İçeriğe atla

Kaleb

Ella Asbeha (Kaleb)
Aksum Kralı
Kaleb'in sikkesi
Önce gelenOusas
Sonra gelenAlla Amidas
Aziz Ella Asbeha
Etiyopya Kralı
Doğumc. 510
Ölümc. 540
KutsayanlarOryantal Ortodoksluk
Doğu Ortodoks Kilisesi
Katolik Kilisesi
Yortu

Kaleb ya da Ella Asbeha (Antik güney arabistan dilinde ʾlʾṣbḥh, Yunanca: El(l)esbaas; ö. yaklaşık 540) antik Aksum Krallığı'nın en önemli necaşilerinden biridir. Yaklaşık milattan sonra 517 yılından ölümüne değin Aksum tahtında kalan Kaleb, Güney Arabistan'a yaptığı büyük sefer ile bilinmektedir.

Hristiyanlığı benimseyen Kaleb'e ait bilgiler geç antik çağ yazarları Prokopios ve Ioannis Malalas tarafından aktarılmaktadır. Bunun dışında Kaleb tarafından bastırılan sikkeler arkeolojik kazılarda ele geçmiştir.

Kaleb'in Bizans İmparatorluğu ile iyi ilişkiler kurduğu, bu ilişkilerin bir sonucu olarak Güney Arabistan'daki Himyar Krallığı'na açılan savaş öncesi I. Justinus'dan yardım istediği kaynaklarda aktarılmaktadır. İki krallık arasındaki savaşın sebebi,Yahudilik dinini kabul eden Himyar komutan Yusuf Asar Yathar'ın Necran şehrinde yaşayan Hristiyanları katletmesidir. Hristiyanları koruma misyonunu üstlenen Aksum Krallığı 518 yılında gerçekleşen ilk seferde başarısız olmuş olsa da, 525 yılında Bizans yardımı ile gerçekleştirilen seferde Himyarlıları yenilgiye uğratmayı başarmıştır. Bizans'ın bu savaşa katılarak bölge ticaretinde söz sahibi olmak istediği zannedilmektedir.

Kaleb, Kebra Negast'ta bahsi geçen tek aksum hükümdarıdır.

Notlar

  1. ^ "Etiyopya'da, İsa'nın düşmanlarını yendikten ve kraliyet tacını Kudüs'e gönderdikten sonra, imparator Justinus zamanında, yemin ettiği şekilde manastır hayatı süren ve ödülüne giden kral Aziz Ella Asbeha."[5]

Kaynakça

Özel
  1. ^ Blessed Elezboi, Emperor of Ethiopia 5 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. HOLY TRINITY RUSSIAN ORTHODOX CHURCH (A parish of the Patriarchate of Moscow).
  2. ^ Blessed Elesbaan the King of Ethiopia. OCA - Feasts and Saints.
  3. ^ Synaxarium. Ginbot 20 (May 28) 15 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Ethiopian Orthodox Tewahedo Debre Meheret St. Michael Church. Retrieved: 2012-10-30.
  4. ^ Synaxarium: The Book of the Saints of The Ethiopian Orthodox Tewahedo Church. Transl. of Sir E.A. Wallis Budge. Printed by the Ethiopian Orthodox Tewahedo Debre Meheret St. Michael Church, Garland, TX USA. p.764.
  5. ^ The Roman Martyrology. Transl. by the Archbishop of Baltimore. Last Edition, According to the Copy Printed at Rome in 1914. Revised Edition, with the Imprimatur of His Eminence Cardinal Gibbons. Baltimore: John Murphy Company, 1916. p.331.
Genel
  • Kaleb. In: Encyclopaedia Aethiopica. Band 3. Wiesbaden 2005, S. 329–332.
  • Glen Bowersock: The Throne of Adulis: Red Sea Wars on the Eve of Islam. Oxford University Press, Oxford 2013.
  • Heinzgerd Brakmann: Το παρα τοις βαρβαροις εργον θειον. Die Einwurzelung der Kirche im spätantiken Reich von Aksum. Borengässer, Bonn 1994, ISBN 3-923946-24-4 (Zugleich: Bonn, Universität, Dissertation, 1993: Die Einwurzelung der Kirche im spätantiken Reich von Aksum.).
  • Wolfgang Hahn: Der Heilige Kaleb Ella Asbeha.König des Abessinierlandes und seine Münzen. In: Money Trend 32, 2000, S. 60–67.
  • Robert G. Hoyland: Arabia and the Arabs. From the Bronze Age to the coming of Islam. Routledge, London u. a. 2001, ISBN 0-415-19534-9, S. 49ff.
  • Arnold H. M. Jones, John R. Martindale, John Morris: The Prosopography of the Later Roman Empire. Band 2: A.D. 395 – 527. Cambridge University Press, Cambridge u. a. 1980, ISBN 0-521-20159-4, S. 388.
  • Stuart Munro-Hay: Ethiopia, the unknown Land. A cultural and historical guide. Tauris, London u. a. 2002, ISBN 1-86064-744-8.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bizans İmparatorluğu</span> Geç Antik Çağ ve Orta Çağ boyunca Roma İmparatorluğunun devamı şeklinde var olmuş devlet (395–1453)

Doğu Roma İmparatorluğu veya Bizans İmparatorluğu ya da kısaca Bizans, Geç Antik Çağ ve Orta Çağ boyunca Roma İmparatorluğu'nun devamı şeklinde var olan ve başkenti Konstantinopolis olan ülke. 5. yüzyılda Batı Roma İmparatorluğu'nun dağılışı ve çöküşü sürecinden sonra ayakta kalan imparatorluk, 1453'te Osmanlı'ya yenik düşünceye kadar yaklaşık bin yıl boyunca var olmaya devam etmiştir. Var olduğu sürenin başı ve ortalarını kapsayan çoğunda, Avrupa'da ekonomik, kültürel ve askerî bakımdan en güçlü ülkeydi. "Bizans İmparatorluğu" ve "Doğu Roma İmparatorluğu" terimleri ülkenin yıkılışından sonraki tarihçiler tarafından yaratılmış olup imparatorluk vatandaşları kendi ülkelerine Roma İmparatorluğu, veya Romania ; kendilerineyse "Romalılar" demekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Etiyopya</span> Afrikanın doğusunda, Afrika Boynuzunda, bir devlet

Etiyopya veya Etyopya, resmî adıyla Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti Afrika Boynuzu'nda yer alan büyük bir Doğu Afrika ülkesi. Ülkenin başkenti yerel dilde "yeni çiçek" anlamına gelen Addis Ababa'dır. Sudan, Güney Sudan, Eritre, Cibuti, Somali ve Kenya, Etiyopya'nın komşularıdır. Afrika kıtasının en kalabalık ikinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Yemen</span> Orta Doğuda yer alan bir ülke

Yemen, resmî adıyla Yemen Cumhuriyeti, Orta Doğu'da yer alan bir ülke. Kuzeyinde Suudi Arabistan, kuzeydoğusunda Umman ile komşudur. Batısını Eritre ve Cibuti, güneybatısını Somali çevreler. Yemen; 555.000 km2 yüz ölçümüne sahiptir ve 1.200 km uzunluğunda sahil şeridiyle Arap Yarımadası'nın güney ucunda yer almaktadır. Güneyinde Hint Okyanusu'nun uzantısı Aden Körfezi, kuzeyinde Kızıldeniz, güneybatısında ise bu ikisini ayıran Babülmendep Boğazı bulunmaktadır. Yemen'in Umman Denizi ile Kızıldeniz'de en büyükleri Haniş ve Sokotra olmak üzere 200'e yakın adası bulunmaktadır. En büyük şehri ve başkenti San'a'dır. 2022 yılı itibarıyla Yemen'in nüfusunun yaklaşık 31 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Yemen; Arap Birliği, Birleşmiş Milletler, Bağlantısızlar Hareketi ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Justinianus</span> 527–565 yılları arasındaki Bizans imparatoru

I. Justinianus, ayrıca Büyük Jüstinyen olarak da bilinir, 527 ile 565 yılları arasında Bizans imparatorudur.

<span class="mw-page-title-main">Haile Selassie</span> Etiyopya İmparatoru

I. Haile Selassie ; Amharca ha.ɪlɜ sɨlːase ;

<span class="mw-page-title-main">İoannis Hrisostomos</span> önemli erken dönem kilise babası

İoannis Hrisostomos veya Altınağızlı Yuhanna, Konstantinopolis Başepiskoposu olarak görev yapmış önemli bir Kilise Babası'ydı. Vaazlarıyla ve halka açık konuşmalarıyla, iktidarın ve din adamlarının otoritelerini kötüye kullanımını kınadığı tutumuyla, Altınağızlı Yuhanna'nın İlâhî Âyin Metni ve asketik (çileci) duyarlılıkları ile tanınır. Yunanca khrisostomos (Χρυσόστομος) unvanı "altın-ağızlı" anlamına gelir ve ünlü hitabet yeteneğini belirtir. Batı kiliselerinde John Chrysostom olarak anılır. Altınağızlı Yuhanna, Erken Hristiyanlık döneminde en üretken yazarlardan biriydi, ancak hem İskenderiyeli Origenes hem de Hippo'lu Augustinus onu geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Helena (imparatoriçe)</span> Roma imparatoru 1. Konstantinin annesi

Azize Helena Azize Helen, Helena Augusta ya da Konstantinopolisli Helena Roma İmparatoru Konstantius Chlorus'un eşi ve I. Konstantin'in annesi. Gerçek Haç'ın kutsal emanetlerini bulduğuna inanılır.

Arap Yarımadası'ndaki Yahudi kabileler, İslam'dan önce Arap Yarımadası'nda yaşamını sürdürmüş Mizrahi Yahudi gruplarıydı. Bu kabilelerin atalarının İbrani olup olmadığı yüzde yüz belli değildir. Yahudi geleneğinde Rehabitler gibi göçebe kavimlerin antik zamanlarda Yahudiliğe geçtiğinden bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Ebrehe</span> Yemen kralı

Abraha (Abreha olarak da yazılır, aynı zamanda Araplarda Ebrahah el-Aşram olarak da bilinir, bir Aksum generalidir ve sonradan Aksum Krallığı'nın Güney Arabistan genel valisi olarak hüküm sürer; büyük ölçüde Aksumi desteğine dayanması ve krallığını Aksum adetleri ve dini ile yönetmesine rağmen, kendisini Himyar'ın Kralı ilan eder. Abraha, MS 531 den MS 555 'e kadar günümüz Arabistan ve Yemen'inin çoğunu yönetir.

<span class="mw-page-title-main">Aksum Krallığı</span> Günümüzdeki Kuzey Etiyopya ve Eritrenin Tigray Bölgesinde hüküm sürmüş devlet

Aksum Krallığı, Günümüzde kuzey Etiyopya ve Eritre'de Tigray Bölgesi'nde yer alan kadim krallıktır. Aksum imparatorlar, güçlü krallıklardı ve kendilerini kralların kralı, Aksum, Himyar, Raydan, Saba, Salhen, Tsiyamo, Beca ve Kuş'un kralı haline getirdiler. Aksumitler tarafından yönetim M.S. 100 ile M.S. 940 yılları arasındaydı. Siyaset, Aksum kentinde yoğunlaşmıştı ve M.Ö. 4. yüzyılda ön-Aksumit Demir Çağı döneminden başlayarak büyüdü, M.S. 1. yüzyılda öne çıktı. Aksum, Roma İmparatorluğu ile Kadim Hindistan arasındaki ticari rotada önemli bir oyuncu oldu. Aksumit hükümdarlarının kendi Aksumit para birimlerini bastırmaları azalan Kuş Krallığı üzerindeki hegemonyalarını belirlemeleri yanında ticareti de kolaylaştırdı. Ayrıca Arap Yarımadası'ndaki krallık siyasetine düzenli olarak müdahil oldular ve nihayetinde bölge üzerindeki yönetimi Himyar Krallığı'nın fethi ile genişlettiler. Maniheizm peygamberi Mani Aksum'u Pers, Roma ve Çin yanında zamanının dört büyük gücünden biri olarak görüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Bizans-Sasani Savaşı (572-591)</span> Bizans ile Sasani arasında yaklaşık 20 yıl süren savaş durumu

Bizans-Sasani Savaşı (572-591), Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında gerçekleşen savaştır. Kafkasya bölgesinde Pers egemenliği altında olan Bizans yanlılarının ayaklanmaları ile başladı, ancak diğer olaylar patlak verdi. Çatışma büyük oranda Güney Kafkasya ve Mezopotamya ile sınırlıydı, ancak Doğu Anadolu, Suriye ve Kuzey İran'a da yayılmıştı. Bu, 6. ve 7. yüzyılın çoğunu kapsayan bu iki imparatorluk arasındaki yoğun bir savaş dizisinin bir parçasıydı. Büyük ölçüde sınır eyaletleri ile sınırlandığı ve bu sınır bölgesinin ötesinde herhangi bir düşman topraklarının kalıcı bir şekilde işgal edilmediği aralarındaki birçok savaşın sonuncusuydu. 7. yüzyılın başlarındaki çok daha kapsamlı ve belirgin son çatışmadan önce geldi.

<span class="mw-page-title-main">İberya Savaşı</span>

İberya Savaşı, Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında İberya'nın Doğu Gürcü Krallığı üzerine 526'dan 532'ye kadar süren savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Amharalar</span> Etiyopyada yaşayan etnik grup

Amharalar veya Amharlar, Etiyopya'nın özellikle Amhara Bölgesi'nin kuzey ve orta dağlık bölgelerinde geleneksel olarak yaşayan bir etnik gruptur. 2007 ulusal nüfus sayımına göre, Etiyopya nüfusunun %26,9'unu oluşturan 19.867.817 kişiyi kapsamakta ve çoğunlukla Etiyopya Ortodoks Kilisesi Ortodoks Hristiyan üyeleridir. Etiyopya göçmen topluluğunda, özellikle Kuzey Amerika'da da bulunurlar. Bu söz Amharca, bir Afrika-Asya dilini Sami dalı, bir üyesi Ethiosemitic Etiyopya resmi dili olarak hizmet grubu. Bazı akademisyenler, Tigrayalıları ve Amhara'yı Habeş kimliğinin, birkaç Batılı akademisyen ve Etiyopyalı etno-milliyetçi siyasi partinin öne sürdüğü, ancak kamuoyu ya da en yerli yerli akademisyenler tarafından yaygın olarak kabul edilmeyen ultra neo-muhafazakâr bir tanımı altında uygun olarak sınıflandırdılar. bölge.

Nonnosus I. Justinianus döneminde hizmet etmiş Bizans büyükelçisi. 530lu yıllarda Kızıldeniz bölgesine gittiği ve burada Aksum Krallığı ve Ḥimyar Krallığını ziyaret ettiği bilinir. Aksum şehrini ziyaret edişini anlattığı metin, bugün kayıp olsa da, onun eserini alıntılayan I. Fotios sayesinde kısmen günümüze ulaşabilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Almaqah</span>

Almaqah veya Almuqh günümüz Yemen'inde hüküm sürmüş olan Saba Krallığı'nın etkisi altında kalan bölgelerde tapıldığı bilinen ay tanrısının ismi. Daha sonra Etiyopya ve Eritre'de Aksum krallığı haline gelen Damot krallığında da ona tapınıldı.

<span class="mw-page-title-main">Bizans Rumları</span> Bizans İmparatorluğundaki Rumlar

Bizans Rumları, Bizans Grekleri veya Bizans Yunanları, Geç Antik Çağ ve Orta Çağ'da Yunanca konuşan Hristiyan Romalılardır. Onlar, Bizans İmparatorluğu, Konstantinopolis ve Küçük Asya, Yunan adaları, Kıbrıs ve güney Balkanların bazı bölgelerinin ana sakinleriydi veya en büyük azınlık ya da çoğunluğu oluşturuyorlardı, Levant ve kuzey Mısır'ın kıyı kent merkezlerinde de mevcutturlar. Tarih boyunca, Bizanslı Yunanlar, kendilerini Romalılar olarak tanımlar, ancak modern tarihçilikte "Bizanslı Yunanlar" olarak adlandırılırlar.

<span class="mw-page-title-main">İlk veba salgını</span> veba salgınları serisi, 541-767

İlk veba salgını, Yersinia pestis bakterisinin neden olduğu bulaşıcı hastalık olan vebanın ilk Eski Dünya salgınıdır. Erken Orta Çağ Pandemisi olarak da adlandırılan bu hastalık, 541'de Justinianus Veba Salgını ile başladı ve 750 veya 767'ye kadar devam etti; Justinianus Veba Salgını'nı takip eden en az on beş veya on sekiz büyük veba dalgası tarihsel kayıtlardan tespit edilmiştir. Pandemi, en şiddetli ve en sık Akdeniz Havzası'nı etkiledi, ancak Yakın Doğu ve Kuzey Avrupa'yı da etkiledi. Doğu Roma imparatoru I. Justinianus'un adı bazen Geç Antik Çağ'daki tüm veba salgınları dizisinin yanı sıra 540'ların başlarında Doğu Roma İmparatorluğu'nu vuran Justinianus Vebası için de kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kulleys Kilisesi</span>

Kulleys Kilisesi veya Kalîs Kilisesi, Yemen'in San'a şehrinde 527 ile 560'ların sonları arasında Yemen kralı Ebrehe tarafından inşa edilmiş bir Miafizit Hristiyan kilisesiydi. Kilisenin gösterişli süslemeleri, kiliseyi Mekke'deki Kâbe ile rekabete sokarak önemli bir hac yeri haline getirmişti. Ebrehe bu kiliseye benzer olarak Necran'da Beni Haris kabilesi için, Taif'te Benî Sakif kabilesi için ve Yemen'de Beni Hemdan kabilesi için de kiliseler inşa ettirmişti.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Gürbüz Musa</span>

Etiyopya'da 4. yüzyılda doğdu. Siyahî olduğu için kendisine "Murin" lakabıyla da seslenilirdi.

<span class="mw-page-title-main">Hripsime</span>

Hripsime, ayrıca Rhipsime, Ripsime, Ripsima, Ripsimia, Ripsimus, Arbsima veya Arsema olarak da adlandırılır, Roma kökenli bir şehittir; kendisi ve şehit arkadaşları, Ermenistan'ın ilk Hristiyan şehitlerinden bazıları olarak saygı görmektedir.