İçeriğe atla

Kali

Kali
alternatif_yazı=
Zaman ve Değişim Tanrıçası
Devanagariकाली
Sanskritçe TransliterasyonKālī
BağlılığıDevi, Mahavidya
MekânıKremasyon alanları
MantraOm Krīm Kālyai Namaḥ, Om Kapālinaye Namah, Om Hrim Shrim Krim Parameshvari Kalike Svaha
SilahıPala
EşiŞiva
BineğiÇakal

Kali, Hinduizm'de uzun ve karmaşık geçmişe sahip bir tanrıçadır.[1] İlk dönemlerden beri süregelen vahşet ve öfke yaratığı niteliği bugün hâlâ etkiye sahip olsa da, daha kompleks Tantrik inançlar zaman zaman onun görevini ve rolünü Mutlak Gerçek veya Varlığın Kaynağı gibi nihai mevkilere taşımıştır.[1] Sonuç olarak, daha yeni (güncel) sayılabilecek adanış hareketi Kali'yi daha çok bir ana tanrıça olarak tasavvur etmektedir. Kali deva (tanrı) Şiva'nın yanı sıra birçok devi (tanrıça) ile ilişkilendirilmiştir.[1]

Kali genellikle Şiva'nın eşlerinden biri olarak görülmüştür. İsmi kala sözcüğünün dişil şekli olarak görülebilir (Sanskritçe kala, karanlık ve zaman gibi anlamlarda kullanılırdı ki burada zaman ölüm kavramı için kullanılan bir öfemizmdir); ayrıca Siyah Kadın anlamına da gelir ki, eşi olan beyaz Şiva'nın tersidir. İlişkilendirildiği veya özdeşleştirildiği tanrıçalardan bazıları Durga, Bhowani Devi, Sati, Rudrani, Parvati, Chinnamasta, Chamunda, Kamakşi, Uma, Menakşi, Himavati ve Kumari'dir. Bu isimler tekrarlandığında, inanan (ibadet eden) kişiye özel güçler verdiğine inanılırdı.


Kaynakça

  1. ^ a b c Knott, Kim (2016). Hinduism : a very short introduction (2. bas.). Oxford. ISBN 978-0198745549. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hinduizm</span> Hindistan merkezli bir din

Hinduizm, çok kapsamlı inanç ve yaşam felsefesinin toplamıdır. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te yaygındır. Günümüzde yaklaşık 1.25 milyar izleyeni ile Hristiyanlık ve İslam'dan sonra üçüncü sırada yer alan Hinduizm inancının neredeyse tüm takipçileri Hindistan ve çevresinde bulunmaktadır. Budizm ve Zen Budizmi gibi çeşitli ekoller Hinduizm'den kaynaklanıp ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hera</span> Yunan mitolojisinde Zeusun eşi ve ablası olan tanrıça

Hera, Yunan mitolojisinde Zeus'un eşi ve ablası olan tanrıçadır. Roma'da Juno olarak bilinir. Babası Titanlardan Kronos, annesi Rhea'dır. Olympos tanrıları arasında kraliçe vasfına sahiptir ve Evlilik Kraliçesi olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Gaia</span>

Gaia, Gaea ya da Ge, Yunan mitolojisinde yeryüzünün kozmik bir varlık olarak kişileştirilmiş halidir.

<span class="mw-page-title-main">Brahma</span> Hindu dininde yaratılışın tanrısı

Brahma, Hindu dininde yaratılışın tanrısıdır. Vişnu ve Şiva ile birlikte Trimurti denilen tanrı üçlemesini teşkil eder. Brahma Purana'ya göre Manu'nun babasıdır. Manu, kendisinden bütün insanların türediği kişidir. Ramayana'da ve Mahabharata'da Brahma bütün insanların ilk ceddi olarak geçer. Brahma, Hindu Vedanta felsefesinde bütün varlıkları kapsayıcı üstün ruh olarak kabul edilen ve cinsiyetten münezzeh Brahman ile karıştırılmamalıdır. Brahma'nın eşi Saraswati'dir, ayrıca Sávitri veya Gáyatri adıyla da anılır. Saraswati, Vedaların Annesi anlamında Vedamáta denilen vedik tanrıçadır. Brahma ise vedik tanrı Pracápati ile özdeşleştirilir. Vák Devi olarak bilinen Saraswati'nin eşi olmakla Brahma, Vágiş olarak da anılır.

<span class="mw-page-title-main">Durga</span>

Durga Hinduizm'de bir Devi, ulu tanrıça, formudur. Bir aslanı süren ve birçok kolunda öldürücü silahlar taşıyan, yüzünde bunların tam tersi barışcı ve güven verici bir ifade taşıyan, elleri mudra şeklinde bir kadın olarak tasvir edilir. Tanrıçanın bu formu dişil ve yaratıcı enerjinin (Şakti) tecessümü yani cismanileşmesi, vücut bulmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Parvati</span>

Parvati Hinduizm'de bir Hint tanrıçasıdır. Özellikle evli kadınlar, kocalarına sağlık ve uzun yaşam dilemesi için ona tapınırlar. Bu Hinduizm'deki çok eski bir gelenektir. Parvati metinlerin açıklamasında genellikle Şakti veya Durga'nın bir temsili olarak görülmüştür. Uma, Lalitha, Gowri, Şivakamini ve Aparna yüzlerce farklı isminden birkaçıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tanrıça</span> kadın tanrı

Tanrıça, dişi ya da dişil ilah anlamlarına gelebilir. Soyut bir ilahi varlıktır. Birçok kültürde tanrıçalardan bahsedilir. Bazen tek başına, ama çoğunlukla bir panteonun üyesi olarak tanrıça inanışı özellikle paganizmde yaygındır.

Eril bir ilahi varlık olarak tanrı, en azından cinsi anlamda, dişil bir ilahî varlık olan 'tanrıça'nın karşıtı olarak tanımlanabilir. Tanrıça terimi sadece dişil ilahlara verilirken, tanrı terimi dişil veya eril veya cinsiyetsiz veya monoteistik Tanrı anlayışlarının hepsinde kullanılabilir. Yani belirli olarak eril tanrıları tanımlamaz.

Tantra Hinduizmin aktif dişil Tanrıça formu olan Şakti'ye bağlı bir koludur.

<i>Sürü</i> (film) 1978 yapımı Türk filmi

Sürü, senaryosunu Yılmaz Güney'in yazdığı, Zeki Ökten ile Yılmaz Güney'in yönettiği 1978 yapımı filmdir. Başrollerinde Tarık Akan, Melike Demirağ ve Tuncel Kurtiz yer almaktadır. Film, 1970'li yıllarda Siirt'in Pervari ilçesinde yaşayan bir Kürt ailesini ve bu ailenin geçimini anlatmaktadır. Dram türünde bir film olan Sürü, bazı sahnelerinde politik mesajlar da vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Avatar</span> Hint mitolojisine göre tanrıların yeryüzüne indiklerinde büründükleri şekiller

Avatar, Hint mitolojisine göre tanrıların yeryüzüne indiklerinde büründükleri şekillerdir. Balarama, Sri, Varaha gibi isimler alan avatarlar, hikâyelere konu olmuştur. Avatar, Sanskritçede ava; aşağı ve tar: iniş anlamına gelen sözcüklerin birleşiminden oluşturulmuş olup bilgi anlamına gelen veda'nın gökyüzünden yeryüzüne; havadan, ateşten, sudan veya topraktan olana inmesi ve ona dahil olması anlamındadır.

<span class="mw-page-title-main">Trimurti</span> hinduizmde en önemli 3 ana tanrı

Trimurti, yeryüzündeki birçok inanç, gelenek ve mitolojide bulunan üçlü ilah grubuna (üçlemeye) Hinduizm ve Hint mitolojisinin çeşitli ekollerinde verilen addır. Bu üçlü ilah grubu Hindu geleneğinde Brahma, Vişnu ve Şiva. Aslında Trimurti sözcüğü "üç yüzlü ilah" anlamına gelir. Yani üç ayrı fonksiyonu olan tek bir ilah sözkonudur: Brahma olarak yaratır, Vişnu olarak hükmeder, Şiva olarak yok eder. Bir başka deyişle üç ayrı ilah yoktur; tek bir birimin üç ayrı fonksiyonunu gösteren üç tezahür söz konusudur. Her ne kadar adı geçen üç ilah eril olsa da, Trimurtinin ve genel olarak tanrısal gücün dişil bir yönü de bulunur. Bu dişil yön üç ilahın ilâhi eşleri olarak sunulan üç tanrıça ile vurgulanır ve betimlenir. Bunlar sırasıyla: Saraswati, Lakşmi ve Durga'dır.

Cermen tanrıları, temel olarak Aesir ve Vanir olarak iki başlıkta görünseler de Dev'lerin de zaman zaman bu gruplara dâhil olmasıyla ayrım tam olarak netlik kazanmaz. Yine de genel olarak kabul gören düşünce Aesir'in savaş, Vanir'in ise bereket tanrılarından oluşmuş topluluklar olduğu yönündedir.

<span class="mw-page-title-main">Nandi</span>

Nandi ya da Nandhi, Hint mitolojisinde Tanrı Şiva'nın üzerine bindiği ve Şiva'nın bekçiliğini yapan boğa biçimli bir Hindu tanrısıdır. Hemen hemen her Şiva tapınağında ana tapınma yerinin karşısında bir Nandi idolü görülebilir. Yalnızca Nandi'ye adanmış tapınaklar da bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Varahi</span> Hint mitolojisinde domuz başlı ana tanrıça

Varahi Hindu dininde yedi ya da sekiz ana tanrıçanın oluşturduğu Matrikalar grubunun bir üyesidir. Yaban domuzu başlı Varahi, Vişnu'nun yaban domuzu Avatar'ı olan Varaha'nın şaktisidir Nepal'de Barahi adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Rati</span> Hint mitolojisinde bir tanrı

Rati Hindu aşk, cinsel nefis, şehvet, ihtiras ve cinsel zevk tanrıçası. Genellikle Prajapati Dakşa'nın kızı olarak tanımlanan Rati, aşk tanrısı Kama'nın dişi karşılığı, baş danışmanı ve yardımcısıdır. Kitabe ve tapınak heykellerinde genellikle eşi Kama ile birlikte tasvir edilir. Kama ile birlikte Rati'ye de ibadet edilir. Rati genellikle cinsel uyarılma ve haz ile bağlantılıdır. Birçok seks tekniği ve pozisyonunun Sanskritçe adı Rati'nin adından gelir.

Hinduizm mezheplerinin başlıca akımları Şaivizm, Şaktizm, Vişnuizm ve Smartizm'dir.

<span class="mw-page-title-main">Thor (Marvel Comics) yardımcı karakterleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Marvel Comics'in Cermen mitolojisinden uyarladığı Thor çizgi romanında birçok yardımcı karakter bulunmaktadır. Bu karakterlerin de çoğunun Cermen mitolojisi ve diğer mitolojilerden alınmış olduğu gibi Marvel'in kendi yarattığı kurgusal karakterleri de mevcuttur. Bu karakterler başta süper kahramanlar olmak üzere dünyalı insan ve mutantlardan Elf, Troll, Dev ve Ejderha gibi sihirli yaratıklara ve uzaylılardan tanrılar ve diğer kozmik varlıklara kadar çok geniş bir yelpazede yer almaktadır. Diğer Marvel kahramanları önemli karakterlerdir. En önemli karakterler Thor'un ailesi ve halkı olan Asgard tanrılarıdır. Ayrıca, bu çizgi romanda görünen mitolojik tanrılar arasında en önemli tanrılar da onlardır. Elf Faradei, Troll Ulik, Kara Elf Malekith gibi pek çok dost ve düşmanı da bu panteonla bağlantılı sihirli yaratıklardır. İkinci en önemli tanrı grubuysa Thor'un dostu Herkül'ün de mensubu olduğu Olympos tanrılarıdır. Vişnu, Manitu, Horus ve Leir gibi diğer panteonların tanrıları da sık sık bu çizgi romanda yer almıştır. Galactus, Celestialler,Eternaller gibi kozmik varlıklar ve Skrull, Kree, Korbinite gibi uzaylı ırklar da önemli yer tutar.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mezopotamya dini</span> din

Antik Mezopotamya dini, Antik Mezopotamya medeniyetlerinin, özellikle yaklaşık MÖ 3500 ve 400 yılları arasında Sümer, Akad, Asur ve Babil medeniyetlerinin dinî inançlarına ve uygulamalarına atıfta bulunur. Antik Mezopotamya dininin temelleri Erken Sümer Hanedanları tarafından atılmış, daha sonra oluşan uygarlıklar ve bölgeye yerleşen kavimler bu dinî yapıyı benimsemiştirler. Her ne kadar bölgenin bölümleri arasında farklılık gözlense de temel dinî figürler, destanlar ve inanışlar aynı kalmıştır. Politeistik bir din olan Mezopotamya dininin tanrı ve tanrıçaları zaman içinde isim değiştirse de özellikleri genelde aynı kalmıştır fakat dinler tinsel olarak nitelik kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şakti</span> Hinduizm tanrıçası

Şakti, Hinduizmin önemli bir teolojik geleneği olan Şaktizm içindeki temel kozmik enerji tanrıçasıdır. Şakti, kadınsı enerjiyi bünyesinde barındırır ve genellikle Shiva'nın eşi olarak tasvir edilir. Bu gelenekte, Tanrıça Devi, Yüce Brahman'ın kendisi olarak kabul edilir, diğer tüm ilahi formlar onun tezahürleri olarak görülür. Shakti'ye ibadet, her biri gücünün benzersiz yönlerini temsil eden Durga, Kali, Parvati ve Tripura Sundari dahil olmak üzere çeşitli tanrıçaları içerir.