İçeriğe atla

Kangurugiller

Kangurugiller
Yaşadığı dönem aralığı: 28,1-0 myö
Şattiyen-Günümüz 
Doğunun gri dev kangurusu (Macropus giganteus)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Diprotodontia
Alt takım:Macropodiformes
Familya:Macropodidae
Gray, 1821
Cinsler
  • Ağaç kanguruları (Dendrolagus)
  • Çalı kanguruları (Dorcopsis ve Dorcopsulus)
  • Tavşan kanguruları (Lagorchestes)
  • Tasmalı tavşan kangurusu (Lagostrophus)
  • Macropus (Dev kangurular, Dağ kanguruları
    ve Volabiler)
  • Dikenli kangurular (Onychogalea)
  • Kaya kanguruları (Petrogale)
  • Kısakuyruklu kanguru (Setonix)
  • Filander (Thylogale)
  • Bataklık volabisi (Wallabia)
Bataklık volabisi
Kesenin içinde bir yavru
Kangurular yavaş ilerlerken tüm dört ayaklarını ve kuyruklarını kullanırlar.

Kangurugiller (Macropodidae), iki ön dişli bir keseli familyası. En çok tanılan keseliler olmakla birlikte, Avustralya faunasının en tipik temsilcileridir. Modern zoolojide artık yalnız bir familya olarak kabul edilen Sıçan kangurusugillerden daha iyi ayırt edilebilmeleri için Asıl Kangurugiller de denilir.

Yaşam şekli

Kangurugiller birbirinden farklı habitatlarda yaşar: Çalılık bölgelerde yaşayanlar, dağlık bölgelerde yaşayanlar ve hatta ağaçlarda yaşayanları vardır. Genelde gece aktif olurlar, ancak bazı zamanlarda gündüzleri de rastlanabilirler. Çoğu türler belli bir sosyal yapısı olmayan gruplar içerisinde yaşar. Kangurular Avustralya kıtasında yaşar ve oraya aittir. Kangurular gereken hıza göre iki farklı ilerleme yöntemi uygular: Yüksek süratte arka bacakları ile hoplayarak ilerlerler. Kuyruk havada kalır ve dengeyi sağlamak için kullanılır. Bu şekilde 50 km/saat hıza ulaşabilirler. Dev kangurular her hoplayışlarında 3 m atlayabilir. Yavaş ilerlerken tüm dört ayaklarını ve kuyruklarını kullanırlar.

Ağaç kanguruları zıplamaz ama çok iyi tırmanır. Kısa kuyruklu Quokka'lar ve Filander daima dört ayak üzerinde gider.

Avustralya'da, doğada çift toynaklıların doldurduğu yeri Avustralya'da kangurugiller doldurur. Hatta sindirim sistemleri bile onlarınki gibi, özel mikroorganizmaların yardımı ile zor sindirilen bitkileri, bölünmüş mide odalarında sindirmeye yönelik gelişmiştir. Hatta bazen geviş getirirler. Bu iyi gelişmiş sindirim sistemi verimsiz bölgelerde de yaşayabilmelerini sağlar.)

Üreme

Dişi kanguruların, içinde dört memeleri olan iyi gelişmiş bir keseleri vardır. Dişi sadece tek bir yavru doğurur (çok nadir 2). Bütün keselilerde olduğu gibi kangurugillerde de gebelik kısa sürer (20 ila 40 gün) ve yavrular henüz fazla gelişmemiş şekilde doğar. Yavru doğumda ancak 2 cm büyüklükte ve 1 gram ağırlıkta olur. Yavru kendi kendine kesenin içine tırmanır, bir memeye asılır ve memeyi 2 - 3 ay boyunca ağzından bırakmaz. Yaklaşık 6 ay sonra ilk kez keseden dışarı çıkar. 8 aylık olunca artık keseye sığmıyacak kadar büyümüş olur. Bundan sonra süt emebilmek için artık kafasını kesenin içine sokması gerekir, çünkü kanguru yavruları 1 yaşına varana kadar süt ile beslenir.

Sınıflandırma

Mevcut kangurugiller 11 cinse ayrılır. Eski sınıflandırmalarda Sıçan kangurusugiller'de bu familyaya sayılırdı. Artık ayrı bir familya olarak kabul edilirler.

  • Sthenurinae - fosil taksonları içeren alt familya
  • Macropodinae
    • Tasmalı tavşan kangurusu (Lagostrophus fasciatus) en ilkel kanguru türlerinden biridir. Sthenurinae adında ayrı bir alt familyaya konulur..
    • Çalı kanguruları (Dorcopsis ve Dorcopsulus cinsleri) Yeni gine'nin tropik ormanlarında yaşarlar.
    • Ağaç kanguruları (Dendrolagus) Yeni gine'de ve Kap York adalarında ağaçlarda yaşarlar.
    • Kaya kanguruları (Petrogale) dağlık bölgelerde yaşayan orta büyüklükte kangurulardır.
    • Filander (Thylogale) kuyruğunda neredeyse hiç post yoktur.
    • Tavşan kanguruları (Lagorchestes). Adları, tavşanı andıran büyüklükleri ve hoplayışlarından kaynaklanmaktadır.
    • Kısakuyruklu kanguru (Setonix brachyurus) kulakları ve kuyruğu diğerlerinde daha kısadır.
    • Dikenli kangurular (Onychogalea) kuyruklarının ucunda kemikten bir dikenleri vardır.
    • Bataklık valabisi (Wallabia bicolor) Avustralya'nın güneydoğusunda yaşayan küçük bir tür.
    • Macropus cinsine ait türler asıl klasik Kanguru profiline uyanları, yani Asıl Kangurulardır: Kızıl dev kangurular, Gri dev kangurular, Dağ kanguruları ve Valabiler.

Cinslerin arasındaki akrabalık dereceleri bu diagram'da gösterilmiştir. Bu diagram 2004 yılında Marcel Cadillo'nun yaptığı birçok araştırmalar sonuncu ortaya sürülmüştür. (Quelle)

Kangurugiller (Macropodidae)
├──Lagostrophus (Tasmalı tavşan kangurusu)
└──Macropodinae
   ├──Çalı kanguruları
   │   ├── Dorcopsis
   │   └── Dorcopsulus
   └──N. N.
       ├── Dendrolagus (Ağaç kanguruları)
       └── N. N.
           ├── N.N.
           │   ├── Petrogale (Kaya kanguruları)
           │   └── Thylogale (Filander)
           └── N.N.
               ├── Lagorchestes (Tavşan kanguruları)
               └── N.N.
                   ├── Setonix (Kısakuyruklu kanguru)
                   └── N.N.
                       ├── Onychogalea (Dikenli kangurular)  
                       └── N.N.
                           ├── Macropus (Dev kangurular, Dağ kanguruları ve Volabiler)
                           └── Wallabia (Bataklık volabileri)

Kitaplar

Zum Namen des Kängurus:

  • Tony Horwitz: Cook – Die Entdeckung eines Entdeckers. Piper, München 2006, S. 271f. ISBN 3-492-24473-4

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Koala</span> Avustralyanın doğu ve güney kıyı eyaletlerinde bulunan, Phascolarctidae familyasının yaşayan tek temsilcisi, otobur ve keseli bir memeli hayvan türü

Koala, Avustralya'ya özgü otobur ve ağaçta yaşayan bir keseli memeli hayvan türüdür. Phascolarctidae familyasının yaşayan tek temsilcisidir ve yaşayan en yakın akrabaları vombatlardır. Koalalar, Avustralya'nın doğu ve güney kıyıları boyunca Queensland, Yeni Güney Galler, Victoria ve Güney Avustralya eyaletlerinde bulunur. Vücut uzunlukları 60 ila 85 cm, ağırlıkları ise 4 ila 15 kg arasında değişiklik gösterir. Kürkü, gümüşi gri ile çikolata rengi arasındaki renklerdedir. Kuzey popülasyonlarındaki bireyler, genellikle güneyde yaşayanlardan daha küçük ve daha açık renklidir. Bu iki popülasyonun alt türler olması konusu ise tartışmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tasmanya canavarı</span> Keseli Yırtıcı hayvan

Tasmanya canavarı veya Tasmanya şeytanı, bir yırtıcı keseli familyası olan keseli sansargiller'den (Dasyuridae) bir hayvan türü. Bu familyanın şu an yaşayan en büyük temsilcisidir ve Sarcophilus cinsinin tek üyesidir. Ufak bir köpek ebatlarında ama yapılı ve kaslıdır. Şu anda dünyadaki en büyük etobur keselidir.

<span class="mw-page-title-main">Ornitorenk</span>

Ornitorenk, platipus veya gagalı memeli, 39–60 cm boylarında, Doğu Avustralya ve Tasmanya'ya özgü bir yarı-deniz memelisidir.

<span class="mw-page-title-main">Dingo</span> Avustralyalı yaban köpeği

Dingo, köpekgiller (Canidae) familyasından yalnızca Avustralya'da yaşayan bir yaban köpeği. 17. yüzyılda Avustralya'ya yerleşen Avrupalı göçmenler tarafından keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pelikan</span> kuş cinsi

Pelikan, monotipik pelikangiller (Pelecanidae) familyasını ve Pelecanus cinsini oluşturan iri su kuşu türlerinin ortak adı. Uzun gagaları, avlanmak için kullandıkları ve yutmadan önce gagalarıyla topladıkları avın bulunduğu suyu süzmeye yarayan geniş boğaz keseleri en ayırt edici özellikleridir. Kahverengi pelikan, Peru pelikanı dışındaki türlerinin tüyleri genellikle soluk renklidir. Tüm türlerinin gagaları, keseleri ve yüzlerindeki tüysüz deri, üreme mevsiminden önce parlak renklere kavuşur. Yaşayan sekiz türü dönencelerden ılıman kuşağa kadar olan bölgelerde yaşar ancak Güney Amerika'nın iç kısmında, kutup bölgelerinde ve açık denizde bulunmazlar. Pelikanlara ait fosil kayıtları Fransa'da Oligosen döneminden kalma ve günümüz pelikanlarının gagasına benzeyen fosil buluntularıyla birlikte en az 30 milyon yıl öncesinden itibaren vardır. Uzun süre fregat kuşları, karabataklar, tropik kuşları ve sümsük kuşları ile akraba olduğu düşünülen pelikanlar günümüzde Pelikansılar (Pelecaniformes) takımında sınıflandırılır ve en yakın akrabaları ise pabuç gagalı ve hamerkoptur. Aynı takım içinde yer alan aynaklar, kaşıkçılar ve balıkçıllar ise uzak akrabalarıdır. Genellikle su yüzeyinde ya da yüzeye yakın yakaladıkları balıklarla beslenirler ve kıyılar ile göllerde yaşarlar. Koloniler oluşturarak üreyen pelikanlar sıklıkla toplu olarak avlanır. Beyaz tüylü dört türü yerde yuva yaparken kahverengi ya da gri renkli diğer dört türü ise ağaçlarda yuvalanmayı tercih eder.

<span class="mw-page-title-main">Kakım</span>

Kakım, sansargiller (Mustelidae) familyasından bir gelincik türü. Avrasya ve Kuzey Amerika coğrafyalarının orta-kuzey bölgelerinin yerlisidir. Kış aylarında postu bembeyaz bir renge bürünür.

<span class="mw-page-title-main">Keseliler</span>

Keseliler, memeliler sınıfının bir alt sınıfıdır. Eteneliler ile aralarındaki en önemli fark, yavruların henüz iyi gelişmemiş şekilde çok erken doğup annenin kesesinde gelişmeye devam etmesidir. Bugün Avustralya ve Amerika'da yaklaşık 320 keseli türü yaşamaktadır. Bunlar bütün memelilerin %6'sını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Keseli sıçangiller</span> keselilerin Didelphimorphia takımına ait tek familya

Didelphidae veya Keseli sıçangiller, Didelphimorphia takımına bağlı bir hayvan familyasıdır. Sadece Amerika'da bulunurlar.

<span class="mw-page-title-main">Keseli karıncayiyen</span>

Keseli karıncayiyen veya numbat, yırtıcı keseliler (Dasyuromorphia) takımı içerisinde Myrmecobiidae familyasının tek türü olan bir keselidir.

<span class="mw-page-title-main">Keseli porsuğumsular</span>

Keseli porsuğumsular 21 türden oluşan bir keseli takımı. Çoğu kez İngilizce adından (Bandicoots) kaynaklanan bandikutlar adı'da kullanılır. Kelimenin kökeni Telugu dilinde bulunmakta ve domuz sıçanı anlamına gelmektedir. Bu ad eskiden Bandikut sıçanları (Bandicota) cinsi için kullanılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Keseli tavşan</span>

Keseli tavşanlar (Macrotis), keseli porsuğumsular (Peramelemorphia) takımı içerisinde yalnız başına Thylacomyidae familyasına konulan ve iki türden oluşan bir keseli cinsi: Büyük keseli tavşan ve soyu tükenmiş olan küçük keseli tavşan.

<span class="mw-page-title-main">İki ön dişliler</span> memeli takımı

İki ön dişliler, içerdiği 140 civarında tür ile keseliler infra sınıfının en büyük takımıdır. En tanınmış üyeleri Kangurular, Koalalar ve Vombatlar'dır.

<i>Hypsiprymnodon moschatus</i> Avustralyata özgü keseli türü

Hypsiprymnodon moschatus, yalnız başına Hypsiprymnodontidae familyasına konulan iki ön dişli bir keseli türü. Kangurumsuların (Macropodoidea) arasında en ilkelleri olarak kabul edilir. Diğer kangurumsular Sıçankangurusugiller ve Kangurugiller'dir.

<span class="mw-page-title-main">Sıçan kangurusugiller</span>

Sıçan kangurusugiller (Potoroidae) iki ön dişli bir keseli familyası. Kangurugiller ile yakın akraba olduklarından dolayı uzun zaman bu grubun alt familyası olarak görülmüştür. Ancak bazı noktalarda Kangurugillerden farklıdırlar. Familya, ikisinin soyu tükenmiş olan toplam 10 türden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kedi makisigiller</span> primat familyası

Kedi makisigiller (Cheirogaleidae) makimsiler (Lemuriformes) grubundan bir primat familyası. Madagaskar adasının farklı orman türlerinde çoğu ağaçta yaşayan, gece aktif, küçük boy hayvanlardır. Şu an familyanın 30 türü tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Köpeksi maymunlar</span> primat familyası

Köpeksi maymunlar veya uzun kuyruklu maymungiller (Cercopithecidae), Eski Dünya maymunları grubundan bir maymun familyasıdır. Kuyruklu Eski Dünya maymunlarının (Cercopithecoidea) tek yaşayan familyası ve 135 türü ile en kalabalık maymun familyasıdır. Üyeleri Afrika ve Asya'da yaşamaktadır. En tanınmış cinsleri uzun kuyruklu maymun, babun, şebek, mandril, langur ve uzun burunlu maymunlardır.

<i>Sıvacı kuşu</i> Küçük kuşları barındıran bir kuş cinsi

Sitta veya Sıvacı kuşu, Passeriformes takımından Sittidae familyana bağlı küçük kuşları barındıran bir kuş cinsidir. Gövdesine göre büyük kafası, küçük kuyruğu, renkli vücudu ve güçlü gaga ile ayakları belirgin özellikleridir. Yüksek ve basit şakımaları bölgelerini belirtir. Türlerin çoğunda göz çevresinde siyah bir bant bulunurken üst tüyleri gri ile mavi arası bir renktedir.

<span class="mw-page-title-main">Macropodiformes</span>

Macropodiformes, keseli memelilerin Diprotodontia takımının üç alt takımından biridir. Bu alt takımın içinde kangurular, wallabyler, sıçan kanguruları, misk sıçankangurusu sınıflandırılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Quokka</span>

Quokka kangurugiller familyasının Setonix cinsine mensup olan tek üyesidir. Quokkalar evcil kedi ile aynı büyüklüktedir. Kangurugiller familyasındaki diğer keseli hayvanlardan kangurular ve valabiler ile otçul olarak beslenir ve geceleri hareket eder. "Quokka" kelimesinin Nyungar dilindeki gwaga kelimesinden türediği tahmin ediliyor.

<i>Procoptodon</i> tarih öncesi memeli cinsi

Procoptodon, pleistosen döneminde Avustralya'da yaşamış, dev keseli memeli cinsi.