Tsunami [Japoncada liman dalgası anlamına gelen "津波" (つなみ) sözcüğünden] ya da dev dalga, okyanus ya da denizlerin tabanında oluşan deprem, gök taşı düşmesi, deniz altındaki nükleer patlamalar, yanardağ patlaması ve bunlara bağlı taban çökmesi, zemin kaymaları gibi tektonik olaylar sonucu denize geçen enerji nedeniyle oluşan uzun periyotlu deniz dalgalarıdır. Ayrıca kasırgalar da tsunamiye neden olabilir. Önceleri tsunami dalgalarına gelgit dalgaları da denmiştir. Tsunamilerin %80'i Pasifik Okyanusu'nda gerçekleşir.
Ağaç, botanikte çoğu türünde dalları ve yaprakları destekleyen uzun bir sürgüne ya da gövdeye sahip çok yıllık bir bitkidir. Ağaç tanımı, bazı kullanımlarda sadece ikincil büyüme gösteren odunsu bitkileri, kereste olarak kullanılabilen bitkileri ya da belirli bir yüksekliğin üzerindeki bitkileri kapsayacak şekilde daha dar olabilir. Daha geniş tanımlarda ise uzun palmiyeler, eğrelti ağaçları, muz ağaçları ve bambular da birer ağaç olarak kabul edilir. Ağaçlar taksonomik bir grup değildir ancak güneş ışığı için rekabet etmek adına diğer bitkilerden daha fazla yükseğe çıkmanın bir yolu olarak birbirinden bağımsız şekilde evrimleşip gövde ve dalları olan çeşitli bitki türlerini içermektedir. Ağaçlar uzun ömürlü olma eğilimindedir ve bazıları birkaç bin yıl yaşar. Ağaçlar 370 milyon yıldır dünya üzerindeki varlığını sürdürmektedir. Dünyada yaklaşık üç trilyon olgunluğa erişmiş ağacın olduğu tahmin edilmektedir.
Abant Gölü, Bolu ilinin Mudurnu ilçesindeki bir heyelan set gölüdür. Bolu'nun 35 kilometre güneybatısında, yaklaşık 1350 metre yükseklikte konumlanan göl, 125 hektarlık bir alan kaplar. Suları tatlı olan gölün en derin yeri 18 m'dir. Göl ile çevresi 9 Haziran 2022'de millî park olarak belirlenmiş, Türkiye'nin 48. millî parkı olmuştur.
Atatürk Barajı, Adıyaman ve Şanlıurfa illeri arasında, enerji ve sulama amaçlı bir barajdır. GAP Projesi içinde, Karakaya Barajının 180 km mansabında, Adıyaman iline 51 km uzaklıkta, Şanlıurfa ilinin Bozova ilçesine ise 24 km uzaklıkta olup, Fırat Nehri üzerinde kurulmuştur. Barajın tamamlanmasıyla Türkiye'nin en büyük üçüncü gölü olan Atatürk Baraj Gölü oluşmuştur.
Baykal Gölü, dünyanın en derin gölü olarak anılmaktadır. Sibirya'nın güneyinde, İrkutsk Oblastı ve Buryatya arasında yer alır. İrkutsk şehrinin yakınında bulunan göl, "Sibirya'nın Mavi Gözü" diye adlandırılır. Yüzölçümü yaklaşık 31.722 km²'dir. Uzunluğu 636 km, en geniş yeri 79,5 km'dir. Gölün tabanı deniz seviyesinin yaklaşık 1285 m altındadır. Gölün dibindeki tortul kayaçların yaklaşık 7 km kalınlığında olduğu tahmin edilmektedir. Bu da gölün yeryüzündeki en derin yarıklardan biri olduğunu göstermektedir.
Almatı, Kazakistan'ın 2.000.900 nüfuslu ve en büyük şehridir. Almatı Kazakistan'ın eski başkentidir.
Balkaş Gölü Orta Asya'da bir göldür. Aral Gölü'nden sonra Orta Asya'nın en büyük ikinci gölüdür. 45°4′ Kuzey 76°2′ Doğu koordinatları üzerinde yer alır. Beslendiği başlıca kaynaklar İli Irmağı, Karatal Nehri, Lepsi Irmağı, Aksu Irmağı ve Ayagöz Nehri'dır. Toplam su havzası 413,000 km²dir. Kazakistan sınırları içerisinde bulunur, maksimum uzunluk 605 km, maksimum genişlik ise doğuda 74 km, batıda 19 km'dir. Yüzölçümü 16.996 km²dir. En derin noktası 25,6 metre iken ortalama derinlik 5,8 metredir. Toplam kıyılarının uzunluğu 2.385 km'dir. Denizden yüksekliği 341,4 metredir.
Cehennemdere Mersin'in Çamlıyayla ilçesinde bir akarsudur.
Maar, püskürme veya patlamayla birlikte lav ve magmanın oluşturduğu, geniş, hafif kabarmış bir kraterdir. Maar tipik olarak suyla dolu ve sığ krater gölü görünümündedir. İsmi yerel Alman lehçesi olan Daun'dan gelir ve Latincesi mare (deniz)dir. Maarlar 60 metreden 2000 metre çapa ve 10 metreden 200 metreye kadar derinliğe sahip olabilirler ve çoğunlukla doğal göldeki gibi suyla doludurlar. Çoğu maar volkanik kayaların alçak kenarında oluşmuştur.
Volta Gölü yüzey alanı bakımından dünyadaki en büyük, su hacmi bakımından ise dördüncü büyük yapay su deposudur. Bütünüyle Gana sınırları içerisindedir. Yüzey alanı yaklaşık 8,502 km²'dir. Volta Gölü Başlangıç Meridyeni boyunca uzanır. Ekvator'un ise sadece 6 derece kuzeyindedir. Gölün en kuzey noktası Yapei kasabasına yakındır. en güney noktası ise Akosombo Barajı'ndadır. Akosombo Barajı, şimdilerde gölün orta noktası olan yerde eskiden Volta Nehri'ni oluşturmak için birbirine yaklaşan hem Beyaz Volta Nehri'ni hem de Siyah Volta Nehri'ni zapteder. Şimdiki Volta Nehri, barajın elektrik santralinin ve savaklarının çıkışlarından Gana'nın en güneyine Atlas Okyanusu'na doğru akar.
Nikaragua Gölü ya da Cocibolca ya da Granada ya da, Nikaragua'da bulunan tektonik orjinli büyük bir tatlı su gölüdür. 8.264 km2 (3.191 sq mi) alanı kaplar ve Orta Amerika'nın en büyük gölüdür. Ayrıca alan bakımından Dünyanın 19. büyük gölü ve Amerika kıtasının en büyük 9. gölüdür. Titicaca Gölü'nden biraz daha küçüktür. Deniz seviyesinden 32,7 metre yükseklikte bulunur ve en derin yerinde 26 metre (85 ft) derinliğe sahiptir. Zaman zaman Tipitapa Nehri ile Managua Gölü'ne katılır.
Oeschinensee Gölü, İsviçre'de Bern Yaylası'nda, Kandersteg Belediyesi'nde bulunan Oeschinen Vadisi'nin 4 kilometre doğusunda yer alan göl. 1.578 metre (5,177 ft) yükseklikte bulunan göl 1,1147 kilometrekarelik bir yüzey alanına sahiptir. Gölün maksimum derinliği 56 metre (184 ft).
Kapçagay Göleti, Kapçagay Bogeni Rezervuarı veya Kapçagay Gölü, Almatı'nın yaklaşık 60 km kuzeyinde, Güneydoğu Kazakistan'ın Almatı Eyaleti'nde yer alan büyük bir rezervuar. 140 kilometre uzunluğundaki göl Balkaş Gölü'nden kuzeybatı yönünde akan İli Nehri üzerinde baraj olarak kurulmuştur. Göl adını, yanında kurulan Kapçagay şehrinden almıştır. Göl yaz aylarında Almatı'dan hatırı sayılır miktarda turist almaktadır.
Zuojiang Huashan Kaya Sanatı Kültürel Peyzajı, Çin'in güneyindeki Guangxi eyaletinde, en az birkaç yüz yıllık bir süre boyunca kireç taşı uçurumlarında boyanmış tarihi kaya sanatı bölgesidir. Kaya boyamaları, Zuo Nehri'nin bir kolu olan Ming Nehri'nin batı kıyısında bulunur. Kaya sanatı alanı Nonggang Tabiat Koruma Bölgesi'nin bir parçasıdır ve Ningming ilçesinde Yaoda kasabasında bulunur. 15 Temmuz 2016'da, Zuojiang Huashan Kaya Sanatı Kültür Manzarası, Dünya Mirası olarak ilan edildi. Çin'deki 49. Dünya Mirası alanıdır.
Büyük Almatı Gölü doğal dağ rezervuarıdır. Kazakistan'ın Almatı şehrinin 15 km güneyinde, Trans-İli Aladağ dağlarında yer almaktadır. Göl, deniz seviyesinden 2.511 metre yükseklikte yer almaktadır.
Zaysan Gölü ), ca. 1.810 km² (700 mi²) alan kaplayan bir tatlı su gölüdür ve doğu Kazakistan'da, Altay ve Tarbagatai Dağları arasındaki bir çukurda yer almaktadır. Doğu Kazakistan Eyaleti'nin en büyük gölüdür.
Kolsay Gölleri Ulusal Parkı, Kazakistan'ın güneydoğusundaki Tanrı Dağları'nın kuzey yamaçlarında yer alan bir millî parktır. Genellikle "Tanrı Dağları'nın İncileri" olarak anılan, parkın ana varlığı olan Kolsay Gölleri Almatı Eyaleti'nin Raiymbek ilçesi ile Talgar içlesi arasında yer almaktadır. Doğal Kaindy Gölü de parkın içinde yer almaktadır. Park Almatı'nın 120 kilometre (75 mi) güneydoğusunda yer almaktadır. Heyelan-tektonik kökenli göller, yaklaşık olarak 1887 ve 1911'de Kaindy ve Kolsay nehirleri üzerinde oluşmuştur.
Mingeçevir Baraj Gölü, Azerbaycan'ın kuzeybatısında yer alan bir baraj gölüdür. Kura Nehri üzerinde Mingeçevir Barajı'nın inşa edilmesiyle oluşmuştur. Kafkasya'daki en büyük baraj gölüdür.
Batık orman; körfez, deniz, okyanus, göl veya başka bir su kütlesinin altında kalan ağaçların in situ kalıntılarıdır. Bu kalıntılar, deniz seviyesi değişikliği ve erozyonla ortaya çıkmadan önce genellikle birkaç bin yıl boyunca çamura, turba veya kuma gömülmüş ve oksijenden yoksun kalarak sıkıştırılmış tortu içinde korunmuştur. Göl veya deniz seviyesinin yükselmesi sonucu bir orman sular altında kalabilir ve bu da göl veya denizlerin ilerlemesine ve ormanın sular altında kalmasına neden olabilir. Bir gölün altında yer alan bir batık orman, bir nehir vadisinin toprak kayması veya insan yapımı bir barajla tıkanması sonucu da oluşabilir.
Narın, Kazakistan’ın Doğu Kazakistan Eyaleti Katonkaragay İlçesi’nde bir nehirdir ve İrtiş'in sağ koludur.
