İçeriğe atla

Kannada dili

Kannada
ಕನ್ನಡ
Ana dili olanlarHindistan ve Kannadalı azınıkların olduğu ABD, Birleşik Krallık ve Avustralya
Konuşan sayısı38 milyon ana dil[1]
51 milyon toplam[2]  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Varsayılan
  • Kannada
Yazı sistemiKannada alfabesi
Dil kodları
ISO 639-1kn
ISO 639-2kan
ISO 639-3

Kannada (Kannada: ಕನ್ನಡ, IPA [ˈkʌnːəɖa]) ya da Kannadaca; Dravid dil ailesine bağlı, Hindistan'ın güneybatısında konuşulan, Karnataka eyaletinin resmî dillerinden bir tanesidir. Halkın Kannadias diye adlandırdıkları (ಕನ್ನಡಿಗರು, Kannadigaru), kabaca 50 milyon kişinin konuştuğu bir dil olup dünyada en çok konuşulan 30 dilden biridir.[1] Kannada dili, Kannada alfabesi kullanılarak yazılmıştır. Bu alfabe ise Kadamba alfabesinin geliştirilmiş bir şeklidir. Kannada dilinde yazılmış ilk yazılı belgeler millattan sonraki ilk milenyumda yazılmış, bu bilginin doğruluğu bulunan yazıtlarla kanıtlanmıştır. Dilin edebî gelişimi, 6. yüzyılda Gangalar[3] ve 9. yüzyılda Raştrakutalar[4] döneminde olmuştur. Dilbilim Uzmanları Heyeti'nin Hindistan Kültür Bakanlığına verdiği tavsiyeye ithafen Kannadaca, Hindistan hükûmetince klasik dillerden biri olarak kabul görmüştür.[5][6][7] Haziran 2011'de, Mysore'daki Hint Dilleri Merkez Enstitüsü (CIIL) bünyesinde klasik Kannada dili çalışmaları merkezi kurulmuştur.[8] Günümüzde Kannada edebiyatı eserleri Jnanpith ödülleri ve Sahitya Akademi ödülleriyle taçlandırılmaktadır.

Kannadaca, Güney Dravid dillerinden biri olarak kabul görmektedir. Tarihi Eski Kannada (6 - 13. yüzyıl), Orta Kannada (14 - 18. yüzyıl), Modern Kannada (19. yüzyıl - günümüz) olarak 3 döneme ayrılır. Orta Kannada kelime, gramer ve edebî şekil bakımından Sanskritçenin etkisi altında kalmıştır. Kannadacadaki bazı kelimeler Sanskrit, Prakrit, Tamil, Tulu, Marathi ve Konkani dillerinde hatta Portekizce, Yunanca ve Farsçada yer almaktadır.

Kaynakça

  1. ^ a b "Census 2001: Talen per staat". 5 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2011.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "census" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  2. ^ Top 30 languages of the world 6 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ "Gangas of Talakad". CIIL'ın resmi sitesi. Classicalkannada.org. 10 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2011. 
  4. ^ "Rastrakutas". CIIL'ın resmi sitesi. Classicalkannada.org. 5 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2011. 
  5. ^ "Declaration of Telugu and Kannada as classical languages". Basın Bilgi Bürosu. Hindistan Hükümeti, Kültür ve Turizm Bakanlığı. 20 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2011. 
  6. ^ "Kannada gets classical tag". DH News Service. Deccanhearld.com. 4 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2011. 
  7. ^ "http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-11-01/india/27919439_1_classical-language-classical-tag-body-of-ancient-literature". The Times Of India.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  8. ^ "IBNLive - CIIL to head Centre for classical Kannada study". 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkçe</span> Türk halkının Oğuz Türkçesi dili

Türkçe ya da Türk dili, Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya'da konuşulan, Türk dilleri dil ailesine ait sondan eklemeli bir dildir. Türk dilleri ailesinin Oğuz dilleri grubundan bir Batı Oğuz dili olan Osmanlı Türkçesinin devamını oluşturur. Dil, başta Türkiye olmak üzere Balkanlar, Ege Adaları, Kıbrıs ve Orta Doğu'yu kapsayan eski Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında konuşulur. Ethnologue'a göre Türkçe, yaklaşık 90 milyon konuşanı ile dünyada en çok konuşulan 18. dildir. Türkçe, Türkiye, Kuzey Kıbrıs ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal resmî dil statüsüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Farsça</span> Bir batı İran dili

Farsça ya da Persçe, Hint-Avrupa dillerinin İran dilleri koluna ait bir batı İran dilidir. Başta İran olmak üzere, kuzeyde Rusya ve Azerbaycan, doğuda Afganistan ve Tacikistan, Orta Asya'da Özbekistan ve Basra Körfezi üzerinde Kuveyt ve Irak gibi ülkelerde 100 milyonun üzerinde kişi tarafından konuşulmaktadır. Antik Pers halkının konuştuğu dilden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rumence</span> Romanyanın resmî dili

Rumence, Romanya'nın resmî dilidir ve Latin dillerinin doğu koluna mensuptur. Çoğunluğu Romanya ve Moldova'da yaşayan 28 milyon kişi tarafından konuşulur. Moldova'nın resmî dili Moldovaca da Rumence ile aynı olmasına rağmen ülke yasaları kapsamında ülkenin resmî dili Moldovaca olarak yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hintçe</span> Hindistanın resmi dili

Hintçe, ağırlıklı olarak Hindistan'ın kuzey, merkez ve batısında konuşulan Hint-Avrupa dil ailesine mensup bir Hint-Aryan dilidir. Pakistan'ın resmî dili olan Urduca ile beraber Hindustânî dilinin iki standart yazılı formundan birini oluşturur. İngilizce ile birlikte Hindistan'ın iki resmî dilinden biridir. Hindistan'da Devanāgarī yazı sistemi; Pakistan'da ise Arap alfabesi kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kürt dilleri</span> Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren dil

Kürt dilleri veya Kürtçe, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren ve Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Suriye'nin kuzeyi, Irak'ın kuzeyi ve kuzeydoğusu ile İran'ın batısında yaşayan Kürtler tarafından konuşulan bir dil koludur. Kürtçe Irak'ta, Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde ve de facto özerk olan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde resmî dil statüsüne sahiptir. Kürt dillerinin yukarıda belirtilenler haricinde Ermenistan, Gürcistan, Türkmenistan, Lübnan, Afganistan, Rusya gibi ülkelerde az sayıda konuşanı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çağatayca</span>

Çağatayca, Çağatay Türkçesi veya Doğu Türkçesi, 15. yüzyılda Timurluların idaresi altında gelişen ve 15. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına dek Orta Asya'daki Müslüman Türk halkları tarafından ortak yazı dili olarak kullanılan dildir.

<span class="mw-page-title-main">Japonca</span> Doğu Asya dili

Japonca, Japonlar tarafından konuşulan Japon dil ailesine bağlı bir dildir. Başta Japonya ve Japon diasporasındakiler olmak üzere yaklaşık 128 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır. Japonya'da de facto millî dil olarak kabul edilip Palau'da tanınmış azınlık dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Peştuca</span> dil

Peştuca ya da Afganca, Afganistan’da ve Pakistan’ın batı kesiminde yaşayan Peştunların konuştuğu dil. Hint-Avrupa dillerinin Hint-İran dilleri öbeğine bağlıdır. Kırk beş harfli bir alfabesi vardır. Bazı sesler Sanskritçede de bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Gagavuzca</span>

Gagavuzca veya Gagauzca, çoğunluğu Moldova'daki Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde yaşayan Gagavuzların konuştuğu Batı Oğuz grubuna bağlı bir Türk dili. Gagavuzca, Balkan Gagavuzcasından bir dereceye kadar farklı bir dildir. Kimi Türkologlar ise Gagavuzca'yı ayrı bir dil veya lehçe saymayarak Türkiye Türkçesinin Rumeli ağızlarına dahil etmişlerdir. Yaklaşık 300.000 kişi tarafından konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Belarusça</span> Belarusun resmî dili olan doğu Slav dili

Belarusça veya Beyaz Rusça, Rusça ile beraber Belarus'un resmî dili. Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri grubunun Doğu Slav dilleri alt grubuna dahil olup toplam konuşan sayısı yaklaşık 7 milyondur. Mevcut Anayasa uyarınca Belarus Cumhuriyeti'nde Rusça ile birlikte iki resmî dilden biridir. Ek olarak, Rusya, Litvanya, Letonya, Polonya ve Ukrayna'nın bazı bölgelerinde bu ülkelerdeki Belaruslu azınlıklar tarafından konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Kafkas dilleri</span> Kafkas Dağlarının güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svanca dilleri

Güney Kafkas dilleri, Kafkas dillerine bağlı ve Kafkas Dağları'nın güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svancadan oluşan dil ailesidir. Dünya çapında yaklaşık 5.2 milyon konuşanı vardır. Diğer hiçbir dil ailesi ile ilişkisi tespit edilemeyen Güney Kafkas dilleri, dünyanın birincil dil ailelerinden biridir. Güney Kafkas dillerinde yazılmış en eski edebi kaynak, Asomtavruli harfleriyle yazılmış Eski Gürcüce Bir el Qutt yazıtlarıdır. MS 430 yılına tarihlenen yazıt, Beytüllahim yakınlarındaki bir Gürcü manastırında bulunmuştur. Gürcücenin yanı sıra, yazı dili gelişmemiş olan diğer Güney Kafkas dilleri de Gürcü alfabesiyle yazılır. Bunun yanında Türkiye ve Avrupa'daki Lazlar için Latin alfabesinden geliştirilmiş Laz alfabesi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Dravid dilleri</span> yoğunlukla Güney Hindistanda ve Sri Lankada konuşulan 73 dil

Dravid dil ailesi, yoğunlukla Güney Hindistan'da ve Sri Lanka'da konuşulan 73 dili içerir. Pakistan, Nepal ve Bangladeş'teki bölgelerde, bunlardan daha az olarak da Afganistan ve İran'da konuşulur. Ayrıca, ABD, Birleşik Krallık, Kanada, Malezya ve Singapur'da Dravid'li göçmenler tarafından konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Tamilce</span> Sri Lanka ve Singapur’un resmî dili

Tamilce, ağırlıklı olarak Hindistan ve Sri Lanka'da yaşayan Tamiller tarafından konuşulan bir Dravid dili. 2000 yıllı aşkın bir yazılı tarihe sahip dil, yaklaşık 75 milyon insan tarafından konuşulur. Dil, Sri Lanka ve Singapur’da resmî dil konumundadır, ayrıca Hindistan'ın Tamil Nadu eyaleti ve Puduçeri Birlik Toprağı’nın da resmî dildir. Malezya'da, 543 ilkokulda Tamilce eğitim yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Karnataka</span> Hindistanda bir eyalet

Karnataka Hindistan'ın dört güney eyaletinden biridir. 1956 yılında Hindistan'ın eyaletlerinin yeniden organize edilmesiyle kurulmuştur. İlk kurulduğunda adı Mysore olan eyalet, 1973 yılından itibaren Karnataka olarak değiştirilmiştir. Batısında Umman Denizi, kuzeybatısında Goa, kuzeyinde Maharaştra, doğusunda Andhra Pradeş, güneydoğusunda Tamil Nadu ve güneybatısında Kerala bulunur. Eyaletin yüzölçümü 191.791 km² ve Hindistan yüzölçümünün 5,83%'dir. Yüzölçümü açısından Hindistan'ın sekizinci, nüfus açısından ise dokuzuncu büyük eyaletidir. En çok kullanılan dil olan Kannada dili aynı zamanda resmî dildir.

<span class="mw-page-title-main">Sindhî</span>

Sindhî ya da Sindce, Hint altkıtası'nın batı kesiminde yer alan tarihi Sind bölgesinde yaşayan Sindhiler tarafından konuşulan Hint-Aryan dilidir. Pakistan'ın Sindh eyaletinin resmi dilidir. Hindistan'da Sindhi, merkezi hükûmet tarafından resmi olarak tanınan dillerden biri olmasına rağmen Sindhi Hindistan'daki hiçbir eyaletin resmi dili değildir. Pakistan'ın 2017 nüfus sayımının ilk sonuçlarına göre Sindhi, 30,26 milyon kişinin veya bir başka deyişle ülke nüfusunun %14,57'sinin ana dilidir. Hindistan'ın 2011 verilerine göre 1,68 milyon kişinin ana dilidir.

Telugu dili veya Teluguca, Dravid dil ailesine bağlı, Hindistan'ın Andhra Pradesh bölgesinde ve Yanam yöresinde ana dil olarak kullanılan, Andhra Pradesh ve Telangana eyaletlerinin resmî dilidir. Ayrıca yer yer Chattisgarh, Karnataka, Maharashtra, Orissa ve Tamil Nadu eyaletlerinde de konuşulmaktadır. Dil, ana dil olarak kullanan insan sayısı bakımından Hindistan'da en fazla konuşulan ikinci dil, Dünya'da da en fazla konuşulan 13. dildir. Dilin kendine ait bir alfabesi bulunmakla birlikte Hindistan'daki dört klâsik dilden biridir. Telugu alfabesi Brahmi alfabesinin bir formu olarak doğmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Malayalamca</span> Hindistanda bir Dravid dili

Malayalamca, çoğunlukla Hindistan'ın Kerala eyaletinde konuşulan bir Dravid dilidir. Hindistan'ın 22 tanınmış dilinden biri olup Kerala eyaleti ile Lakşadvip Adaları ve Puduçeri bölgelerinin resmi dilidir. 35 milyondan fazla kişi tarafından konuşulmaktadır.

Klasik Çince ya da Edebî Çince, İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'nin sonundan Han Hanedanı'nın sonuna kadar yazılan klasik edebiyatın dilidir. Eski Çincenin yazılı bir şeklidir. Klasik Çince, klasik dilden evrimleşmiş geleneksel Çince yazma şeklidir, böylece Çincenin günümüzde konuşulan tüm şekillerinden farklıdır. Edebî Çince, 20. yüzyılın başına kadar Çin'de neredeyse tüm resmi yazılarda ve ayrıca çeşitli dönemlerde Japonya, Kore ve Vietnam'da kullanılmıştır. Çince konuşanların arasında Edebî Çincenin yerine artık Çin çapında konuşulan çağdaş Çince ağızlarına dayanan ve çağdaş Mandarin Çincesinin konuşulduğu şekline benzeyen Baihua yazı şekli geçmiştir. Çince konuşmayanlar ise Edebi Çinceyi yerel ağızlar lehine terk ettiler.

Tulu, çoğunlukla Hindistan'ın Karnataka, Kerala ve Maharashtra eyaletlerinde konuşulan bir Dravid dilidir. Tulu, beş Dravid dilinden biridir ve yaklaşık 2 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır.

Santalice, Santalca veya Santali dili, genellikle Assam, Bihar, Carkhand, Mizoram, Orissa, Tripura ve Batı Bengal'de konuşulan, Ho ve Mundari dilleri ile ilişkili bir Avusturoasya dili. Bu dil ailesinin Munda grubunda yer alan ve grubun en yaygın olarak konuşulan üyesi Santalice, Hindistan Anayasası uyarınca Hindistan'ın tanınmış bölgesel dillerinden biridir. 7.6 milyon civarında konuşura sahip dil, Hindistan, Bangladeş, Bhutan ve Nepal'e yayılmıştır. Dil ayrıca Vietnamca ve Kmerceden sonra en büyük üçüncü Avustroasya dilidir. Santalice, Santalların milli dilidir.