, kapsaisinin acılığının neden yanma hissi olarak tanımlandığını açıklar.

İlk araştırmalar, kapsaisin'in diğer kimyasal agonistlere kıyasla uzun süreli bir akım uyandırdığını gösterdi, bu da önemli bir hız sınırlayıcı faktörün dahil olduğunu düşündürür.[40] Bunu takiben, TRPV1 iyon kanalının geçici reseptör potansiyeli (TRP) iyon kanalları süper ailesinin bir üyesi olduğu gösterildi ve bu nedenle artık TRPV1 geni olarak anılır. Farklı sıcaklık aralıklarına duyarlı olduğu gösterilen ve muhtemelen insanın sıcaklık algılama aralığından sorumlu olan birkaç farklı TRP iyon kanalı vardır. Bu nedenle, kapsaisin, maruz kalma kaynağı acı biber olduğunda, kimyasal yanığa benzer bir his veya aslında herhangi bir doğrudan doku hasarı verir. Kapsaisin maruziyetinden kaynaklanan iltihaplanmanın, vücudun reaksiyonunun bir sonucu olduğuna inanılmaktadır. Ancak kapsaisin, duyusal nöronların dejenerasyonuna neden olabilen bir nörotoksindir.[41] Ancak kapsaisinin bronkokonstriksiyonu indüklemedeki etki tarzının, nöropeptitlerin salınmasıyla sonuçlanan C liflerinin[42] uyarılmasını içerdiği düşünülmektedir. Özünde, vücut sanki bir yanık veya aşınma geçirmiş gibi dokuları alevlendirir ve ortaya çıkan iltihaplanma, vücudun iltihaplanma tepkisini tetiklemesine neden olan birçok maddede olduğu gibi aşırı maruz kalma durumlarında doku hasarına neden olabilir.

Kapsaisin, sıcaklık ve dokunma reseptörlerinin keşfine yol açtığı için 2021'de Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nde etkili olmuştur.[43][44]

Kaynakça

  1. ^ "Capsaicin". ChemSpider, Royal Society of Chemistry, Cambridge, UK. 2018. 23 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2018. 
  2. ^ a b c "Capsaicin, Experimental Properties". PubChem, US National Library of Medicine. 2 Haziran 2018. 21 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2018. 
  3. ^ What Made Chili Peppers So Spicy? 12 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Talk of the Nation, 15 August 2008.
  4. ^ New Mexico State University – College of Agriculture and Home Economics (2005). "Chile Information – Frequently Asked Questions". 4 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2007. 
  5. ^ Tewksbury, J. J.; Nabhan, G. P. (2001). "Seed dispersal. Directed deterrence by capsaicin in chilies". Nature. 412 (6845): 403-404. doi:10.1038/35086653. PMID 11473305. 
  6. ^ Joshua J. Tewksbury; Karen M. Reagan; Noelle J. Machnicki; Tomás A. Carlo; David C. Haak; Alejandra Lorena Calderón Peñaloza; Douglas J. Levey (19 Ağustos 2008), "Evolutionary ecology of pungency in wild chilies", Proceedings of the National Academy of Sciences, 105 (33), ss. 11808-11811, Bibcode:2008PNAS..10511808T, doi:10.1073/pnas.0802691105 Özgürce erişilebilir, PMC 2575311 $2, PMID 18695236 
  7. ^ a b Siemens J, Zhou S, Piskorowski R (November 2006). "Spider toxins activate the capsaicin receptor to produce inflammatory pain". Nature. 444 (7116): 208-12. Bibcode:2006Natur.444..208S. doi:10.1038/nature05285. PMID 17093448. 
  8. ^ a b c d Gorman J (20 Eylül 2010). "A Perk of Our Evolution: Pleasure in Pain of Chilies". New York Times. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2015. 
  9. ^ a b Rollyson WD (2014). "Bioavailability of capsaicin and its implications for drug delivery". J Control Release. 196: 96-105. doi:10.1016/j.jconrel.2014.09.027. PMC 4267963 $2. PMID 25307998. 
  10. ^ a b c d e Fattori, V; Hohmann, M. S.; Rossaneis, A. C.; Pinho Ribeiro, F. A.; Verri, W. A. (2016). "Capsaicin: Current Understanding of Its Mechanisms and Therapy of Pain and Other Pre-Clinical and Clinical Uses". Molecules. 21 (7): 844. doi:10.3390/molecules21070844 Özgürce erişilebilir. PMC 6273101 $2. PMID 27367653. 
  11. ^ "FDA Approves New Drug Treatment for Long-Term Pain Relief after Shingles Attacks" (Basın açıklaması). U.S. Food and Drug Administration. 17 Kasım 2009. 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2016. 
  12. ^ "Drug Approval Package: Qutenza (capsaicin) NDA #022395". U.S. Food and Drug Administration (FDA). 29 Haziran 2010. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2020. 
  13. ^ "Qutenza EPAR". European Medicines Agency (EMA). 6 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2020. 
  14. ^ Hitt E (9 Mart 2012). "FDA Turns Down Capsaicin Patch for Painful Neuropathy in HIV". Medscape Medical News, WebMD. 22 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2016. 
  15. ^ Derry, S.; Rice, A. S.; Cole, P.; Tan, T.; Moore, R. A. (2017). "Topical capsaicin (high concentration) for chronic neuropathic pain in adults" (PDF). The Cochrane Database of Systematic Reviews. 1 (7): CD007393. doi:10.1002/14651858.CD007393.pub4. hdl:10044/1/49554. PMC 6464756 $2. PMID 28085183. 15 Şubat 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2018. 
  16. ^ Glinski W, Glinska-Ferenz M, Pierozynska-Dubowska M (1991). "Neurogenic inflammation induced by capsaicin in patients with psoriasis". Acta Dermato-Venereologica. 71 (1): 51-4. PMID 1711752. 
  17. ^ Ellis CN, Berberian B, Sulica VI, Dodd WA, Jarratt MT, Katz HI, Prawer S, Krueger G, Rex IH Jr, Wolf JE (1993). "A double-blind evaluation of topical capsaicin in pruritic psoriasis". J. Am. Acad. Dermatol. 29 (3): 438-42. doi:10.1016/0190-9622(93)70208-B. PMID 7688774. 
  18. ^ Gooding SM, Canter PH, Coelho HF, Boddy K, Ernst E (2010). "Systematic review of topical capsaicin in the treatment of pruritus". Int J Dermatol. 49 (8): 858-65. doi:10.1111/j.1365-4632.2010.04537.x. PMID 21128913. 
  19. ^ Kelava L, Nemeth D, Hegyi P, Keringer P, Kovacs DK, Balasko M, Solymar M, Pakai E, Rumbus Z, Garami A (April 2021). "Dietary supplementation of transient receptor potential vanilloid-1 channel agonists reduces serum total cholesterol level: a meta-analysis of controlled human trials". Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 62 (25): 7025-7035. doi:10.1080/10408398.2021.1910138 Özgürce erişilebilir. PMID 33840333. 
  20. ^ Şener, Ezgi; Şahin, Selma (Temmuz 2010). "Kapsaisin: Farmakokinetik, Toksikolojik ve Farmakolojik Özellikleri" (PDF). Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi. 29 (2). ss. 149-163. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2014. 
  21. ^ Blum, Deborah (21 Kasım 2011). "About Pepper Spray". Scientific-American Guest Blog (Web). London, UK: Macmillan Publishers, Ltd. 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2016. 
  22. ^ "Capsaicin". Toxicology Data Network (Database). Bethesda, MD: National Institutes of Health (30 Haziran 2006 tarihinde yayınlandı). 15 Mart 1983. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2016. 
  23. ^ Smith, C. Gregory; Stopford, Woodhall (1999). "Health Hazards of Pepper Spray". North Carolina Medical Journal (Web). Morrisville, NC: North Carolina Institute of Medicine. 60 (5): 268-74. PMID 10495655. 17 Ağustos 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  24. ^ a b "R.E.D. Facts for Capsaicin" (PDF). United States Environmental Protection Agency. 24 October 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2012. 
  25. ^ Jensen, P. G.; Curtis, P. D.; Dunn, J. A.; Austic, R. E.; Richmond, M. E. (2003). "Field evaluation of capsaicin as a rodent aversion agent for poultry feed". Pest Management Science. 59 (9): 1007-1015. doi:10.1002/ps.705. PMID 12974352. 
  26. ^ "Elephant Pepper: Human Elephant Conflict and Chilli Pepper". www.elephantpepper.org. 14 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019. 
  27. ^ Antonious GF, Meyer JE, Snyder JC (2006). "Toxicity and repellency of hot pepper extracts to spider mite, Tetranychus urticae Koch". J Environ Sci Health B. 41 (8): 1383-91. doi:10.1080/0360123060096419. PMID 17090499. 
  28. ^ "Olympic horses fail drugs tests". BBC News. 21 Ağustos 2008. 12 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2010. 
  29. ^ a b c "Capsaicin Material Safety Data Sheet". sciencelab.com. 2007. 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2007. 
  30. ^ Johnson, Wilbur (2007). "Final report on the safety assessment of Capsicum annuum extract, Capsicum annuum fruit extract, Capsicum annuum resin, Capsicum annuum fruit powder, Capsicum frutescens fruit, Capsicum frutescens fruit extract, Capsicum frutescens resin, and capsaicin". Int. J. Toxicol. 26 Suppl 1: 3-106. doi:10.1080/10915810601163939. PMID 17365137. 
  31. ^ Krenzelok, E. P.; Jacobsen, T. D. (1 Ağustos 1997). "Plant exposures: a national profile of the most common plant genera". Veterinary and Human Toxicology. 39 (4): 248-249. ISSN 0145-6296. PMID 9251180. 
  32. ^ a b Goldfrank, L R., (Ed.) (23 Mart 2007). Goldfrank's Toxicologic Emergencies. New York, New York: McGraw-Hill. s. 1167. ISBN 978-0-07-144310-4. 
  33. ^ "General Chemistry Online: Fire and Spice". antoine.frostburg.edu. 29 Nisan 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  34. ^ Wu Nasrawia, Christina; Marie Pangborn, Rose (April 1990). "Temporal effectiveness of mouth-rinsing on capsaicin mouth-burn". Physiol. Behav. 47 (4): 617-23. doi:10.1016/0031-9384(90)90067-E. PMID 2385629. 
  35. ^ Diepvens K, Westerterp KR, Westerterp-Plantenga MS (2007). "Obesity and thermogenesis related to the consumption of caffeine, ephedrine, capsaicin, and green tea". American Journal of Physiology. Regulatory, Integrative and Comparative Physiology. 292 (1): R77-85. doi:10.1152/ajpregu.00832.2005. PMID 16840650. 26 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023. 
  36. ^ Whiting, S; Derbyshire, EJ; Tiwari, B (February 2014). "Could capsaicinoids help to support weight management? A systematic review and meta-analysis of energy intake data". Appetite. 73: 183-8. doi:10.1016/j.appet.2013.11.005. PMID 24246368. 
  37. ^ Satyanarayana MN (2006). "Capsaicin and gastric ulcers". Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 46 (4): 275-328. doi:10.1080/1040-830491379236. PMID 16621751. 
  38. ^ Story GM, Crus-Orengo L (July–August 2007). "Feel the burn". American Scientist. 95 (4): 326-333. doi:10.1511/2007.66.326. 
  39. ^ Caterina, MJ; Schumacher, MA; Tominaga, M; Rosen, TA; Levine, JD; Julius, D (23 Ekim 1997). "The capsaicin receptor: a heat-activated ion channel in the pain pathway". Nature. 389 (6653): 816-24. Bibcode:1997Natur.389..816C. doi:10.1038/39807. PMID 9349813. 
  40. ^ Geppetti, Pierangelo & Holzer, Peter (1996). Neurogenic Inflammation. CRC Press, 1996.
  41. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023. 
  42. ^ Fuller, R. W., Dixon, C. M. S. & Barnes, P. J. (1985). "Bronchoconstrictor response to inhaled capsaicin in humans" J. Appl. Physiol 58, 1080–1084. PubMed, CAS, Web of Science® Times Cited: 174
  43. ^ "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2021". NobelPrize.org. 4 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  44. ^ Santora, Marc; Engelbrecht, Cora (4 Ekim 2021). "Nobel Prize Awarded to Scientists for Research About Temperature and Touch". The New York Times. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Biber</span> sebze

Capsicum ya da biber, patlıcangillerden (Solanaceae) bir cins. Bu cinsin türleri, binlerce yıldır yetiştirildikleri Amerika kıtasına özgüdür. Capsicum dünya çapında yetiştirilmekte ve birçok mutfakta kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Parasetamol</span> ateş düşürücü ve ağrı kesici özelliklere sahip kimyasal bileşik

Parasetamol, ateş ve hafif ila orta şiddette ağrı tedavisinde kullanılan opioid olmayan analjezik ve antipiretik bir ajandır. Reçetesiz satılan yaygın bir ilaçtır ve yaygın marka isimleri arasında Tylenol ve Panadol bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Karabiber</span>

Karabiber, çiçekli bitkilerden Piperaceae familyasına ait Piper nigrum bitkisinin meyvelerinin kurutulup, baharat şeklinde kullanılmasıyla elde edilen toz şeklidir. Beyaz biber, yeşil biber gibi çeşitleri de vardır. Kökeni Hindistan olmasına karşılık, tüm sıcak iklimlerde yetiştirilebilir.

<i>Capsicum annuum</i> Patlıcangillerden bir birki türü

Capsicum annuum, patlıcangiller familyasından anavatanı Güney ve Orta Amerika olan sebze ve baharat olarak kullanılan bir tarım bitkisi.

<span class="mw-page-title-main">Jalapeño</span>

Jalapeño,, Capsicum annuum türünden cin biber varyetesi. Meksika menşeli bir bitkidir. Olgun jalapenonun uzunluğu 5–9 cm 'dir. Yaygın olarak yeşil, nadiren olgunlaşmış kırmızı olarak satılan jalapeno adını Meksika, Veracruz'daki geleneksel olarak yetiştirildiği Jalapa'dan alır. Yaklaşık 160 kilometrekarelik bir alanda, Meksika'da biber ekimi için ayrılmış Veracruz'un kuzeyinde yer alan Papaloapan nehir havzasında ve Chihuahua, Delicias bölgesinde yetiştirilir. Jalapeno, Jalisco, Nayarit, Sonora, Sinaloa ve Chiapas'da belli ölçeklerde yetiştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Biber gazı</span>

Biber gazı, Biber spreyi veya OC gazı, OC spreyi, polis işlerinde, isyan ve kargaşa kontrollerinde, kişisel olarak kendini savunmada, ayı ve köpek gibi hayvanlara karşı korunmada kullanılan (gözlerde kontrolsüz gözyaşı akmasına sebep olan, acı ve hatta geçici körlük nedeniyle gözleri tahriş edebilen kimyasal bileşiklerde içerebilen) bir göz yaşartıcı gazdır. Gazın enflamasyon etkisi görüşü engeller ve gözlerin kapatılması için bir sebep oluşturur. Bu geçici körlük, kolluk kuvvetlerinin kısıtlanması gereken kişileri daha kolay yönlendirmesini, tutmasını ve engellemesini sağlar. Aynı şekilde kişisel kullanımda saldırgan kişinin hareketlerini kısıtlayarak, gazı kullanan kişinin kendisini savunmasını kolaylaştırır. Ölümcül olmayan bir silah olarak değerlendirilse de nadir vakalarda ölümcül olmuştur, ancak yine de endişelerin oluşmasında biber gazı püskürtülmesinden sonra gerçekleşen ölümlerin sayısı etkili olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Acı biber</span>

Acı biber farklı türlerden, tadı acı olan biber çeşitlerine verilen ad. Uzun olanları sivri, ufak olanları cin biber olarak adlandırılır. Amerika kökenlidir. Bütün dünyada yiyecek ve ilaç malzemesi olarak kullanılmaktadır. Kırmızı biber, Amerika'da MÖ 7500'lü yıllardan beri insan beslenmesinin bir parçasıdır. Amerika'ya Avrupalıların gelmesiyle birlikte, önce İspanya ve Portekiz'de, daha sonra tüm Avrupa ve dünyada yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ağrı (tıp)</span> sıkıntılı ve hoş olmayan duygu türü

Ağrı genellikle yoğun veya zarar verici uyaranların neden olduğu üzücü bir duygudur. Uluslararası Ağrı Çalışmaları Derneği ağrıyı "gerçek veya olası doku hasarıyla ilişkili veya ilişkili olana benzeyen hoş olmayan duyusal ve duygusal deneyim" olarak tanımlar."

Resinferatoksin, Fas'ta doğada yaygın olan Süteleğen Reçinesi ve kuzey Nijerya'da bulunan Euphoria poissonii kaktüslerinde bulunan bir kimyasaldır. Acı biberlerinin ana maddesi Kapsaisin'in üstün güçlü bir anaolgudur.

<span class="mw-page-title-main">Bhut jolokia</span> Hindistanın belirli bölgelerinde yetiştirilen bir acı biber türü

Bhut jolokia veya naga jolokia ve hayalet biber, Hindistan'ın Arunaçhal Pradesh, Assam, Nagaland ve Manipur eyaletlerinde yetiştirilen bir acı biber türüdür. Capsicum chinense ve Capsicum frutescens'in bir melezi olup Bangladeş'teki Naga morich ile yakından ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Alitretinoin</span> kimyasal bileşik

Alitretinoin veya 9-cis-retinoik asit, A vitamini vitameridir. Ayrıca, ilaç olarak Ligand Pharmaceuticals tarafından geliştirilen bir antineoplastik (anti-kanser) ajan olarak kullanılır. Birinci nesil retinoiddir. Ligand firması, 1999 yılının şubat ayında alitretinoin için Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) onayı aldı.

<i>Capsicum rhomboideum</i>

Capsicum rhomboideum, Capsicum cinsi 2n = 2x = 26 olan çok yıllık bir üyesidir ve acı biberin uzak yabani bir akrabası olarak kabul edilir. Meyvesinin keskinliği yoktur ve Scoville Acılık Ölçeği değeri 0'dır. Meksika, Orta Amerika ve Güney Amerika'nın And bölgesine özgüdür.

<i>Capsicum chinense</i>

Genelde "habanero tipi biber" olarak bilinen Capsicum chinense, Amerika kıtasına özgü bir acı biber türüdür. C. chinense çeşitleri benzersiz tatları ile bilinir ve birçoğu olağanüstü acılığa sahiptir. Dünyadaki en acı biberler, bu türün üyeleridir ve Scoville Acılık Ölçeğininde 1,5 milyonu aşan puanları vardır. Bazı taksonomistler, bu bitkileri C. annuum türünün parçası olarak görürler. Bu biberler C. annuum kompleksinin bir üyesidir; Bununla birlikte, C. chinense ve C. annuum biber bitkileri bazen düğüm başına düşen çiçek veya meyve sayısıyla ayırt edilebilir - C. chinense için iki ila beş ve C. annuum için bir - bu yöntem her zaman doğru değildir. İki tür melezleşebilir ve spesifik melezler oluşturabilir. C. frutescens'in, C. chinense türlerinin atası olduğuna inanılmaktadır.

<i>Capsicum eximium</i>

Capsicum eximium, 2n = 2x = 24 ile Capsicum cinsinin bir üyesidir ve Yeni Dünya'ya, özellikle Güney Amerika'nın Andean bölgesine özgüdür. Diğer çoğu acı biber gibi, hem keskin hem de kendine uyumludur.

<i>Capsicum frutescens</i>

Capsicum frutescens, Amazon Havzası'na özgü olan Capsicum chinense'ye genetik yakınlığa sahip yabani bir acı biberdir. C. frutescens'in biber çeşitleri tek yıllık veya kısa ömürlü çok yıllık bitkiler olabilir. Çiçekleri, yeşilimsi beyaz veya yeşilimsi sarı bir taça sahip beyaz çiçeklerdir. Böcek veya kendi kendine tozlaşır. Bitkilerin meyveleri tipik olarak elipsoid-konik ilâ mızrak şeklinde dikleşir. Genellikle çok küçük ve 10-20 milimetre (0,39-0,79 in) uzunluğunda ve 3-7 milimetre (0,12-0,28 in) çapında ve acıdırlar. Meyveler tipik olarak soluk sarı renkte büyür ve parlak kırmızıya doğru olgunlaşır, ancak başka renkler de görülebilir. C. frutescens, diğer Capsicum türlerine kıyasla daha az çeşitli şekillere sahiptir.

<i>Capsicum flexuosum</i>

Capsicum flexuosum türü bir Capsicum cinsi üyesidir. Özellikle Brezilya'nın güney bölgelerininde doğal olarak bulunur. Diğer birçok acı biberin aksine, tadı sadece hafif keskindir ve kendi kendine uyum sorunları vardır.

<i>Capsicum galapagoense</i>

Capsicum galapagoense bir biber (Capsicum) cinsi türüdür. Galapagos Adaları' na özgüdür.

<span class="mw-page-title-main">Chipotle</span>

Chipotle ya da chilpotle, çeşnileme için kullanılan tütsülenerek kurutulmuş olgun jalapeño biberidir. En yaygın olarak Meksika ve Meksika'dan esinlenen Güneybatı ABD mutfağı ve Tex-Mex gibi mutfaklarda kullanılır. Chipotles en adobo gibi farklı formları da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">David Julius</span> Amerikalı bilim insanı

David Julius, Amerikalı fizyolog ve bilim insanı. Kapsaisin, mentol ve sıcaklığı saptayan TRPV1 ve TRPM8 reseptörlerinin karakterizasyonu dahil, ağrı hissi ve ısının moleküler mekanizmaları üzerindeki çalışmalarıyla tanınmaktadır. San Francisco'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde profesör olarak ders veren Julius, Artem Pataputyan ile birlikte "ısı ve temas reseptörlerinin keşfi" nedeniyle 2021 Nobel Tıp Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Atrofik vajinit</span>

Atrofik vajinit, yeterli östrojen olmaması nedeniyle vajinal doku incelmesi sonucu vajinanın iltihaplanmasıdır. Semptomlar arasında cinsel ilişki sırasında ağrı, vajinal kaşıntı veya kuruluk ve idrar yapma isteği veya idrar yaparken yanma sayılabilir. Devam eden hastalık, tedavi olmaksızın genellikle düzelmez. Komplikasyonlar idrar yolu enfeksiyonlarını içerebilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.