İçeriğe atla

Kangal koyunu

Kangal koyunu, kangal köpeği kadar tanınmasa da yetiştiricileri ve besleyicileri tarafından bilinen ve tercih edilen bir Akkaraman ırkı koyun tipidir.

Kangal Koyunu, Akkaraman ırkının lokal bir tipidir. “Akkaraman Koyun Irkı”nın cüsse, yükseklik ve ağırlık olarak en büyük olan tipidir. Koçlarda cidago 100-110 cm, koyunlarda 80-90 cm'dir. Dişiler 70-80 kg ortalama ağırlığa sahiptir. Laktasyon 140-150 gün, laktasyonda süt verimi 120-150 kg'dır. İkizlik oranı %18-22'dir.[1]

Kangal Koyunu'nda post, kirli beyazdır. Burun, göz ve ayaklarda siyah lekeler görülebilir. Koyunlar boynuzsuz, koçlar ise %10 boynuzludur.[2] Yapağısı Akkaraman ırkına göre daha iyi nitelikte olup, yapısı daha ince ve kıvrıktır. Burun yapısı Akkaraman Koyun'undan daha farklıdır. Burun dış bükeydir, dışarıya doğru bir çıkıntı yaparak, koç burnunu andırır. Kaburga sayısı, diğer ırklardan farklı olarak 14 tanedir.[2] Kangal Koyunu yağlı bir koyun olup, kuyruk ağırlığı ortalama 5-7 kg civarındadır. İnce olan kuyruk ucu, yağlı olan esas kısmın üzerinde “S” şeklinde bir kıvrım oluşturur.[1]

Gebelik oranı %95,3, doğum oranı %86, döl verimi %111,6'dır.[3] Östrus siklus uzunluğu ve östrus uzunluğu sırasıyla (ortalama±S) 18.33±1.03 gün, 35.16±5.95 saat dir. Çiftleşme mevsim uzunluğu hormonal ve davranışsal verilere gore 283±63.36 ve 229.64±63.74 gündür(P£0.00). Östrus görülme sıklığı Ağustos ve Mart ayları arasında yüksek olup en yüksek ay Ekimdir.En düşük aylar ise Haziran ve Temmuzdur[4]

Festivallerde koyun yarışmaları da düzenlenmektedir.

Özellikle Sivas bölgesinde yetişir. İlgili bakanlık tarafından ırkın çıkış noktası Kangal ilçesine bağlı Mühürkulak[] köyü olarak tescil edilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ a b "Kangal Koyunu" (PDF). sivas.tarimorman.gov.tr. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2021. 
  2. ^ a b "KANGAL AKKARAMAN". turkiyekoyunkeci.org. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2021. 
  3. ^ ÖRKİZ, Mehmet; KAYA, Fehmi; ÇALTA, Hikmet (1984). "KANGAL TİPİ AKKARAMAN KOYUNLARININ BAZI ÖNEMLİ VERİM ÖZELLİKLERİ". Lalahan Zoot. Araşt. Enst. Derg. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2021. 
  4. ^ Arsoy, Dilek; Sağmanlıgil, Vedat (1 Ekim 2018). "Reproductive cycles in white Karaman ewes: comparison of ovarian hormone secretion and reproductive behavior in non-pregnant and pregnant ewes in semi-intensive conditions". Acta Scientiarum. Animal Sciences. 40 (1): 39908. doi:10.4025/actascianimsci.v40i1.39908. ISSN 1807-8672. 17 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Keçi</span> evcilleştirilmiş çift toynaklı memeli türü/alt türü

Keçi ya da evcil keçi, boynuzlugiller (Bovidae) familyasının Caprinae alt familyasından Capra aegagrus hircus alt türünü oluşturan çift toynaklılara verilen ad. Evcil keçiler, Doğu Avrupa ve Orta Doğu'da yaşayan yaban keçisinden evcilleştirilmiş olup, insanlar tarafından ilk evcilleştirilen hayvanlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Shar-Pei</span>

Shar-Pei ya da şar pey,, Çin kökenli köpek ırkı. Ataları tam olarak bilinmemektedir. Chow chow'dan türetilmiş olabilir. Ancak bu iki cins arasındaki yegane benzerlik mor dilleridir.

<span class="mw-page-title-main">Siyam kedisi</span>

Siyam kedisi, Güneydoğu Asya'da resmî adıyla Tayland olarak bilinen Siyam'da kutsal tapınaklarda beslenen ve buradan tüm dünyaya yayılan kedi ırkı. Siyam kedisi Güneydoğu Asya'da görülen bir cins kedi olduğu için ismini Siyam’dan alır. Tayland dilindeki adı Wichien Maat'tır.

<span class="mw-page-title-main">And tilkisi</span>

And tilkisi, And çakalı, Ateş Toprakları tilkisi, Macellan tilkisi, Culpeo, Culpeo tilki veya Patagonya tilkisi olarak da bilinir, yeleli kurtdan sonra Güney Amerika'nın en büyük yaban köpeği türü.

<span class="mw-page-title-main">Karayaka</span>

Karayaka, Türkiye'den yerli koyun ırkıdır. Et ve süt üreten çift amaçlı bir cinsdir. Yün halılarda kullanılır. Karayaka uzun, ince kuyruklu bir cins olarak sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan Staffordshire teriyeri</span>

Amerikan Staffordshire teriyeri, Buldog ve teriyer cinslerinden türemiş köpek ırkı.

<span class="mw-page-title-main">Collie</span>

Collie, bir İskoç çoban köpeği grubu. Birkaç farklı alt türü bulunur. Collie sözcüğü muhtemelen coaly sözcüğünden gelmedir. Bir başka teoriye göre İskandinav dillerinde özel isim olan Colle'den gelmiştir, zira bu isim Orta İngilizce döneminde sıklıkla köpeklere verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rottweiler</span> Almanya kökenli bir bekçi ve koruma köpeği ırkı

Rottweiler, Almanya kökenli bir bekçi ve koruma köpeği ırkı. İsmini Almanya'nın Rottweil kasabasından alır.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan pit bull teriyeri</span> Melez Köpek Irkı

Amerikan Pit Bull Terrier, terrier ve buldog köpeklerinin çiftleştirilmesiyle elde edilmiş melez bir köpek ırkıdır. Saldırganlığa ve insan yaralamaya yatkınlıklarının diğer köpek ırklarına kıyasla daha fazla olmasından dolayı birçok ülkede yasaklanmıştır. Eğitimine bağlı olarak oldukça sadık, cana yakın veya saldırgan olabildiği görüşü de bulunmaktadır. Sahiplerini koruma iç güdüleri yüksektir. Acı eşikleri çok yüksektir ve güçlü bir ağız yapısına sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Yün</span>

Yün bazı memelilerden elde edilen hayvansal kıl kökenli doğal bir elyaf türü. Sıcak tuttuğu için battaniye ve kışlık giysilerin üretiminde kullanılır. Yün elyafı koyundan genellikle canlı hayvanlardan kırkılmak suretiyle olmak üzere değişik yöntemlerle elde edilir. Bu tür yüne kırkım yünü denir. Bu yünün ticari değeri diğer yöntemlerle elde edilenlerinkinden yüksektir. Kasaplık hayvanların kesildikten sonra derilerinin işlenmesi ile elde edilen yüne ise tabak yünü veya kasapbaşı yünü denir. Herhangi bir nedenle ölmüş hayvanın postundan elde edilen yün ise post yapağısı adını alır. Tabak yünü veya post yapağısı (yapak) deriden yolunarak alınmışsa kıl köklerini de içerdiğinden kırkım yününe göre daha düşük kalitelidir.

<span class="mw-page-title-main">Mavi Rus kedisi</span>

Mavi Rus kedisi , kısa tüylü, maviye çalan gümüş renkli bir kedi ırkıdır.

Zağar, Orta Asya kökenli bir izci köpeği.

<span class="mw-page-title-main">Jack Russell teriyer</span> 19. yüzyılda İngilterede tilki avlamak için üretilmiş bir köpek ırkı

Jack Russell teriyer, 19. yüzyılda İngiltere'de, yer üstünde ve yer altında tilki avlamak için üretilmiş bir köpek ırkıdır. İlk olarak, pek çok köpek ırkı üretmiş olan avcılık tutkunu papaz Jack Russell tarafından, muhtemelen fox terrier, eski tip bulldog, lakeland teriyer'ın yanı sıra bazı diğer ırklar karıştırılarak oluşturuldu. Eskiden adı içinde geçen "Parson" sözcüğü İngilizcede papaz anlamına gelir. Maske filminde yer alan köpeğin ırkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mavi dil hastalığı</span> Hayvanlarda görülen bir enfeksiyon

Mavi dil ya da Blue tongue, Culicoides cinsi sokucu sinekler ile nakledilen, sığır, koyun, keçi ve deve gibi evcil hayvanlar ile bazı yabani gevişgetirenlerde görülen ve konjesyon, ödem, hemoraji ile karakterize bir enfeksiyondur. Hastalığa yol açan patojen Reoviridae ailesinin Orbivirus cinsinden olup Bluetongue virüsü olarak isimlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Kurtbasar</span>

Kurtbasar Azerice: Qurdbasar - Azerbaycan köpek ırkı. Genellikle koyunculukta kullanılır. Koyun sürülerinin konfortlu kontrol edilmesine hizmet etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sakız koyunu</span>

Sakız koyunu, kökenleri belli olmayan bir yerli koyun türüdür. Yarı yağlı kuyruklu bir cins olarak sınıflandırılır. Sakız koyunu esas olarak süt üretimi için yetiştirilmektedir. Bu cinsin Kıvırcık ile Dağlıç cinslerinin çiftleşmesi sonucunda ortaya çıktığı yönünde iddialar olmasına rağmen, Yunanistan'ın Sakız adasında ortaya çıktığı yaygın olarak kabul edilmektedir. Türkiye'de çeşme koyunu olarak da anılır. Bu isim İzmir’in Çeşme ilçesinde koyunların yetiştirilmesinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca Çeşme Belediyesi’nin düzenlediği Ovacık Tarım ve Sakız Koyunu Şenliği, Türkiye’de sakız koyunu yetiştiriciliğinin önemini vurgulayan temalardan biridir. Şenlikte veteriner ve yetiştiricilerden oluşan jüri üyeleri, ırkının özelliklerini en iyi taşıyan sakız koyunu, koçu, dişi toklu ve erkek toklu olmak üzere koyunları çeşitleri kategorilerde ayırarak koyunları ödüllendirmektedir.

Hemşin koyunu, Artvin başta olmak üzere, Rize'nin doğu kesimleri, Erzurum'un kuzey ilçeleri, Ardahan ve Posof'ta yetiştirilen bir koyun ırkıdır. Hemşin koyunları, Türkiye'deki diğer koyun türlerine kıyasla ince ve uzun kuyruklu, orta boylu, dar vücutlu ve bol süt veren bir ırktır. Genellikle eti ve sütü için yetiştirilmektedir. Hemşin koyunu, 2005-2010 yılları arasında organize edilen "Yerli hayvan ırklarının çiftçi şartlarında korunması" projesi kapsamında Artvin'in Ardanuç ilçesindeki Konaklı köyünde koruma altına alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü çoban köpeği</span> Köpek ırkı

Gürcü çoban köpeği, Nagazi veya Georgian Shepherd, Gürcistan'a özgü bir bekçi köpeği ırkıdır.

Kaçkar keçisi, Türkiye'nin Rize ve Artvin illerine endemik bir keçi ırkıdır. Artvin'in Arhavi ve Hopa ilçelerinde eti ve sütü için Kaçkar keçisinin yetiştiriciliği yapılmaktadır. Irk, Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Hayvan Genetik Kaynaklarının Yerinde Korunması ve Geliştirilmesi Projesi Desteklemesi projesi kapsamında koruma altına alınmıştır.

Guregh, davar köpeği, Yörük köpeği veya Boz olarak anılan Türkiye kökenli bir köpek ırkıdır. Çoban köpeğidir. Toros dağları ve Güney Anadolu’da yetiştirilir. Şanlıurfa'daViranşehir, Suruç, Bozova ve Hilvan ilçelerinde yetiştiriciliği yapılmaktadır. Avrupa Birliği (AB) nezdinde Boz olarak tescilini Uluslararası Avrasya Köpek Irkları Federasyonu (AVKIF) yaptırmıştır. Guregh yetiştirmek için Şanlıurfa Guregh Çoban Köpekleri Derneği kurulmuştur.