Kambı Lama
| Makale serilerinden |
| Budizm |
|---|
 |
|
Tuva'nın Kambı Lama'sı veya Tuva'nın Yüce Laması, Rusya'da halkın büyük çoğunluğunun Budizme inandığı bir Türk cumhuriyeti olan Tuva'daki en yüksek Budist dini otorite ve en kıdemli Budist lamasıdır.[1] Kambı Lama, tüm Tuva Budistlerinin lideri olarak kabul edilir. Kambı Lamalık müessesesi ve ünvanı, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Budizmin Tuva'da tekrar dirilmesi sırasında Ekim 1997'de yeniden canlandırıldı.[1][2] Budizm, Tuva'da Sovyet dönemi boyunca baskı altındaydı.
8. Kambı Lama Jampel Lodoy'un 23 Haziran 2020 tarihinde hayatını kaybetmesinin ardından, 4 Ekim 2020'de Gelek Natsyk Dorju onun halefi olarak seçilmiştir.
Tarihi
Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından, 1991'den 1997'deki ölümüne kadar Tuva Yüce Lamasının görevleri Kazak Orgudaevich Sandak (1918–1997) tarafından yürütüldü. Ancak o, Kambı Lama unvanına sahip değildi.[2]
Tuvalı Kambı Lama veya Yüce Lama pozisyonu resmi olarak Ekim 1997'de yeniden canlandırıldı.[1][2] Kambı Lama, beş yıllık bir dönem için Tuvalı Budist din adamları ve dini liderlerden oluşan bir kongre veya Khural[3] (Türkiye Türkçesi: Kurul) tarafından demokratik olarak seçilir.[1] Görevdeki Kambı Lama istifa etmedikçe veya görevi devam ettiği esnada hayatını kaybetmedikçe seçimler her beş yılda bir yapılır.[3]
Kambı Lama
Kambı Lama'nın pozisyonu 1997'de resmi olarak yeniden canlandırıldı.[1] 1997 ile 2020 yılları arasında sekiz Kambı Lama görev yapmıştır.[1] Kambı Lama, beş yıllık bir dönem için demokratik bir seçim yoluyla seçilir.[1]
| Sıra | İsim | Göreve Başlama Tarihi | Görevin Bitiş Tarihi | Notlar |
|---|---|---|---|---|
| Geçici Görev | Kazak Orgudaevich Sandak | 1991 | 1997 | Kazak Orgudaevich Sandak, Sovyet sonrası dönemde Kambı Lama tarafından yapılan görevleri yerine getiren ilk Budist keşişti, ancak kendisine Kambı Lama unvanı verilmedi.[2] |
| 1 (Khertek) & 2 (Gyaltsen) | Aganak Khertek ve Pende Gyaltsen (geçici görev)[4] | 1997 | 2000 | Ekim 1997'de Kambı Lamalık makamı yeniden oluşturuldu.[1][2] Aganak Schorsovich Khertek, Ekim 1997'de Tuva'nın ilk resmi Kambı Laması (ve selefi Sandak'tan sonra genel olarak ikinci Kambı Lama) seçildi.[2] Khertek, görev süresi devam ederken Hindistan'a taşınmak ve burada Budist din eğitimine devam etmek için Kambı Lamalık görevinden istifa etti.[4] Onun yokluğunda, Pende Gyaltsen adlı Tibetli bir keşiş, Khertek'in görev süresi boyunca Tuvalı Budist sangha'nın (topluluk) isteği üzerine geçici bir süre için Kambı Lama oldu.[2][4] |
| 3 | Yeshe Dagpa | 2000 | 2002 | Asıl adı Dolaan Kuular,[2][4] olan Yeshe Dagpa, üçüncü Kambı Lama idi. Yeshe Dagpa, 2002'de görevinden istifa etti. |
| 4 | Lobsan Tubden | 28 Mart 2002[2] | 2005 | Asıl adı Mart-ool Nikolaevich Norbu-Sambudur.[2][4] 28 Mart 2002'de dördüncü Kambı Lama olarak seçildi.[2] |
| 5 | Jampel Lodoy | 2005 | 2010 | 21 Ağustos 1975'te Apysh-ool Sat adıyla Hondergey, Çöön-Hemçik, Tuva'da dünyaya geldi.[1] Bazı çevirilerde adı Dzhampel Lodoi veya Jambal Lodoi olarak da geçer.[4][5] Bu, Jampel Lodoy'un ilk Kambı Lamalık dönemiydi.[1][4][6][7] 30 Nisan 2005'te beşinci Kambı Lama olarak görevine başlamıştır.[4] Daha sonra, Kasım 2019'da dokuzuncu Kambı Lama olarak yeniden seçilmiştir.[1] |
| 6 | Suldum Bashky | 12 Mart 2010 (seçildi) | 11 Eylül 2014 | Tsultim Tenzin adıyla da bilinir. 12 Mart 2010'da Kambı Lama olarak seçildiğinde en yaşlı Tuvalı lamalar arasındaydı.[3][8] Bir önceki Kambı Lama Jambel Lodoy da dahil olmak üzere üç Kambı Lama adayını yenerek seçilmeyi başarmıştır.[8] Kampı Lama Suldum Bashky, 11 Eylül 2014'te henüz Kambı Lamalık görevi devam ederken hayatını kaybetmiştir. |
| 7 | Lobsan Chamzy | 13 Kasım 2014 | 29 Kasım 2019 | 1976'da doğan yedinci Kambı Lama, Lobsan Chamzy'nın asıl adı Bayir-ool Serenovich Shyyrap idi.[2] Eylül 2014'te Kambı Lama Suldum Bashki'nin ölümünün ardından, Kasım 2014'te 76 Budist din adamı ve Budist örgütlerin temsilcilerinden oluşan özel bir kongre Tuva'nın yeni Yüce Lama'sını seçmek için Tuva Cumhuriyeti'nin başkenti Kızıl'da toplandı.[2] Kambı Lamalık makamı için beş aday gösterildi, ancak Shyyrap ikinci turda oyların çoğunluğunu kazanmayı başardı.[2] Aralık 2014'te göreve başladı[2] Lobsan Chamzy, Kasım 2019 seçimlerinde ikinci dönem için aday gösterildi, ancak Jampel Lodoy'a yenildi.[1] |
| 8 | Jampel Lodoy | 29 Kasım 2019 (seçildi) | 23 Haziran 2020 | Adı bazen Dzhampel Lodoi or Jambal Lodoi şeklinde de yazılır.[4][5] Jampel Lodoy daha önce 2005'ten 2010'a kadar Kambı Lama olarak görev yaptı. 29 Kasım 2019'da Tsechenling Budist tapınağında düzenlenen Budist kongresi tarafından sekizinci Kambı Lama olarak yeniden seçildi.[1] Jampel Lodoy, 19 Aralık 2019'da Tuva Kültür Bakanlığı'nın Kızıl'daki Halk Sanatları Evi'nde düzenlenen törenle görevine başladı.[1] 23 Haziran 2020'de 44 yaşında koronavirüs pandemisi sırasında COVID-19'dan ölene kadar 8. Kambı Lama olarak görev yaptı.[5][9][10] |
| 9 | Gelek Natsyk Dorju (Сарыглар Сергек Олегович, Sergek Olegovich Saryglar) | 4. Ekim 2020 |
Dipnotlar
- ^ a b c d e f g h i j k l m n "Eighth Kamby Lama Enthroned to Lead Buddhist Sangha in Tuva". Buddhistdoor Global. 27 Aralık 2019. 28 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2020. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) Kaynak hatası: Geçersiz<ref>etiketi: "bd" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ a b c d e f g h i j k l m n o "В Туве избран новый Камбы-лама". Tuva Online. 14 Kasım 2014. 17 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2017. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "tuvao4" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ a b c "One of the oldest lamas of Tuva has become the Supreme lama of the republic". Tuva Online. 13 Mart 2010. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "tuvaoe" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ a b c d e f g h i "5th Kamby-Lama of Tuva Jambal Lodoi was Enthroned Today". Tuva Online. 30 Nisan 2005. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c "Supreme Lama Of Russia's Siberian Region Of Tyva Dies Of Coronavirus". Radio Free Europe/Radio Liberty. 24 Haziran 2020. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2020.
- ^ "Умер заразившийся коронавирусом верховный лама Тувы". TASS. 23 Haziran 2020. 24 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2020.
- ^ "12 марта в Кызыле пройдет съезд буддийского духовенства Тувы". Tuva Online. 10 Mart 2010. 21 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.
- ^ a b "Один из старейших лам Тувы стал Верховным ламой республики". Tuva Online. 13 Mart 2010. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.
- ^ "Верховный лама Тувы Джампел Лодой, госпитализированный ранее с коронавирусом, скончался в возрасте 44 лет". Tuva Online. 23 Haziran 2020. 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2020.
- ^ "Kamby Lama of Tuva Dies from Health Complications Related to COVID-19". Buddhistdoor Global. 24 Haziran 2020. 28 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2020. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım)
