İçeriğe atla

Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu

Koordinatlar: 19°49′31″N 155°28′08″W / 19.8253°K 155.4689°B / 19.8253; -155.4689
Kanada–Fransa–Hawaii Teleskobu
Alternatif isimlerCFHT Bunu Vikiveri'de düzenleyin
ParçasıMauna Kea Gözlemevleri Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Bulunduğu yer(ler)Hawaii County, Hawaii, ABD
Koordinatlar19°49′31″N 155°28′08″W / 19.8253°K 155.4689°B / 19.8253; -155.4689 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
OrganizasyonNational Research Council Canada
University of Hawaiʻi at Mānoa
Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Gözlemevi kodu T14 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Yükseklik4.204 m (13.793 ft) Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Teleskop çeşidiCassegrain yansıtıcı
Optik teleskop
astronomik gözlemevi Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Çap3,58 m (11 ft 9 in) Bunu Vikiveri'de düzenleyin
cfht.hawaii.edu/en/about/ Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Amerika Birleşik Devletleri üzerinde Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu
Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu
Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu konumu
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam
[Vikiveri'de düzenle]

Kanada–Fransa–Hawaii Teleskobu (CFHT ) , Mauna Kea Gözlemevi'nin bir parçası olan, Hawaii'nin Büyük Adası'nda bulunan Mauna Kea dağının zirvesine yakın bir konumda 4.204 metre (13.793 fit) yükseklikte konuşlanmış bir teleskoptur. Teleskop, 1979'dan beri faaliyette olup,[1] Prime Focus/Cassegrain konfigürasyonuna sahip olarak 358 metre (1.175 ft) kullanılabilir açıklık çapına sahiptir.

2020'li yıllarda teleskobun bir yenileme geçirmesi beklenmekte olup, aynı tesis içerisinde faydalanılacak 11 metrelik Maunakea Spektroskopik Kaşifi'nin üretiminde yeniden yapılandırılması öngörülmektedir.

Fonlama

Şirket, ABD'de bulunan Hawaii Üniversitesi, Kanada'daki Ulusal Araştırma Konseyi (NRC) ve Fransa'daki Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) arasındaki üçlü bir anlaşmaya tabidir. CFHT'nin ayrıca Çin Ulusal Astronomi Gözlemevi (NAOC), Tayvan'daki Academia Sinica Astronomi ve Astrofizik Enstitüsü (ASIAA), Brezilya'daki Ulusal Astrofizik Laboratuvarı (LNA) ve Kore Astronomi ve Uzay Bilimleri Enstitüsü (KASI) ile de ortaklıkları vardır. Bu ortaklar tarafından ortaya konan katkılar, CFHT'nin gelecekteki yenileme ve enstruman güncellemelerinin finansmanına yardımcı olmaktadır. Şu anda, ortaklıktaki yedi ülkenin tamamından bilim insanlarına gözlem süresi sunulmaktadır. Avrupa Birliği bünyesinde çalışan gök bilimciler ayrıca Astronomi için Optik Kızılötesi Koordinasyon Ağı (OPTICON) erişim programı aracılığıyla da gözlem süresi teklifi sunabilmektedir.

Araçlar

CFHT halihazırda beş adet araçla yürütülmektedir. Bunlar;

  • MegaPrime/MegaCam,[2] toplam 378 megapiksel olan 40 CCD'den oluşan bir kare derecelik yüksek çözünürlüklü CCD mozaiği
  • WIRCam (Geniş Alan Kızılötesi Kamera),[3] J, H ve K spektral bantları için optimize edilmiş, toplam 16 megapiksellik 4 dedektörden oluşan kızılötesi mozaik [4]
  • ESPaDOnS (CFHT'de Yıldızların Gözlemlenmesi için Echelle SpektroPolarimetrik Cihaz),[5] bir echelle spektrograf/spektropolarimetre
  • SITELLE (Spectromètre Imageur à Transformée de Fourier pour l'Etude en Long et en Large de raies d'Emission), geniş alanlı bir Fourier dönüşüm spektrografisi [6]
  • SPIRou (Spectropolarimètre Infrarouge), yakın kızılötesi bir spektropolarimetredir [7]

Sosyal destek

Coelum Astronomia ile işbirliği içerisinde yürütülmekte olan, yıllık takvim de dahil olmak üzere çeşitli formatlarda CFHT görüntülerinin son derece yüksek kaliteli versiyonlarının yayımlandığı "Hawaiian Starlight" [8] adlı halka açık bir web sitesine sahiptir.

Galeri

Arka planda Ay bulunan CFHT yerleşkesi
Gündüz CFHT
Teleskop Ağustos 2002
CFHT Mercekleme Araştırması (CFHTLenS) tarafından 2012'de elde edilen karanlık madde haritası.[9][10] Ortadaki renkli ek, önceki en büyük COSMOS karanlık madde haritasını göstermektedir.

Ayrıca bakınız

  • En büyük optik yansıtıcı teleskopların listesi

Kaynakça

  1. ^ "Canada France Hawaii Telescope". 21 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024. 
  2. ^ MegaCam paper 9 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. on ADS
  3. ^ WIRCam paper 26 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. on ADS
  4. ^ "Relay optics to correct telescope aberrations and widen the usual field-of-view". 31 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2012. 
  5. ^ ESPaDOnS paper 29 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. on ADS
  6. ^ "SITELLE Home Page". www.cfht.hawaii.edu (İngilizce). 12 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2021. 
  7. ^ "SPIRou homepage". www.cfht.hawaii.edu (İngilizce). 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2021. 
  8. ^ "Hawaiian Starlight Film - Exploring the Universe from Mauna Kea - CFHT's Official Site". www.cfht.hawaii.edu. 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2017. 
  9. ^ Heymans, Catherine; Van Waerbeke, Ludovic; Miller, Lance; Erben, Thomas; Hildebrandt, Hendrik; Hoekstra, Henk; Kitching, Thomas D.; Mellier, Yannick; Simon, Patrick; Bonnett, Christopher; Coupon (21 Kasım 2012). "CFHTLenS: the Canada–France–Hawaii Telescope Lensing Survey: CFHTLenS". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (İngilizce). 427 (1): 146-166. arXiv:1210.0032 $2. doi:10.1111/j.1365-2966.2012.21952.x. 12 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2024. 
  10. ^ "News CFHT - Astronomers reach new frontiers of dark matter". www.cfht.hawaii.edu. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gezegenimsi bulutsu</span>

Gezegenimsi bulutsu veya gezegenimsi nebula, yaşamının son evresinde bulunan bir kırmızı devin yaydığı parlak bir iyonize gazdan oluşan salma bulutsusu türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi</span> kütle çekimiyle bir arada duran yıldız ve gök cismi öbeği

Galaksi veya gök ada, kütle çekimi kuvvetiyle birbirine bağlı yıldızlar, yıldızlararası gaz, toz ve plazmanın meydana getirdiği yıldızlararası madde ve şimdilik pek anlaşılamamış karanlık maddeden oluşan maddesel bir sistemdir. Tipik galaksiler 10 milyon ile bir trilyon arasındaki miktarlarda yıldız içerirler ve bir galaksinin içerdiği yıldızların hepsi o galaksinin kütle merkezini eksen alan yörüngelerde döner. Galaksiler uzayda tek yönlü hareket ederler, galaksilerin yörüngeleri yoktur. Galaksiler çeşitli çoklu yıldız sistemlerini, yıldız kümelerini ve çeşitli nebulaları da içerebilirler. Çevresinde gezegenler ve asteroitler gibi çeşitli kozmik cisimler dönen Güneş, Samanyolu Galaksisi'ndeki yıldızlardan yalnızca biridir.

<span class="mw-page-title-main">Gözlemsel astronomi</span>

Gözlemsel astronomi astronomi bilimlerinin, teorik astrofizikten farklı olarak veri almayla ilgilenen bir dalıdır. Ana olarak fiziksel modellerin ölçülebilir içeriklerini bulmaya dayanır. Uygulama olarak, Teleskop ve diğer astronomi araç gereçleri kullanılarak gökcisimlerinin gözlenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Spektroskopi</span>

Spektroskopi elektromanyetik radyasyon ile maddenin etkileşiminin radyasyonun dalga boyu veya frekansının bir fonksiyonu olarak ortaya çıkan elektromanyetik spektrumu (tayf) ölçen ve yorumlayan bir çalışma alanıdır. Başka bir deyişle, elektromanyetik spektrumun tüm bantlarında görünür ışıktan kaynaklı olarak meydana gelen bir kesin renk çalışmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Eris (cüce gezegen)</span> Güneş Sistemindeki 2. en büyük cüce gezegen

Eris, Güneş Sistemi'nde bilinen en kütleli ve ikinci en büyük cüce gezegendir. Dağınık diskte bulunan bir Neptün ötesi cisimdir (TNO) ve yüksek bir yörünge dışmerkezliğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Gemini Rasathanesi</span> Hawaii ve Şilide 8,1 metrelik iki teleskopu olan gözlemevi

Gemini Rasathanesi Hawaii ve Şili'de 8,1 metrelik iki teleskopu olan astronomik rasathane. Bu ikiz teleskoplar, kuzey ve güneyde neredeyse tüm gökyüzünü kapsamaktadır. Şu anda astronomların kullandığı optik/kızılötesi teleskopların en gelişmiş ve en büyükleri arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Dağınık disk</span>

Dağınık disk veya saçılmış disk, geniş Neptün ötesi cisimler ailesinin bir alt kümesi olarak genel itibarıyla buzlu küçük Güneş Sistemi cismi popülasyonuna sahip olan Güneş Sistemi'ndeki uzak bir çöküntü çemberidir. Dağınık disk cisimleri (SDO'lar-Scatterd Disk Objects) 0,8'e kadar değişen yörünge dışmerkezliklerine, 40°'ye kadar yüksek eğimlere ve 30 astronomik birim (4,5×109 km; 2,8×109 mi) daha büyük günberi mesafelerine sahiptir. Bu aşırı yörüngelerin gaz devleri tarafından kütleçekimsel “saçılmanın” bir sonucu olduğu düşünülmektedir ve bu nesneler Neptün tarafından tedirgin edilmeye devam etmektedir.

Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması ya da SDSS, New Mexico Apache Point Gözlemevi, Amerika Birleşik Devletleri’nde, 2,5 metre, geniş açılı optik teleskop kullanılarak yapılan çok filtreli görüntüleme ve spektroskopik kızıla kayma araştırmasıdır. Proje adını projeye önemli bir bağış yapan Alfred P. Sloan Kuruluşu’ndan almıştır. 2000 yılında başlayan veri toplama sürecinde nihai görüntüleme verileri 500 milyon civarında cismin fotometrik gözlemi ve 1 milyondan fazla cismin spektrumu ile gökyüzünün %35’ten fazlasını kapsamaktadır. Asıl örnek gezegenin z=0,1’in orta redshift’ine sahiptir; parlak kırmızı galaksiler için z=0,7 olduğu sürece redshift vardır ve z=5 olduğu sürece kuasarlar da vardır; ve z=6’nın ilerisindeki redshiftlerdeki kuasarları gözlemlemek için görüntüleme anketlerde katıldılar. Ocak 2011’de yayınlanan 8. veri sürümü (DR8) SDSS görüntüleme kamerasıyla yapılan gökyüzünün 14.555 kare derecesini kapsayan bütün fotometrik gözlemleri içermektedir. 31 Temmuz 2012 tarihinde yayınlanan 9. veri sürümü Baryon Salınım Spektroskopik Araştırması’ndan (BOSS) gelen 800.000 den fazla yeni spektrum içeren ilk sonuçları kapsamaktadır. Bunların içinde 500.000'den fazla spektrum evrende 7 milyar yıl önce var olan nesnelere aittir. 31 Temmuz 2013 tarihinde halka açıklanan 10. veri sürümü (DR10) önceki sürümlerde yayınlanan tüm verileri ve APO Galaktik Evrim Deneyi (APOGEE) spektrografından gelen, Samanyolu Galaksisi’nin yıldızlarının 57.000'den fazla yüksek çözünürlüklü (kızılötesi) spektrumunu içeren verileri kapsamaktadır. Ayrıca DR10 verileri uzak evrendeki galaksilerin ve kuasarların 670.000'den fazla yeni BOSS spektrumunu içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Milimetre-altı astronomi</span>

Milimetre-altı astronomi, elektromanyetik spektrumdaki milimetre-altı dalga boyunda çalışmaların yapıldığı gözlemsel astonominin bir dalıdır. Gök bilimciler kızılötesi ve mikrodalga bandı arasındaki milimetre-altı dalgaboyunda, genellikle birkaç yüz mikrometre ve mikrodalga arasında çalışırlar. Milimetre-altı astronomide halen yaygın olarak dalga boyuna mikron ya da eski ismiyle mikrometre denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kütleçekimsel merceklenme</span> Işığın bükülmesi

Kütleçekimsel merceklenme, uzaktaki bir kaynak ile gözlemci arasındaki madde dağılımını ifade eder. Bu kaynaktan gelen ışığın, gözlemciye doğru yolculuk ederken, kütleçekimsel merceklenme olayı sayesinde bükülmesi yeteneğidir. Bu etki, Einstein'in genel görelilik teorisinin tahminlerinden biridir ve kütleçekimsel merceklenme olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">ʻOumuamua</span> Güneş Sisteminin dışından geldiği tespit edilebilen ilk yıldızlararası nesne

1I/ʻOumuamua, Güneş Sistemi'nin dışından geldiği tespit edilebilen ilk yıldızlararası nesnedir. 19 Ekim 2017'de Robert Weryk tarafından oldukça eksantrik hiperbolik bir yörüngede, Güneş'ten döndükten 40 gün sonra keşfedildi. İlk gözlemler, cismin Güneş'ten uzaklaştığı sırada Dünya'dan 0,2 AU uzaklıktayken Pan-STARRS teleskobu ile yapıldı. Başlangıçta bir kuyrukluyıldız olarak kabul edilen cisim, bir hafta sonra bir asteroit olarak yeniden sınıflandırıldı. Yıldızlararası nesnelere ait yeni bir sınıfın ilkidir. Hiperbolik yörüngesinin bir sonucu olarak 2022'de Neptün'ün yörüngesinden geçecek ve Oort bulutunu yaklaşık 20.000 yıllık bir sürede geride bırakacaktır. Nesnenin galaktik diskteki yıldızlar arasında sürüklendiği süre ise bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Haumea'nın uyduları</span> Cüce gezegen Haumeanın yörüngesindeki doğal uydular

Hiʻiaka ve Namaka, Dış Güneş Sistemi'nde yer alan cüce gezegen Haumea'nın Hawaii tanrıçalarının adını taşıyan iki bilinen uydusudur. Bu küçük uydular 2005 yılında Hawaii'deki WM Keck Gözlemevinin büyük teleskoplarıyla yapılan Haumea gözlemlerinden keşfedildi.

<span class="mw-page-title-main">Teleskobun tarihi</span>

Teleskopun tarihi, 1608'de Hollanda'da bir gözlük üreticisi olan Hans Lippershey tarafından bir patent sunulduğunda ortaya çıkan bilinen en eski teleskopun icadından öncesine kadar götürülebilir. Lippershey patentini almamış olsa da, buluşla ilgili haberler kısa sürede Avrupa'ya yayıldı. Bu erken tasarımı kırılmalı teleskoplar bir dışbükey objektif lens ve içbükey mercekten oluşuyordu. Galileo ertesi yıl bu tasarımı geliştirdi ve astronomiye uyguladı. 1611'de Johannes Kepler, bir dışbükey mercek ve bir dışbükey mercek merceği ile çok daha kullanışlı bir teleskopun nasıl yapılabileceğini açıkladı. 1655'e gelindiğinde, Christiaan Huygens gibi gök bilimciler, bileşik göz mercekleri olan güçlü ama hantal Kepler teleskopları inşa ediyorlardı.

<span class="mw-page-title-main">Subaru Teleskobu</span>

Subaru Telescope Hawaii'deki Mauna Kea Gözlemevi'nde bulunan Japonya Ulusal Astronomi Gözlemevi'nin 8,2 metrelik amiral gemisi teleskopudur. Adını İngilizcede Pleiades olarak bilinen açık yıldız kümesinden almıştır. Devreye alınmasından 2005 yılına kadar dünyanın en büyük monolitik birincil aynasına sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Yaratılış Sütunları</span>

Yaratılış Sütunları, Dünya'dan yaklaşık 6,500-7000 ışık yılı uzakta olan, Yılanlar takımyıldızında, Kartal Bulutsusu'ndaki yıldızlararası gaz ve tozdan oluşan Fil Hortumları Nebulası'nın Hubble Uzay Teleskobu tarafından çekilmiş bir fotoğrafıdır. Gaz ve tozun yeni yıldızlar oluşturma aşamasında olması ve yakın zamanda oluşan yakın yıldızlardan gelen ışık tarafından aşındırılması sebebiyle bu şekilde adlandırılmıştır. 1 Nisan 1995'te çekilen bu fotoğraf, Space.com tarafından Hubble'ın en iyi on fotoğrafından biri seçildi. Fotoğraftan sorumlu gökbilimciler, Arizona Eyalet Üniversitesi'nden Jeff Hester ve Paul Scowen'dir. Alan, 2011'de ESA'nın Herschel Uzay Gözlemevi tarafından, 2014'te Hubble tarafından daha yeni bir kamerayla ve 2022'de James Webb Uzay Teleskobu tarafından yeniden fotoğraflandı.

<span class="mw-page-title-main">Catherine Heymans</span>

Catherine Heymans, İngiliz astrofizikçi, İskoçya Kraliyet astronomu ve Edinburg Kraliyet Gözlemevi merkezli Edinburg Üniversitesi profesörü.

<span class="mw-page-title-main">2022 Mauna Loa püskürmesi</span>

Mauna Loa'nın 2022 püskürmesi, Hawaiʻi'de bulunan dünyanın en büyük aktif yanardağı olan Mauna Loa'da gerçekleşen volkanik etkinliğin bir bölümüydü. Mauna Loa, 27 Kasım 2022'de gece yarısından kısa bir süre önce, Moku'āweoweo'daki püsürme çatlaklarından lav akıntılarının çıkmasıyla patlamaya başladı. 38 yıl içinde yanardağdaki ilk patlama oldu. Püskürme, iki haftadan uzun bir süre sonra 13 Aralık 2022'de sona erdi. Patlama, kayıtlı hiçbir yaralanma veya ölümle sonuçlanmadı ve Mauna Loa Gözlemevi'nin yanı sıra adalar arası Saddle Road'daki ekipmanı tehdit ederken, 2018'de 700 evi yıkan komşu Kīlauea patlaması gibi diğer Hawaii patlamalarının neden olduğu büyük maddi hasara yol açmadı. Hawaii bölgesi sivil savunma yöneticisi bunu "Mauna Loa'dan isteyebileceğimiz en iyi durum" olarak nitelendirdi ve Hawaii Volkan Gözlemevi'nden sorumlu bilim adamı bunu "en sevdiği patlama" olarak nitelendirdi.

<span class="mw-page-title-main">Kızılötesi teleskop</span>

Kızılötesi teleskop, gök cisimlerini kızılötesi ışık kullanarak tespit eden bir tür teleskoptur. Kızılötesi ışık elektromanyetik spektrumda görünür hale gelen birkaç radyasyon tipinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Caltech Milimetre-altı Gözlemevi</span> hizmet dışı bırakılan Hawaii, ABDdeki radyo teleskop

Caltech Milimetre-altı Gözlemevi, Mauna Kea Gözlemevleri'ndeki 15 metrelik (49 ft) James Clerk Maxwell Teleskobu'nun (JCMT) yanında yer alan 10,4 metre (34 ft) çapındaki bir milimetre-altı dalga boyu teleskobuydu. CSO, terahertz radyasyon bandının milimetre-altı astronomisiyle ilgiliydi. 1985 yılında inşa edilen teleskop, 18 Eylül 2015 tarihinde kapatıldı.

<span class="mw-page-title-main">Haleakala Gözlemevi</span> Hawaiideki ilk astronomik araştırma gözlemevi

Haleakala Gözlemevi, Hawaii'nin ilk astronomik araştırma gözlemevidir. Hawaii Üniversitesi Astronomi Enstitüsü'ne ait olan tesis, Maui adasında bulunur. Enstitü, alandaki bazı tesisleri işletir ve bazı kısımları diğer kuruluşlara kiralar. Kiracılar arasında ABD Hava Kuvvetleri Araştırma Laboratuvarı (AFRL) ve Las Cumbres Gözlemevi Küresel Teleskop Ağı (LCOGTN) bulunmaktadır. 3.050 metre (10.010 ft) üzerindeki yüksekliğiyle Haleakala zirvesi, Dünya troposferinin üçte birinin üzerindedir ve mükemmel astronomik gözlem koşullarına sahiptir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.