İçeriğe atla

Kamışlı

Kamışlı
قامشلي Qamişlo
Şehir
Suriye üzerinde Kamışlı
Kamışlı
Kamışlı
Kamışlı'nın Suriye'deki konumu
ÜlkeSuriye Suriye
İlHaseke
Yönetim Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi
BölgeCezire Bölgesi
Rakım455 m
Nüfus
 • Toplam184.231
Alan koduÜlke kodu: 963 ; Şehir kodu: 52

Kamışlı (Arapça: القامشلي Al-Qamishli, Kürtçe: Qamişlo, Süryanice: ܩܡܫܠܝ, ܩܡܫܠܐ Bēṯ Zālīn) Suriye'nin kuzey doğusunda, Türkiye sınırında bulunan ve Haseke'nin merkezi olan şehir. Haseke'nin en büyük şehridir ve Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nin kontrolünde bulunmaktadır. 2004 verilerine göre nüfusu 232,258'dir.

Irak sınırı ve Nusaybin'e komşu olan kent son yıllarda bulunan petrol sayesinde hızla gelişmektedir.[1] Kamışlı ekonomisi tarihsel olarak petrol sanayisi üzerine kurulmuş olsa da, Kamışlı şehri yürüttüğü tarım alanında önemli gelir kalemlerini oluşturur.

Kamışlı şehri her yıl aralık ayında büyük bir Yılbaşı geçit töreni ve her yılın mart ayında büyük bir kalabalık tarafından Nevruz festivalini kutlaması ile ünlüdür.

Etimoloji

Şehir, başlangıçta (ܒܝܬ ܙܐܠܝ̈ܢ) "kamış evi" anlamına gelen Bet-zālin denilen Süryani yaşadığı küçük bir köy oldu. "Kamışlı" adı bu adın Türkçeleşmiş halidir.

Tarihi

Nüfusunun büyük bir kısmını Kürtlerin ve Süryanilerin oluşturduğu kent 1926 yılında Toros Demiryolu çalışmaları sırasında Nusaybin'den ayrılarak kuruldu.

Kamışlı, 90'lı ve 2000'li yıllar arasında küçük bir köy görünümünü andırıyordu. 2011 yılında Suriye iç Savaşı'nın başlamasıyla, Kamışlı petrol ihracatını da etkileyerek çökmesine yol açmasından uzun bir süre sonra 2012'de Kamışlı'da tekrar petrol bulunarak ihraç edilmeye başlandı. Suriye iç Savaşı'nın ardından Kamışlı, 21 Ocak'ta Cezire, 27'de Kobani ve 29'un da ise Afrin meclis ve meclis başkanları özerklik ilan etti. Cezire, Kobani ve Afrin kantonlarından Özerk bir federasyon yapılanması ile birleşerek Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni kurdular. Bölgede tekrar petrolün bulunmasından sonra Kamışlı'nın geliri devamlı ve hızla yükseldi ve şehir bir ticaret, alışveriş ve turizm kenti haline geldi. Kamışlı, Suriye Kürdistanı'nın Hasiçi şehrinden sonra en yüksek nüfusuna sahip şehridir. Kamışlı ve Hasiçi ile birlikte Suriye Kürdistanı'nın metropol alanını oluşturmaktadırlar.

2004 yılındaki Kamışlı Olayı burada yaşanmıştır. 2004 yılında bir futbol karşılaşmasında kargaşa çıkmış ve bu kargaşa Kürt-Arap çatışmasına dönüşmüştür. Neticede 50 civarında kişi ölürken Kamışlı'da maddi hasar oluşmuştur. Bu olayda en az 30 Kürt öldürülmüş ve olay "Kamışlı Katliamı" olarak tanınmıştır.

2016 yılındaki Kamışlı Muharebesi burada yaşanmıştır.

Demografi

184.231 (2004 Genel Nüfus Sayımı) nüfusu ile, Kamışlı Suriye'de 10 büyük şehirlerinden biridir. Kamışlı Suriye'nin önemli ikinci büyük nüfusunu oluşturan Kürt nüfusun çoğunlukta bölgedir. Araplar ve Hristiyanlar ile birlikte biraz karışık kozmopolit bir şehirdir. Kent, Hristiyanlar başta Süryani ve Ermeniler oluşmaktadır ve şehir Suriye'de bir Hristiyan başkenti olarak kabul edilir. Şehir, Süryani mülteciler tarafından kuruldu. Bugün şehirde Kürtler, Süryaniler, Araplar ve Ermeniler yaşamaktadır.

Noel günlerinde Kamışlı sokakları, 2012

Günümüzde

Günümüzde Kamışlı, Suriye'nin de facto Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi özerk bölgesinin başkenti durumundadır.[2] Bölgenin en gelişmiş şehri ve başkentidir.

Hükümet

Suriye hükûmeti havaalanı, sınır kapısı ve hastaneler, çeşitli hükûmet binaları ve birçok yerleşim bölgesi, çeşitli camiler ve kiliseler gibi çeşitli hükûmet binalarını ve Arap mahallelerini kontrolünde tutmaktadır, ancak kentin büyük bölümü Kürt ve Süryani militanların elindedir.[3]

Hükûmet ayrıca, çalışanlarının maaşlarını, kırsal kesimdeki hasadı üreten ve üretimini yönetiyor ve şehirden diğer çeşitli Suriye şehirlerine ve Beyrut'a uçuşlar düzenliyor. Şehrin çoğu, Kuzey ve Doğu Suriye'nin fiili Özerk İdaresinin yönetimi altındadır.

Durum yıllar içinde istikrarlı olsa da, hükûmet güçleri ve Sootoro arasında Asayiş'e karşı zaman zaman silahlı çatışmalar yaşandı. Bunların en önemlisi, Nisan 2016 Kamışlı çatışmaları, ateşkes sona ermeden 2 gün önce sona ermiştir ve kentin merkezi cezaevi Kürt kuvvetleri tarafından yeniden ele geçirilmesidir.

Ayrıca, savaş sırasında kentte birçok bombalama meydana geldi ve IŞİD, Temmuz 2016'da, 40'tan fazla insanın katledildiği ve 40'tan fazla kişinin yaralandığı birçok saldırının sorumluluğunu üstlendi. Kamışlı, alıkonulan IŞİD militanlarına ev sahipliği yapan Chirkin hapishanesine ev sahipliği yapmaktadır.[4]

İklim

Kamışlı'nın kuzey bölgelerinde karasal iklimin soğuk ve kar yağışlı kışları, güneyinde ise sıcak ve kurak yazları görülebilir. Kamışlı'nın kuzeyi dağlık olduğu için Karasal iklim hâkimdir, güneyi ise genellikle çöl ve düzlüklerden oluştuğu için sıcak iklim hakimdir.


 Kamışlı iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 10,9 12,6 16,7 22,1 29,2 36,1 40,3 39,8 35,4 28,3 19,3 12,7 25,3
Ortalama sıcaklık (°C) 2,7 3,5 6,3 10,3 14,9 20,0 23,5 23,0 19,5 15,0 8,8 4,4 12,7
Ortalama yağış (mm) 77,5 71,9 68,2 59,0 29,0 2,2 0,3 0,1 0,8 18,0 38,5 66,9 432,4


Bitki örtüsü

Kamışlı'nın iklim şartları, kuzeydeki topoğrafik ve dağlık yapısı nedeniyle, ilde bitki örtüsü olarak bozkır ve orman bulunur. Şehrin kuzeyindeki dağlık bölgede kavak, Söğüt ve Meşe ağaçları bulunur. güneyinde ise genelde çöl ağaçları olan hurma ve Palmiye ağaçları vardır.

Ekonomi

Kamışlı'nın ekonomisini tarımalışveriş ve petrol ihracatı oluşturmaktadır.

Eğitim

Üniversite var.[5]

Kültür

Kamışlı, Arap ve Mezopotamya kültürü İslam dini ve geleneksel Arap ve Kürt kültürü etrafında biçimlenmiştir. Buna karşın, Kamışlı şehri çeşitlilikler içinde yüksek bir kozmopolit toplum ve canlı bir kültüre sahiptir. İslam etkisi Kürt ve Arap kültürünün mimari, müzik, giyim, mutfak ve yaşam tarzında görülebilmektedir.

Kamışlı mutfağı

Kürt ve Arap mutfağı oldukça tutulmakta olup kentin her yerinde döner(şavurma) lokantalarından Kamışlı otellerinin lüks lokantalarına kadar her yerde bulunabilmektedir. Hızlı yiyecekler, Arap, Kürt ve Batı mutfakları da oldukça popüler olup geniş miktarda bulunabilmektedir. Kürt mutfağı Araplarla binlerce yıllık etkileşimle günümüze gelmiş gayet zengin ve farklı bir mutfaktır. Mutfağın temel malzemeleri kuzu eti, yöresel baharatlardır, pirinç ve bulgurdur.

Giyim ve kurallar

Kamışlı'da giyim bakımından bir zorlayıcılık yoktur. İnsanlar istedikleri kıyafeti giyebilmektedirler örneğin: yöresel kıyafetler veya batı tarzı kıyafetler. Kamışlı'da insanların birçoğu yöresel Kürt kıyafeti ve Arap elbisesi olan kandura giyerler. Bu giyim biçimleri, Kamışlı'nın çok sıcak ve nemli veya çok soğuk olan iklimine göre değişmektedir.

Ulaşım

Kamışlı Havaalanı, Ekim 2015'te sivil uçuşlara kapatılmış, ancak daha sonra tekrar açılmıştır. Cham Wings Airlines, FlyDamas ve Syrian Air gibi Suriyeli uçuş şirketleri günümüzde Şam, Lazkiye ve Beyrut'tan Kamışlı'ya düzenli uçuşlar sağlamaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2015. 
  2. ^ "'We have nothing': Syrian Kurds risk their lives crossing into Turkey". Middle East Eye. 28 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2016. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2015. 
  4. ^ Perry, Tom (10 Ekim 2019). Kasolowsky, Raissa (Ed.). "Turkey shelled prison holding IS foreign fighters Kurdish-led administration". Reuters. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2019. 
  5. ^ "Rojava'nın ilk Kürt üniversitesi açılıyor". Milliyet. 1 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bağdat</span> Irakın başkenti

Bağdat, Irak'ın başkenti ve en büyük kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Irak</span> Batı Asyada bir ülke

Irak, resmî adıyla Irak Cumhuriyeti, Batı Asya'da bir ülkedir. Kuzeyde Türkiye, doğuda İran, güneydoğuda Kuveyt, güneyde Suudi Arabistan, güneybatıda Ürdün, batıda ise Suriye ile sınır komşusudur. Başkenti ve en büyük şehri Bağdat olan federal parlamenter cumhuriyet ile yönetilen bir ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi</span> Iraka bağlı özerk bölge

Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Kürdistan Bölgesi veya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak'a bağlı, anayasal düzeyde varlığı olan özerk bir bölgedir. Yaklaşık 40.000 km2'den oluşan idari birim; batıda Suriye, doğuda İran, kuzeyde ise Türkiye ile komşudur. Bölgesel yönetimin başkenti Erbil'dir. Kürdistan Parlamentosu Erbil'de yer almaktadır, ancak Kürdistan Bölgesi anayasası tartışmalı Kerkük kentini Kürdistan Bölgesi'nin başkenti olarak tanımaktadır. Bölgenin nüfusu, 2023 itibarıyla 6.556.752'dir. Resmî dilleri Kürtçe ve Arapça'dır.

<span class="mw-page-title-main">Erbil</span> Kürdistan Bölgesel Yönetiminin başkenti

Erbil, Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başkenti ve en büyük şehridir. Şehrin nüfusu 1,1 milyon civarındadır. Nüfus Kürtler, Türkmenler, Araplar ve Süryani Hristiyanlardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Süleymaniye</span> Irakta bir şehir

Süleymaniye, Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin Süleymaniye İline bağlı şehir ve ilin yönetim merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Zaho</span> Irakta bir şehir

Zaho, Irak'ın kuzey bölgesinde yer alan Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne bağlı bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Kobani</span> Suriyede bir kent

Kobani veya Ayn el-Arab, Suriye'de bir kent. Türkiye'nin Şanlıurfa, Suruç ilçesinin güneyinde yer alır. 54.681 nüfusa sahiptir. Nüfusunun yaklaşık %90'lık kesimini Kürtler oluşturmaktadır. 2012'de Kürt askerî gücü YPG'nin kontrolüne geçinceye kadar Suriye'nin Halep İli'nin, Ayn el-Arab İlçesi'nin merkezi idi. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi tarafından Fırat Bölgesi'nin merkezi ilan edildi. Aynı zamanda kentte Türkmen, Arap ve Ermeniler de yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Duhok</span> Irak Kürdistanın da bir şehir

Duhok, Irak'ın kuzeyinde bir şehir ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne bağlı Duhok ilinin başkenti. 500.000 yakın nüfusu vardır ve çoğunluğunu Kürtler ve Süryaniler oluşturur. Bazı kaynaklara göre Duhok Kurmanciye göre "küçük köy" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Haseke</span> Suriyenin bir şehri

Haseke, Suriye'nin, Hasiçi ili'nin ve Hasiçi ilçesi'nin merkezi ve 2010 verilerine göre 319,641 nüfusla en kalabalık şehridir. Suriye'nin uzak kuzeydoğu köşesinde bulunur. Şehirde nüfusun çoğunluğunu oluşturan Araplar'ın yaşamasının yanı sıra etnik gruplar arasında Kürtler, Mihellemiler Hristiyan olan Asuriler, Süryaniler, Keldaniler, Nesturiler ve farklı kökenlere sahip milletler de bulunmaktadır. Habur Çayı, kentin içinden de geçer ve tüm valilik sınırları boyuncada devam eder.

<span class="mw-page-title-main">Haseke (il)</span> Suriye ili

Haseke, Türkçe: Hasiçi, Suriye'nin on dört ilinden birisidir. Başkenti Haseke'dir, nüfus ve gelişmişlik bakımından en büyük şehri ise Kamışlı'dır. 2009 Suriye nüfus sayımlarına göre nüfusu 1,443,000 kişi civarındayken, 2010'daki global verilere göre nüfusu 1,272,702 kişi civarındadır ve büyük bir düşüş yaşamıştır. Yüzölçümü ise 23,000 km² ve 8,9 milkaredir. Nüfus ve yüzölçümü bilgilerine göre, nüfus yoğunluğu, kilometrekareye 64,17, milkareye 166,2 kişi yapar.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Kürdistanı çatışmaları</span> Kuzey Suriyede askeri ve siyasi çatışma

Rojava Savaşı ya da Suriye Kürdistanı Çatışmaları, Suriye'nin kuzeyindeki taraflar arasındaki çatışmaları kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Kürdistanı</span> Suriyenin kuzeydoğusunda yer alan özerk bölge

Suriye Kürdistanı, Batı Kürdistan veya Rojava, Suriye'nin kuzeyinde ve doğu kesiminde çoğunlukla Kürtler olmak üzere Arap, Çerkes, Süryani ve Türkmenlerin yaşadığı bölge. Orta Doğu coğrafyasında Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı Kürdistan'ın, Suriye sınırları içinde kalan kısmını tanımlar. PYD tarafından bölgede Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ilan edilmiş; fakat Suriye hükûmeti veya diğer ülkeler tarafından tanınmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye mutfağı</span>

Suriye mutfağı, Suriye'nin ulusal mutfağıdır. Arap ve Kürt kültürünün mirasçısı olan Suriye mutfağı Orta Doğu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Suriye mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Güney Suriye mutfağı, Kuzey Suriye mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler. Suriye mutfağı ya da Mezopotamya mutfağı uzun bir geçmişe sahiptir yaklaşık 10.000 yıl öncesine dayanmaktadır. Günümüzde, Suriye mutfağı Kürt ve Arap mutfaklarından etkilenmiştir. Kürt ve Arap mutfağı oldukça tutulmakta olup Suriye'nin her yerinde döner lokantalarından Suriye otellerinin lüks lokantalarına kadar her yerde bulunabilinmektedir. Fast Foodlar, Arap, Kürt ve Batı mutfakları da oldukça popüler olup geniş miktarda bulunabilmektedir. Suriye mutfağı Kürtler ve Araplarla binlerce yıllık etkileşimle günümüze gelmiş gayet zengin ve farklı bir mutfaktır. Mutfağın temel malzemeleri kuzu eti, yöresel baharatlardır, pirinç ve bulgurdur. Bu nedenle ırak mutfağı ağır yemeklerden oluşur. Mutfağın temel bileşenleri Kebaplar, lahmacunlar, Etli yemekler ve hamurlu tatlılar olup dünyanın her yerinde tanınmakta ve tercih edilmektedir. Fast food tarzı Batı kültürünün de arttığı bu devirlerde, fast-food'la yarışabilir hızlı hazırlanabilen bir mutfaktır.

<span class="mw-page-title-main">Fırat Bölgesi</span>

Fırat Bölgesi eski adıyla Kobanî Kantonu, Suriye'nin Halep ve Rakka ili sınırları içerisinde bulunan, Suriye İç Savaşı sırasında PYD tarafından tek taraflı olarak ilan edilen Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi altında de facto statüdeki yedi fiili bölgeden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Kürtleri</span> Etnik grup

Suriye Kürtleri, Suriye'de doğmuş veya ikamet eden Kürtlerdir. Kürtler, Uluslararası Azınlık Hakları Grubu, CIA The World Factbook ve hükûmet yanlısı kaynaklara göre ülke nüfusunun %10 ila %15'ini oluşturan Suriye'deki en büyük etnik azınlıktır. Suriye Kürtleri, hükûmet tarafından rutin bir ayrımcılığa ve zorbalığa maruz kaldılar.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi</span> Suriyede de facto özerk bölge

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi (KDSÖY) Suriye'nin kuzeydoğu kesimindeki Suriye Kürdistanı'nda Arap, Çerkes, Kürt, Süryani ve Türkmenlerin yaşadığı, Ekim 2019 itibarıyla de facto özerk olan yönetim alanı. PYD tarafından bölgede önce özerk kantonlar, sonrasında federasyon ilan edilmiş; fakat hiçbiri Suriye hükûmeti veya diğer ülkeler tarafından tanınmamıştır. İsviçre'de ve birçok Avrupa ülkesinde temsilcilikleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey ve Doğu Suriye sembolleri</span>

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni temsil etmek için çeşitli semboller kullanılmıştır. Özerk İdare, resmi bir amblemi Aralık 2018'de kabul etmiştir. Amblem, Arapçadaki “Özerk Yönetim” kelimesinden, Suriye’nin kuzeydoğusundaki bölgeleri temsil eden yedi kırmızı yıldızdan, bölgede yetişen iki ürün olan zeytin ve buğdaydan oluşmaktadır. Tüm sembollerin etrafını saran alanda, bölgede konuşulan diller olan Arapça, Kürtçe, Süryanice ve Türkçe olarak yazılmış olan "Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi" kelimeleri yer almatadır. Bütün amblemin üzerine yerleştirildiği mavi ve sarı yarım daire, Fırat nehrini ve bölgenin "kalıcı baharını" temsil eder. Özerk İdarenin amblemini beyaz bir alanda kullanan bir bayrak da idarenin kendisini temsil etmek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Arap mutfağı</span> Arap halkının mutfağı

Arap mutfağı, Arap dünyasına özgü farklı pişirme geleneklerinin bir toplamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Mezopotamya</span> günümüzde Irak, Suriye ve Türkiyenin bir parçası olan Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki bölgenin kuzey kısmı

Yukarı Mezopotamya, Orta Doğu'nun kuzeyinde yer alan Kuzeybatı Irak, Kuzeydoğu Suriye ve Güneydoğu Türkiye'nin yaylaları ve büyük düzlükleri için kullanılan isimdir. Bölge, 7. yüzyılın ortalarındaki erken Müslüman fetihlerinden bu yana geleneksel Arapça adı olan el-Cezire ve Süryanice varyantı Gāzartā veya Gozarto (ܓܙܪܬܐ) olarak bilinir. Fırat ve Dicle nehirleri Mezopotamya'yı neredeyse bir adaya dönüştürür, çünkü Irak'ın Basra Vilayeti'ndeki Şattülarap'ta birleşirler ve Türkiye'nin doğusundaki kaynakları birbirine yakındır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Süryanileri</span> Suriyede yaşayan Süryaniler

Suriye Süryanileri Suriye'nin kuzeydoğu yarısı olan Yukarı Mezopotamya'ya özgü etnik ve dilsel bir azınlıktır. Suriyeli Süryaniler, Suriye'de yaşayan Süryani kökenli insanlar ve Süryani-Süryani mirasına sahip olan Süryani diasporasındaki insanlardır.