İçeriğe atla

Kanatlı hüssar

Kanatlı Hüssar
Hüssar
Etkin16. yüzyıl - 18. yüzyıl
Ülke Lehistan-Litvanya Birliği
BağlılıkLeh kralları
SınıfıSüvari
TipiAğır Süvari
YerVarşova, Lviv
RenkleriKırmızı ve Beyaz
DonanmaKarabela kabzası, Süvari kılıcı, Piştov, Fitilli Karabina
SavaşlarıLehistan Veraset Savaşı
1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı
Kahlenberg Muharebesi
Kluşino Muharebesi ve diğerleri.
SüslemelerKanatlar

Kanatlı Hüssar veya Leh Hüssarları, Polonya'nın 16. ve 18. yüzyılları arasında kullandığı, sırtlarına yapma kanatlar takan süvari birlikleridir. Lehistan ordusunun en önemli birliği olarak görülmüşlerdir.

Tarihi

Hüssarlar, aslında daha çok Avusturya-Macaristan kökenlidir ancak daha çok Lehistan-Litvanya Birliği tarafından daha çok yetiştirilmişlerdir. Henüz süvariler barutlu silahlar kullanmaya yeni geçtiği dönemlerde hızlı akıncı birlikleri olarak kullanılmışlardır.

Leh hüssarlar, sırtlarına taktıkları metalden ve tüyden oluşan yapay kanatlar sayesinde erken bir tank birimi vazifesi gördüler. Diğer atlıların arasına hızla dalan bu birlikler, kanatları sayesinde sayısız atlıyı büyük bir hızla saf dışı bırakabilmekteydiler. Hüssarların Orta Avrupa ve daha çok Doğu Avrupa'da kullanılmalarının sebebi, bu bölgede yetiştirilen atlardır.

1610 yılında Lehistan ile Rusya Çarlığı arasında yapılan Kluşino Muharebesi'nde 5 bin Leh hüssarı 35-40 bin kişilik Rus askerlerini mağlup etmiş ve Hüssarlar kendilerinin 3-4 katı kadar fazla ve güçlü olan orduları yenerek efsane olmuşlardır.

Galeri

Kaynakça

  • Zbigniew Bocheński - Ze studiów nad polską zbroją husarską. [w:] "Rozprawy i sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie" t. VI (1960).
  • Richard Brzezinski, Velimir Vuksic: Polish winged hussar, 1500-1775. Oxford: Osprey, 2005. ISBN 1-84176-650-X.
  • Jan S. Bystroń - Dzieje obyczajów w dawnej Polsce, Warszawa 1932.
  • Jerzy Cichowski, Andrzej Szulczyński: Husaria. Warszawa: Wydaw. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1981. ISBN 83-11-06568-3.
  • Piotr Drożdż - Orsza 1518., seria: "Historyczne bitwy", Bellona, Warszawa 2000.
  • Galeria „Broń i barwa w Polsce”. Przewodnik, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2004.
  • Bronisław Gembarzewski: Husarze: ubiór, oporządzenie i uzbrojenie : 1500-1775. Warszawa: Wydawnictwo Arkadia, 1999. ISBN 83-88055-01-1.
  • Krystyna Kaczmarek, Remigiusz Kaczmarek, Romuald Kaczmarek, Jan Sobieski jako żołnierz i wódz we współczesnej mu grafice, cz. 2, "Wychowanie Techniczne w Szkole (z Plastyką)", 2005, nr 2, s. 39-42
  • Romuald Kaczmarek, Jan Sobieski jako żołnierz i wódz we współczesnej mu grafice, cz. 1, "Wychowanie Techniczne w Szkole (z Plastyką)", 2005, nr 1, s. 26-29
  • Włodzimierz Kwaśniewicz: Leksykon broni białej i miotającej. Warszawa: Bellona, 2003. ISBN 83-11-09617-1.
  • Mirosław Nagielski: Relacje wojenne z pierwszych lat walk polsko-kozackich powstania Bohdana Chmielnickiego okresu "Ogniem i mieczem" (1648–1651). Warszawa: "Viking", 1999. ISBN 83-912638-0-0.
  • Jan Chryzostom Pasek: Pamiętniki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1987. ISBN 83-06-01577-0.
  • Leszek Podhorodecki - Chocim 1621., seria: "Historyczne bitwy", MON, 1988.
  • Zuzanna Sawicka: Koń w życiu szlachty w XVI-XVIII w.. Toruń: Wydaw. A. Marszałek, 2002. ISBN 83-7174-839-6.
  • Radosław Sikora - Fenomen husarii, Toruń: Duet, 2003, ISBN 83-918712-8-2.
  • Radosław Sikora - Kłuszyn 1610. Wyd. I. Warszawa: ERICA, 2010, s. 160. ISBN 978-83-62329-05-2.
  • Radosław Sikora - Lubieszów 17 IV 1577, Zabrze: Wydawnictwo Inforteditions, 2005, ISBN 83-89943-05-0.
  • Radosław Sikora - Z Dziejów husarii, Warszawa: ERICA, 2010, ISBN/EAN: 978-83-62329-04-5.
  • Janusz Sikorski (red) - Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864, t.1
  • Jerzy Teodorczyk - Bitwa pod Gniewem 22.IX – 29.IX. 1626, pierwsza porażka husarii. [w:] "Studia i materiały do Historii Wojskowości", t. XII, Warszawa 1966.
  • Robert Szcześniak - Kłuszyn 1610., seria: "Historyczne bitwy". Bellona, Warszawa 2008. (wyd. II)
  • Henryk Wisner - Kircholm 1605., seria: "Historyczne bitwy", MON, Warszawa 1987. (wyd. I)
  • Zdzisław Żygulski (junior): Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu. Warszawa: PWN, 1982. ISBN 83-01-02515-8.
  • Zdzisław Żygulski (junior): Broń wodzów i żołnierzy. Kraków: Kluszczyński, 1998.
  • Zdzisław Żygulski (junior): Husaria polska. Warszawa: "Pagina", 2000. ISBN 83-86951-31-4

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Kanatlı hüssar ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Polonya tarihi
Antik Çağlar
Batı Slavları
Orta Çağ
Lehistan Krallığı
Piast Hanedanı
Yeni Çağ
Lehistan Krallığı
Jagiellon Hanedanı
Lehistan-Litvanya Birliği
Osmanlı-Lehistan savaşları
Polonya'nın parçalanması
II. Dünya Savaşı
Danzig Koridoru
Polonya Seferi
Genel Hükûmet
Polonya'da Nazi uygulamaları
Savaşlar Sonrası
Polonya Halk Cumhuriyeti
Polonya Cumhuriyeti

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Polonyalılar</span> Polonya halkından veya bu halkın soyundan olan kimse

Polonyalılar veya Lehler, ortak bir tarihi, kültürü paylaşan, Lehçe dilini konuşan ve Polonya'da doğmuş veya sonradan vatandaşı olup, kültüre adapte olmuş kişilerin bulunduğu topluluk. Polonyalıların Polonya'daki nüfusu, 37.394.000 olarak tahmin edilmektedir. Bunların yalnızca 36.522.000 kadarı Lehçe konuşandır. Avrupa, Amerika ve Avustralasya'da geniş bir Polonyalı diasporası bulunmaktadır. Günümüzde Polonyalıların en yoğun olduğu Polonya kentleri Varşova ve Silezya'dır.

<span class="mw-page-title-main">Polonya-Litvanya Birliği</span> 1569-1795 Avrupada iki konfederasyonlu monarşi

Polonya-Litvanya Birliği, Birinci Polonya Cumhuriyeti, İki Ulus Cumhuriyeti, İki Ulus Birliği veya İki Halk Birliği, 17. yüzyıl Avrupası'nın en güçlü ülkelerinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı</span>

1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı 17. yüzyılda Lehistan-Litvanya Birliği ve bu birliğe bağlı derebeylerinin komutasındaki paralı askerlerin taht kavgası içinde iç savaş ortamına sürüklenmiş olan Rusya Çarlığı'nı istila etmesiyle başlayan savaştır. Bu dönem Rus tarihinde Karışıklık Dönemi olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Oskar Halecki</span>

Oskar Halecki, Polonyalı tarihçi ve Bizantolog.

<span class="mw-page-title-main">Stefan Czarniecki</span> Polonyalı general

Stefan Czarniecki [ˈstɛfan t͡ʂarˈɲɛt͡skʲi] Polonyalı bir asilzade, general ve askeri komutan. Czarniecki 1648'de Hmelnitski Ayaklanması'nda Lehistan-Litvanya Birliği safında II. Jan Kazimierz Waza'nın yanında Tatarlar ve Kazaklarla mücadele etmiştir. İsveç İmparatorluğu'na karşı yapılan bazı savaşlarda; Łowicz Muharebesi'nde Leh ordularına öncülük etti. 1664 yılında Kiev'e Hetman olarak atandı. 16 Şubat 1665'te Sokołówka'da öldü.

<span class="mw-page-title-main">Tufan (tarih)</span>

Tufan terimi, Lehistan-Litvanya Birliği'nde 17. yüzyıl ortalarında gerçekleşen bir dizi sefer için kullanılmaktadır. Bu savaşlar sırasında Lehistan-Litvanya Birliği nüfusunun üçte birini ve büyük güç statüsünü kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">III. Zygmunt Waza</span> İsveç kralı (hd. 1592-1599), Litvanya ve Polonya Büyük Dükü (hd. 1587-1632)

III. Sigismund Vasa 1587'den 1632'ye kadar Polonya-Litvanya Birliği ve Litvanya Büyük Dükalığı hükümdarı, 1592'den 1599'da kadar İsveç kralı ve Finlandiya Büyük Dükü.

<span class="mw-page-title-main">Gniew Muharebesi</span> 1626 Polonya-İsveç harbinde bir muharebe

Gniew Muharebesi veya Mewe Muharebesi Lehistan-İsveç savaşları'nın bir parçası olarak 1626-1629 savaşı içerisinde yer alan muharebe. Hem İsveç hem de Polonya ordusuna kralları - İsveç kralı II. Gustaf Adolf ve Leh kralı III. Zygmunt Waza tarafından bizzat kumanda edildiler. Savaş, İsveç İmparatorluğu zaferi ile sona erdi. Ancak, Polonya ve İsveç ordularının farklı hedefleri vardı. III. Zygmunt, Gdańsk'ı kuşatmadan korumak istedi.

<span class="mw-page-title-main">Jovti Vodi Muharebesi</span>

Jovti Vodi Muharebesi, Hmelnitski Ayaklanması'nın ilk önemli savaşı idi. Savaş, adını yakınlardaki bir Jovta Nehri'nden alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Marek Sobieski (1628-1652)</span>

Marek Sobieski, Leh bir asilzade, Krasnystaw ve Yavoriv'in starostası ve Leh kralı III. Jan Sobieski'nin ağabeyiydi. Kraków'daki Nowodworski Koleji ve Kraków Akademisi'nden mezun olduktan sonra Batı Avrupa'ya giderek orada öğrenim gördü. 1648'de Polonya'ya dönmesinin ardından, Zbaraż Kuşatması ve Beresteczko Muharebesi'nde Kazaklar ve Tatarlar'a karşı savaştı. 1652'de Tatarlar tarafından esir alındı ve Kazaklar tarafından öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Batih Katliamı</span>

Batih katliamı, 3-4 Haziran 1652'de Ladyzhyn yakınlarındaki Batih Muharebesi'nden sonra Polonyalı esirlerin kitlesel infazıdır. Hetman Bohdan Hmelnitski komutasındaki Zaporojya Kazakları tarafından gerçekleştirildi. Başlangıçta ele geçirilen Polonyalı esirler, Kazakların müttefikleri Kırım Tatarları'na aitti. Ancak Kazaklar, para karşılığı esirleri Kırımlardan aldı ve kıyım gerçekleştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Chorągiew</span>

Chorągiew, 14. yüzyılda Lehistan-Litvanya Birliği süvarilerinin temel idari birimiydi. 17. yüzyıla kadar alternatif bir ismi rota idi.

<span class="mw-page-title-main">Meryem Ana Kilisesi, Jovkva</span>

Meryem Ana Kilisesi, Dominikan Tarikatı'na mensup Jovkva, Ukrayna'da bulunan manastır ve kilise. 1994 yılında kilise Yunan Katoliklerine devredildi ve günümüzde Yunan Katolik kilisesi olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Muharebesi (1612)</span>

Moskova Muharebesi, 1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı sırasında 1 ve 3 Eylül 1612'de Moskova'da meydana gelen çatışma. Lehistan-Litvanya Birliği kuvvetlerine Litvanya'dan Hetman Jan Karol Chodkiewicz komuta ederken, Ruslar Dmitri Pojarski tarafından yönetiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">İkinci kolera salgını</span> 1826-1837 yılları arasında tüm Dünyada görülen kolera salgını

İkinci kolera salgını (1826-1837), ayrıca Asya kolera salgını olarak da bilinir, Hindistan'dan Batı Asya üzerinden Avrupa, Büyük Britanya ve Amerika'ya, ayrıca doğuya Çin ve Japonya'ya ulaşan bir kolera salgınıdır. Kolera, 19. yüzyılda diğer tüm salgın hastalıklardan daha hızlı bir şekilde daha fazla ölüme neden olmuştur. Tıp topluluğu o zamanlar kolera'nın yalnızca bir insan hastalığı olduğuna, zaman içinde birçok seyahat aracıyla yayıldığına ve sıcak dışkı bulaşmış nehir suları ve kontamine yiyecekler yoluyla bulaştığına inanıyordu. İkinci salgın sırasında bilim camiasının, kolera nedenleri hakkındaki inançlarında değişiklik görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Polonya sosyolojisi</span>

Polonya sosyolojisi, Avrupa sosyolojisine benzer bir şekilde 19. yüzyılın ortalarından itibaren gelişme göstermektedir. Hem Polonya'nın parçalanması ve gelen I. Dünya Savaşı'nın etkisiyle bağımsızlığını kazanamayan Polonya'da yine de sosyoloji alanında bilimsel eserler yayınlandı. İki savaş arası dönem de yükselişe geçen İkinci Polonya Cumhuriyeti'nde sosyolog olarak Florian Znaniecki öne çıktı. Znaniecki'nin çalışmaları ile ünlenen Polonya sosyolojisi, Marksizim akımından etkilenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Olecko</span> Polonya şehri

Olecko veya Oletzko (Lehçe telaffuz: [ɔˈlɛt͡skɔ], Polonya'nın kuzeyindeki Varmiya-Mazurya Voyvodalığında bulunan tarihi bir kasabadır. Kasaba Lega Nehrinin ağzında bulunmaktadır ve bu nehrin suları Büyük Olecko Gölünü oluşturmaktadır. Kasaba Olecko gminasının yönetim merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Piotr Odmieniec Włast</span>

Piotr Odmieniec Włast, Genç Polonya döneminin Polonyalı bir yazarı, çevirmen ve edebiyat eleştirmeniydi. Włast, kadın kimliğinin aksine erkek kimliğini asla inkâr etmedi veya reddetmedi.

<span class="mw-page-title-main">Bar Konfederasyonu</span>

Bar Konfederasyonu, 1768'de Podolya'daki Bar kalesinde, Lehistan-Litvanya Birliği'nin iç ve dış bağımsızlığını Rus siyasi etkisine ve Kral II. Stanisław August Poniatowski ile Leh birliğinin zengin kodamanlarının gücünü sınırlamaya çalışan Polonyalı reformculara karşı savunmak için kurulan bir Lehistan-Litvanya soyluları (szlachta) birliğiydi.

<span class="mw-page-title-main">Paweł Jan Sapieha</span>

Paweł Jan Sapieha, Leh soylusuydu (szlachta).


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.