İçeriğe atla

Kanlıdere

Koordinatlar: 35°10′K 33°55′D / 35.167°K 33.917°D / 35.167; 33.917
Kanlıdere
Genel bilgiler
KaynakTrodos Dağları
AğızMağusa Körfezi
Uzunluk90-100 km
DebiDeğişken

Kanlıdere veya Kanlı Dere (Yunanca:Pedios, Pediaeus), Kıbrıs'ta bir dere. 90 ile 100 kilometre arasında bir uzunluğu olan dere, Kıbrıs'ın en uzun deresidir. Sadece yağışlı dönemlerde akar. Günümüzde ise pek az akmaktadır. Başkent Lefkoşa'nın da içinden akmaktadır. Yatak genişliği 5 ile 20 metre arasında değişmektedir. Üzerinde iki tane baraj bulunmaktadır. Kıyısındaki 18 kilometrelik bölüm ise yaya yürüyüş veya bisiklet yolu yapılmıştır. Debisi büyük değişkenlikler göstermektedir. Normal yağış alındığı yıllarda debi 2 ile 5 milyon metreküp/yıl olurken yağışların normalin üstünde olduğu yıllarda bu miktar 7-8 milyon metreküp/yıl seviyesine kadar çıkabilmektedir. 1960-70'li yıllarda Kıbrıs Cumhuriyeti Su Dairesi Lefkoşa'daki debisini yıllık yaklaşık 1.5 milyon metreküp olarak belirtimştir.[1]

Tarihçe

Şehrin ortasından yağmur yağmadığında bir insanın taşlar üzerinde geçebileceği bir dere geçer. Yağmur yağdığında ise, çok büyük miktarda su akar, bu nedenle dere üzerinde kimisi taştan, kimisi tahtadan olan pek çok köprü bulunur ve insanlar dereyi bunlar aracılığıyla geçer.

Martoni (İtalyan bir gezgin), 1394[1]

Dere, 1.5-2 milyon yıl önce, adanın yükselmesi sonucu oluşmaya başlamıştır. Dere Lefkoşa'nın kuzey-kuzeydoğusunda sonlanmaktayken son 50 ile 10 bin yıllık dönemde kuzeydoğuya yönelmiştir. Bir iddiaya göre 1567 yılında Venedikliler tarafından yatağı değiştirilerek Lefkoşa'nın dışına çıkarılmıştır.

Kaynakça

  • Barışsever, Mehmet (9 Nisan 2010). "Sel Raporu (12)". Ortam. 5 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2010. 
  • Kıbrıs Türk Biyologlar Derneği (2003). Kanlıdere ve Asi Dere Florası. Kıbrıs Türk Biyologlar Derneği. 
  1. ^ a b Keshishian, Kevork K. (1978). Nicosia: Capital of Cyprus Then and Now. The Mouflon Book and Art Centre. ss. sf. 15. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kızılırmak</span> Türkiye topraklarından doğup Türkiye topraklarından denize dökülen en uzun akarsu

Kızılırmak, eskiden Halis veya Alis, Sivas'ın İmranlı ilçesindeki Kızıldağ eteklerinden doğan ve Samsun'un Bafra ilçesinde Karadeniz'e dökülen bir nehir. 1.355 km. uzunluğu ile Türkiye'nin kendi sınırları içerisinde doğup kendi sınırları içinde denize dökülen en uzun akarsuyu olma özelliğini taşır. Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Çankırı, Çorum, Sinop ve Samsun illerinden geçen Kızılırmak, aralarında Delice Irmağı, Devrez ve Gökırmak gibi çok sayıda akarsu ve çayın sularını da toplayarak büyük bir kavis çizerek Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e ulaşır.

<span class="mw-page-title-main">Nehir</span> doğal su yolu

Nehir ya da ırmak, genellikle denizlere, göllere ya da bir başka büyük akarsuya dökülen, özellikle genişliği ve taşıdığı su miktarı bakımından büyük akarsulara verilen genel isimdir. Kimi durumlarda ise bir başka suya ulaşmadan yer altında kaybolduğu ya da tamamen kuruduğu da görülmektedir. Büyük akarsular nehir ya da ırmak olarak adlandırılırken daha küçükleri ise çay ve dere olarak adlandırılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Erozyon</span> toprağı bir yerden başka bir yere taşıyan dışsal süreçler

Erozyon, diğer adıyla aşınım, yer kabuğunun üzerindeki toprakların, başta akarsular olmak üzere türlü dış etkenlerle aşındırılıp, yerinden koparılması, bir yerden başka bir yere taşınması ve biriktirilmesi olayına denir.

<span class="mw-page-title-main">Keban Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span> Elazığda bir baraj

Keban Barajı, Elazığ ilinin Keban ilçesinde, Fırat üzerinde, 1965-1975 yılları arasında inşa edilmiş olan elektrik enerjisi üretimi amaçlı barajdır. Beton ağırlık ve kaya dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 16.679.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 210,00 m, normal su kotunda göl hacmi 31.000,00 hm³ normal su kotunda göl alanı 675,00 km²'dir. Barajın tamamlanmasıyla Türkiye'nin en büyük dördüncü gölü olan Keban Baraj Gölü oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Lefkoşa</span> Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Kıbrıs Cumhuriyetinin başkenti

Lefkoşa, Kıbrıs adasının ortasında yer alan, Kıbrıs Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin başkenti. Kıbrıs'ın en kalabalık kenti ve en önemli kültür, sanayi, ticaret ve ulaşım merkezidir. Lefkoşa, 35°10' kuzey, 33°21' doğuda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Akarsu</span>

Akarsu, yeryüzünde ya da yer altında belirli bir yatak içinde, eğim boyunca sürekli veya zaman zaman akan sudur. Çoğunlukla tatlı sudan oluşan akarsular, tatlı su gölleriyle birlikte insanlığın temel su ihtiyacını karşılamak için kullanılırlar. Bunun yanında gıda, enerji ve turizm sektörleri tarafından da kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Yağmur</span>

Yağmur, atmosferik su buharından yoğunlaşan ve daha sonra yerçekiminin etkisiyle düşen su damlacıklarıdır. Yağmur, su döngüsünün önemli bir bileşenidir ve Dünya'daki tatlı suyun çoğunun birikmesinden sorumludur. Hidroelektrik santralleri, mahsul sulama ve birçok ekosistem türü için uygun koşullar için su sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Manavgat Nehri</span>

Manavgat, antik adıyla Melas, Toroslar'da doğarak Antalya'da Akdeniz'e dökülen nehir. Uzunluğu 93 km'dir. Batı Toros sıradağları arasından doğan kolların birleşmesiyle oluşur. Güney batıya yönelerek dar ve dik yamaçlı kanyonlar arasından geçer, ünlü Manavgat Şelalesi'ni meydana getirir ve Manavgat ilçe merkezinin doğusunda alüvyal bir kıyı ovasından denize dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Yağış</span> havadaki su buğusunun yoğunlaşma sonunda sıvı ya da katı durumda yere düşmesi

Yağış, hava kütlelerinin soğuk bir hava tabakası ile karşılaşarak, soğuk bir yerden geçerek ya da yükselerek soğuması sonucunda içerisindeki su buharının yoğuşarak sıvı veya katı halde yeryüzüne inmesi olayıdır. Plüvyometre adı verilen bir âletle ölçülür. Yıllık yağış miktarı mm, cm ve m olarak, günlük yağış miktarı ise kg/m² ile ifade edilir. Yıllık toplam yağış miktarının bir alanda oluşturduğu yükseklik baz alındığı için uzunluk birimleriyle ifade edilir. Birçok farklı formda meydana gelebilir, bunlar yağmur, kar, graupel, dolu ve sulusepkendir.

<span class="mw-page-title-main">Kralkızı Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span> Diyarbakırda bir barajı

Kralkızı Barajı ve HES, Diyarbakır ili sınırları içerisinde Diyarbakır'a 81 km, Dicle ilçesine 6 km mesafede Dicle Nehri'nin ana kolu olan Maden Çayı üzerinde yer almaktadır. Enerji üretmek amacıyla 1985-1997 yılları arasında inşa edilmiştir.

Abdal Deresi, Samsun yöresindeki Akkuş Yaylalarından doğar ve kuzeybatı yönünde akar. Yeşilırmakın batısı Karaboğaz Gölü'nün doğundan Karadeniz'e dökülen dere 137 km uzunluğundadır. Kaynağını aldığı yer Asarcık ilçesi güneyinde 1000 m rakıma sahip alanlardır.

Nilüfer Barajı, Bursa Nilüfer Çayı üzerinde 1995 yılında temeli atılmıştır. Faaliyete ise 2007 yılının Ağustos ayında geçmiştir. Yıllık 60 milyon metreküp su kapasitelidir.

<span class="mw-page-title-main">Muson iklimi</span>

Muson iklimi, tropikal iklim özellikleri taşıyan Güney, Güneydoğu ve Doğu Asya'da etkilidir. Görkemli yağmur bulutları, aralıksız yağış ve güçlü rüzgârları başta gelen özelliğidir. En yağışlı iklim tipidir dolayısı ile sık sık sel felaketi görünür.

<span class="mw-page-title-main">Mesarya Ovası</span>

Mesarya Ovası, Kıbrıs adasının en büyük ovasıdır. Adanın iç kesiminde olup kuzeyde Beşparmak dağları, güneyde Trodos Dağı, batıda Lefkoşa şehri ve doğuda Mağusa körfezi arasında kalan bölgedir. Batı, orta ve doğu Mesarya olmak üzere üç kısımdan meydana gelmektedir. Genişliği yaklaşık 65 km, uzunluğu ise 35 km.dir. Kapladığı alan 1000 km² kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde ormancılık</span>

Kuzey Kıbrıs'ta ormancılık, toplam 480.74 km2'lik alan kaplayan ormanlarda yapılır. Bunun yanı sıra, 25.116 kilometrekarelik bir orman açması ve orman içi açıklık alanı bulunmaktadır.

Osman Alkaş, Kıbrıslı Türk oyuncudur. Lefkoşa Belediye Tiyatrosunun kurucularındandır ve hâlen bu tiyatroda aktif görev almaktadır. Kıbrıs Türk halkı arasında popüler olan Torba programının yapımında görev almış, Gölgeler ve Suretler filmi ve Öyle Bir Geçer Zaman ki dizisinde rol almıştır. Ardından sırasıyla; Uzun Hikâye, Hükümet Kadın 2 ve Sarmaşık filmlerinde oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ren Şelalesi</span>

Ren Şelalesi, İsviçre'nin Schaffhausen kantonunda yer alan Avrupa'nın en büyük şelalesidir. 150 metre genişliğinde ve 23 metre yüksekliğindeki şelale Ren, Rhone ve İnn nehirlerini besler. Schaffhausen şehir merkezine 4 km. mesafede bulunan şelale aynı zamanda turistlerin yoğun ilgisini çeker.

<span class="mw-page-title-main">Eşen 1 Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span>

Eşen-1 Barajı ve Hidroelektrik_Santralı (HES), Muğla ilinin Fethiye ilçesinde ilçe merkezine 58 km uzaklıkta Yayla Ceylan mahallesi sınırları içerisinde Eşen Çayı üzerinde kurulmuştur. Göltaş Enerji Şirketi tarafından Göltaş şirketinin özkaynakları ile ve 29.01.2010 tarihinde imzalanan sözleşme ile Akbank'tan temin edilen 40.000.000 EUR finansman ile projenin yapımına Temmuz 2009 yılında başlanmış Mart 2011 yılında baraj ve hidroelektrik santral işletmeye alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Trent Nehri</span>

Trent Nehri, 297 kilometre uzunlukta olan Birleşik Krallık, İngiltere ülkesinde bulunan en önemli nehirlerden biridir. Trent Nehri'nin kaynağı Staffordshire Kontluğu içinde bulunan Biddulph Moor adli ıssız kırlık alanının güney kosesindedır. Bu nehir önce İngiltere ülkesi Midlanda bölgesinde akar ve coğrafi olarak İngiltere'nin kuzeyi ile İngiltere'nin güneyi arasındna bir coğrafi sınır olur. Sonra kuzey yonune akmaya başlayarak "Trent Falls" adli bir mevkide Ouse Nehri ile birleşir ve ve Humber Halici'ni oluşturur. Bu haliçten Kingston upon Hull şehri ile Immingham kenti arasından geçerek Kuzey Denizi'ne akar.

Vileş Vileşçay olarak da adlandırılan bir Azerbaycan nehridir. Güneydoğu Azerbaycan'dan Hazar Denizi'ne akar ve ülkenin en büyük nehirlerinden biridir.