İçeriğe atla

Kapadokya Rumcası

Yunanca
Ana dili olanlarYunanistan, eskiden Kapadokya ve civarı.
Konuşan sayısıÇok az, eskiden yok olduğu sanılmaktaydı.  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Varsayılan
  • Yunanca
Yazı sistemiYunan alfabesi
Dil kodları
ISO 639-1(Yok)
ISO 639-2ine
ISO 639-3cpg
Bizans İmparatorluğu'nun son dönemlerinde, 12-15 yüzyıllarda, Yunanca lehçelerinin dağılımı. Sarı, modern Yunancanın temelini oluşturacak olan Bizans gerileme dönemi koinisi; turuncu, Pontusça; yeşil, Kapadokyaca.

Kapadokya Rumcası veya Kapadokya Yunancası Yunancanın bir temel lehçesi olup eskiden Kapadokya'da yaşayan Rumlar tarafından konuşulmaktaydı.[1] 1920'lerdeki Yunanistan ve Türkiye arasındaki nüfus mübadelesinde Yunanistan'a göç edilmeye zorlandılar ve orada özellikle orta ve kuzey Yunanistan olmak üzere çeşitli yerlere yeniden yerleştirildiler.[1] Kapadokyalı Rumlar hızla Standart Modern Yunancaya geçtiler ve kendi dillerinin 1960'lardan beri yok olduğu düşünülüyordu.[1] 2005 Temmuz'unda, Mark Janse (Roosevelt Academy, Middelburg) ve Dimitris Papazachariou (Patras Üniversitesi) Orta ve Kuzey Yunanistan'da hâlâ kendi dillerini akıcı olarak konuşan Kapadokyalılar keşfettiler.[1] Bunların arasında ebeveynlerinin ve büyükanne-babalarının aksine dillerine karşı oldukça olumlu bir tavrı olan 3. kuşaktan orta yaşlılar vardı. Yunanistan'a ilk gelen grup Kapadokya Yunancasını konuşmaya daha az eğilimliydi ve çoğu zaman konuşma sırasında standart Yunancaya geçmekteydi. Kapadokyaca konuşanlarla ve dil kullanımları ile ilgili bir araştırma halen hazırlanmaktadır.

Tarihçe ve araştırmalar

Kapadokya Yunancası, Bizans Yunancası ile ilintili olup 1071'deki Malazgirt Savaşı'nın ardından Kapadokya bölgesinin Doğu Rumla bağlantısının kesilmesiyle egemen dil Türkçe olmaya başlamıştır.

Bu dil hakkında fikir veren en eski belgeler, Konya'da yaşamış olan Mevlânâ Celaleddin-i Rumi ve oğlu Sultan Veled'in Türkçe-Farsça karışık yazdığı şiirlerdir.[] Bu metinleri anlamlandırmak zor olmuştur çünkü Arapça yazıyla yazılmışlar ve Rumi kendi yazılarında sesli harfleri işaretlememiştir.

Kapadokyalı Rumlar 13. yüzyıla doğru Yunanca yerine Türkçe konuşmaya başlamışlar, "Karamanlidika" dedikleri bu yeni dilde Bizans döneminde kullandıkları Yunan alfabesiyle yazmaya devam etmişlerdir. Kapadokya Yunancasının en son konuşulduğu yerler 1923 itibarıyla şöyleydi:

  • Sille
  • Kayseri ve etraf köyleri
  • Faraşa (Bugünkü ismi Çamlıca ve etraf köyleri).

Buralarda konuşulan Yunanca da Türkçeden büyük oranda etkilenmiştir. Yazınsal bir yazım geleneği olmayan Kapadokya Yunancasının ne Orta Çağ'dan ne de Erken Modern Çağ'dan yazılı bir eseri tespit edilememiştir. Bu dilin en eski tasvirleri 19. yüzyıldan kalma olup genelde özenli hazırlanmamışlardır.

Kapadokyacanın yayımlanmış ilk güvenilir grameri, Oxford Üniversitesi'nden Richard MacGillivray Dawkins (1871-1955) tarafından hazırlanmış, onun 1909-1911 yılları arasında yaptığı alan çalışmasına dayalı olan "Modern Greek in Asia Minor. A study of dialect of Silly, Cappadocia and Pharasa." (Küçük Asya'daki modern Helence. Sille, Kapadokya ve Faraşa lehçelerinin bir incelemesi) adlı eserdir.

Nüfus mübadelesinden seneler sonra birkaç Kapadokya lehçesi (Uluağaç, Aravan, Akso ve Anaku) Atina'daki Küçük Asya Araştırmaları Merkezi (Κέντρον Μικρασιατικών Σπουδών) araştırmacıları tarafından tanımlanmış ve bir seri gramer tanımlanmıştır (ancak bütün Kapadokyaca konuşan köyler incelenmemiştir). Faraşalı papaz Teodoridis de bazı halk hikâyeleri yayımlayabilmiştir.

Son yıllarda Kapadokya Helencesi üzerine yapılan araştırmalar tekrar artmıştır. Yakın zamanda Yunanistan'da keşfedilen Kapadokyaca konuşanlar da büyük olasılıkla yeni gramer, sözlük ve ilgili metinlerin de ortaya çıkmasına yol açacaktır.

Dilbilim târihinde ölü dil olarak kayda geçen ilk dil bu dil olmuştur. Ayrıca bir Hint-Avrupa dilinin Hint-Avrupa grubundan olmayan başka bir dilin özelliklerini özümsemesi bakımından da ilgi çekici olup bu özümsemeler özellikle güneybatı Kapadokya'da daha belirgin olmuştur, sesli harf uyumu ve söz sıralamasında fiilin sonda kullanımı bunların arasındadır.

Özellikleri

Kapadokyacadaki Yunanca öğesi büyük ölçüde Bizans kökenlidir. Örneğin, "kapı" anlamına gelen θír veya tír, (klasik ve) Bizans Yunancasıdaki θύρα (Modern Yunancada θύρα)'dan kaynaklanır; píka veya épka ("ben yaptım"), Bizans Yunancası έποικα (Modern yunanca έκανα)'dan kaynaklanır. Diğer, Bizans-öncesi eskimiş kullanımlara örnek olarak, eski Yunancadan εμός, σός ve benzeri süzcüklerden mó(n), só(n) gibi iyelik zamirleri oluşturulması ve eski Yunancadaki tekrarlama eki -(i)sk- 'den türemiş olan -išk- kullanarak süregiden kipi (imperfect tense) oluşturulması gösterilebilir. Her seviyede Türkçenin etkisi görülebilir. Kapadokyaca ses sisteminde Türkçe ı, ö, ü ünlü harfleri ve Türkçe kökenli b, d, g, š, ž, tš, dž ünsüz harfleri vardır (gerçi bunların bir kısmı damaksıllaşma (pallatalization) yoluyla Yunancaya da girmiştir). Türkçe ünlü uyumu olan sözcüklere örnek olarak Türkçe düşünmekten türemiş düšündǘzu ("düşünüyorum") (Malakopi lehçesinde), Türkçe padişahtan türeme patišáxıs < patišáxis ("kral") gösterilebilir (Delmeso şivesinde). Kapadokyacada isim morfolojisinin başlıca özelliği, bitişken isim çekiminin (agglutinative declension) zaman içinde giderek ortaya çıkması, dilbilimsel cinsiyet ayrımının ise giderek yok olmasıdır. Örneğin, néka "(nötür) kadın" (dişil, kadınsı anlamında), -in halinde (genitif hal) néka-ju; çoğul nékes; çoğul ve -in hali, nékez-ju (Ulağaç lehçesinde). Türkçeye has bir diğer özellik, ismin -i halinin kesinlik belirtmesidir, örneğin likos ("kurt"; ismin yalın hali) ve liko ("kurdu"; ismin -i hali). Bitişken şekiller fiil çekimlerinde de görülebilir; örneğin geçmiş zamanın hikâye (pluperfect) kipinde írta ton (Delmeso lehçesinde) Türkçe geldi idi (geldiydi) örneğine dayalıdır. Kapadokyacada sözcük sıralaması konu ve önemliliğe göre belirlenmesine rağmen, Türkçedeki özne-nesne-yüklem sıralamasına doğru bir eğilim vardır.

Yunan Kapadokya lehçelerinin ortak özelliği hepsinin Türkçe etkisi altında Bizansçadan evrimleşmiş olmalarıdır. Öte yandan bu lehçeler izole köylerde oluşmuştur. Bunun sonucu çeşitli Kapadokya Yunanca lehçeleri oluşmuştur.

Şiveler

  • Kuzeydoğu Kapadokyaca (Sinasos, Potamia ve Delmeso)
  • Kuzeybatı Kapadokyaca (Silata (veya Zila), Anaku, Flojita, Malakopi)
  • Orta Kapadokyaca (Akso, Misti)
  • Güneybatı Kapadokyaca (Kumluca[Aravan], Gurzono, Fertek)
  • Güneydoğu Kapadokyaca (Uluağaç, Semendere)
  • Faraşa: Faraşa ve etraf köyleri olan Afşar ve Çukur'da konuşulmuş olan bu şive Pontos helencesiyle benzer yanlar bulundurmaktadır.
  • Sille şivesi.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  • Αναστασιάδης, Β. 1975. Ιστορία και γλώσσα της Καππαδοκίας και το ιδίωμα των Φαράσων. Μικρασιατικά Χρονικά 16: 150–184.
  • Αναστασιάδη-Μανουσάκη, Σ., Μνήμες Καππαδοκίας ΚΜΣ Αθήνα 2002
  • Ανδριώτης, Ν.Π. 1948. Το γλωσσικό ιδίωμα των Φαράσων.
  • Αρχέλαος, Ι.Σ. 1899. Η Σινασός. Αθήνα: Ιωάννης Νικολαΐδης. 134–139, 144–147, 150–153.
  • Costakis, A. 1964. Le Parler Grec d'Anakou. Athènes: Centre d'Études d'Asie Mineure.
  • Costakis, A. 1968. Το γλωσσικό ιδίωμα της Σίλλης. Athènes: Centre d'Études d'Asie Mineure.
  • Dawkins, R.M. 1916. Modern Greek in Asia Minor. A study of dialect of Silly, Cappadocia and Pharasa. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Dawkins, R.M. 1921. Cyprus and the Asia Minor Dialects of Asia Minor. Αφιέρωμα εις Γ.Ν. Χατζιδάκιν. Αθήνα: Π.Δ. Σακελλαρίου. 42–59. passim.
  • Dawkins, R.M. 1955. The Boy's Dream. Μικρασιατικά Χρονικά 6: 268–282.
  • Θεοδωρίδης, Θ. 1960–61. Φαρασιώτικες παραδόσεις, μύθοι και παραμύθια. Λαογραφία 19: 222–259.
  • Θεοδωρίδης, Θ. 1963–64. Φαρασιώτικες παραδόσεις, μύθοι και παραμύθια (Συλλογή δευτέρα). Λαογραφία 21: 269–336.
  • Θεοδωρίδης, Θ. 1988. Βαρασώτικα τραγώδε. Μικρασιατικά Χρονικά 18: 41–89.
  • Grégoire, H. 1909. Appendice: Notes sur le dialecte de Farasha. Bulletin de Correspondance Héllénique 33: 148–159.
  • Janse, M. 1994. Son of Wackernagel. The Distribution of Object Clitic Pronouns in Cappadocian. Irene Philippaki-Warburton, Katerina Nicolaidis & Maria Sifianou (eds.): Themes in Greek Linguistics. Papers from the First International Conference on Greek Linguistics, Reading, September 1993 (Current issues in Linguistic Theory, 117. Amsterdam: Benjamins. 435-442.
  • Janse, M. 1997. Synenclisis, Metenclisis, Dienclisis. The Cappadocian Evidence. Gabriel Drachman, Angeliki Malikouti-Drachman, Jannis Fykias & Sila Klidi (eds.): Greek Linguistics '95. Proceedings of the 2nd International Conference on Greek Linguistics (Salzburg, 22-24 Sept. 1995. Graz: Neugebauer. 695-706.
  • Janse, M. 1998a. Cappadocian Clitics and the Syntax-Morphology Interface. Brian D. Joseph, Geoffrey Horrocks & Irene Philippaki-Warburton (eds.): Themes in Greek Linguistics II (Current Issues in Linguistic Theory, 159). Amsterdam: Benjamins. 257-281.
  • Janse, M. 1998b. Grammaticalization and Typological Change. The Clitic Cline in Inner Asia Minor Greek. Mark Janse (ed.): Productivity and Creativity. Studies in General and Descriptive Linguistics in Honor of E.M. Uhlenbeck (Trends in Linguistics. Studies and Monographs, 116). Berlin: Mouton de Gruyter. 521-547.
  • Janse, M. 1998c. Le grec au contact du turc. Le cas des relatives en Cappadocien. In Caron, B. (ed.), Proceedings of the 16th international congress of linguistics, 20-25 July, 1997. Amsterdam: Elsevier Science. Paper no. 338.
  • Janse, M. 1999. Greek, Turkish, and Cappadocian Relatives Revis(it)ed. Amalia Mozer (ed.): Greek Linguistics ’97. Proceedings of the 3rd International Conference on Greek Linguistics. Athens: Ellinika Grammata. 453-462.
  • Janse, M. 2001a. Morphological Borrowing in Asia Minor. Yoryia Aggouraki, Amalia Arvaniti, J.I.M. Davy, Dionysis Goutsos, Marilena Karyolaimou, Anna Panagiotou, Andreas Papapavlou, Pavlos Pavlou, Anna Roussou (eds.), Proceedings of the 4th International Conference on Greek Linguistics (Nicosia, 17-19 September 1999). Selanik: University Studio Press. 473-479.
  • Janse, M. 2001b. Cappadocian Variables. Mark Janse, Brian D. Joseph & Angela Ralli (eds.), Proceedings of the First International Conference of Modern Greek Dialects and Linguistic Theory. Patras: University of Patras. 79-88.
  • Janse, M. 2002. Aspects of Bilingualism in the History of the Greek Language. J.N. Adams, Mark Janse & Simon Swain (eds.), Bilingualism in Ancient Society. Language Contact and the Written Word. Oxford: Oxford University Press. 332-390.
  • Janse, M. 2004. Παλιό κρασί σε καινούρια ασκιά. Τουρκοελληνικά «αναφορικά» στην κεντρική Μικρασία. Νεοελληνική διαλεκτολογία. Τόμος 4ος. Πρακτικά του Τέταρτου Διεθνούς Συνεδρίου Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας. Αθήνα: Εταιρεία Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας. 173-182.
  • Janse, M. 2004. Animacy, Definiteness and Case in Cappadocian and other Asia Minor Greek Dialects. Journal of Greek Linguistics 5: 3-26.
  • Janse, M. 2006a. Η καππαδοκική διάλεκτος. Χρ. Τζιτζιλής (ed.), Νεοελληνικές διάλεκτοι. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (΄Ιδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη). In press.
  • Janse, M. 2006b. Object Position in Asia Minor Greek. Mark Janse, Brian D. Joseph & Angela Ralli (eds.), Proceedings of the Second International Conference of Modern Greek Dialects and Linguistic Theory. Patras: University of Patras. In press.
  • Janse, M. 2006c. Clitic Doubling from Ancient to Asia Minor Greek. Dalina Kallulli & Liliane Tasmowski (eds.), Clitic Doubling in the Balkan Languages (Linguistics Today). Amsterdam: John Benjamins. In preparation.
  • Joseph, B.D. 1997. Cappadocian Greek αρέ 'now' and related adverbs: The effects of conflation, composition and resegmentation. Στο Φιλερήμου Αγάπησις: Τιμητικός Τόμος για τον καθηγητή Αγαπητό Γ. Τσοπανάκη. Ρόδος: Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου. 115-122.
  • Καρατζά Ε. Καππαδοκία, Ο τελευταίος Ελληνισμός της περιφέρειας Ακσεράι - Γκέλβερι, Γνώση, Αθήνα 1985
  • Karatsareas, Petros. 2009. The loss of grammatical gender in Cappadocian Greek. Transactions of the Philological Society 107, 2: 196-230. 18 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Karatsareas, Petros. 2011. A study of Cappadocian Greek nominal morphology from a diachronic and dialectological perspective. Unpublished PhD dissertation. University of Cambridge, Cambridge, United Kingdom. 29 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Karatsareas, Petros. 2013. Understanding diachronic change in Cappadocian Greek: the dialectological perspective. Journal of Historical Linguistics 3, 2: 192–229. 29 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Karatsareas, Petros. 2016a. Convergence in word structure: revisiting ‘agglutinative’ noun in ection in Cappadocian Greek. Diachronica 33(1), 31–66. 23 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Karatsareas, Petros. 2016b. The adpositional cycle in Asia Minor Greek: a tale of multiple causation. Journal of Greek Linguistics 16(1), 47–86. 30 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • *Lekakou, Marika & Petros Karatsareas. 2016. Marking definiteness multiply: evidence from two varieties of Greek. Studies in Greek Linguistics 36, 189–204. 29 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Κεσίσογλου, Ι.Ι. 1951. Το γλωσσικό ιδίωμα του Ουλαγάτς. Αθήνα: Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών.
  • Kooij, Jan G. & Revithiadou, Anthi. 2001. Greek Dialects in Asia Minor. Accentuation in Pontic and Cappadocian. Journal of Greek Linguistics 2: 75-117.
  • Λεβίδης, Α., Αι εν μονολίθοις μοναί Καππαδοκίοας-Λυκανονίας, Κωνσταντινούπολις 1899
  • Λουκόπουλος, Δ. & Λουκάτος, Δ.Σ. 1951. Παροιμίες των Φαράσων. Αθήνα: Institut Français d'Athènes.
  • Μαυροχαλυβίδης, Γ. & Κεσίσογλου, Ι.Ι. 1960. Το γλωσσικό ιδίωμα της Αξού. Αθήνα: Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών.
  • Mirambel, A. 1965. Remarques sur les Systèmes Vocaliques des Dialects Néo-Grecs d'Asie Mineure. Bulletin de la Société Linguistique de Paris 60: 18–45.
  • Revithiadou, Anthi. 2006. Prosodic Filters on Syntax. An Interface Account of Second Position Clitics. Lingua 116: 79-111.
  • Τσαλίκογλους, Ε.Ι. 1970. Πότε και πώς ετουρκοφώνησεν η Καππαδοκία. Μικρασιατικά Χρονικά 14: 9–30.
  • Φάβης, Β. 1948. Συντακτικαί παρατηρήσεις εις το γλωσσικόν ιδίωμα Φαράσων. Επετηρίς της Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών 18: 173–191.
  • Φωστέρης, Δ. & Κεσίσογλου, Ι.Ι. 1950. Λεξιλόγιο του Αραβανί. Αθήνα: Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών.
  • Φωστέρης, Δ.Π. 1952. Το Αραβάνιον. Μικρασιατικά Χρονικά 5: 133–177.

Rumi ve Sultan Veled

  • Δέδες, Δ. 1993. Ποιήματα του Μαυλανά Ρουμή. Τα Ιστορικά 10.18-19: 3-22.
  • Meyer, G. 1895. Die griechischen Verse in Rabâbnâma. Byzantinische Zeitschrift 4: 401-411.
  • Mertzios, C.D. 1958. Quelques vers grecs du XIIIe siècle en caractères arabes. Byzantinische Zeitschrift 51: 15-16.
  • Burguière, P. 1952. Quelques vers grecs du XIIIe siècle en caractères arabes. Byzantion 22: 63-80.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d Anderson, Stephen R. (2012). Languages : a very short introduction (1. bas.). Oxford, B.K.: Oxford University Press. ISBN 978-0199590599. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Yunanistan, resmî adıyla Helen Cumhuriyeti, Güneydoğu Avrupa'da bulunan bir ülkedir. Nüfusu 2022 itibarıyla yaklaşık 10,3 milyon olan ülkenin en büyük şehri ve başkenti Atina'dır. Kuzeybatısında Arnavutluk, kuzeyinde Kuzey Makedonya ve Bulgaristan, kuzeydoğusunda Türkiye, doğusunda Ege Denizi, batısında İyon Denizi, güneyinde Girit Denizi ve Akdeniz ile sınırlanan Yunanistan, Avrupa, Asya ve Afrika'nın kavşağında stratejik bir konumda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yunanca</span> Hint-Avrupa dili

Yunanca (Yunanca: Ελληνικά Elliniká veya Eλληνική γλώσσα Ellinikí Glóssa

<span class="mw-page-title-main">Pontus Rumcası</span> Helencenin bir lehçesi

Pontus Rumcası, 1923 Türkiye-Yunanistan nüfus mübâdelesine değin Kandıra ile Batum arasında yaşayan Rumlar tarafından konuşulmuş, günümüzde Anadolu'da sadece Trabzon'a ve Rize'nin İkizdere ilçesine bağlı bazı köylerin yanı sıra, Yunanistan'a gönderilen Ortodoks Hristiyan mübâdillerin yaşadığı kentlerde konuşulmaya devam edilen Rumcanın bir lehçesidir. Pontus Rumcası, Pontiaka ve Karadeniz Rumcası adlarıyla da bilinmektedir. Osmanlı dönemi ve sonrasında Karadenizli Rumların göç ettiği Gürcistan, Kırım ve Stalin döneminde sürüldükleri Rusya ile Kazakistan'da Hristiyan Pontuslular tarafından hâlen konuşulmaktadır.

Yunan alfabesi, tarihî dönemden çağdaş döneme kadar çeşitli değişikliklerle aslen Yunancanın yazımında kullanılan alfabedir. Aslen Fenike alfabesinden türetilmiş ve ilk olarak MÖ 9. yüzyıl sonlarında ya da MÖ 8. yüzyıl başlarında kullanılmaya başlanmıştır. Latin ve Kiril alfabelerinin atasıdır. Günümüzde Yunanca yazmak dışında matematikte, temel bilim ve mühendislik bilimlerinde bilimsel gösterimler olarak kullanılır. Alfabe, yedisi ünlü, on dördü ünsüz, üçü ise birleşik yirmi dört harften oluşur:

<span class="mw-page-title-main">Girit Türkleri</span>

Girit Türkleri, Girit adasının Müslüman sakinleriydi. Osmanlı öncesi ada halkından İslamiyet'e geçenlerin bir kısmı 19. yüzyıl başında Yunan milliyetçiliği akımlarının etkisinde kalarak Hristiyanlığa geri dönmüş (irtidad), Girit Türkleri toplumunun dışına çıkmışlar, Müslüman kalanlar ise Türk kimliğini benimseyerek kendilerine Türk demişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Yunanlar</span> Güneydoğu Avrupada yaşayan bir halk

Yunanlar ya da Helenler, Yunanistan, Kıbrıs, Arnavutluk, İtalya, Türkiye, Mısır ve Doğu Akdeniz'i çevreleyen diğer ülkelerde yaşamış veya yaşayan, aynı zamanda da dünya çapına yayılmış ve diasporalar oluşturmuş bir etnik grup.

Antik Yunanca, Koine'nin Yunanlaşma döneminin batı dili olarak gelişmesinden önce Antik dönemde birçok lehçeye ayrılmıştır. Tıpkı Çağdaş Yunancanın Koine'den türeyen birçok lehçeye ayrılması gibi.

<span class="mw-page-title-main">Müslüman Rumlar</span> Etnik grup

Müslüman Rumlar veya Müslüman Yunanlar, Osmanlı döneminde İslam’ı kabul eden Rum kökenli bir halktır. Özellikle yeniçerilerin soyundan gelenler ve Yunan Makedonyası, Girit, Kuzeydoğu Anadolu ve Pontus Alpleri bölgesinde bulunan halk İslam’ı kabul etmiştir. Günümüzde çoğunlukla Türkiye’nin batı kısmında ve kuzeydoğu kısmında bulunurlar. Ayrıca Yunanistan, Kıbrıs, Gürcistan, Lübnan ve Suriye'de de Müslüman Rum bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Armeniakon</span>

Armeniakon Theması, daha doğrusu Armeniakların Theması kuzeydoğu Küçük Asya'da yer alan Bizans İmparatorluğu theması.

<span class="mw-page-title-main">Helenik diller</span>

Helenik diller, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı dillerdir. Çoğu sınıflandırmada yalnızca Yunancayı kapsamaktadır ancak bazı dilbilimciler Helenik terimini Yunanca ile ayrı bir dil olacak yeterlilikte farklılıkları olduğu düşünülen ya antik komşu diller ile, ya da modern lehçeleri arasında gruplandırma amacıyla kullanmaktadır.

Paleo-Balkan dilleri Hint-Avrupa dilleri ailesine mensup olduğu belirtilen ve antik çağlarda Balkanlar’da konuşulmuş olan dillerdir. Teorik yaklaşımla, Helenleştirme, Romalılaştırma, Slavlaştırma ve Türkleştirme sebepleri belirtilerek Grekçe ve Arnavutça bu dillerden sayılmaz.

Likya alfabesi, Likya dilini yazmak için kullanılmıştır. Yunan alfabesinin bir uzantısı olmasına karşılık Yunancada bulunmayan sesler için yarım düzine ek harf içermektedir. Lidya ve Frig alfabesine oldukça benzerlik göstermektedir.

Beyaz Suriyeliler, antik dönem Anadolusunda yaşayan tarihî halk. Halkın konuştuğu dil ve kendilerine ne ad verdikleri bilinmemekte olup Fars ya da Hitit kökenli bir halk oldukları, buna bağlı olarak da Farsça ya da Anadolu dillerinin bir lehçesini konuştukları düşünülmektedir.

Bernt Brendemoen, Norveçli Türkolog.

<span class="mw-page-title-main">Sebasteia (thema)</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Sebasteia Theması kuzeydoğu Kapadokya ve Küçük Ermenistan'da yer alan Bizans İmparatorluğu theması. Thema olarak 911'de kuruldu ve 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi sonrası Selçuklu Hanedanının eline geçene kadar ömrünü sürdürdü.

Orta Çağ Yunancası, ayrıca Bizans Yunancası olarak da bilinir. Geleneksel olarak 1453'te İstanbul'un Fethi ile tarihlenen, 5-6. yüzyıllarda Klasik Antik Çağ'ın sonu ile Orta Çağ'ın sonu arasındaki Yunan dilinin bir aşamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Papirüs 18</span>

Papirüs 18 Kutsal Kitap'ın Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. Bu el yazmasının metni hem Çıkış hem de Vahiy kitabının birkaç ayeti içermektedir. Bu el yazması Oxyrhynchus Papirüsler koleksiyonuna aittir.

Dionysios Filozof ya da düşmanlarının ona taktığı soyadıyla Skilozof, 1541-1611 arasında yaşamış ve İspanya'nın desteğiyle Teselya ve Yanya'da Osmanlı İmparatorluğu'na karşı iki çiftçi isyanı başlatmış bir Rum papazdır. Osmanlı'nın Yunanistan'ı yönettiği dönem boyunca Osmanlı aleyhine devrimci komplolar düzenleyen Rum Ortodoks Kilisesi'nin en önemli papazlarından birisi sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Giorgos Kaminis</span> Yunan siyasetçi

Georgios Kaminis Yunan Amerikan parlamenter ve anayasa hukuku profesörüdür. Nisan 2003'ten Eylül 2010'a kadar Yunan Ombudsmanı ve 2011'den 2019'a kadar Atina belediye başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Rumcası</span>

İstanbul Rumcası, nüfus sayısı birkaç bin kişiye düşmüş İstanbul Rumları tarafından konuşulan, yok olma tehlikesi altında olan Yunanca lehçesi. Kendine has gelişmeler geçirmiş olması, Antik Yunancadan kaynaklanan lâkin Çağdaş Standart Yunancada rastlanmayan özellikler muhafaza etmiş olması, ve başta Türkçe, Fransızca, İtalyanca ve Ermenice olmak üzere farklı dillerle dil teması sürecini geçirmiş olması, İstanbul Rumcasını Standart Yunancadan farklı kılan özelliklerdir. İstanbul Rumcasının Eski Atina Yunancası ve Çakonca ile ortak özellikleri mevcuttur.