İçeriğe atla

Kapitalist Parti

Kapitalist Parti
Liberalistene
KısaltmaLib
LiderRonny Skjæveland
Genel SekreterJan-Øyvind Lorgen
Slogan(lar)Senin hayatın, senin seçimin!
(Ditt liv, ditt valg!)
Kuruluş tarihi7 Nisan 2014
ÖnceliLiberal Halk Partisi
MerkezOslo
Gençlik koluKapitalist Gençlik (Liberalistisk Ungdom)
İdeolojiKlasik liberalizm
Laissez faire
Minarşizm
Avrupa şüpheciliği
Siyasi pozisyonSağ
Uluslararası üyelikUluslararası Liberteryen Partiler İttifakı
InterLibertarians[1]
Resmî renkler  Mor
İnternet sitesi

Kapitalist Parti (NorveççeLiberalistene), Norveç'te kurulan bir sağ liberteryen ve klasik liberal görüşlü siyasi partidir. 2014 yılında kurulan parti, yasal olarak kendini 2016 yılında tescil ettirmiştir. Norveç genelinde tüm ilçelerde ve çeşitli belediyelerde parti şubeleri oluşturmuştur.[2] 2016 yılından beri Uluslararası Liberteryen Partiler İttifakı üyesidir.

Partinin görüşleri

Parti, negatif özgürlük kavramını ve sağ liberteryen görüşleri esas alır, kendilerini klasik liberal bir platform olarak adlandırırlar. Özellikle 17. yüzyıl Aydınlanma Çağı felsefelerini rehber edinen ve klasik liberalizmi benimseyen Kapitalist Parti, hükûmetin ulus içerisindeki etki alanının polis, ordu ve adalet sistemini yönetmekle sınırlı olduğu minimal bir devleti savunuyor. Devletin ulus etki alanından tamamen çekildiği, tam müdahalesiz serbest piyasa, vergilendirmenin kaldırılması ve ekonomide laissez faire tutumunun sonuna kadar benimsenmesi partinin ilkeleridir.[3]

Partinin ekonomik pozisyonu, devletin müdahil olduğu her türlü düzenlemelerden ve vergilendirmeden arındırılmış bir saf serbest piyasayı savunan laissez-faire üzerinedir. Parti, bireysel hakları ve bireyin egemenliğini asla vazgeçilemez bir doğal koşul olarak görür. Bununla birlikte devletçi veya müdahaleci uygulamaların, bireyin kendi kaderini tayin hakkını ve mülkiyetin doğal kazanım biçimini engellediğini, böylece bireysel özgürlüğü ve yenilikçi üretkenliğin gelişimini de engellediğini savunur. Sonuç olarak, partinin düşüncesine göre insanlar barışçıl ve dış kaynaklı müdahale olmadan tamamen gönüllü koşullar altında, devlet müdahalesinin baskısı olmadan özgürce işbirliği yapmalıdır. Parti, ayrıca liberalizmin hoşgörü doğasını vurgulayarak, Kapitalist Parti'nin her ideolojiye eşit biçimde yaklaşarak farklı ideolojilere karşı hoşgörülüğü özellikle vurgular.[4]

Parti örgütlenme ve yapısı

Kapitalist Parti 2014'te kurulduğunu ilan etti. Kendini 2016 yılında tescil ettirdi. Merkezi Oslo'da olan parti, Norveç'in her ilçesinde örgütlenme çabalarını devam ettiriyor.

Ulusal liderlik, şu anda parti lideri Ronny Skjæveland, parti genel sekreteri Jan-Øyvind Lorgen ve parti lideri yardımcısı Aleksander Aas'den oluşan Merkez Yürütme Komitesi'nde (Sentralstyre) bulunmakta ve orada hizmet vermektedir.

Kapitalist Parti'nin yasama organını, parti üyeleri yıllık olarak düzenlenen bölgesel (årsmøte) ve ulusal (landsmøte) toplantı görüşmelerinde liderliği ve protokollerini seçerek oluşturur. Partinin gençlik kanadı Kapitalist Gençlik'tir (Liberalistisk Ungdom). Kapitalist Parti'nin kurulmasından tam 10 yıl önce 2004 yılında kurulan Kapitalist Gençlik, 2014 yılında Kapitalist Parti'ye geçiş yapana kadar partinin öncülü oluşumu olan Liberal Halk Partisi'ne bağlı bir gençlik kanadıydı.[5]

Seçim sonuçları

Kapitalist Parti üyeleri Oslo'da ilk belediye seçim kampanyaları sırasında, 2015.
Seçim yılı Seçim alanı Oy sayısı %
2015 Belediye 458 0%
2017 Parlamento 5,599 0.2%
2019 Belediye 4,482 0.2%
2019 İlçe 6,379 0.3%
2021 Parlamento 4,520 0.2%

Parti mevkileri ve liderler

Term Parti lideri Siyasi yardımcı Parti lideri yardımcısı Genel sekreter Gençlik kanadı lideri
2014–2015 Espen Hagen Hammer Agnethe Johnsen Eigil Knudsen Petter Hagelien
2015–2016 Arnt Rune Flekstad Roald Ribe Eigil Knudsen Petter Hagelien
2016–2017 Arnt Rune Flekstad Roald Ribe Eigil Knudsen Fredrik Laving
2017–2018 Arnt Rune Flekstad Roald Ribe Geir Hoksnes Fredrik Laving
2018–2019 Arnt Rune Flekstad Fredrik Laving Amund Farberg Benjamin Bringsås
2019–2020 Arnt Rune Flekstad Kjell Bakke Kenneth Tolås Jan-Øyvind Lorgen Benjamin Bringsås
2020–2021 Ronny Skjæveland Roald Ribe Aleksander Aas Jan-Øyvind Lorgen Benjamin Bringsås

Kaynakça

  1. ^ "INTERLIBERTARIANS - Together in Freedom". interlibertarian.altervista.org. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Nytt landsdekkende parti stiller til kommunevalg". abcnyheter.no. 18 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2022. 
  3. ^ "Norway shrugs – Liberals are Growing in Norway". studvest.no. 20 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Prinsipprogram". liberalistene.org. 13 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2022. 
  5. ^ "Liberalistisk Ungdom". studvest.no. 14 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Liberalizm, bireysel özgürlük üzerine kurulan bir siyasi felsefe veya dünya görüşüdür. Bireysel özgürlük ve bireysel haklar düşüncesiyle yola çıkan liberalizm, daha sonraki yıllarda farklı türlere bölündü ve bireylerin eşitlik ilkesinin de önemini vurgulamaya başladı. Klasik liberalizm bireysel özgürlüklerin rolünü vurgularken, sosyal liberalizm özgürlüğe vurgu yaptığı kadar; bireylerin eşitlik hakkı ilkesinin önemine vurgu yapar ve özgürlük ile eşitlik arasında denge kurmayı amaçlar. Liberal görüşü savunanlar geniş bir görüş dizisi benimsemekle birlikte genellikle ifade özgürlüğü, inanç özgürlüğü, basın özgürlüğü, sivil haklar ve sivil özgürlükler, seküler devlet, liberal demokrasi, ekonomik ve siyasi özgürlük, hukukun üstünlüğü, özel mülkiyet ve piyasa ekonomisi gibi fikirleri destekler.

<span class="mw-page-title-main">Liberal Demokrat Parti (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Liberal Demokrat Parti, 26 Temmuz 1994 tarihinde Besim Tibuk liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "LDP" şeklindedir. Simgesi yunustur. Genel başkanı Gültekin Tırpancı'dır. Ocak 2024'te yayınlanan verilere göre partinin 3.601 üyesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Anarko-kapitalizm</span> ekonomik teori ve politik felsefe

Anarko kapitalizm özel mülkiyet hakkına, iktidar müdahalesinin reddine ve temel toplumsal etkileşim mekanizması olarak rekabete dayalı serbest piyasanın savunusuna dayanan siyasal düşüncedir. Anarko-kapitalizm, özel mülkiyeti şu şartlarda meşru görür: bir emek ürünü ise, ticaret etkinliğinin bir sonucu ise veya hediye olarak elde edilmiş ise. Ekole göre, anarko kapitalist toplumda; serbest piyasa işleyişini, toplumsal kurumları, yasa uygulamalarını, güvenliği ve altyapıyı, devlet yerine kâr amaçlı rekabete dayalı şirketlerin, yardım derneklerinin veya gönüllülüğe dayanan birliklerin düzenlemesi öngörülür.

Sosyal liberalizm, bireysel özgürlük ve sosyal adalet arasında denge kurmayı amaçlayan politik bir ideolojidir. Klasik liberalizm gibi bireyci ekonomiyi, sivil ve siyasi hak ile özgürlüklerin genişlemesi bakımıyla uyuşur ancak bunlara ek olarak hükûmetin meşru rolünün yoksulluk, sağlık ve eğitim gibi ekonomik ve sosyal konuları olduğunu da içeren sosyal piyasayı temel alır. Sosyal liberalizmde toplumun iyiliği bireyin özgürlüğü ile uyumlu görülür. İkinci Dünya Savaşı sonrasında sosyal liberal fikirler dünyanın birçok ülkesinde benimsenmiştir. Sosyal liberal düşünceler ile partiler merkez veya merkez sol olarak kabul edilir. Bununla birlikte, ülkelere göre farklı isimlendirmeler sosyal liberalizmi tarif etmektedir. Birleşik Krallık'ta yeni liberalizm, ABD'de modern liberalizm, Almanya'da sol liberalizm ve İspanyolca konuşulan ülkelerde ilerici liberalizm olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Solculuk</span> toplumsal eşitliği ve eşitlikçiliği destekleyen siyasi ideolojiler, politik duruş

Solculuk, genellikle bir bütün olarak toplumsal hiyerarşiye veya belirli toplumsal hiyerarşilere karşı çıkarak, toplumsal eşitlik ve eşitlikçiliği destekleyen ve bunu sağlamaya çalışan siyasi ideolojiler yelpazesidir. Sol siyaset tipik olarak, taraftarlarının toplumda diğerlerine göre dezavantajlı olarak algıladıkları kişiler için endişe duymanın yanı sıra, uygulandıkları toplumun doğasını değiştiren radikal yollarla azaltılması veya ortadan kaldırılması gereken haksız eşitsizlikler olduğuna dair bir inancı da içerir.

Serbest piyasa, ürün fiyatının alıcı ve satıcının karşılıklı anlaşmasıyla belirlendiği, arz ve talebe hükûmet tarafından müdahale edilmeyen piyasadır. Ekonomik faaliyet tam rekabet şartları içinde serbestçe yapılır, ekonomik sorunların çözümünde müdahale değil, fiyat mekanizmasının kullanımı esastır. Fakat, her ne kadar serbest piyasa, hükûmetin arz, talep veya fiyatlar üzerine herhangi bir müdahale yapmamasını gerektirse de, tüccarların birbirlerini zorlamamasını ya da aldatmamasını da gerektirir. Bu yüzden tüm alım ve satımlar gönüllü olarak yapılır.

Liberteryenizm, özgürlüğün ve özgürlüğün bileşenlerinin siyaset içerisinde en önemli değer olduğuna inanan bir siyaset felsefesidir. Liberteryen felsefeye göre insanlar özgür olduğunda herkes için daha güvenli, daha iyi ve daha adil bir dünya yaratılabilir. Liberteryenizmin bazı türleri ise negatif özgürlüğe daha çok odaklanır. Liberteryenler otonomi ve seçme özgürlüğünü maksimize etmeye çalışır; seçim özgürlüğü, gönüllü iş birliği ve bireysel karar önceliğini vurgular, bu doğrultuda da devletin minimize edilmesini savunur. Popüler anlamda, otoriterlik ile zıt anlamda kullanılır. Liberteryenler otorite ve devlet iktidarı konusunda aynı şüpheciliği paylaşıyorlar, ancak bazıları mevcut ekonomik ve politik sistemlere muhalefetlerinin kapsamı konusunda farklılaşıyor. Çeşitli liberteryen düşünce okulları, devletin ve özel iktidarın meşru işlevlerine ilişkin bir dizi görüş sunar ve genellikle zorlayıcı sosyal kurumların sınırlandırılmasını veya tasfiye edilmesini ister.

<span class="mw-page-title-main">Liberteryen Parti (Amerika Birleşik Devletleri)</span> Siyasi parti

Liberteryen Parti, sivil özgürlükleri, müdahale karşıtlığını ve laissez faire tarzı kapitalist ekonomiyi destekleyen, sınırlı devlet anlayışının ve sosyal devlet anlayışının kaldırılmasını savunan ABD'deki liberteryen politik partidir. Parti, tüm bireylerin kendi hayatları üzerinde egemen olduğu ve başka insanların çıkarları için bireyin kendi değerlerini feda etmeye zorlanmadığı bir dünya istediğini belirtir.

Bireycilik, bireyin özgürlüğüne büyük ağırlık veren ve genellikle kendine yeterli, kendi kendini yönlendiren, görece özgür bireyi ya da benliği vurgulayan siyaset ve toplum felsefesidir.

Ekonomik liberalizm, piyasa ekonomisinin bireyci hatlara dayanmasını ve üretim araçlarının özel mülkiyette olmasını destekler. Ekonomik liberaller, serbest ticareti ve açık rekabeti engellediği için piyasaya yapılan hükümet müdahalesine ve korumacılığa karşı çıkma eğilimindedir, ancak mülkiyet haklarını korumak ve piyasa başarısızlıklarını çözmek için yapılan hükûmet müdahalesini destekler. Ekonomik liberalizm, Büyük Buhran ve Keynesyenizm'in yükselişine kadar genel olarak klasik liberalizmin ekonomik modelini ifade etmek için kullanılmıştır.

Merkez sol, siyasette sol ve merkez arasındaki görüşler bütünüdür. Fırsat eşitliği yoluyla toplumsal adaletin sağlanabileceği düşüncesini savunmaktadır. Merkez sol siyaset, toplumun varsıl ve yoksul kesimleri arasındaki gelir farkını en aza indirmeyi amaç edinmiştir. Siyaseten ve toplumsal olarak radikal kararlar alınabilir. Bunun yanında reformist tutumlar ile de ekonomik ve sosyal politikalar sağlanabilir. Çoğulculuk taraftarı bir görüştür, toplumun sosyal hak ve çıkarları el üstünde tutulur.

Minarşizm, devletin tek meşru fonksiyonunun bireyleri saldırganlıktan, hırsızlıktan, sözleşmelerin ihlalinden ve dolandırıcılıktan korumak olduğunu ve devlet kurumlarının sadece askeriye, polis, yargı ve yasamadan ibaret olması gerektiğini savunan liberteryen siyaset felsefesidir. Bazı minarşistler vergilendirmeyi desteklerler. Minarşistler genellikle laissez-faire yaklaşımının ekonomik refahı arttıracağını düşünür.

<span class="mw-page-title-main">Maoist Komünist Partisi</span> Yasa dışı komünist terör örgütü

Maoist Komünist Partisi ya da kısaca MKP veya MKP/HKO-PHG; Türkiye'de faaliyet gösteren Maoist ideolojiye sahip, yasa dışı, silahlı komünist parti. Örgütün amacı Türkiye'de Maoist ilkelere bağlı sosyalist bir devrim yapmaktır. Bu amaçla başta Tunceli (Dersim) olmak üzere çeşitli bölgelerde silahlı faaliyetler yürütmektedir. Partinin silahlı kanadı, Halk Kurtuluş Ordusudur (HKO). MKP, TKP(ML)-TİKKO'nun 2002 yılında yaptığı ilk kongresinde isim değiştirmesiyle ortaya çıkmıştır. Örgüt, silahlı faaliyetlerini Tunceli, Tokat, Kastamonu, Giresun, Ordu ve metropollerde yürütmektedir.

Klasik liberalizm, serbest piyasayı ve laissez-faire ekonomisini; sınırlı devleti, ekonomik özgürlüğü ve siyasi özgürlüğü vurgulayan, hukukun üstünlüğünün güvenceye aldığı sivil özgürlükleri savunan; liberalizmin bir dalı, felsefi ve politik ideolojidir. Klasik liberalizm, 19. yüzyılın başlarında, Avrupa ve Kuzey Amerika'da kentleşmeye ve Sanayi Devrimi'ne bir yanıt olarak önceki yüzyılın fikirleri üzerine inşa edilmiştir.

Sağ liberteryenizm, siyasi analistler, akademisyenler ve medya kaynakları tarafından öz-sahipliği, sınırlı hükûmeti savunan, özel mülkiyet haklarını ve serbest piyasayı destekleyen laissez faire eğimli liberteryen felsefeleri tanımlamada kullanılan bir terimdir. İlk olarak klasik liberalizm üzerinden yola çıkmıştır ve günümüzde bu düşüncenin daha uç şekli olarak kabul edilir.

Sosyal bilimlerde, siyasi ideoloji, belirli bir toplumsal hareketin, kurumun, sınıfın veya büyük bir grubun etik ideallerini, prensiplerini, doktrinlerini, mitlerini veya sembollerini açıklayan ve toplumun nasıl çalışması gerektiğini ve belirli bir toplumsal düzen için bazı siyasi ve kültürel bir plan sunan bir dizi fikirler bütünüdür. Siyasi ideoloji, gücün nasıl dağıtılması gerektiği ve hangi amaçlar için kullanılması gerektiği konularıyla ilgilenir. Bazı siyasi partiler belirli bir ideolojiyi sıkı bir şekilde takip ederken diğerleri genel olarak ilgili ideolojiler grubundan ilham alabilir, ancak belirli bir ideolojiyi açıkça benimsemezler. Bir ideolojinin popülaritesi, bazen çıkarları doğrultusunda hareket eden ahlaki girişimcilerin etkisiyle de ilgilidir. Siyasi ideolojilerin iki boyutu vardır: (1) hedefler: toplumun nasıl organize edilmesi gerektiği; ve (2) yöntemler: bu hedefe ulaşmanın en uygun yolu.

Liberal muhafazakârlık, özel mülkiyet, serbest ekonomi girişimciliği ile halkın geleneksel, kültürel ve ahlaki değerlerini yönetime dahil eden; anayasal ve temsili hükûmeti savunan muhafazakâr bir siyasi ideolojidir.

<span class="mw-page-title-main">Nolan diyagramı</span>

Nolan diyagramı bir siyasi görüş değerlendirme diyagramı olup 1969 yılında David Nolan tarafından oluşturulmuştur. Diyagram siyasi düşünceleri iki vektöre - iktisadi görüş ve kişisel görüş - ayırarak bir çeşit Kartezyen diyagram sunar. Böylece siyasi görüş analizini geleneksel tek boyutlu çizgisel değerlendirme ölçütü olan "sağ-sol" çizgisi dışına çıkarıp iktisadi ve şahsi özgürlükler derecesinde iki boyutlu bir grafiğe yerleştirir.

<span class="mw-page-title-main">Nippon Ishin no Kai</span> Japon siyasi partisi

Japonya Yenilik Partisi (日本維新の会) Japonya'da kurulan Liberteryen, Neo Muhafazakar bir siyasi partidir. Japonya İnovasyon Partisi'ndeki bir bölünmeden Ekim 2015'te Osaka'dan İnisiyatifler olarak kurulan parti, Temmuz 2016 Belediye Meclisleri seçiminin ardından Ulusal Diyette üçüncü en büyük muhalefet partisi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Liberteryen Parti (İsviçre)</span> İsviçrede liberteryen bir siyasi parti

Liberteryen Parti, İsviçre'de 14 Haziran 2014 tarihinde kurulmuş bir sağ liberteryen ve klasik liberal siyasi partidir. Uluslararası Liberteryen Partiler İttifakı'nın ana kurucu üyesidir. Simon Scherrer, Brenda Mäder ve Silvan Amberg tarafından kurulan parti, 2021 yılının Mart ayında bugünkü adını almıştır.