İçeriğe atla

Kanıt yükümlülüğü

Epistemoloji'de Kanıt yükümlülüğü (Latince: onus probandi) anlaşmazlık durumunda olan bir tarafın anlaşmazlık durumundaki pozisyonuna dair hakli sebep gösterme zorunluluğudur.

Yükümlülüğün sahibi

Anlaşmazlık durumunda olan iki taraftan, pozitif bir iddiada bulunanın bu iddiayı kanıtlama yükümlülüğü vardır. Bir iddiada bulunmayan veya bir iddiaya karşı pasif duruşta bulunan tarafın pozisyonu için kanıt göstermesine gerek yoktur.[1]

Yükümlülüğü kaydırmak

Bir tarafın kanıt yükümlülüğünü karşı tarafa kaydırmaya çalışmakta kullanabileceği yöntem Bilgi Yoksunluğunda Kaynaklanan Argüman safsatasıdır. İddianın yanlış olduğunu kanıtlanamadığı için doğru olduğu veya doğru olduğu kanıtlanamadığı için yanlış olduğu varsayılır.[2]

Russel'ın çaydanlığı

Ana madde: Russel'ın çaydanlığı

Bertrand Russel'ın Illustrated dergisinde 1952 yılında içeriğe kattığı Bir Tanrı Var Mı? 20 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adlı makalesinde sözü geçen çaydanlıktır. Russel Mars ve Dünya'nın yörüngeleri arasında Güneş'in yörüngesinde olan, insan yapımı hiçbir teleskop ile tespit edilemeyecek bir çaydanlık olduğunu iddia etmiştir. Russel'a göre, bu iddiayı yapan kişi haricinde hiç kimsenin uzaya çıkıp bu çaydanlığı aramasına gerek yoktur çünkü kanıt yükümlülüğü iddiayı yapan kişiye aittir. Çaydanlığın var olmadığı kanıtlanamayacağı için, iddiaya bir kanıt gösterilene kadar inanmamak doğrudur.[3]

Kavanoz analojisi

Youtuber Matt Dillahunty'nin kanıt yükümlülüğünü anlatmak için kullandığı analojidir. İçi top dolu büyük bir kavanozda top sayısı ya çift ya da tekdir. Bu durumda iki çıkarım vardır.

  1. Kavanozda tek sayıda top var.
  2. Kavanozda çift sayıda top var.

Eğer bir kişi kavanozda tek sayıda top olduğunu iddia ederse, buna karşı doğru pozisyon iddiayı yapan kişi kavanozu açıp topları sayana kadar bu iddiaya inanmamaktır. Ama kavanozda tek sayıda top olduğu iddiasına inanmamak, kavanozda çift sayıda top olduğunu iddia etmek değildir. Bu sebeple kanıt yükümlülüğü, kavanozda tek sayıda top olduğuna inanmayan tarafta değil, kavanozda tek sayıda top olduğunu iddia eden taraftadır.[4]

Ayrıca bakınız

  • Safsata
  • Delil
  • Arrow'un İmkansızlık Kuramı

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Cargile, James (January 1997). "On the Burden of Proof". Philosophy. Cambridge University Press. 72 (279): 59–83. doi:10.1017/s0031819100056655.
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2017. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2017. 
  4. ^ Armin Navabi (6 October 2014). Hise, Nicki, ed. Why There Is No God 20 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Atheist Republic. sf. 9. 26 Nisan 2015.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Futbol</span> çim veya toprak zeminde, on birer oyuncudan oluşan iki taraf arasında topla oynanan takım sporu

Futbol, on birer oyuncudan oluşan iki takım arasında, kendine özgü küresel bir topla oynanan takım sporudur. 21. yüzyıl itibarıyla 200'ün üzerinde ülkede 250 milyonu aşkın oyuncu tarafından oynanmakta olup dünyadaki en popüler spordur.

<span class="mw-page-title-main">Satranç</span> İki oyuncu ile oynanan, turnuvaları düzenlenen ve birçok farklı türü olan zeka oyunu

Satranç, iki oyuncu arasında satranç tahtası ve taşları ile oynanan bir masa oyunudur. Dünya çapında turnuvaları düzenlenir ve bir spor dalı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Tenis</span> raket ile oynanan bir spor

Tenis, raket ve topla iki kişi arasında ya da ikişer kişilik iki takım arasında oynanan olimpik bir spor. Oyuncular raketleri ile içi boş lastik bir tenis topunu ağ (file) üzerinden rakibinin sahasına (kort) atmaya çalışırlar. Kort toprak kort, çim kort ve sert kort türlerinde olur. Kurallar dahilinde en çok puanı alan oyuncu kazanır.

<span class="mw-page-title-main">Yörünge</span> bir gökcisminin bir diğerinin kütleçekimi etkisi altında izlediği yola yörünge adı verilir

Gök mekaniğinde yörünge veya yörünge hareketi, bir gezegenin yıldız etrafındaki veya bir doğal uydunun gezegen etrafındaki veya bir gezegen, doğal uydu, asteroit veya lagrange noktası gibi uzaydaki bir nesne veya konum etrafındaki yapay uydunun izlediği kavisli bir yoldur. Yörünge, düzenli olarak tekrar eden bir yolu tanımlamakla birlikte, tekrar etmeyen bir yolu da ifade edebilir. Gezegenler ve uydular Kepler'in gezegensel hareket yasalarında tanımlandığı gibi, kütle merkezi elips biçiminde izledikleri yolun odak noktasında olacak şekilde yaklaşık olarak eliptik yörüngeleri takip ederler.

<span class="mw-page-title-main">Agnostisizm</span> Tanrının varlığının bilinemeyeceğini savunan öğreti

Agnostisizm ya da bilinemezcilik, en yaygın ve bilinen tanımıyla, tanrı veya tanrısal varlıkların bilinemez veya varlığı ile birlikte yokluğunun da kanıtlanamaz olduğunu savunan bir felsefi görüştür. Agnostik düşünce epistemolojik alanda yer alan bir felsefi görüş olmakla birlikte, zayıf agnostisizm, güçlü agnostisizm gibi alt türlere ayrılır. Bununla birlikte agnostik felsefe varsayımların, özellikle tanrı gibi daha yüksek bir otoritenin varlığına veya yokluğuna ilişkin teolojik varsayımların bilimsel olarak hiçbir zaman açıklanamayacağı görüşündedir. Bu fikir akımının destekçilerine agnostik denir. Agnostisizm kendi içinde de farklı görüşlere ayrılır.

Argumentum ad nauseam/Argumentum ad Infinitum (ya da sıklıkla sadece Ad nauseam), bir iddianın-argümanın aksi ispatlanamadığı için o iddianın doğru olduğunun savunulmasıdır. Latince bir safsatadır. Türkçe yaklaşık karşılığı "bunaltana kadar" dır. Argumentum ad infinitum ile aynı safsatayı belirtir.

Duruşma, yargılamalarda iddia ve savunma makamlarının delillere dayanarak tartıştıkları sürece denir. Ayrıca taraflar arasında doğan uyuşmazlıklar gene mahkemelerdeki duruşmalarda karara bağlanır.

<span class="mw-page-title-main">Çift yıldız</span>

Çift yıldız, ortak kütle merkezinde yörünge yapan iki yıldızdan oluşan bir yıldız sistemidir. İki, üç, dört ya da daha çok yıldızlı sistemler çoklu yıldız sistemleri olarak adlandırılır. Bu sistemler, özellikle daha uzakken, çıplak göze tek bir ışık noktası olarak görünürler ve diğer yollarla çift olarak ortaya çıkarlar. Son iki yüzyıl boyunca yapılan araştırmalar sonucunda, evrende gözlemlediğimiz yıldızların yarısı ya da daha fazlasının, çoklu yıldız sistemlerinin parçası olduğunun farkına varıldı.

<span class="mw-page-title-main">Atom çekirdeği</span> Atomun çekim kuvvetinin etkisiyle, çevresinde elektronlar dolaşan, proton ve nötronlardan oluşan pozitif elektron yüklü merkez bölümü

Atom çekirdeği, atomun merkezinde yer alan, proton ve nötronlardan oluşan küçük ve yoğun bir bölgedir. Atom çekirdeği 1911 yılında Ernest Rutherford tarafından keşfedildi. Bu keşif, 1909 yılında gerçekleştirilen Geiger-Marsden deneyine dayanmaktadır. Nötronun James Chadwick aracılığıyla 1932 yılında keşfinden sonra, çekirdeğin proton ve nötronlardan oluştuğu modeli Dmitri Ivanenko ve Werner Heisenberg tarafından çabucak geliştirildi. Atomun kütlesinin neredeyse tamamı çekirdek içerisindedir, elektron bulutunun atom kütlesine katkısı oldukça azdır. Proton ve nötronlar çekirdek kuvveti tarafından çekirdeği oluşturmak için birbirlerine bağlanmıştır. 

W Ursae Majoris değişeni ışık eğrilerinde izlenen neredeyse eşit derinlikli iki minimum ve süreklilik gösteren ışık değişimleri ile karakterize edilmektedirler. Eşit minimum derinlikleri, bileşen yıldızların eşit yüzey sıcaklığına sahip olduklarının bir göstergesidir. "değen çiftler" olarak da bilinen bu sistemlerin bileşenleri birbirine çok yakındır. Bunun doğal sonucu olarak birbirlerine uyguladıkları ileri düzeyde karşılıklı tedirginlik kuvvetleriyle, küresellikten önemli ölçüde sapmış bileşenler içermektedirler. Yörünge dönemleri oldukça kısadır ve 7 saat – 1 gün arasında değerlere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Biellmann dönüşü</span>

Biellmann dönüşü ayaktayken yapılan artistik patinaj dönüşlerinden biridir. Patenci tek ayak üzerinde dönüş yaparken serbest olan ayağını başının üzerine kaldırır. Bu dönüş karın bölgesinin ve bacakların konumu sebebiyle "tulip on a turn-table" şeklinde de ifade edilmiştir. Bu pozisyon önemli düzeyde esneklik ve dönüş yeteneği gerektirir, genelde kadın sporcular tarafından yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Kaleci (futbol)</span>

Kaleci, futbolda yer alan bir pozisyondur. Spordaki en özelleştirilmiş mevkiidir. Kalecinin asıl görevi rakip takımın gol atmasını engellemektir. Bu, kalecinin topu yakalamak veya kale çizgisinden daha uzağa yönlendirmek için topun yörüngesine doğru hareket etmesiyle gerçekleştirilir. Ceza sahası içinde kalecilerin ellerini kullanmalarına izin verilir, bu da onlara sahada topu elle kontrol etme hakkını verir. Kaleci, takım arkadaşlarından ve rakipten farklı renkte bir forma giymektedir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan Nazi Partisi</span> aşırı sağcı siyasi parti

Amerikan Nazi Partisi, Amerika Birleşik Devletleri Donanmasında Binbaşı olarak görev yapan emekli asker George Lincoln Rockwell tarafından kurulmuş olan parti. Arlington, Virginia merkezli olarak Dünya Free Enterprise Nasyonal Sosyalistler Birliği (WUFENS) adı altında kuruldu ama daha sonra medyanın ilgisini maksimum düzeyde çekebilmek için ismi 1960 yılında Amerikan Nazi Partisi olarak değiştirildi. 1967'de partinin kurucusu George Lincoln Rockwell eski bir parti üyesi tarafından vurularak öldürüldükten sonra partinin başkan yardımcısı olan Matt Koehl parti liderliğini devraldı. Koehl'in komutası altındaki Amerikan Nazi Partisi, 1970'ler ve 1980'lerde üyeler arasında ideolojik anlaşmazlıklara maruz kaldı. 1 Ocak 1983'ten itibaren "Franklin Road genel merkezinde bir lider olan Martin Kerr, 1982 yılında örgütün adını Yeni Düzen olarak değiştirip Midwest'e taşındığını duyurdu". Mali ve yasal sorunların yanı sıra işe alım sorunları nedeniyle Koehl, grubun merkezini DC bölgesinden taşımak zorunda kaldı ve sonunda Wisconsin ve Michigan'daki dağınık yerlere doğru yol aldı. Koehl'in 2014'te ölümünden sonra, uzun süredir Yeni Düzen'in üyesi ve memuru olan Martin Kerr, liderliği üstlendi ve Yeni Düzen web sitesini ve organizasyonunu sürdürüyor.

<span class="mw-page-title-main">Menelaus teoremi</span> Bir üçgenin her bir kenar doğrusundan tepe noktası olmayan birer nokta olmak üzere üç noktanın, ancak ve ancak her üç kenar doğrusu üzerinde belirledikleri işaretli oranların çarpımı -1 ise eş doğrusal olduğunu belirten Öklid geometri

İskenderiyeli Menelaus'a izafe edilen Menelaus teoremi düzlemsel geometride üçgenler üzerine bir teoremdir. , ve noktalarından oluşan üçgeninde , ve doğruları üzerinde bulunan ve üçgenin köşelerinden ayrık , ve noktalarının aynı doğru üzerinde olabilmesi ancak ve ancak:

<span class="mw-page-title-main">Doğal uydu</span> bir gezegenin yörüngesinde dönen gök cismi

Doğal uydu, en yaygın kullanımıyla, bir gezegenin, cüce gezegenin veya küçük bir Güneş Sistemi cisminin yörüngesinde dönen astronomik bir cisimdir.

RS Canum Venaticorum değişenleri, GCVS'de RS olarak kodlanmış bir değişen yıldız türüdür.

<span class="mw-page-title-main">İbn Rüşdcülük</span>

İbn Rüşdcülük 13. yüzyılda latin hristiyan skolastisizmini etkileyen, İbn Rüşd çevirilerinin etrafında şekillenerek etkisini gösteren Aristotelesçi felsefi akım, görüş. İlk ve etkin takipçileri arasında; Brabantlı Siger, Daçyalı Boetius, Dry Townlu John, Jondunlu John ve Padualı Marsiliu gibi isimler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler İşkenceye Karşı Sözleşme</span> 26 Haziran 1987 tarihinde yürürlüğe girmiş uluslararası sözleşme

Birleşmiş Milletler İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı veya Küçültücü Muamele ve Cezaya Karşı Sözleşme, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda 10 Aralık 1984 tarihli oturumunda 39/46 sayılı kararla kabul edilmiş ve 26 Haziran 1987 tarihinde yürürlüğe girmiş sözleşmedir. Bu protokol, insan hakları ihlalleri olduktan sonra müdahale etme mantığı üzerine kurulmuştur.

Ateizme genel bir bakış ve güncel bir rehber olarak aşağıdaki ana hatlar verilmiştir:

<span class="mw-page-title-main">Çin demografisi</span> Çin Halk Cumhuriyetinin demografisi

Çin, 1.425.671.352 kişilik nüfusuyla Asya'nın en kalabalık ikinci ülkesi olmasının yanı sıra dünyanın da en kalabalık ikinci ülkesidir.