İçeriğe atla

Kalfa

Kalfa (çırak, usta yardımcısı), Osmanlı İmparatorluğu’nda sarayda hizmet veren kadın görevliler ve nezaretçiler için kullanılan genel bir terimdi.[1] Acemi kızlar, kalfa rütbesine yükselmeyi beklerlerdi.[1] Kalfa, ustanın (haremin önde gelen idari/denetleyici görevlilerinin unvanı) altında bir rütbeydi. Usta ve kalfa unvanları Osmanlı lonca teşkilatı terminolojisinin bir parçasıdır. Yasal olarak cariye olan bu kadınlar rütbelerine bağlı olarak görevlerinde hatrı sayılır bir yetki ve etkiye sahip olabiliyorlardı ve genellikle haremdeki alt rütbeli görevliler ve hanedan üyeleri tarafından büyük saygı görüyorlardı.[1]

İstanbul’dan bir kalfa.

Zanaatkarlar arasında bu terim benzer bir anlama sahipti: Henüz usta unvanını almamış ve kendi dükkanını açmamış bir genç usta adayı.[2]

Hünkar kalfaları

Padişahın kişisel hizmetinde olan kalfalara hünkar kalfaları denirdi. Haznedarlar, haremde denetleme görevleriyle görevlendirilen yüksek rütbeli vekil kalfalardı.[1] Usta olarak da bilinen haznedarlar, Sıradan kalfalardan daha üst rütbeliydi.[1] Elebaşları (haznedar usta veya yüksek haznedar) harem hizmeti hiyerarşisinde bayan kahyanın hemen altındaki ikinci en yüksek pozisyona sahipti.[1]

Önemli kalfalar

II. Mahmud’un hayatını kurtarıp cesareti ve sadakatinden dolayı hazinedar usta unvanını alan Çevri Kalfa önemli kalfalardandı.

Birçok padişahın hanımları evlenmeden önce kalfalık yapmışlardır.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g The Concubine, the Princess, and the Teacher: Voices from the Ottoman Harem. University of Texas Press. 2010. ISBN 978-0-292-78335-5. 
  2. ^ Koulouri, Christina; Murgescu, Bogdan, (Ed.) (2005). Ottoman Empire. Teaching modern southeast European history : alternative educational materials / series editor Christina Koulouri, Center for Democracy and Reconciliation in Southeast Europe, ISBN 9608685729, 9789608685727. 1. Center for Democracy and Reconciliation in Southeast Europe. s. 93. ISBN 9789608685734. Erişim tarihi: 31 Ekim 2019. Generally, in order to become a master (usta), one had first to be an apprentice (çirak) and then an aid (kalfa).  r eksik |soyadı1= (yardım)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı padişahları listesi</span> Osmanlı İmparatorluğu hükümdarlarının bir listesi

Osmanlı Hanedanı'nın hükümdarları, yükselme döneminden dağılma dönemine dek kıtalararası geniş bir imparatorluğa hükmetmiştir. Osmanlı İmparatorluğu zirvedeyken, kuzeyde Macaristan, güneyde Somali, batıda Cezayir ve doğuda Irak'a kadar uzanmıştır. İlk başlarda İmparatorluk Bursa'da yönetilirken, 1365'te Edirne başkent oldu. Son olarak da Bizans İmparatorluğu'ndan alınan İstanbul başkent yapıldı. İmparatorluğun ilk yıllarının anlatımında efsane ve gerçeği ayırmanın zor olması nedeniyle değişen konular olmuştur; buna rağmen çoğu çağdaş tarihçi, imparatorluğun aşağı yukarı 1299 yılında ortaya çıktığını ve kurucusunun Oğuz Türklerinin Kayı boyundan gelen Osman Gazi olduğunu kabul eder. Osmanlı Hanedanlığı, 36 sultanla 6 yüzyıl boyunca var oldu. Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı'nda müttefik olduğu İttifak Devletleri'nin yenilgiye uğraması sonucuyla tarih sahnesinden silindi. İmparatorluk'un İtilaf Devletleri tarafından bölünmesi ve ardından gelen Kurtuluş Savaşı Türkiye Cumhuriyeti'nin doğmasına yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Handan Sultan</span> III.Mehmed Hanın Hasekisi ve I.Ahmed Hanın validesi. Valide Sultan (1603 - 1605)

Handan Sultan, Osmanlı padişahı Sultan III. Mehmet'in eşlerinden ve padişah Sultan I. Ahmet'in annesi, Valide Sultan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Mahfiruz Hatice Sultan</span> I.Ahmed Hanın Hasekisi ve Genç Osmanın validesi Valide Sultan (1618 - 1620)

Hadice Mâhirûze, Hadice Mâhfirûze, Mâh-i Feyrûz ya da Mahfiruz Hatice Sultan, Osmanlı Padişahı II. Osman'ın annesi ve Sultan I. Ahmed'in ilk hasekisi ve eşidir.

<span class="mw-page-title-main">Saliha Dilaşub Sultan</span> Sultan İbrahimin Hasekisi ve II.Süleymanın validesi. Valide Sultan (1687 - 1689)

Saliha Dilâşub Sultan Osmanlı İmparatorluğu'nun Valide Sultanı, padişah II. Süleyman'ın annesi ve Sultan İbrahim'in eşiydi.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nda kölelik</span> Osmanlı ekonomisinde ve toplumunda insan köleliği

Osmanlı İmparatorluğu'nda kölelik, Osmanlı İmparatorluğu'nun ekonomisinin ve geleneksel toplumunun yasal ve önemli bir parçasıydı. Köle edinilen ana kaynaklar Güney Avrupa, Doğu Avrupa, Balkanlar ve Kafkasya'daki savaşlar, siyasi olarak organize edilmiş köleleştirme seferleri ve Afrika'dan getirilen siyahilerin satıldığı köle ticaretiydi. Büyük askeri seferlerin ardından köle satış fiyatlarının düştüğü bilinir. Osmanlı İmparatorluğu'nun idari ve siyasi merkezi olan İstanbul'da, 16. ve 17. yüzyıl nüfusunun yaklaşık beşte biri kölelerden oluşuyordu. Bu yüzyılların gümrük istatistikleri, İstanbul'un Karadeniz'den yaptığı ilave köle ithalatının 1453'ten 1700'e kadar toplam 2,5 milyon civarında olabileceğini gösteriyor.

Valide sultan, Osmanlı padişahlarının saltanatları sırasında hayatta olan annelerine verilen ünvandı.

<span class="mw-page-title-main">Rabia Şermi Kadınefendi</span> III. Ahmedin eşi ve I. Abdülhamidin annesi

Râbi'â Şerm-î Kadınefendi, Osmanlı padişahı I. Abdülhamit'in annesi ve Sultan III. Ahmet'in eşi.

<span class="mw-page-title-main">Kızlar ağası</span>

Kızlar ağası ya da Darüssaade ağası, Osmanlı Devleti'nde haremden sorumlu olan yüksek düzeydeki görevliye verilen isimdi.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı saray mutfağı</span>

Osmanlı saray mutfağı ya da matbah-ı âmire, Osmanlı İmparatorluğu'nda saray mutfağına verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Sadrazam</span> padişah adına devlet işlerini yöneten en yüksek derecedeki devlet adamı

Sadrazam ya da vezîr-i âzam, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişah adına devlet işlerini yöneten en yüksek derecedeki devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Hanedanı</span> Osmanlı İmparatorluğunu yöneten aile

Osmanlı Hanedanı, Osmanlı İmparatorluğu'nu yaklaşık 623 yıl yöneten hanedandır. Osmanlılar, Osmanoğulları, Âl-i Osman ve Hanedan-ı Âl-i Osman olarak da bilinir. Hanedan, adını Osmanlı Beyliği'nin kurucusu olan Osman Bey'den alır.

<span class="mw-page-title-main">Millet (Osmanlı İmparatorluğu)</span>

Millet, Osmanlı Türkçesinde dini grupları belirtmek için kullanılan terimdir. 19. yüzyılda Tanzimat reformlarıyla, hakim sınıf olan Sünniler dışındaki, kanunen korunan dini azınlıkları ifade etmek için kullanılmaya başlanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nda tüm Sünni gruplar bir millet kabul edilirken, azınlıklar yani gayrimüslimler sadece dine veya mezhebe göre değil aynı zamanda etnik gruplarına göre de ayrı milletler oluştururlardı. Örneğin Ermeniler tek bir millet olmayıp Ermeni Katolik ve Ermeni Protestan milletlerine ayrılırlardı. Millet kelimesi Arapça bir kelime olan mille (ملة)'den gelmektedir. Millet kelimesi günümüzde, Osmanlı'da kullanılandan farklı olarak, dinsel bir anlam değil dilsel bir anlam ifade etmektedir.

Fülâne Hatun, Osmanlı Padişahı I. Süleyman'ın üçüncü eşidir. Gülfem Hatun ile aynı zamanlarda yaşamışlardır.

Kadınefendi, on yedinci yüzyılın başlarına doğru Osmanlı İmparatorluğu'nun padişahın dört adet zevcesine yada eşine verilen unvandı. Bu unvan onyedinci yüzyılın sonunda resmi kullanıma girdi ve ondokuzuncu ve yirminci yüzyıllara kadar kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Hatice Sultan (I. Selim'in kızı)</span> Osmanlı Hanım Sultan

Hatice Sultan, Osmanlı sultanı. Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim ile Ayşe Hafsa Sultan'ın kızıdır. Onuncu Osmanlı padişahı Kanuni Sultan Süleyman'ın kız kardeşidir.

Şehzade Abdullah, Osmanlı Padişahı I. Süleyman'ın Hürrem Sultan'dan olan ikinci oğlu.

Nükhetsezâ Hanım (نگہت سزا خانم) I. Abdülhamid'in On Dōrdüncü eşi ve Osmanlı Padişahı IV. Mustafa'nın öz annesi olduğu bazı kaynaklarda iddia edilir ancak bu bilgi yanlış olarak gösterilmiştir.

Hasekiler, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişahların hizmetindeki kişilere verilen isim. Haseki olarak adlandırılan bu kesim, İslam devletleri arasında sadece Osmanlılar ile Memlûklulerde mevcuttu. Padişahın gittiği her yerde bulunan hasekilerin sayısı ilk zamanlar 20'yi aşmazken daha sonraları 1000'i geçmiştir. Hasekiler düzenli maaşlarının yanı sıra sultandan hediye alırlardı. Saraydaki diğer hizmetlilerden farklı olarak sırmalı elbise giyerler ve taç takıp kılıç taşırlardı.

Cevherriz Hanım Efendi,, Osmanlı İmparatorluğu Sultanı V. Murad'ın nedimesiydi.

İkbal, Osmanlı İmparatorluğu padişahının kadın rütbesinin altında yer alan padişah eşine verilen unvandı.