Kaplıca

Kaplıca, sıcak yeraltı sularından yararlanmak için yeryüzüne çıktıkları kaynakların çevresine kurulan hamam görünümündeki tesislere denir. Kudret hamamı olarak da bilinmektedir.^[1]

İnsan sağlığı açısından yararlı olduğu, bazı hastalıkları iyileştirici özelliği bulunduğu bilinen kaplıcalar, turizm açısından da önem taşırlar. Termal ve mineralli sular ve çamurlar ve gazların bulundukları yöredeki iklim faktörleriyle birlikte değerlendirilerek kür tarzında uygulamalar yapılır. Sıcak suların çıktıkları yerlere ılıca denir. Bu alanlara tesis, hamam yapıldıktan sonra kapalı ılıca denilmeye başlanır, bu isim de zamanla kaplıca halini almıştır.^[2]

Antik Yunanistan ve Roma'da kaplıcaların bazı hastalıklara iyi geldiği biliniyordu. Romalılar İngiltere'yi işgal ettiklerinde Bath'ta doğal sıcak su kaynakları buldular ve bunlardan yararlandılar. Fransa'da Vichy ve Aix-en-Provence, Almanya'da Baden-Baden ve Belçika'daki Spa kaplıcaları 18. yüzyılda çok tanındı. Bu kaplıcalardan ve Eski Roma kaplıcalarının çoğundan günümüzde de yararlanılmaktadır.

Sıcak, madensel yeraltı sularının tedavi edici etkilerden banyo veya kısmi banyo şeklinde yararlanılmasına Kaplıca Tedavisi veya Balneoterapi denir.

• Kireçlenmeler,
• İltihabi romatizmalar,
• Yumuşak doku romatizmaları,
• Mekanik bel ve boyun problemleri,
• Çalışma şart ve ortamına bağlı ağrılı tablolar,
• Ortapedik problemler; kırık sekelleri, ameliyat komplikasyonları,
• Spor yaralanmaları,
• Kas hastalıkları,
• Nörolojik hasarlanmalara bağlı problemlerde kullanılır.

• Vücut direncini artırmak,
• Genel durumu düzeltmek,
• Hastanın şikâyetlerini azaltmak,
• Hastanın bulgularını ortadan kaldırmak,
• Kalıcı hasarları önlemektir.

İnsan sağlının korunmasında en önemli doğal tedavi unsurlarından biri olan termal sulara yönelik talep artmaya devam etmektedir. Gerek sağlığı koruma, gerek tedavi olmak gerekse zinde kalma isteği ve aynı zamanda dinlenme ve tatil yapma olanağı da bu talebi sürekli hale getirmektedir. Türk geleneğinde yüzyıllardan beri süregelen kaplıca çadırcılığı uygulaması da bu talebin tarihsel geri planını oluşturmaktadır. Örneğin Sivas yöresindeki çok yakın zamanlara kadar bile kurulan Çermik çadırları^[3] bu durumun en güzel örneklerinden birisidir. Üstelik pek çok kaplıca hakkında değişik efsane, rivayet ve söylencelerle buraların şifa dağıtıcı önü manevi ve psikolojik olarak da pekiştirilmektedir. Termal merkezlere gitmek, günümüzde ülke düzeyinde yaygın bir toplumsal alışkanlık haline gelmektedir. Özellikle de bedensel ağrılar, romatizma ve deri hastalıkları da bu talebin şifa bulma isteği ile ilgili kısmının en önemli dayanağını oluşturmaktadır. Bu talebin yanı sıra Türkiye'de denize ve kıyılara gitmeyen, karasal bölgelerde ikamet eden ekonomik durumu yeterli olan ve harcama potansiyelleri bulunan önemli bir müşteri kitlesi bulunmaktadır. Dolayısıyla günümüzde kaplıcalar bir turizm sektörüne dönüşmüş durumdadır ve oteller, pansiyonlar hatta evlerin geçici olarak kiralanması ile birlikte varlığını sürdürmektedir. İnsan sağlığı için iyileştirici ancak daha ziyade dinlendirici ve zinde kalma etkilerinden yararlanmak amacıyla son yıllarda sektöre olan ilgi artmaya başlamıştır. Dolayısıyla mevcut pazarın genişlemeye devam ettiği dikkate alınmalıdır.

“Kaplıcalar Yönetmeliği” ne göre Sağlık Bakanlığı'ndan kaplıca işletme ruhsatı almış olan kaplıcalardaki tedavilerin bir kısmını Devlet karşılamaktadır. Sağlık Bakanlığı'nca yayınlanan Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) 2010 da kaplıca tedavilerinin SGK tarafından karşılanma şekli “4.5.4.L” bölümünde açıklanmıştır. Buna göre kaplıca tedavileri için, resmi sağlık kurumlarınca en az bir “fiziksel tıp ve rehabilitasyon” veya “tıbbi ekoloji ve hidroklimatoloji” uzman hekiminin yer aldığı sağlık kurulları tarafından sağlık kurulu raporu düzenlenecektir" denilmektedir.^[4]

• Széchenyi termal kaplıcası

Wikimedia Commons'ta Kaplıca ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.