Meme kanseri, meme hücrelerinde başlayan kanser türüdür. Akciğer kanserinden sonra, dünyada görülme sıklığı en yüksek olan kanser türüdür. Her 8 kadından birinin hayatının belirli bir zamanında meme kanserine yakalanacağı bildirilmektedir. Erkeklerde de görülmekle beraber, kadın vakaları erkek vakalarından 100 kat daha fazladır. 1970'lerden bu yana meme kanserinin görülme sıklığında artış yaşanmaktadır ve bu artışa modern, Batılı yaşam tarzı sebep olarak gösterilmektedir. Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerinde görülme sıklığı, dünyanın diğer bölgelerinde görülme sıklığından daha fazladır.
Kanserler (Habis tümörler, Malign tümörler), genellikle sürekli ve hızlı büyüyen tümörlerdir. Kapsülleri yoktur, büyürken sınır tanımazlar, çevresindeki dokuların ve damarların içine girerler (invazyon, infiltratif büyüme). Sıklıkla metastaz yaparlar. Tedavi edilmeyen ya da tedavisi gecikmiş kanserler ölümcüldür.
İnsan sindirim sistemi, gastrointestinal kanal ile dil, tükürük bezleri, pankreas, karaciğer ve safra kesesi gibi sindirime yardımcı organlardan oluşur. Sindirim, yiyeceklerin giderek daha küçük parçalara ayrılması ve bu parçaların vücut tarafından emilmesi ve kullanılmasına kadar süren bir süreçtir. Sindirim süreci üç aşamadan oluşur: sefalik faz, gastrik fazı ve intestinal fazı.
Bağırsak, gastrointestinal kanalın mide ile anüs arasındaki kısım. Bağırsaklar, insanlarda ve diğer memelilerde ince bağırsak ve kalın bağırsak olacak şekilde iki ana kısımdan oluşur. Vücudun gıdadan besinlerin çıkarımı ve emiliminden sorumlu kısmı bağırsaktır. Midenin görevi büyük oranda gıda moleküllerinin besinlere parçalamak iken, bağırsak bu besinlerin kana girmesini sağlar.
Divertikül, sindirim kanalı çeperini geçen mukoza fıtığı. Sindirim kanalının her yanında görülebilirse de, en çok kalınbağırsakta oluşur.
Basur veya hemoroid ayrıca halk arasında bilinen adıyla mayasıl, anal kanalda dışkı kontrolüne yardımcı olan vasküler yapılardır. Bunlar şiştiği veya iltihaplandığı zaman patolojik hale veya hemoroid memesi hâline gelir. Fizyolojik durumdayken, arteryo-venöz kanallar ve bağ dokudan oluşan bir tampon görevi görürler.
Peutz-Jeghers sendromu, otozomal dominant olarak aktarılan bir hastalık olup intestinal hemartömatöz polip ve mukokutanöz melanositik makül ile karakterize bir durumdur.
Ülseratif kolit (UK), inflamatuar bağırsak hastalığı (IBH)'nın bir şeklidir. Ülseratif kolit ülserler ve açık yaralar ile seyreden, kalın bağırsakları tutan bir kolittir. Aktif hastalığın ana belirtisi genellikle aşamalı bir başlangıç gösteren ısrarlı kanla karışık diyaredir. IBH sıklıkla sıkıntılı ama daha az önemli olan irritabl bağırsak sendromu (IBS) ile karıştırılır.
Kabızlık, bağırsak hareketlerinin seyrekleşmesine veya dışkılamanın zor olmasına neden olan bağırsak işlev bozukluğudur. Dışkı genellikle sert ve kurudur. Diğer semptomlar arasında karın ağrısı, şişkinlik ve sanki dışkılama tam olarak tamamlanmamış gibi bir his yer alabilir.
Makat çatlağı, makat yırtığı veya anal fissür; anal kanal yüzeyinde meydana gelen yırtılma. İlk kez 1934 yılında klinik bir olgu olarak kabul edilen çatlak; makatta yırtılır gibi şiddetli bir ağrı, dışkılama sırasında veya tuvalet kağıdına bulaşmış olarak parlak kırmızı renkte kan ile belirti verir. Makat çatlağı sadece makat deliğinin ağzında olduğu gibi, ilerleyen vakalarda orta hatta makatın arka tarafına doğru genişler. Olguların büyük bir bölümünde makattaki çatlak veya yırtık yüzeysel iken, bazılarında derinleşip makat kasına dek inebilir.
Kolorektal cerrahi ve proktoloji; kalın bağırsak (kolon), rektum ve makat bölgesi hastalıkları ile ilgilenen Tıp dalına verilen addır. Günümüzde proktoloji terimi ile; makat hastalıkları ile ilgilenen bölüme, proktoloji uzmanı ise makat hastalıkları üzerine uzmanlaşan Genel Cerrahlar ifade edilmektedir. Kolorektal Cerrahi ve proktoloji alanında çalışan cerrahlara ise Kolorektal Cerrah veya proktolog adı verilir. Proktoloji kelimesi Yunancadaki makat anlamına gelen ‘Proktos’ ve bilim anlamına gelen ‘Logos’ kelimelerinden türetilmiştir.
Kolonoskopi, kalın bağırsağın makattan girilerek, sakinleştirici ilaç (sedasyon) veya anestezi altında bir fiberoptik kamera ile monitör altında incelenmesi. Kolonoskopi işleminden bir gün önce hastaya müshil ilacı verilerek bağırsak temizliği veya bağırsak hazırlığı yapılır. Kolonoskopi uygulaması sırasında hastalar anestezi ile uyutulduğu veya sakinleştirici verildiği için ağrı ve acı hissetmemektedir.
Kalın bağırsağın makata yakın olan bölümüne rektum adı verilir ve bu bölümden kaynaklanan kötü huylu tümörlere rektum kanseri adı verilir. 35 yaştan itibaren sıklığı artmakla birlikte en sık 70 yaştan sonra rastlanır. Batı dünyasında en sık rastlanan üçüncü kanser tipi ve ölüme yol açan kanserler arasında ikinci sıradadır. Çoğunlukla kalın bağırsakta meydana gelen adenom poliplerden ortaya çıkar. Kalın bağırsak kanseri her yaşta görülmesine karşın, hastaların % 90'ından fazlası, kırk yaş ve üzerindedir. Bu yaştan itibaren her on yılda risk yaklaşık iki katına çıkar. Ailesinde kalın bağırsak kanseri veya kalın bağırsak polipi bulunanlar ve ülseratif kolit hastalığı olanlarda risk artar.
Makat kanseri, makat kanalından kaynaklanan ve bağırsak kanserinden farklı bir kanser türüdür. Makat kanseri makat derisinden kaynaklanan yassı epitel hücreli bir kanser türüdür. Ancak, yine makattan kaynaklanan adenokanser, lenfoma, sarkom ve melanom türünde kötü huylu tümörler olabilir.
Divertiküler hastalık veya diğer adı ile divertiküloz kalın bağırsağın mukoza adı verilen iç yüzeyinin zayıfladığı belirli alanlarda dışarıya doğru cepleşmesi veya fıtıklaşmasıdır. En sık olarak bağırsak içi basıncın artmasına bağlı olarak, kalın bağırsağın nispeten makata yakın olan ‘sigmoid kolon’ adlı bölümünde görülürler. Genellikle 40 yaştan sonra yaşla orantılı olarak artarak görülürler.
Mezenterik iskemi ya da bağırsak çürümesi, bağırsakları besleyen damarlardaki kan akımının azalması veya kesilmesinden dolayı bağırsaklarda oluşan tahribat. Toplumda bağırsak ölümü olarak da adlandırılır.
Karın ağrısı, ciddi ve ciddi olmayan tıbbi durumlarla ilişkili olabilen bir semptomdur.
Mehmet Ayhan Kuzu, Türk Profesör Doktor, Genel Cerrahi Uzmanı ve öğretim üyesi.
Anatomide polip, mukoza zarından çıkıntı yapan anormal doku büyümesidir. Yüzeye dar, uzun bir sapla tutturulmuşsa saplı olduğu söylenir; sapsız takılırsa sapsız denir. Polipler genellikle kolon, mide, burun, kulak, sinüs(ler), idrar kesesi ve rahimde bulunur. Ayrıca vücudun rahim ağzı, ses telleri ve ince bağırsak dahil olmak üzere mukoza zarlarının bulunduğu başka yerlerinde de oluşabilirler.
Tıbbi prosedür, sağlık hizmetlerinin sunumunda bir sonuca ulaşmayı amaçlayan eylem planıdır.
