Kanun Hükmü (film)
 Filmin afişi | |
| Yönetmen | Nejla Demirci |
|---|---|
| Cinsi | Belgesel |
| Renk | Renkli |
| Yapım yılı | 2023 |
| Ülke | Türkiye |
| Dil | Türkçe |
Kanun Hükmü, Nejla Demirci'nin yönettiği 2023 yapımı belgesel.
Türkiye'de kanun hükmünde kararname (KHK) ile kamu görevinden çıkarılan kişilerin sorunlarını konu alır. Belgeselde, yönetmenin kardeşi olan ve KHK ile görevinden çıkarılmış doktor Yasemin Demirci ile arkadaşı öğretmen Engin Karataş'in hayatında bu uygulamanın yarattığı tahribat ve verdikleri adalet mücadelesi aktarılır.
Filmin çekimleri Bodrum'da yapılmıştır. Yasemin Demirci ve Engin Karataş belgeselde kendilerini canlandırmıştır.[1]
Bodrum Kaymakamlığı'nın belgeselin çekimleri için izin talebini reddetmesi dava konusu olmuş; Anayasa Mahkemesi 2023 yılında sonuçlanan davada, izin talebinin reddedilmesi nedeniyle yönetmenin sanatsal ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetmiştir.
Belgesel, 60. Altın Portakal Film Festivali'nin belgesel seçkisinde yer aldı; karakterlerinden birinin yargı sürecinde olduğu iddiasıyla söz konusu seçkiden çıkarıldı. Belgesel gerek seçkiden çıkarılması gerek karara tepkiler üzerine tekrar seçkiye alınması, ardından yeniden seçkiden çıkarılması sebebiyle kamuoyu gündemine geldi. Filmin seçkide yer alması ile ilgili bu süreç üzerine başlayan tartışmalar sonucunda 60. Altın Portakal Film Festivali iptal edilmiştir.
Belgeselin çekimleri ve ifade özgürlüğü davası
Belgeselin çekimleri 2017 yılında başladı. Öğretmen Engin'in, görevinden ihracına dikkat çekmek için Bodrum Belediye Meydanı'nda yaptığı etkinlikleri görüntülemek üzere yapılan çekimlere kolluk kuvvetleri tarafından müdahale edildi, yönetmenin çekimlere izin verilmesi için Bodrum Kaymakamlığı'na başvurusu reddedildi.[2]
Yönetmen Nejla Demirci'nin, izin talebinin reddi ile ifade özgürlüğünün ihlal edildiği iddiasıyla 2018 yılında İdare Mahkemesi'nde açtığı dava reddedildi. Demirci, mahkemenin kararının ardından hukuk mücadelesini sürdürdü ve 2019 yılında Anayasa Mahkemesi'ne yaptığı bireysel başvuru, 2022'de sonuçlandı.[3] Mahkeme, Nejla Demirci’nin ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti ve tazminat ödenmesine karar verdi.[4]
Altın Portakal Film Festivali'nin iptaline giden süreç
'Kanun Hüküm Filmi, 60. Altın Portakal Film Festivali'nde belgesel seçkisine alınan sekiz filmden biri oldu. Ancak festival yönetimi 22 Eylül 2023'te, filmin karakterlerinden biri olan Engin Karataş'ın yargı sürecinde olduğu belirtilerek "yargılama sürecini ve tarafsızlığını etkilememek" gerekçesiyle filmi seçkiden çıkardı.[5]
Filmin seçkiden çıkarılması üzerine bir grup yönetmen ve yapımcı bir bildiri yayınlayarak bu kararı "sanat özgürlüğüne açık bir tehdit" olarak nitelendirdi ve Kanun Hükmü seçkiye alınıncaya kadar filmlerini festivalden çekme kararı aldı.[6] Festival Seçici Kurulunda görevli jüri üyeleri de bir bildiri yayınladı ve Kanun Hükmü filminin belgesel yarışma seçkisine geri alınmasıyla festivaldeki görevi yerine getirebileceklerini açıkladı.[7] Filmin yönetmeni Demirci ise belgeselde yer alan kişilerle ilgili hâlihazırda yürüyen bir dava bulunmadığını belirtti; festivalin düzenleyicisi Antalya Büyükşehir Belediyesi’ne seçkiden çıkarılma kararının iptali ve yürütmenin durdurulması talebiyle dava açtı.[8]
Festival Yönetimi, yargılama sürecinin devam etmediğinin belgelendiği gerekçesiyle filmi tekrar seçkiye dahil etti.[9] Kanun Hükmü belgeselinin tekrar seçkiye geri alınmasından sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı, "festivalin FETÖ propagandası yapılmasına vesile olduğu" iddiasıyla festivalden desteğini çekti.[9]
Film, 28 Eylül'de yeniden seçkiden çıkarıldı ve Festival başkanı, belgeselin seçkiye alınması nedeniyle hakkında soruşturma başlatıldığını bildirdi. Filmin seçkiden yeniden çıkarılmış olmasına rağmen Gençlik ve Spor Bakanlığı 'Kanun Hükmü' belgeseli nedeniyle festivale desteğini çektiğini duyurdu.[10] Belgesel ile ilgili bu gelişmeler üzerine jüri başkanı oyuncu Demet Akbağ festivaldeki jüri başkanlığı görevinden ayrıldı.[11] 29 Eylül'de Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı, 60. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nin yaşanan bu süreç nedeniyle iptal edildiğini duyurdu.[12]
Gösterimi
Filmin basın gösterimi, 10 Ekim 2023'te İstanbul'da, Beyoğlu'nun Asmalımescit mahallesindeki 14 kişilik bir salonda yapıldı.[1] Film şu festivallerde gösterildi:
- 2023 Napoli İnsan Hakları Film Festivali
- 2023 Münih DOK.fest
- 2023 10. Duhok Uluslararası Film Festivali
19. İşçi Filmleri Festivali
Kanun Hükmü, 2024'te 19. Uluslararası İşçi Filmleri Festivali’nin Ankara programının açılış filmi olarak belirlenmiştir.[13] Çankaya Kaymakamlığı, 2 Mayıs 2024 akşamı gösterilmesi planlanan filmin gösterimine bir saat kala, 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'nu gerekçe göstererek izin vermemiş ve gösterim gerçekleşmemiştir.[14]
Ödüller
- Napoli İnsan Hakları Film Festivali Mansiyon Ödülü[15]
Kaynakça
- ^ a b "Tartışmaların odağındaki "Kanun Hükmü" belgeselinin basın gösterimi 14 kişilik bir salonda yapıldı". Medyascope. 10 Ekim 2023. 6 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ "Nejla Demirci Başvurusu (Başvuru Numarası: 2019/25823)". kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr. 14 Eylül 2022. 14 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ "Nejla Demirci'nin KHK belgeselinin engellenmesine AYM 'ihlal' dedi". bianet.org. 29 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ "Nejla Demirci: Bir AYM kararı yaşadığımız şeyleri değiştiremez". bianet.org. 29 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ "KHK ile ihraç edilen iki kamu emekçisini anlatan belgesel, festival seçkisinden çıkarıldı". Evrensel.net. 22 Eylül 2023. 29 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ "Altın Portakal'da 'Kanun Hükmü' dayanışması: Yönetmenlerden açıklama". euronews. 27 Eylül 2023. 29 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ "Altın Portakal seçkisinden çıkarılan "Kanun Hükmü" belgeseline Jüri'den destek: Görevimizi bırakıyoruz". Kısa Dalga. 23 Eylül 2023. 29 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ "Altın Portakal'a sansür davası". Gazete Duvar. 27 Eylül 2023. 9 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ a b "Altın Portakal Film Festivali'nde 'Kanun Hükmü'ne sansür kaldırıldı". euronews. 28 Eylül 2023. 29 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ "Altın Portakal'da 'Kanun Hükmü' krizi: Festival iptal edildi". euronews. 29 Eylül 2023. 29 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ "Demet Akbağ, Altın Portakal Film Festivali jüri başkanlığından istifa etti". Cumhuriyet. 29 Eylül 2023. 29 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ "Altın Portakal Film Festivali iptal edildi: Kanun Hükmü belgeseli neden tartışma yarattı?". BBC News Türkçe. 29 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
- ^ "Yasaklı "Kanun Hükmü" İşçi Filmleri Festivali'nde". ArtDog Istanbul. 30 Nisan 2024. 18 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2024.
- ^ "Kanun Hükmü filmine bir yasak daha: İşçi Filmleri Festivali'ne bir saat kala gösterimden kaldırıldı". Medyascope. 2 Mayıs 2024. 2 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2024.
- ^ "'Kanun Hükmü'ne İtalya'dan ödül". Akdenizmanset.com.tr. 29 Kasım 2023. 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
