İçeriğe atla

Kalkandelenli Tayyar

Kalkandelenli Tayyar
Tajar Tetova
Doğum19. yüzyıl sonu
Kalkandelen, Osmanlı İmparatorluğu
Bağlılığı Osmanlı İmparatorluğu
Arnavut çetecileri
RütbesiYüzbaşı
BirimiOsmanlı ordusu
Çatışma/savaşları1912 Arnavut İsyanı
I. Dünya Savaşı

Kalkandelenli Tayyar (ArnavutçaTajar Tetova), Arnavut asker ve çeteci.[1] Güney Arnavutluk ve Makedonya'da çetecilik faaliyetleri yürüttü.

Biyografi

19. yüzyılın sonlarında Kalkandelen'de doğan Tayyar, soylu bir toprak sahibi aileden geliyordu.[2] Tayyar, Osmanlı ordusunda yükselerek yüzbaşı oldu.[3]

1912'de Osmanlı İmparatorluğu tarafından Manastır'daki Arnavut ayaklanmalarına karşı Osmanlı birliklerine destek vermek üzere gönderildi. 22 Haziran 1908'de, Manastır'ın Başkimi kulübüyle birlikte çalışan yüzbaşı Kalkandelenli Tayyar isyan etti ve güney Arnavut Tosk isyancılarına katılmak üzere yedi subay ve 150 Arnavut askeriyle birlikte dağlara kaçtı.[4] Mevcut kabinenin İttihat ve Terakki'nin terör ajitasyonu altında seçildiğini iddia ederek hükûmetin istifasını ve genel seçim yapılmasını talep ederek askeri bir birlik kurdu.[5] Kalkandelenli Tayyar ve askerleri, Manastır'daki tüm silah ve mühimmat şirketinin yanı sıra iki ağır makineli tüfeği de Osmanlı ordusundan ele geçirdi.[6] Kalkandelenli Tayyar isyan hareketini Debre, Görice ve Kolonya bölgesine genişletti.

I. Dünya Savaşı sırasında Kalkandelenli Tayyar'ın grubu Salih Butka savaşçılarıyla birleşerek Arnavutluk'un işgalcilerine karşı birlikte savaştı.[7]

Kısa bir süre Elbasan belediye başkanı olarak görev yaptı.[8] Elbasan'da bir caddeye onun adı verilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ Gawrych 2006, s. 260.
  2. ^ Aux origines du nationalisme albanais: la naissance d'une nation majoritairement musulmane en Europe (Fransızca). KARTHALA Editions. 2007. s. 667. ISBN 978-2-84586-816-8. 4 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024. 
  3. ^ Abas Ermenji (1996). Vendi që zë Skënderbeu në historinë e Shqipërisë. 4 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024. 
  4. ^ Gawrych, George (2006). The Crescent and the Eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913. Londra: IB Tauris. s. 192. ISBN 9781845112875. 
  5. ^ Pearson, Owen (2004). Albania and King Zog: independence, republic and monarchy 1908-1939. I.B.Tauris. s. 25. ISBN 1-84511-013-7. 
  6. ^ T. Riza Drishti (Studime Historike, Nr.1, 1987) Drishti (Historical Studies, No.1, 1987). "Albanian insurgents ARMS IN YEARS 1909 - 1912" (Arnavutça). 13 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024. 
  7. ^ Portali Shqiptar. "The expansion of military actions in other areas". 28 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024. 
  8. ^ Besim Dybeli (24 Nisan 2015), "Dosja Elbasani" – ja kush e ka qeverisur këtë qytet ndër vite (dhe disa koinçidenca të çuditshme) (Arnavutça), tesheshi.com, 4 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 4 Mayıs 2024, Tajar Tetova (s’ka vit të datuar )... 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Avlonyalı İsmail Kemal Bey</span>

Avlonyalı İsmail Kemal Bey Arnavut bir diplomat, Osmanlı Meclis-i Mebusanı I. dönem Berat milletvekili, rilindas ve modern Arnavutluk'un kurucu babasıdır. Bağımsızlık bildirgesi'nin baş yazarı, daha sonra 1912'den 1914'e kadar olan dönemde Arnavutluk'un ilk başbakanı ve dışişleri bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Arnavutluk</span> Katolik, Müslüman ve Ortodoks Arnavutların bağımsızlık ve birliğini savunan siyasi görüş

Büyük Arnavutluk, irredentist ve milliyetçi bir kavramdır, Arnavutların kendi ulusal vatanları olduklarının düşündükleri toprakları birleştirmeyi amaçlar. Arnavut nüfusunun bu bölgelerdeki günümüzdeki veya tarihsel varlığına ilişkin iddialara dayanmaktadır. Mevcut Arnavutluk'a ek olarak, terim komşu ülkelerdeki bölgelere ilişkin iddiaları içermektedir, alanlar arasında Kosova, Sırbistan'ın Preşova Vadisi, güney Karadağ'daki bölgeler, kuzeybatı Yunanistan, ve Kuzey Makedonya'nın bir batı kısmı yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Vasa Paşa</span>

İşkodralı Vaso Paşa, Osmanlı Arnavutu yazar, şair ve Arnavut millî uyanışı gazetecisi. 1883'ten ölümüne kadar Cebel-i Lübnan Sancağı mutasarrıfıydı.

<span class="mw-page-title-main">Naim Fraşiri</span> Arnavut tarihçi, gazeteci, şair, yazar ve çevirmen

Naim Bey Fraşıri, Arnavut tarihçi, gazeteci, şair, yazar ve Arnavutluk millî şairi ilan edilen çevirmen. Modern Arnavut edebiyatının öncüsü ve 19. yüzyılın en etkili Arnavut kültürel simgelerinden biri olarak kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Necip Draga</span> Arnavut siyasetçi

Mehmed Necib Draga Arnavut millî uyanışının önemli bir figürü ve Arnavut bir politikacıydı.

<span class="mw-page-title-main">Bayram Curri</span> Arnavut siyasetçi

Bayram Curri Arnavutluk'un bağımsızlığı için mücadele eden, daha sonra 1913 Londra Antlaşması'nın ardından Kosova ile birleşmek için mücadele eden Arnavut kabile reisi, siyasetçi ve aktivisttir. Ölümünden sonra kendisine Arnavutluk Kahramanı unvanı verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şahin Kolonya</span> Arnavut siyasetçi ve gazeteci

Şahin Teki Bey Kolonya (1865–1919), Arnavut gazeteci ve politikacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Avlonyalı Süreyya Bey</span>

Avlonyalı Süreyya Bey Osmanlı Arnavut siyasetçisi, 1912 Arnavutluk Bağımsızlık Bildirgesi'nin aktif bir figürü ve Avlonya Meclisi delegelerinden birisi.

<span class="mw-page-title-main">Malisya</span>

Malësia e Madhe, kısaca Türkçe telefuzla Malezya, Arnavutluk'taki Malësi e Madhe Bölgesi ve Karadağ'daki Tuzi Belediyesi'nin coğrafi alt bölümünün yaylalarına karşılık gelen kuzey Arnavutluk ve doğu Orta Karadağ'daki tarihi ve etnografik bir bölgedir. Bölgedeki en büyük yerleşim Tuzi kasabasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Greça Muhtırası</span>

Greça Muhtırası veya Kırmızı Kitap Osmanlı İmparatorluğu içinde özerk bir Arnavut eyaletinin kurulması için on iki talebi içeren bir muhtıra idi. Muhtıra Avlonyalı İsmail Kemal Bey ve Luigj Gurakuqi tarafından ortaklaşa yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Libhovalı Müfid Bey</span> Arnavut siyasetçi, diplomat ve maliyeci (1876-1927)

Müfid bey Libohova Arnavut ekonomist, diplomat ve siyasetçi ve Arnavutluk Bağımsızlık Bildirgesi'nin yapıldığı Avlonya Meclisi'nde delegelerden biridir. Arnavutluk Geçici Hükûmeti döneminde Arnavutluk'un ilk İçişleri Bakanı olarak görev yaptı ve o zamandan itibaren 1913-1927 yılları arasında dokuz kez farklı hükûmet görevlerinde bulundu, Adalet Bakanı, İçişleri Bakanı, Maliye Bakanı ve Kültür Bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Manastır Kongresi</span> Arnavut alfabesini standartlaştırmak amacıyla Manastır şehrinde düzenlenen akademik konferans

Manastır Kongresi Arnavut alfabesini standartlaştırmak amacıyla 14-22 Kasım 1908 tarihleri arasında Manastır şehrinde düzenlenen akademik konferanstır. 22 Kasım artık Arnavutluk, Kosova ve Kuzey Makedonya'da ve ayrıca Arnavut diasporası arasında Alfabe Günü olarak bilinen bir anma günüdür. Kongreden önce, Arnavutça altı veya daha fazla farklı alfabenin ve ayrıca bir dizi alt varyantın bir kombinasyonu ile temsil ediliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Gjergj Fişta</span> Arnavut yazar (1871-1940)

Gjergj Fişta Arnavut Fransisken frer, şair, eğitimci, siyasetçi, aktivist, çevirmen ve yazardır. Epik başyapıtı Lahuta e Malcís ve Arnavutluk'un bağımsızlığından sonra en yetkili dergilerden ikisi olan Posta e Shypniës ve Hylli i Dritës'in editörü olması edeniyle 20. yüzyılın en etkili Arnavut yazarlarından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Jani Vreto</span> Arnavut yazar (1822-1900)

Jani Vreto Arnavut yazar, matbaacı, yayıncı ve Arnavut millî uyanışının önemli isimlerinden biridir. 1886'da Bükreş'teki ilk Arnavut matbaasını kurmaktan ve denetlemekten sorumluydu.

<span class="mw-page-title-main">Yakova saldırısı</span>

Mehmed Ali Paşa'ya saldırı, Arnavut Tarihyazımında Yakova saldırısı olarak bilinir, 3-6 Eylül 1878 tarihleri arasında Prizren İttifakı'nın Yakova Komitesi tarafından Yakova yakınlarındaki Abdullah Paşa Dreni'nin malikanesinde gerçekleşmiştir. Muharebe sırasında Arnavutların çoğunlukta olduğu Plav ve Gusinye bölgesinin Karadağ Prensliği'ne devrini gözden geçirecek olan Osmanlı mareşali Mehmed Ali Paşa, bölgenin önemli bir yetkilisi ve birliğin eski üyesi Abdullah Paşa Dreni, çok sayıda Osmanlı askeri ve Yakova Komitesinin gönüllüleri öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Şemsi Paşa</span>

Şemsi Paşa (1846-1908) bir Osmanlı - Arnavut generaliydi. Alaylı ve eğitimsiz bir asker olan olan Şemsi Paşa, Sultan II. Abdülhamid'in güvendiği paşalardan birisiydi. Resneli Niyazi'nin dağa çıkarak başlattığı Jön Türk Devrimi'ni bastırmak için görevlendirildi. Ancak isyanı bastırmak için harekete geçtiği sırada Manastır'da İttihat ve Terakki üyesi Atıf Kamçıl tarafından suikast sonucu öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Gjergj Arianiti</span>

Gjergj Arianiti (1383–1462), Osmanlı İmparatorluğu'na karşı birçok sefere liderlik etmiş bir Arnavut askerdi. İskender Bey'in karısı Donika'nın babası ve Moisi Arianit Golemi'nin amcasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Vokşi</span> Arnavut askeri komutan ve halk kahramanı

Sul Vokşi olarak da bilinen Süleyman Vokşi bir Arnavut askeri komutanı ve Prizren Birliği lideriydi. Birliğin merkez komitesinin bir üyesi, özellikle mali komisyonun başkanı olan Vokşi, aynı zamanda örgütün askeri kolunun önemli bir lideri ve askerî personelinin bir subayıydı.

Taksim toplantısı, Ocak 1912'de Osmanlı Meclis-i Umûmî'nin Arnavut milliyetçi milletvekilleri ve diğer önde gelen Arnavut siyasi figürleri tarafından düzenlenen gizli bir toplantıydı. Toplantı, düzenlendiği evin konumu nedeniyle adını Taksim Meydanı'ndan almaktadır. Toplantı, Arnavut kökenli milletvekillerinin çoğunu davet eden ve Arnavutluk topraklarında İttihat ve Terakki Cemiyeti iktidarındaki merkezî hükûmete karşı silahlı bir genel ayaklanma başlatmayı amaçlayan Arnavut politikacılar Priştineli Hasan Bey ve Avlonyalı İsmail Kemal Bey'in girişimiyle düzenlendi. Toplantı, 1910'da Kosova Vilayeti'nde ve 1911'de Yukarı İşkodra dağlarında yaşanan diğer iki Arnavut ayaklanmasının ardından gerçekleşti. Taksim toplantısı aynı yıl İşkodra, Leş, Merdita, Akçahisar ve Arnavutların yaşadığı diğer yerlerde organizatörlerin beklentilerini aşan silahlı ayaklanmalarla sonuçlanan bir ayaklanmayla sonuçlandı. En büyük ayaklanma, isyancıların daha organize olduğu ve Prizren, İpek, Yakova, Mitroviça ve diğerleri gibi önemli şehirleri ele geçirmeyi başardığı Kosova'da yaşandı.

Yakovalı Rıza Bey, Arnavut aktivist ve çeteci. Yakova bölgesinde etkili bir beydi ve 20. yüzyılın başlarındaki Arnavut ulusal hareketlerinin aktivistlerinden biriydi.