İçeriğe atla

Kaprosuchus

Kaprosuchus
Yaşadığı dönem aralığı: 95 myö
Üst kretase 
PreЄ
J
K. saharicus'un kafatsı, ölçek çubuğu 10 cm'dir
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Reptilia
Familya:Mahajangasuchidae
Cins:Kaprosuchus
Sereno ve Larsson, 2009[1]
Tip tür
Kaprosuchus saharicus
Sereno ve Larsson, 2009

Kaprosuchus, soyu tükenmiş bir mahajangasuchid crocodyliform cinsidir. Nijer'in Üst Kretase yaşlı Echkar Formasyonu'ndan çıkarılan neredeyse eksiksiz tek bir kafatasından bilinmektedir. Cins adı, Grekçeκάπρος, kapros ("domuz") ve Grekçeσοῦχος soukhos ("timsah") sözcüklerinden oluşan bir ad tamlaması olan Kaprosuchus yani "domuz timsahı"dır. Bu ad ona domuzlarınkine benzeyen sıra dışı köpek dişleri dolayısıyla verilmiştir.[1] Bu cinsi ilk kez 2009 yılında ZooKeys'de yayınlanan bir monografide Anatosuchus ve Laganosuchus gibi diğer Sahra timsahlarıyla birlikte tanımlayan Paul Sereno ve Hans Larsson tarafından "BoarCroc" olarak adlandırılmıştır.[2] Tip türü K. saharicus'tur.

Fiziksel Özellikler

Kafatası dorsal (sol) ve ventral (sağ) görünümde. Uzunluk 507 mm[3]

Kaprosuchus, 507 mm'lik neredeyse tam bir kafatasından bilinmektedir ve bu numunedeki alt çenenin ölçüldüğü uzunluk 603 mm kadardır. Orijinal betimleme, hayvanın tüm beden uzunluğunun 6 metre (19,7 ft) kadar olduğunu tahmin etmektedir.[3] Kafatasının üstünde ve altında çıkıntı yapan, alt çenede olanın üst çenedeki çentiklere uyduğu üç savunma dişi benzeri köpek dişi takımına sahiptir. Bu tip dişlenme bilinen başka hiçbir timsahgilde görülmez. Kaprosuchus'un bir başka eşsiz özelliği de kafatasının ardına doğru çıkıntı yapan şakak kemiği ve parietal kemik'ten oluşmuş büyük ve kıvrık boynuzun varlığıdır. Yakından ilişkili bir cins olan Mahajangasuchus'ta daha küçük çıkıntılar da görülür.

Kaprosuchus'un burnu genelleştirilmiş oranlar gösterir ve burun delikleri dorsal konumlanmıştır. Benzer sığ burunlu timsahların yarı konik ve orta boyutlu dişlerinin aksine Kaprosuchus'un dişleri hipertrofik (aşırı büyümüş) ve labiolingual (yanal) olarak basıktır. Kaprosuchus'un kafatası ile dorsoventral olarak sıkıştırılmış burunlara da sahip olan timsah formlarının kafatası arasındaki bir diğer fark, kafatasının arka kısmının büyük derinliğidir.

Kaprosuchus'ta göz yuvaları yanal olarak açılır ve yukarıya değil hafifçe öne doğru açılıdır. İleriye dönük yuvaları, biraz parça stereoskopik görüş olduğunu, bir başka deyişle hayvanın görüş alanında bir örtüşme olduğunu gösteriyor.[3]

Ön çenelerin yüzeyleri kemik kitlesinin üzerine yükselen köşeleriyle kıvrıktır ve bu, bir keratin kalkanın burun ucundaki kıvrımlılıkla desteklenmiş olabileceğini önermektedir. Ön çenelerin arasındaki ek yeri boyunca, yüzey düzdür ve ön çenelerdeki kıvrımlılığa önden bakınca bir bıyık görüntüsü verir.

Sınıflandırma

K. saharicus'un kafatası rekonstrüksiyonu

Kaprosuchus, Üst Kretase Madagaskar'ından yakından akraba Mahajangasuchus insignis ile birlikte Mahajangasuchidae ailesinin bir üyesidir. Bilinen diğer timsah biçimlerinden büyük ölçüde farklı olmasına rağmen, Kaprosuchus, Mahajangasuchus ile birtakım özellikleri paylaşır. internazal sütürün arka kısmı hariç tümünün obliterasyonunu; yanal yönlü, buruşuk bir dış eklemli çukur; çene ekleminin arka maksiller dişlerin altına yerleştirilmesi; derin, anterodorsal yönelimli alt çene kaynaşma; elmacık kemiği yan kenarından biraz çıkıntı yapmış düşey olarak inen bir ectopterygoid; palatin için eklem ayağı oluşturan genişlemiş bir koanal septum; ve squamosal kemiğin dış kenarının boynuzsu dorsal çıkıntısı (Kaprosuchus'ta Mahajangasuchus'tan çok daha gelişmiş olmasına rağmen).

Kaprosuchus'un açıklaması sırasında, Sereno ve Larrson mahajangasuchidleri Neosuchian timsahgillerin bir ailesi olarak düşünmüştü. Bununla birlikte, bu ailenin ilişkisi üzerine yapılan daha ileri araştırmalar tekrarlı olarak onların peirosuchidlerle kardeş bir klad oluşturduğunu bulmuştur, böylece notosuchianların erken ayrılan bir dalını oluşturan Anatosuchus ve Araripesuchus gibi uruguaysuchidlerle birlikte gruplanan bir kladı meydana getirirler.[4][5][6]

Uruguaysuchidae

Peirosauridae

Mahajangasuchidae

Kaprosuchus

Mahajangasuchus

Paleobiyoloji

Diyet

Kafatasının profilden görünüşü

Kaprosuchus'un yalnızca karasal olmasa da başat olarak karasal bir yırtıcı olduğu düşünülmektedir. Bu davranışın kanıtı, göz yuvalarının yanal ve bir şekilde öne doğru konumlandırılmasını içerir, bu da görüşte bir örtüşme olduğunu gösterir. Bu, gözlerin yüzeyin üzerinde kalırken başın su altında tutulabileceği suda yaşayan yırtıcılığa bir adaptasyon olarak yörüngelerin dorsal olarak konumlandırıldığı, mevcut timsahlar da dahil olmak üzere diğer birçok neosuchian'dan farklıdır.

Karasal avlanmanın için ek destek dişlerde ve çenelerde bulunabilir. Genişletilmiş caniniformlar, suda yaşayan timsahların oluklu, yarı konik, kıvrık dişlerinin aksine keskin kenarlıdır ve nispeten düzdür. Alt çenenin retroartiküler çıkıntısı uzun olduğu için, çenelerin karşıt caniniformların birbirini temizlemesine izin verecek büyük bir boşlukla görece hızlı bir şekilde açılabilmesi olası görünmektedir. Kaynaşmış burun kemiklerinin, güçlü bir ısırık ile ilişkili basınca karşı çeneleri güçlendirdiği düşünülmektedir. İç içe geçmiş, dorsal olarak yerleştirilmiş dış burun delikleri, hayvanın sağlam burnu ile avına çarpması durumunda darbeye karşı koruma olarak görülmektedir. Burun ucunu kapladığı düşünülen keratinli kalkan, daha fazla koruma sağlamış olabilir.

Kaynakça

  1. ^ a b Sereno (19 Kasım 2009). "Cretaceous Crocodyliforms from the Sahara". ZooKeys (28): 1-143. doi:10.3897/zookeys.28.325. ISSN 1313-2970. 
  2. ^ "3 new ancient crocodile species fossils found". Yahoo News. Associated Press. 19 Kasım 2009. 21 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ a b c National Geographic. November 2009. p. 140-141
  4. ^ Nicholl (2021). "A second peirosaurid crocodyliform from the Mid-Cretaceous Kem Kem Group of Morocco and the diversity of Gondwanan notosuchians outside South America". The Royal Society. 8 (10): 211254. doi:10.1098/rsos.211254. PMC 8511751 $2. PMID 34659786. 
  5. ^ Turner (2008). "Mahajangasuchus insignis (Crocodyliformes:Mesoeucrocodylia) cranial anatomy and new data on the origin of the eusuchian-style palate". Journal of Vertebrate Paleontology. 28 (2): 382-408. doi:10.1671/0272-4634(2008)28[382:MICMCA]2.0.CO;2. 
  6. ^ Wilberg (2019). "Evolutionary structure and timing of major habitat shifts in Crocodylomorpha". scientific reports. 9. doi:10.1038/s41598-018-36795-1. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Timsahgiller</span>

Timsahgiller (Crocodylidae), sıcak bölgelerde bataklıklar ve su kenarlarında yaşayan vücudu kemiksi pullarla örtülü sürüngenleri içeren, timsahlar (Crocodilia) takımına dahil bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Timsahlar</span>

Timsahlar, sıcak bölgelerde bataklıklar ve su kenarlarında yaşayan vücudu kemiksi pullarla örtülü sürüngenleri içeren bir grup. Bu takımın familyaları Alligatoridae (Aligatorgiller), Crocodylidae (Timsahgiller) ve Gavialidae'dir (Gavyaller).

<i>Spinosaurus</i> teropod dinozor cinsi

Spinosaurus, günümüzden 99 ila 93.5 milyon yıl önce Kuzey Afrika'da yaşamış bir teropod dinozor cinsi. Alman paleontolog Ernst Stromer tarafından tanımlanan bu cins ilk olarak 1910'larda Mısır'da keşfedilen kalıntılardan bilinir. Bu kalıntılar 2. Dünya Savaşı esnasında yok edildi; ancak kafatasına ait ekstra parçalar son yıllarda gün yüzüne çıktı. Tanımlanan fosillerin bir veya iki türe ait olduğu konusu açık değildir. Fas'ta toparlanan S. marocannus potansiyel bir tür olmasına rağmen cinsin en iyi bilinen türü Mısır'daki S. aegyptiacus'tur. Bilinen en büyük etçil dinozordu.

<span class="mw-page-title-main">Etmoid kemik</span>

Etmoid kemik ya da kalbursu kemik, burun boşluğunu beyinden ayıran, kafatasında bulunan bir kemiktir. Burunun üst kısmında ve yörüngemsilerin arasında bulunur. Bu küpsel kemik süngerimsi yapıda olduğu için hafiftir. Etmoid kemik, göz çukurlarını oluşturan kemiklerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kuş kalçalı dinozorlar</span> Dinozor takımı

Kuş kalçalı dinozorlar veya Ornithischia, kuşlarınkini andıran kalça yapılarıyla karakterize edilen ve çoğunlukla otçul dinozorlardan meydana gelen soyu tükenmiş bir klad. Ornithischia veya "kuş kalçalı" kelimesi Eski Yunanca "kuşa ait" anlamına gelen ornith- (ὀρνιθ-) ve "kalça eklemi" anlamına gelen ischion (ἴσχιον), çoğul haliyle ischia kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Ancak kuşlar teropod dinozorlardan olduğu için bu grupla yalnızca uzaktan akrabadır.

<i>Carcharodontosaurus</i> Teropod dinozor cinsi

Carcharodontosaurus Geç Kretase (Cenomanian) zamanında Kuzey Afrika'da yaşamış Carcharodontosaurid teropod bir dinozor cinsidir. Cins adı Carcharodon'dan gelir, Grekçe karchar[os] ve odōn sözcükleri ve -saurus ("kertenkele") son ekinin birleşmesiyle oluşur. Cins güncel olarak iki tür içerir; C. saharicus ve C. iguidensis.

<i>Sarcosuchus</i> nesli tükenmiş dev timsah cinsi

Sarcosuchus Erken Kretase devrinde yaşamış ve yaklaşık 110 milyon yıl önce soyu tükenmiş crocodyliform üyesi bir timsah cinsidir.

<i>Suchomimus</i> Kretase döneminde yaşamış teropod dinozor cinsi

Suchomimus, Erken Kretase döneminde bugünkü Nijer dolaylarında yaşamış, Spinosauridae familyasından dev bir teropod dinozor cinsidir.

<i>Pakicetus</i> bir arkaik balina cinsi

Pakicetus, Erken Eosen'de Pakistan yakınlarında yaşamış, ilkel bir ikiyaşamlı cetacean cinsidir. Yaklaşık olarak kurt büyüklüğünde bir çift toynaklıydı. Muhtemelen suda veya yakınında yaşayan hayvanlarla, balıklarla ve böceklerle besleniyordu. Paleontologların büyük çoğunluğu, onu kara memelileri ile balinalar arasında bir geçiş türünü temsil eden en bazal balina olarak tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Tyrannosauroidea</span> teropod dinozor kladı

Tyrannosauroidea veya tiranozorlar, Tyrannosauridae familyasını ve daha bazal akrabalarını içeren, teropod dinozor üst familyasıdır. Tyrannosauroidler, Jura döneminden itibaren Lavrasya süper kıtasında yaşadı. Kretase döneminin sonunda tyrannosauroidler, Kuzey Yarımküre'de devasa Tyrannosaurus ile bilinen baskın büyük yırtıcılardı. Fosil buluntuları; Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa, Asya ve Avustralya kıtalarında bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Oviraptorosauria</span> maniraptoran dinozor kladı

Oviraptorosaurlar, Asya ve Kuzey Amerika'nın Kretase döneminden bilinen tüylü, maniraptoran dinozor grubudur. Kısa, gagalı ve papağan benzeri kafatasları ile ayırt edilirler. Boyutları hindi büyüklüğündeki Caudipteryx'ten 8 metre uzunluğunda ve 1,4 ton ağırlığında Gigantoraptor'a kadar değişiyordu. Grup kuşların atalarıyla yakın akrabadır ve pek çok kuş benzeri özelliğe sahiptir. Maryanska vd. (2002) ve Osmólska vd. (2004), ilkel uçamayan kuşları temsil edebileceğini öne sürmüştür. En eksiksiz oviraptorosaur örnekleri Asya'da bulunmuştur. Kuzey Amerika'daki oviraptorosaur fosilleri seyrektir.

<span class="mw-page-title-main">Eusuchia</span>

Eusuchia, ilk olarak Erken Kretase'de Hylaeochampsa ile ortaya çıkan bir crocodylomorf kladıdır. Dyrosauridae ve Sebecosuchia ile birlikte, K-T neslinin tükenmesinden kurtulan tek timsahlardı. Diğer iki kuşak 35 ve 11 milyon yıl önce öldüğünden, yaşayan tüm timsah türleri, soyu tükenmiş birçok form gibi eusuchian'dır.

Neosuchia, mevcut tüm modern timsahları ve onların en yakın fosil akrabalarını içeren, Mesoeucrocodylia içinde bir kladdır. Notosuchus terrestris'ten ziyade Crocodylus niloticus ile daha yakından ilişkili tüm crocodylomorfları içeren en kapsayıcı klad olarak tanımlanır. Neosuchia, 1988'de ilk kez adlandırıldığından bu yana birçok revizyona uğradığından, çok çeşitlidir ve polifiletik Neosuchia üyeleri genellikle, daha bazal timsah biçimli grupların karasal alışkanlıklarının aksine, tatlı sudaki su yaşamına uyarlanmış timsah benzeri bir vücut biçimini paylaşırlar. En erken neosuchianın, Sinemuriyen ve Pliensbakiyen evrelerinde yaşamış Calsoyasuchus olduğu ileri sürülmektedir ve genellikle Gonioholididae'nin bir üyesi olarak tanımlanır. Bu tartışmalı takson, grubun en erken kayıtlarını Orta Jura'ya yerleştiren Neosuchia'nın dışında olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Prozostrodontia</span> sinodont kladı

Prozostrodontia, mammaliaformları ve bunların Tritheledontidae ve Tritylodontidae gibi en yakın akrabalarını içeren bir sinodont kladıdır. Liu ve Olsen (2010) tarafından düğüm tabanlı bir takson olarak dikildi ve Prozostrodon brasiliensis, Tritylodon langaevus, Pachygenelus monus ve Mus musculus'u içeren en az kapsayıcı klad olarak tanımlandı.

<i>Anomodontia</i> otçul terapsid kladı

Anomodontlar (Anomodontia), çeşitli kriterlere göre therapsidlerin en başarılı grubu, Permiyen döneminin son derece uzmanlaşmış otçul canlılarıydı. 40'tan fazla cins ile oldukça fazla takson içerirler ve bu sayı özellikle Rus ve Çin materyallerinin tanımlarından dolayı düzenli olarak artmaktadır. Geç Permiyen döneminde, bunlar, meydana geldikleri tüm fosil taşıyan bölgelerde en çok sayıda bireysel therapsid örneğiydiler ve karasal ekosistemde bol, genellikle sürüler halinde yaşayan birincil tüketiciler olarak, günümüzün toynaklı memelileriyle karşılaştırılabilir bir ekolojik rol işgal etmiş olmalılar. Antarktika ve Avustralya da dahil olmak üzere tüm kıtalarda henüz bulunan tek therapsidler – soylarının devamı olanlar hariç – olarak dünya çapında bir dağılıma sahiptiler.

<span class="mw-page-title-main">Gorgonopsia</span> etçil terapsid kladı

Gorgonopsiyenler (Gorgonopsia), Geç Permiyen'in baskın etçil terapsit grubu. Permiyen'de, kesit olarak oval olan ve tırtıklı bir arka kenar taşıyan büyük ölçüde genişlemiş üst ve alt köpek dişleri tarafından av üzerinde beslenmeye uyum sağlamış, nispeten nadir, küçük etoburlar olarak ortaya çıkarlar. Bununla birlikte, Geç Permiyen'in geri kalanında, gorgonopsiyenler baskın karasal etoburlardı ve aynı zamanda çağdaş Rus yataklarında da bulunurlar. Şimdiye kadar Güney Afrika ve Rusya dışında tamamen bilinmiyorlar ve diğer son Permiyen terapsit gruplarının aksine, tek bir gorgonopsiyenin bile Triyas'ın sonuna kadar hayatta kaldığı bilinmiyor.

<i>Aegyptocetus</i> tarih öncesi balina cinsi

Aegyptocetus, Eosen döneminde Mısır'da yaşamış protocetid balina cinsi. Cinsin kalıntıları yalnızca 2011'de tanımlanan Aegyptocetus tarfa tip türüne atananlar ile sınırlıdır.

<i>Brighstoneus</i>

Brighstoneus, İngiltere Wight adasındaki Erken Kretase yaşlı Wessex Oluşumundan bilinen bir kuş kalçalı hadrosauriform dinozor cinsidir. Cinsin şimdilik içerdiği tek tür B. simmondsi'dir.

<i>Rugops</i> teropod dinozor cinsi

Rugops ; yaklaşık 95 milyon yıl önce, Geç Kretase'nin Senomaniyen evresinde, günümüzde Afrika'ya denk gelen yerlerde yaşamış, abelisaurid teropod dinozorların bir cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Masiakasaurus</span>

Masiakasaurus Geç Kretase döneminde Madagaskar'da yaşamış noasaurid bir teropod cinsidir. Alt çenesinin önünde yer alan ve nadir görülen farklı diş yapılarıyla ünlüdür.