İçeriğe atla

Kandehar

Koordinatlar: 31°37′K 65°43′D / 31.617°K 65.717°D / 31.617; 65.717
Kandehar
Urducaکندهار
[[File:|Aerial view of Aino Mina in Kandahar|275px]]
Aerial photograph of an area near Kandahar
Mausoleum of Baba Wali
Afganistan üzerinde Kandehar
Kandehar
Kandehar
Kandehar'ın Afganistan'daki konumu
Koordinatlar: 31°37′K 65°43′D / 31.617°K 65.717°D / 31.617; 65.717
ÜlkeAfganistan Afganistan
VilayetKandehar Vilayeti
Yüzölçümü
 • Toplam273,37 km²
Rakım1010 m
Nüfus
 (2015)[1]
 • Toplam614.118
 • Yoğunlukoto/km²
Zaman dilimiUTC+04.30 (ASZ)
Resmî site
kandahar.gov.af

Kandehar (Urducaکندهار; Kandahār veya Qandahār, Peştuca :کندهار), Afganistan'ın Kandehar Vilayeti'nin yönetim merkezi olan şehir.[2]

Şehir, ülkenin güneyinde Argandab Nehri üzerinde, 1.010 m. irtifada yer alır. Yaklaşık 614.118 nüfusuyla Afganistan'ın Kabil'den sonra ikinci büyük şehridir.[3] Kandahar Eyaletinin başkenti ve Loy Kandahar adı verilen daha büyük kültürel bölgenin merkezidir. Kandahar Taliban'ın kurucu şehri ve manevi merkezidir. Afganistan'ın başkenti hükûmet yönetiminin bulunduğu Kabil olmasına rağmen, Kandahar, dini lider ve onun ruhani danışmanlarının bulunduğu Afganistan'daki iktidar merkezidir. Bu nedenle Kandahar, Afganistan'ın fiili başkenti olarak adlandırılıyor.[4]

1709 yılında Mirveyis Hotak bölgeyi bağımsız bir krallık haline getirerek Kandahar'ı Hotak hanedanının başkenti haline getirdi. 1747'de Durrani hanedanının kurucusu Ahmed Şah Durrani, Kandahar'ı Afgan İmparatorluğu'nun başkenti yaptı. Tarihsel olarak bu şehir, Afganistan için önemli bir siyasi alan olarak kabul edilir. Güney, orta ve batı Asya'nın ticaret yolları üzerindeki stratejik konumu nedeniyle birçok imparatorluk uzun yıllar şehir için mücadele etmiştir.

Kandahar, Peştunların kültürel açıdan en önemli şehirlerinden biridir ve 300 yılı aşkın süredir Peştunların geleneksel iktidar merkezi olmuştur. Koyun, yün, pamuk, ipek, keçe, gıda tahılları, taze ve kurutulmuş meyveler ve tütünün önemli bir ticaret merkezidir. Bölgede nar ve üzüm başta olmak üzere kaliteli meyveler üretilmektedir ve şehirde meyve konservesi, kurutma ve paketleme tesisleri bulunmaktadır ve önemli bir esrar üretim merkezidir.

Kandahar çevresi bilinen en eski insan yerleşim yerlerinden biridir. Kandahar bölgesinde muhtemelen M.Ö. 1000–750 gibi erken bir tarihte büyük bir müstahkem şehir vardı. M.Ö. 6. yüzyılda Pers İmparatorluğu'nun önemli bir ileri karakolu haline geldi. Büyük İskender, MÖ 4. yüzyılda şimdiki Eski Kandahar'ın temelini atmış ve ona Antik Yunanca adı olan Ἀλεξάνδρεια Ἀραχωσίας (Arachosia'nın İskenderiyesi) adını vermişti.

İklim

 Kandehar iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 25,0 26,0 36,5 37,1 43,0 45,0 46,5 44,5 41,0 37,5 31,5 26,0 46,5
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 12,2 14,8 21,6 28,1 34,1 39,1 40,2 38,2 34,0 27,5 21,0 15,4 27,2
Ortalama sıcaklık (°C) 5,1 7,8 13,9 20,2 25,4 30,0 31,9 29,4 23,5 17,5 11,0 7,3 18,6
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) 0,0 2,4 7,1 12,3 15,8 19,5 22,5 20,0 13,5 8,5 3,3 1,0 10,5
En düşük sıcaklık (°C) −12,1 −10 −4,8 2,0 2,4 8,5 13,5 9,0 5,2 −2,2 −9,3 −11,4 −12,1
Ortalama yağış (mm) 54,0 42,0 41,1 18,7 2,2 0 2,3 1,0 0 2,3 7,0 20,0 190,6
Kaynak: Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi[5]



Kaynakça

  1. ^ "The State of Afghan Cities report2015". 31 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  3. ^ "The State of Afghan Cities report2015". 31 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Ikramullah Ikram; Abubakar Siddique (18 Nisan 2023). "Southern Afghan City Becomes De Facto Capital As Taliban Chief Tightens Grip On Power". Radio Free Europe/Radio Liberty. 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023. 
  5. ^ "Kandehar İklim Verileri 1964–1983". Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Afganistan</span> Batı, Orta ve Güney Asyanın birleştiği yerde bulunan devlet

Afganistan ya da resmî adıyla Afganistan İslam Emirliği, Orta Asya'nın güneyinde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu ve güneyde Pakistan; batıda İran; kuzeyde Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan; kuzeydoğuda ise Çin ile komşudur. 652.000 km² yüz ölçümlü, kuzey ve güneydoğusunu düzlüklerin oluşturduğu dağlık bir ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Kâbil'dir. Yaklaşık 40 milyonluk nüfusunun çoğunluğunu Peştunlar, Tacikler, Hazaralar ve Özbekler oluşturur. Ülke, uluslararası alanda Afganistan İslam Cumhuriyeti olarak tanınmaktadır. ABD'nin Afganistan'dan çekilmesine akabinde gerçekleşen Taliban saldırıları ile 15 Ağustos 2021'de Taliban'ın başkent Kâbil'i ele geçirmesi sonucunda kurulmuş olup, yönetimin devri konusundaki tartışmalar ve görüşmeler devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dürrânîler</span> Ahmed Şah Dürrânînin kurduğu Afganistan devleti 1747-1863 yılları arasında hüküm sürmüştür

Dürrânîler, Ahmed Şah Dürrânî'nin kurduğu Afganistan devleti 1747-1863 yılları arasında hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Taliban</span> Afganistan merkezli İslamcı hareket

Taliban, Afganistan'da yönetimi elinde bulunduran Diyubendi İslamcı hareket ve askeri organizasyondur. Kendilerine Afganistan İslam Emirliği demekte olup ülke içinde bir savaş sürdürmüştür. İslam şeriatını yayma amacıyla Molla Muhammed Ömer tarafından 1994 yılında kurulan Taliban'ın 2016'dan beri lideri Mevlevi Hibetullah Ahundzade'dir. Grup; eroin gibi narkotiklerin ticaretinin yanı sıra haraç toplama, fidye ve alıkoyma gibi faaliyetlerle finanse edilmektedir. Ayrıca 2010'ların ortalarında, önceki hükûmetin yönetiminde yasadışı olan madencilik faaliyetlerinin kontrolünü ele geçirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kandehar (il)</span>

Kandehar Vilayeti (Peştuca: کندھار veya قندهار) Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Ömer</span> Talibanın kurucusu ve eski lideri

Muhammed Ömer ya da Batı'da bilinen adıyla Molla Ömer, 1994 yılında Taliban'ı kuran Afgan militandır. 1996-2001 Afganistan İç Savaşı sırasında Taliban, Kuzey İttifakı ile savaşarak ülkenin büyük bölümünün kontrolünü ele geçirdi ve 1996 yılında Ömer'in Yüksek Lider olarak görev yapmaya başladığı Birinci İslam Emirliği'ni kurdu. El-Kaide'nin 11 Eylül saldırılarını gerçekleştirmesinden kısa bir süre sonra Taliban hükûmeti, Amerika'nın Afganistan'ı işgaliyle devrildi ve Ömer saklanmaya başladı. Amerika liderliğindeki koalisyon tarafından yakalanmadan başarıyla kaçtı ve 2013 yılında tüberkülozdan öldüğü bildirildi.

<span class="mw-page-title-main">Hotakîler</span>

Hotakî hanedanı Afgan kökenli Gilzai Boyu'ndan (Peştunlar) gelen Mir Üveys Han Hotak tarafından, bugünkü Afganistan'ın Kandehar şehrinde kurulmuştur. Mirüveys ve destekçileri 1709 yılında İran'da hüküm süren Safevî yönetimi zamanında ortaya çıktılar. Mirwais Han yönetime Pers Kralları'nı temsilen gelen Gürcistan doğumlu Kandehar valisini öldürerek başladı. Ardından Mirüveys bölgede bulunan diğer valilerin de öldürülmesini istesi, bunun ile birlikte Afganlar tüm Iran ordusunu mağlup etti ve ordu Safeviler'in başkenti İsfahan'ı da terk etmek zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Peştunlar</span> Afganistan ve Batı Pakistana özgü İranî etnik grup

Paştun ya da Peştu, Afganistan'ın güneydoğusu ile Pakistan'ın kuzeydoğusunda yaşayan İranlı bir ulus. Konuştukları dil, İran dillerinden Peştucadır. Afganistan nüfusunun çoğunluğunu oluşturan Paştunlar, Afgan adının bütün Afganistan halkı için kullanılmaya başlamasından önce bu adı taşırlardı.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Savaşı (2001-2021)</span> ABDnin Afganistana girmesiyle başlayan süreç

Afganistan Savaşı, 2001 Ekim'inin 7. gününde başlamıştır. Amerika Birleşik Devletleri tarafından 11 Eylül saldırıları gerekçesi ile yapılmıştır. ABD Başkanı George W. Bush'un "terörle mücadele" politikası kapsamında yaptığı bir savaştır. Harekât Usame bin Ladin'in yakalanmasına değin sürecekti. Aynı zamanda Taliban ve diğer Taliban yandaşı güçlerin ortadan kaldırılması ile harekât sona erecekti. Böylelikle Afganistan'da iç güvenlik sağlanmış olacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Zâbul (il)</span>

Zabul Vilayeti (Farsça:ولایت زابل) Afganistan'ın 34 vilayetinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kâbil</span> Afganistanın başkenti

Kâbil, Afganistan'ın başkenti ve en büyük şehri.

<span class="mw-page-title-main">Tarin Kot</span>

Tarin Kot (Farsça: ترين کوټ), Afganistan'ın orta güney kısmında, Uruzgan Vilayeti'nin merkezi olan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Celalabad</span> Afganistanın doğusunda bir şehir

Celalabad, Afganistan'ın doğusunda, Nangarhar Vilayeti'nin merkezi olan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Arğandab ilçesi</span>

Argandab ilçesi, Afganistan'ın Kandehar Vilayeti'ne bağlı olan 16 ilçeden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Abdullah</span> Afgan politikacı

Abdullah Abdullah, Afgan politikacı ve hekim. Afganistan İcra Kurulu Başkanı'ydı. Bir danışman olarak Eylül 2001'de öldürülen "Panjşir Aslanı" olarak bilinen Kuzey İttifakı lideri ve komutanı Ahmet Şah Mesud'un yakın arkadaşıydı. Abdullah, Taliban rejiminin yıkılmasından sonra, 2001-2005 yılları arası Afganistan Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. Taliban ile Afganlar arası barış görüşmelerine liderlik etmesi beklenen Ulusal Uzlaşma Yüksek Konseyi'ne (HCNR) liderlik etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kandehar Uluslararası Havalimanı</span>

Kandehar Uluslararası Havalimanı, Afganistan'daki Kandehar'ın 16 kilometre güneydoğusunda bulunan bir havalimanıdır. Ülkenin ikinci ana uluslararası havaalanı ve en büyük askeri üslerden biri olarak, 250'ye kadar uçağı barındırabilecek kapasiteye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan'da turizm</span>

Afganistan turizm Bilgi ve Kültür Bakanlığı tarafından düzenlenir. Afganistan'da faaliyet gösteren en az 350 turizm şirketi bulunmaktadır. Turizm, onlarca yıllık savaşın ardından gelen 1978 Sevr Devrimi'nden önce zirvedeydi. Afganistan'a giriş için geçerli bir vize ve pasaport gerekmektedir. 1999'da Birleşmiş Milletler Kabil'de kalmanın günlük maliyetini 70 ABD doları olarak hesapladı.

Bu madde, 1709'da ilk Afgan devleti olan Hotak İmparatorluğu'nun kuruluşundan bu yana Afganistan devlet başkanlarını listeler.

<span class="mw-page-title-main">Güney Türkistan</span> Kuzey Afganistanda kalan, Türklerin yaşadığı bölge

Güney Türkistan ya da Afganistan Türkistanı, Kuzey Afganistan'da, Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan sınırında bulunan bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">2021 Taliban saldırısı</span> Afganistandaki askeri saldırı

2021 Taliban saldırısı, Taliban ve müttefik militan grupların Afganistan İslam Cumhuriyeti ve müttefiklerine karşı 1 Mayıs 2021'de başlayan ve 15 Ağustos 2021'de Kabil'in Düşüşü ile biten büyük bir saldırıydı. Saldırı sonucunda Taliban ülkeyi ele geçirdi ve Afganistan İslam Emirliği'ni kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan'da nar üretimi</span>

Afganistan'da nar üretimi, ülkenin tarım ekonomisine önemli katkı sağlar. Muhtemelen antik çağlardan beri ülkede nar üretimi varlık göstermiştir. Nar, başta Kandehar, Helmend, Vardak, Gazne, Paktiya, Ferah, Kapisa ve Belh olmak üzere birçok ilde önemli bir mahsuldür ve binlerce kişinin geçim kaynağıdır