İçeriğe atla

Kanada coğrafyası

Koordinatlar: 60°00′K 95°00′B / 60.000°K 95.000°B / 60.000; -95.000
Kanada coğrafyası
Kanada coğrafyası
Kıta Amerika
Bölge Kuzey Amerika
Koordinatlar 60°00′K 95°00′B
Yüzölçüm dünyada 2. sırada
9.984.670 km²
Kara : 91,1 %
Su : 8,9 %
Kıyılar 202.080 km
Sınırlar 8.893 km
En yüksek nokta Mount Logan, 5.959 m
En alçak nokta Atlas Okyanusu, 0 m
En uzun nehir Mackenzie Nehri, 4,241 km
En büyük göl Great Bear Gölü, 31,153 km²

Kanada, Kuzey Amerika'nın kuzeyinde, kuzey Atlas Okyanusu ve kuzey Büyük Okyanusu arasında, ABD'nin kuzeyinde yer almaktadır.[1]Rusya'dan sonra dünyanın ikinci en geniş ülkesidir ancak topraklarının çoğu kullanım dışıdır ve seyrekçe yerleşilmiştir.[1] Kanada ayrıca dünyanın en uzun kıyı şeridine sahiptir.[1]

Coğrafik koordinatlar

50-60 kuzey paralelleri 140-70 batı meridyenleri arası

Alan

  • toplam: 10976,140 25
  • kara: 9,220,970 km²
  • su: 755,170 km²

Alan karşılaştırması

  • Avustralya karşılaştırması: Avustralya'nın yaklaşık 1,3 katı
  • Birleşik Krallık karşılaştırması: Birleşik Krallık'in yaklaşık 40,9 katı

Kıyı şeridi

202,080 km

Karasular

12 deniz mili

Deniz sınırları

İklimi

Kanada iklimi her zaman bir tartışma konusudur. Dünya, Kanada'yı hep soğuk bir yer olarak tahayyül etmiştir. Her ne kadar bu doğru ise de - sıcaklığın -25 dereceye kadar düşmesi olağandır- sıcaklıklar yıl içerisinde değişir ve Kanada, en az soğuk günleri kadar sıcak yaz günleri yaşar.

Kanada'da, iklimi İstanbul ile benzerlik gösteren Vancouver'dan, 70. Kuzey paralelin sürekli buzlarla kaplı bölgelerine, Britanya Kolumbiyası'nın batı kıyılarındaki verimli bitki örtülerine kadar pek çok farklı iklim bölgesi mevcuttur. Bununla beraber, Kanada'nın ABD ile sınır bölgeleri boyunca uzanan kesimlerinde dört mevsim yaşanmaktadır.

Bitki örtüsünün yenilenmesi, göçmen kuşların yuvalarına dönmeleri ve uzun ve sıcak günlerin habercisi olan ilkbahar Kanada'da her zaman heyecan verici bir dönemdir. Yazlar genellikle sıcak ve güneşlidir, sıcaklık 35 derece ve üzerine çıkabilir.

Sonbahar daha serin ve birçokları için daha rahat bir mevsimdir. Sonbahar yaprakları mükemmel tabiat manzaralar oluşturur. Mevsim ne olursa olsun Kanada'da size uygun bir yer ve etkinlik muhakkak bulunur.

Arazi

Kanada'nın yapısı çok değişkendir. Ülkenin batısı dağlıktır ve Canadian Rockies en büyük sıradağlarıdır. Orta bölgesi engin bir ovadır ve Alberta, Saskatchewan ve Manitoba'nın çoğunu kaplar. Manitoba, Ontario ve Québec'in kuzeyi Kanada Kalkanı olarak bilinen kayalık bölgede bulunur. Bu bölge tarıma elverişli değildir ancak geniş mineral kaynakları vardır. Saskatchewan ve Manitoba'daki ovalar büyük tarımsal alanları nedeniyle "ekmek sepeti" olarak tanınır. Büyük Göller-St. Lawrence Nehri havzasındaki Ontario ve Quebec'in güneyi sulu tarım ve mandıracılık açısından zengindir ve ülkenin en çok yerleşilmiş bölgesidir. Appalachian Dağları, nehir vadileriyle girintili inişli çıkışlı tepeler oluşturarak New Brunswick, Yeni İskoçya, Québec'deki Gaspe Yarımadası ve Newfoundland içinden dolaşır.

Yükselti

  • en alçak nokta: deniz seviyesi 0 m
  • en yüksek nokta: Logan Dağı 5,959 m

Enlem ve boylam sınırları

  • en kuzeydeki yerleşim yeri: Grise Fiord, Nunavut
  • en güneydeki yerleşim yeri: Colchester, Ontario
  • en doğudaki yerleşim yeri: St. John's, Newfoundland
  • en batıdaki yerleşim yeri: Beaver Creek, Yukon

Doğal kaynaklar

demir cevheri, nikel, çinko, bakır, altın, kurşun, molibdenyum, potas (potasyum hidroksit), gümüş, kömür, petrol, doğalgaz, hidroelelektrik, balıkçılık, ormancılık, ipek böcekciliği, odunculuk, kömürcülük, çay ve fındık tarımı gelişmiştir

Toprak kullanımı

  • ekilebilir alan: %15
  • mera, otlak: %12
  • ormanlık alan: %35
  • diğer: %38 (1993 tahmini)

Sulanan alan

7,200 km² (2008)

Doğal felaketler

Kuzeydeki sürekli buzlanma gelişmeye karşı ciddi engeldir; Rocky Dağları doğusundaki şiddetli fırtınalar Arktik, Pasifik ve Kuzey Amerika'nın iç kesimlerindeki hava kütlelerinin karışımı sonucudur ve ülkedeki yağmur ve karın çoğunun nedenidir.

Çevre - güncel konular

Hava kirliliği ve sonucundaki asit yağmuru gölleri ciddi olarak etkilemekte ve ormanlara hasar vermekte; maden arıtımı, kömür yakan işletmeler ve taşıtların egzoz yayımı tarımsal ve ormansal üretimi etkilemekte; okyanus suları tarımsal, endüstriyel, madencilik ve ormancılık faaliyetleri nedeniyle kirlenmektedir.

Çevre - uluslararası anlaşmalar

  • taraf olunan: Hava Kirliliği, Hava Kirliliği-Nitrojen Oksitler, Hava Kirliliği-Sürekli Organik Kirletici Maddeler, Hava Kirliliği-Sülfür 85, Hava Kirliliği-Sülfür 94, Antarktik Antlaşması, Biyoçeşitlilik, Kyoto Protokolü, Soyu Tükenmekte Olan Türler, Çevresel Değişim, Tehlikeli Atıklar, Nükleer Deneme Yasağı, Ozon Tabakası Koruma, Sulak Alanlar, Balinacılık

Kaynakça

  1. ^ a b c Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Manitoba</span>

Manitoba, Kanada'nın Batı Kanada bölgesindeki bir eyâletidir. Manitoba'da İngilizce daha yoğun olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz iklimi</span> iklim çeşidi

Akdeniz iklimi, yaz sıcaklığı güneşışınlarının düşme açısına, kuraklık ise alçalıcı hava hareketlerine bağlıdır. En sıcak ay ortalaması 26-28 °C, en soğuk ay ortalaması 8-10 °C dir. Yıllık sıcaklık ortalaması 18 °C dir. Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür. En fazla yağış kışın, en az yağış yazın düşer. Kışın görülen yağışlar cephesel kökenlidir. Cephesel yağışlar en fazla bu iklimde görülür.

<span class="mw-page-title-main">Québec</span> Kanada eyaleti

Quebec, Kanada'nın doğu bölgesinde en büyük eyaleti olmasının yanı sıra Kanada'da sadece Fransızcanın resmî dil olduğu tek eyalettir.

<span class="mw-page-title-main">Sıcak kuşak iklimleri</span>

Sıcak iklim tipleri ve özellikleri, bulunan bölgedeki yıllık sıcaklık ortalaması 20°yi bulan iklim türleridir. Yani dünya geneline baktığımızda ekvator çizgisi ile 30° enlem arasında görülen iklim tipleri, sıcak iklim tipleridir.

<span class="mw-page-title-main">Ilıman kuşak iklimleri</span> Iklim türü

Ilıman kuşak iklimi, tropikal bölgeler ile tundralar arasında kalan bölümde görülen iklim çeşididir. İklim özelliklerinin çeşitliği ve aşırı sıcak veya soğuk olmayışı en önemli özelliğidir. Dünya'nın yüzde 15'ini oluşturan bu kuşakta toplam nüfusun %48'i yaşar. Ekonomik ve teknolojik açıdan en güçlü ülkeler bu kuşak üzerinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Nunavut</span> Kanadada bir bölge

Nunavut, Kanada'nın Kuzey Kanada denen en kuzeyinde İnuitlerce meskun olan en yeni bölgesi. Gerçek sınırları 1993 yılında çizilmesine rağmen, resmî olarak 1 Nisan 1999 tarihinde Nunavut Yasası ve Nunavut Land Claims Agreement Yasası gereği Kuzeybatı Toprakları'ndan ayrılarak kurulmuştur. Dünya'nın en kuzey kalıcı yerleşim yeri olan Alert, Nunavut burada bulunur.

<span class="mw-page-title-main">İklim</span> Belirli bir bölgedeki hava koşullarının uzun dönemler boyunca istatistikleri

İklim, bir yerde uzun bir süre boyunca gözlemlenen sıcaklık, nem, hava basıncı, rüzgâr, yağış, yağış şekli gibi meteorolojik olayların ortalamasına verilen addır. Hava durumundan farklı olarak iklim, bir yerin meteorolojik olaylarını uzun süreler içinde gözlemler. Bir yerin iklimi o yerin enlemine, yükseltisine, yer şekillerine, kalıcı kar durumuna ve denizlere olan uzaklığına bağlıdır. İklimi inceleyen bilim dalına klimatoloji adı verilir. İklim türleri, sıcaklık ve yağış rejimi gibi durumlara bakılarak sınıflandırılabilir. Ancak günümüzde en çok kullanılan sınıflandırma sistemi, aslen Wladimir Köppen tarafından geliştirilmiş olan Köppen iklim sınıflandırmasıdır.

Mikroiklim zemine yaklaşık 2 metre yükseklikteki iklimi ya da belirgin ve küçük bir alandaki iklim anlamına gelir. Mikroklima, çevresindeki büyük iklim (makroklima) özelliklerinden ayrılan küçük iklim alanıdır. Küçük alanlı iklim, mikro iklim denilebilir. Mikroklimayı mikroklimatoloji bilimi inceler. Mikroklimatoloji bitki yetişmesi, hayvancılık, ormancılık ve çiftçilik açısından önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye iklimi</span>

Türkiye, iklim kuşaklarından ılıman kuşak ile subtropikal kuşak arasında yer alır. Türkiye'nin coğrafî konumu ve yer şekilleri sonucunda iklimi, farklı özellikte iklim tiplerinin oluşmasına yol açmıştır. Kıyı bölgelerinde denizlerin etkisiyle daha ılıman iklim özellikleri görülür. Dağların yüksekliği ve uzanışı deniz etkilerinin iç kesimlere ulaşmasını engeller. Bu nedenle iç kesimlerinde karasal iklim özellikleri görülür.

<span class="mw-page-title-main">Saint Lawrence Nehri</span>

Saint Lawrence Nehri ya da Aziz Lawrence Nehri, güneybatı-kuzeydoğu istikameti yönünde akan ve Kuzey Amerika kıtasının orta bölgelerinden geçen büyük bir nehirdir. Nehir, Büyük Göller'i Atlas Okyanusu'na bağlar. Kanada'nın eyaletleri olan Québec ve Ontario boyunca ilerleyen nehir, aynı zamanda iki eyaletin sınırının bir bölümünü de oluşturur. Nehir, güneyde Ontario (Kanada) ile New York (ABD) arasında doğal uluslararası sınırı da belirler.

<span class="mw-page-title-main">Köppen iklim sınıflandırması</span> iklim sınıflandırma sistemi

Köppen iklim sınıflandırması, tüm dünyada en sık kullanılan iklim sınıflandırma yöntemlerinden biridir. Bu yöntem 1900'lü yıllarda Alman klimatolog Wladimir Köppen tarafından ortaya atılmış ve 1918 ile 1936 yılları arasında yine Köppen tarafından büyük ölçüde geliştirilmiştir. Köppen'ın sınıflandırma yönetimine göre bir çevrenin doğal bitki örtüsü, o yörenin iklimini açıklamak için en iyi değerlendirme aracıdır. Bu nedenle Köppen iklim bölgelerini ayırırken bitki örtüsünün dağılışını göz önüne almıştır. Köppen sınıflandırması bir bölgenin yıllık ve aylık sıcaklık ortalaması ile yağış miktarını hesaplayarak iklim bölgelerinin sınırlarını çizer. Köppen iklim sınıflandırması, en yaygın kullanılan iklim sınıflandırma sistemlerinden birisidir. İlk olarak Alman - Rus bilimci Wladimir Köppen 1884' te Köppen tarafından, özellikle 1918 - 1936' da yapılan birkaç değişiklikle yayınlandı. Daha sonra, iklim bilimci Rudolf Geiger sınıflandırma sisteminde bazı değişiklikler yaptı ve bu nedenle bazen Köppen - Geiger iklim sınıflandırma sistemi olarak adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya coğrafyası</span>

Bu madde Avusturya coğrafyasını anlatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Kuzey Amerikası</span> Kuzey Amerika kıtasında Britanya İmparatorluğunun kolonilerini ve yönettiği toprakları ifade etmek için kullanılır

Britanya Kuzey Amerikası, Kuzey Amerika kıtasında Britanya İmparatorluğu'nun kolonilerini ve yönettiği toprakları ifade etmek için kullanılır. Bu terim ilk kez resmi olarak 1783'te kullanıldı, ancak 1839'daki "Durham Raporu" olarak bilinen "Britanya Kuzey Amerika Olayları Raporu"'na kadar yoğun olarak kullanılmadı.

<span class="mw-page-title-main">Kriler</span>

Kriler, daha çok Kanada'da Superior Gölünün kuzey ve batısında Ontario, Manitoba, Saskatchewan, Alberta ve Kuzeybatı Topraklarında, çok az bir kısmı da Amerika Birleşik Devletlerinde Montana eyaletinin kuzey orta sınır bölgesinde yaşayan Algonkin halklarından bir Kızılderili halkı. 200.000 kişilik nüfuslarıyla Kuzey Amerika'nın en büyük yerli halklarından biridir ve 2006 sayımına göre anadilini konuşan 117.400 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kanada</span>

Kuzey Kanada, Kanada'nın coğrafi ve siyasi farklı farklı tanımlanan en geniş ve en kuzey bölgesi. Siyasi olarak Yukon Toprakları, Kuzeybatı Toprakları ve Nunavut'tan oluşan üçlü Kanada bölgesidir ve güneyde Batı Kanada bölgesinden bir çizgiyle ayrılır. Benzer şekilde, Far North Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde kalan ve Arktik Kanada denen Kanada topraklarını, diğer kısımları ise Nunavik ve Nunatsiavut'u içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Kanada</span> Kanadanın bir bölgesi

Batı Kanada, Kanada'nın coğrafi ve siyasi farklı farklı tanımlanan batı bölgesi. Siyasi olarak, Kanada'nın güneybatısına denk düşen ya da bir başka deyişle Ontario'nun batısında kalan Manitoba, Alberta, Saskatchewan ve Britanya Kolumbiyası eyaletleri olmak üzere dört eyaletten oluşan bölgedir. Coğrafi olarak, bu siyasi dört eyalete ayrıca Yukon Toprakları, Kuzeybatı Toprakları ve Nunavut'tan oluşan topraklar da dahil edilir. Fakat bu üç toprak günümüzde daha çok Kuzey Kanada bölgesinde ele alındığı için Batı Kanada adı coğrafi tanımlamadan ziyade dört eyaletten oluşan siyasi tanımlama olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Toprak kirliliği</span>

Toprak kirliliği, katı, sıvı ve radyoaktif artık ve kirleticiler tarafından toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerinin bozulmasıdır. Topraklarda meydana gelecek tüm olumsuz değişimler insan yaşamını kuvvetle etkileyecek güce sahiptir. İnsanların geçmişten gelen ve geçmişte zararları fark edilmemiş olan alışkanlıkları, bu gün toprak kirlenmesi ve bununla birlikte ortaya çıkan yer altı ve yüzey sularının kirlenmesine sebep olmaktadır. Toprak kayaçların parçalanmasıyla oluşur. Oluşumu çok uzun sürede gerçekleşen toprak insan eli ile çok kısa sürede tahrip edilir. Tarımın yapılabilmesi için temel unsur verimli tarım arazileridir yani topraktır. Daha çok ürün elde edebilmek için kullanılan gübreler, tarım ilaçları sağladıkları yararın yanı sıra toprak kirliliğinin önemli sebepleri arasında yer almaktadır. Çevreye gelişigüzel atılan çöpler, evsel atıkların ve sanayi atıklarının arıtılmadan toprağa karıştırılması da toprağı kirleten etkenlerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Estonya iklimi</span>

Estonya ılıman iklim kuşağının kuzey kesiminde ve deniz ile karasal iklim arasındaki bir geçiş bölgesinde yer almaktadır. Çünkü Estonya sürekli Kuzey Atlantik Okyanusu'nun ısıl içeriği etkisinde denizel hava ile ısıtılır, kuzey enlemde yer almasına karşın ılıman bir iklime sahiptir. Baltık Denizi kıyı ve iç kesimlerinde iklim arasında farklara sahiptir. Estonya neredeyse eşit uzunlukta dört mevsimi yaşar. Ortalama sıcaklıklar Baltık adalarında 16.3 °C (61.3 °F) civarında, denizden uzak yerlerde Temmuz ayında 18.1 °C (64.6 °F), Baltık adalarında -3.5 °C'de (25.7 °F) sıcak aylar değişir ve denizden uzak yerlerde Şubat ayı 7.6 °C (18.3 °F) ile en soğuk ay olarak ölçülür.

<span class="mw-page-title-main">Çevre sorunları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, insan faaliyetlerinin, biyofiziksel çevre üzerindeki zararlı etkilere sebep olan çevre sorunlarının bir listesidir. Genel anlamda; sorunlar, etkileri ve hafifletici unsurlar olarak sınıflandırılırlarsa da, etkilerin birbirine bağlı olduğu ve yeni etkilere neden olabilecekleri gözden uzak tutulmamalıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.