Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri veya kısaca Yerliler, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan Kızılderililer için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan en az iki ayrı grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.
Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri, Sibirya kökenli Eskimo - Aleut halkları dışında kalan bütün Amerika yerlileri için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan iki ayrı ana grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.
Kanada Kızılderilileri, Kanada'da Eskimo İnuitler ile melez Métisler dışında kalan bütün Kanada yerlileri için kullanılan niteleme olup Kanada'da resmi olarak İlk Milletler adı kullanılır. Kanada'da Kızılderili (Indian) adı hâlâ yasal bir terim olsa da resmî olarak kullanımı günümüzde oldukça azalmıştır. Kanada Kızılderililerinin sayısı 2006 sayımına göre 698.025 kişidir. Şu an için Kanada tarafından kabul edilen 630 kabile hükûmeti yasal olarak tanınmaktadır ve bunların kabaca yarısı Ontario ile Britanya Kolumbiyası eyaletlerinde bulunmaktadır. Kanada'da yasal olarak yaşamak zorunda oldukları kısıtlayıcı yerlere Kızılderili rezervi adı verilir. Günümüzde Kanada Kızılderililerine karşı sistemik ırkçılık hâlâ uygulanmaktadır. eğitim ve öğretimleri yirminci yüzyılın ortalarına kadar ırkçı asimilasyon politikaları gereği oluşturulan Kanada Kızılderili yatılı okullarında yapılıyordu. Kızılderili Kütüğüne kayıtlı olanların hakları kayıtsız olanlara göre fazladır. Kızılderili işlerinden Kanada Kızılderili ajanı sorumludur.
Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası, Alaska'da yerlilerin toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresi'nde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürürlüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasa.
ABD'deki sivil haklar hareketi ırk ayrımı sistemini muhafaza eden yasaları feshettirerek Siyah Amerikalılar için sivil haklar bakımından eşitliğin kurulmasını amaç olarak alan hareket idi. Protestan papaz ve şiddetsiz direniş savunucusu Martin Luther King bu hareketin önde gelen şahsiyetlerindendir.
Kanada yerlileri ya da Kanada Aborijinleri, Kanada'daki Amerika yerlileri için kullanılan ve Kızılderili, İnuit ve Métis olmak üzere üç ana yerli grubunu kapsayan yasal terimdir. Kanada'da Kızılderili (Indian) ve Eskimo adları "aşağılayıcı" (pejorative) bulunduğu için resmi olarak kullanılmaz. Günümüzde Kızılderililer için «İlk Milletler», Eskimolar için de «İnuit» adı kullanılır.
Mikmaklar, daha çok Kanada'da New Brunswick, Newfoundland ve Labrador, Nova Scotia, Prince Edward Island ve Québec) bölgelerinde, çok az bir kısmı da Amerika Birleşik Devletlerinde Maine eyaletinde yaşayan Doğu Algonkin yerlilerinden bir Kızılderili halkı. 61.000 kişilik etnik nüfustan anadilini konuşabilen 11.400 kişidir.
Bureau of Indian affairs (BIA) ya da Kızılderili İşleri Bürosu, Amerika Birleşik Devletleri'nde 225.000 km² alandaki federal olarak tanınan 566 kabilede 48.000 kişilik Amerika yerlileri ile Alaska yerlilerinin eğitim, sağlık ve idaresinden sorumlu olan, ABD İçişleri Bakanlığı bünyesinde Amerika Birleşik Devletleri'nin yönetimine ait bir dairedir. Yönetim merkezi 22 Mayıs 2009 tarihinden itibaren Washington, DC'de 1849 C Street, N.W adresindedir. 1824 yılında Savaş Bakanlığına bağlı bir bölüm olarak kurulmuş olup 1824-1830 yılları arasında ilk başkanı Thomas L. McKenney'dir. BIA tarafından kurulan ABD yerli yatılı okullarında Carlisle Indian Industrial School meslek lisesinin asimilasyon modeli esas alınmıştır.
Kızılderili rezervi, Kanada'da Nunavut hariç bütün eyalet ve topraklarda Kanada Kızılderililerinin 1951 Kızılderili Yasası gereği Kanada hükûmeti tarafından yerlilere bir ayrıcalık olarak verilen yerleşim yerlerine verilen yasal ad. Bu ad ve düzenleme, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ABD Kızılderilileri için oluşturulan Kızılderili rezervasyonu kamplarının bir benzeridir.
Kanada'daki Kızılderili rezervleri listesi, Kanada'nın Nunavut haricindeki eyalet ve topraklarındaki Kanada Kızılderililerinin yasal olarak yaşamak zorunda oldukları kısıtlayıcı bölgelerin kısmî listesidir.
Federation of Saskatchewan Indian Nations, Kanada'nın Saskatchewan eyaletindeki Saskatchewan Kızılderilileri denen bütün Kanada Kızılderililerinin toplandığı en üst birlikte hareket etme yapılanması olan federasyondur. Federasyon önceki farklı örgütlenmelerinin ulaştığı en sonki safhadır. Kızılderililer ve onların numaralı antlaşmalarla ortaya çıkan haklarını korumak amacıyla kurulan Protective Association ile resmî olarak 1945 yılında Joe Dreaver'in başkanlığında kurulan Association of Saskatchewan Indians birleşerek 14 Şubat 1946 günü Union of Saskatchewan Indians oluşturulmuş, sonra da bu birlik 1959 yılında John Tootoosis başkanlığında Federation of Saskatchewan Indians (FSI) olarak yeniden yapılandırılmıştır. 16 Nisan 1982 günü FSI gerçek bir federasyon olarak yapılanıp bugünkü adını almıştır.
Kanada'da insan hakları, 1948 yılında İnsan Hakları Evrensel Bildirisi'ni imzalamasından sonra Kanada hükûmetinin bu bildirinin Kanada yasalarının bir parçası olması için çalışmaları. Kanada'da insan haklarını korumak için dört temel mekanizma bulunmaktadır: Canadian Charter of Rights and Freedoms, Kanada İnsan Hakları Yasası, Kanada İnsan Hakları Komisyonu ve Kanada'nın eyaletleri ve bölgelerindeki insan hakları yasaları ile mevzuatı.
Kanada yerli yatılı okulları ya da Kanada Kızılderili yatılı okulları, Kanada'da Kanada İnuitleri, Kanada Kızılderilileri ve Métisler'den oluşan Kanada yerlilerine yakın zamana kadar eğitim-öğretim verilen yatılı okullar ağı. Finansmanı Kanada hükûmeti'ne bağlı Aboriginal Affairs and Northern Development Canada tarafından sağlanan bu okullar, Hristiyan kiliseleri, özellikle de Kanada Katolik Kilisesi ile Kanada Anglikan Kilisesi tarafından yönetilir. Kökeni Kanada Konfederasyonu öncesine dayansa da 1876'da Indian Act yasasının kabul edilmesinden sonra etkinleşmiştir ve yirminci yüzyıla kadar açık kalan bu okulların sonuncusu ancak 1996 yılında kapatılmıştır.
Kızılderili Kütüğü, Kanada'da Kayıtlı Kızılderililer ya da Kızılderili statüsü olan Kızılderililer denen Kanada Kızılderililerinin resmî kaydının/sicilinin bulunduğu kütük. Bu kütüğe kaydolmayan/kaydedilmeyen Kızılderililere Kayıtsız Kızılderililer ya da Kızılderili statüsü olmayan Kızılderililer adı verilir. Kayıtlılara tanınan Kızılderili rezervleri ve bunlarla ilgili haklar, uzun bir av sezonu ve daha az silah taşıma kısıtlaması, federal ve eyalet vergilerinden muafiyet, devlet müdahalesi ile vergisi daha az olan oyun ve tütün bayiliklerinde daha fazla özgürlük gibi haklar Kayıtsızlara tanınmamıştır. Kızılderili statüsü alanlarla almayanlar arasındaki hak farklılığı ayrımcılık olarak nitelendirilmekte ve Kanada'da insan hakları ihlâli olarak görülmektedir.
Kızılderili ajanı ya da Indian Agent/Indian agent şu anlamlara gelebilir:
- Kanada Kızılderili ajanı, Kanada'da sorumluluk bölgesindeki Kızılderili işleri baş yöneticisi
- ABD Kızılderili ajanı, ABD'de sorumluluk bölgesindeki Kızılderili işleri baş yöneticisi
Indiana Kızılderili tehcirleri, Amerika Birleşik Devletleri'nin yönetiminin politikası olarak Kızılderili Tehcir Yasası'nın Amerika Birleşik Devletleri başkanı Andrew Jackson tarafından 26 Mayıs 1830 tarihinde imzalanmasından sonra Indiana eyaletindeki Amerika Birleşik Devletleri Kızılderililerine karşı 1830'ların başlarında başlanan ve çoğunlukla 1846 yılında bitirilen tehcirler silsilesidir. Önce Şavniler ile Miami-Illinois dilini konuşan Wea kabilesinin Kanada ya da Missouri'ye tehciri başlamıştır. Kalan önemli kabilelerden Miamiler ile Potavatomiler daha önceden imzalanan antlaşmalar gereği Kızılderili rezervasyonlarına kapatılmışlardır.
Kızılderili Tehciri, 19. yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri'nin yönetiminin politikası olarak, güneyde Mississippi Nehri'nin doğusunda yaşayan Amerika Birleşik Devletleri Kızılderililerinden Çerokiler, Çikasovlar, Çoktavlar, Krikler ve Seminolelerden oluşan Beş Uygar Kabilenin MississippiNehri'nin batısına ve kuzeydeki daha ufak kabilelerin Kızılderili Toprakları'na tehcir ettirilmesidir. Kızılderili Tehcir Yasasının Amerika Birleşik Devletleri başkanı Andrew Jackson tarafından 26 Mayıs 1830 tarihinde imzalanmasından sonra yürürlüğe konmuştur. Tehcire karşı direniş gösteren kimi kabileler Kızılderili Savaşları denen bir dizi savaşa girmişlerdir.
Kızılderili ajan polisi, Amerika Birleşik Devletleri'nde 19. yüzyıl sonlarında ve 20. yüzyıl başlarında bir Kızılderili ajanı tarafından görevlendirilen ve Kızılderililer arasından seçilen polis. Birçok Kızılderili kabilesi eyalet çapında ya da federal olarak tanınmadığı için kabile yasaları da geçersiz olmaktadır. Kızılderili rezervasyonlarında Kızılderili ajanı tarafından o kabilenin üyeleri arasından seçilerek kiralık polis yapılan kişi temel kolluk güçleri yanında antlaşmalara göre davranılmasını da denetlemekle sorumluydu. Bunlar federal olarak atanan polisler olarak kabul edilmiştir. Oturan Boğa'yı öldüren de bir Kızılderil ajan polisi idi.
Kızılderili ajanı, Amerika Birleşik Devletleri'nde ABD hükûmeti adına ABD Kızılderililerinin işlerinden sorumlu olan baş yönetici. Kızılderili ajan polisini atama yetkisi vardır.
Kızılderili Yasası veya "Indian Act", uzun adı Kızılderililere ilişkin yasaları değiştirme ve birleştirme yasası) Kanada'da kayıtlı Kızılderilileri, onların gruplarını ve Kızılderili rezervleri sistemini ilgilendiren bir Parlamento yasasıdır. İlk olarak 1876 yılında kabul edilen ve yapılan değişikliklerle halen yürürlükte olan yasa, Kanada Hükûmeti'nin Kanada'daki 614 Birinci Ulus grubu ve onların üyeleriyle nasıl etkileşim kuracağını tanımlayan birincil belgedir. Yasa, uzun tarihi boyunca tartışmalara konu olmuş ve hem Yerli Kanadalılar hem de Yerli olmayan Kanadalılar tarafından farklı şekillerde yorumlanmıştır. Mevzuat, 2002 yılında yapılan "beşten fazla büyük değişiklik" de dahil olmak üzere birçok kez değiştirilmiştir.