Kahramankazan
| Kahramankazan | |
|---|---|
 | |
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Ankara |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Abdullah Selim Parlar[1] |
| • Belediye başkanı | Selim Çırpanoğlu (CHP)[2] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 560 km² |
| Rakım | 780 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 53.522 |
| • Kır | - |
| • Şehir | - |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 06980 |
| İl alan kodu | 0312 |
| İl plaka kodu | 06 |
Resmî site Kahramankazan Belediyesi | |
Kahramankazan, eski ve halk arasındaki adıyla Kazan, Ankara ilinin bir ilçesidir.
Mürted Ovası üzerinde kurulu köylerden biri iken 1987'de ilçe olmuş ve büyük bir gelişim göstermiştir. F-16 uçaklarının üretildiği Türk Havacılık Uzay Sanayi tesisleri ilçede bulunur.
Adının kaynağı
1402 yılında Osmanlı orduları ile Moğol orduları arasında meydana gelen Ankara Savaşı sırasında Osmanlı Devleti'nin Kazan Köyünü aşevi olarak kullandığı ve savaş sonunda ağırlıklarını orada bırakan ordudan geriye kalan kazanlar nedeniyle köyün "Kazan" ismini aldığı söylenir.[]
2016 yılında 15 Temmuz askerî darbe girişiminin gerçekleştiği gece, Kazan halkının darbecilere direnmesi ve 9 kişinin bu girişimi önlemeye çalışırken hayatını kaybetmesi dolayısıyla ilçenin ismi 25 Ekim 2016 tarihinde kabul edilen kanunla "Kahramankazan" olarak değiştirilmiştir.[3][4]
Tarihçe
İlçe, geçmişte "Mürted Ovası", "Murtaza Abad" ve "Akıncı" adları ile de anılmış olan ova üzerinde yer alır. İlçenin kuruluş tarihi kesin olarak bilinmez. Arkeolojik kazılarda ortaya çıkan eserler, Mürted Ovası'nın tarihin değişik dönemlerinde birçok farklı uygarlığın yerleştiğini gösterir.
Antik dönem
Ovadaki köylerden Bitik'te yapılan kazılarda Bakır Çağı'na kadar inen yerleşme katlarına rastlanmıştır. 1942 yılında yapılan Bitik köyü kazısında 9 tane yerleşim katı ortaya çıkartılmıştır. Bunlardan en alttaki Bakır Çağı'na aittir. Bunun üzerinde Hitit, Frig ve Klasik Dönem'e ait yerleşim katları tespit edilmiştir.
Yine yörede bulunan Sancar köyünde Bakır Çağı'ndan Klasik Dönem'e kadar yerleşmeler olduğuna dair ipuçları veren çanak çömlekler toplanmıştır. 1933 yılında yapılan Karalar kazısında da bir Klasik Dönem (Manegerdos) yerleşmesi ortaya çıkartılmıştır. Bitik köyü ve Karalar dışında, araştırma alanında birçok höyüğün bulunması, yörenin çok eski dönemlerden günümüze yoğun bir yerleşmeye sahne olduğunu kanıtlamaktadır.
Türk egemenliği
İlçe, ilk kez Selçuklular döneminde Türk egemenliğine girdi. 1354’te ikinci Osmanlı padişahı Orhan Gazi’nin oğlu Süleyman Paşa tarafından Osmanlı Devleti topraklarına katıldı. 1402'deki Ankara Savaşı sonrasında kısa bir süre Moğol egemenliğinde kaldı. Kazan köyünün adının, bu savaşta Osmanlı ordusunun geride bıraktığı kazanlardan geldiği söylenir.
İlçe toprakları, Moğollar'ın Anadolu'da çekilmesi üzerine 1414'ten itibaren yeniden Osmanlı topraklarına dahil oldu.[5] İlçeye dair ilk kayıtlar, Osmanlı Devlet'inin 1463 yılı Ankara tahrir defterinde yer almaktadır. Bu kayıtlara göre, o devirde "Mürted Ovası"nda 67 köy ve mezar bulunmaktaydı.
Cumhuriyet dönemi
Türkiye'de cumhuriyetin ilan edilip kadınların seçme ve seçilme hakkını elde etmesinden sonra Kazan Köyü'nden Satı Kadın, önce Türkiye'nin ilk kadın muhtarlarından biri oldu; ardından cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın daveti ile ülkenin ilk kadın milletvekillerinden biri olarak meclise girdi ve 1935-1939 arasında mecliste görev yaptı.[6][7]
Başkentin savunması amacıyla Mürted Ovası’na 1960'ta Mürted Hava Üssü inşa edildi.Türk Hava Kuvvetleri'nin savaş uçağı ihtiyacının karşılanması için 1984 yılında kurulan TUSAŞ Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş, üssün yanına uçak imalat ve bakım merkezi kurdu.
Kazan Köyü, 1961 yılında bucak merkezi oldu; 4 Temmuz 1987 tarihli kararla ilçe statüsü kazandı.[5] Kazan'ın ilçe olması ile ilçede yaşam ve ekonomi büyük bir değişim geçirdi; ve bu değişim çeşitli yüksek lisans tezlerine konu oldu.
Mürted Hava Üssü, 2016 yılında gerçekleşen askeri girişimin karargâhı olarak kullanıldı. Cumhurbaşkanlığının çağrısı ile üsse giden sivil direnişçiler, darbe girişimini durdurmak için mücadele etti. Hava üssünde o gece 9 direnişçi öldü, 92 kişi yaralandı.[8] Kazan ilçesinin adı 2016'da Kahramankazan olarak değişti.[3]
İdari yapı
Günümüze Kahramankazan, Ankara'nın 25 ilçesinden birisidir.
Kahramankazan ilçesi sınırlarında bulunan köylerden Karalar'da 1928 yılında, Bitik'te 1930, Yazıbeyli köyünde 1934 yılında, Kazan'da 1961 yılında Jandarma Komutanlığı görev yapmaya başlamıştır.
Yenimahalle'nin bir köyü olan Kazan, 1987'de ilçe statüsü kazandı.
Kazan ilçe sınırları, 23 Temmuz 2004 tarih ve 25531 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5216 sayılı yasa ile Büyükşehir belediye sınırları olarak ilan edildi. Büyükşehir Belediye Meclisinin 13 Ağustos 2004 gün ve 531 sayılı kararı ile toplam 23 köy mahalleye dönüştürülerek Kahramankazan Belediyesi'ne bağlandı. 13 köy ise orman köyü statüsünde Büyükşehir Belediye sınırlarına dahil edilmiştir. İlçe 2016'da "Kahramankazan" adını aldı.
Mahalleler
Kahramankazan'ın 48 mahallesinin 11'i merkezde bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 45.435 kişi (%87,24) yaşamaktadır.[ne zaman itibarıyla?] En uzak mahallesi ise 25 km uzaklıktaki Dağyaka'dır. En kalabalık mahalle 27.603 kişi ile Atatürk Mahallesi'dir.
- Ahi
- Akçaören
- Akıncı
- Alpagut
- Aşağıkaraören
- Atatürk
- Aydın
- Bitik
- Ciğir
- Çalta
- Çimşit
- Dağyaka
- Dutözü
- Emirgazi
- Fatih
- Fethiye
- Günbaşı
- Güvenç
- İçören
- İmrendi
- İnceğiz
- İne
- İymir
- Kanuni Sultan Süleyman
- Karalar
- Kayı
- Kılıçlar
- Kınık
- Kışlaköy
- Kumpınar
- Orhaniye
- Örencik
- Peçenek
- Sancar
- Saraçköy
- Sarayköy
- Sarıayak
- Sarılar
- Satıkadın
- Soğucak
- Tekke
- Uçarı
- Yakupderviş
- Yassıören
- Yavuz Sultan Selim
- Yayalar
- Yazıbeyli
- Yıldırımbeyazıt
Yönetim
Belediye başkanları
| Seçim | İsim | Parti | |
|---|---|---|---|
| 1989 | Remzi Çırpan | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | |
| 1994 | Seyfettin Aslan | Anavatan Partisi | |
| 1999 | Yusuf Fidantek | Milliyetçi Hareket Partisi | |
| 2004 | Lokman Ertürk | Adalet ve Kalkınma Partisi | |
| 2009 | |||
| 2014 | |||
| 2019 | Serhat Oğuz | ||
| 2024 | Selim Çırpanoğlu | Cumhuriyet Halk Partisi | |
Coğrafya
Kahramankazan, Ankara ilinin kuzey batısında bulunan Akıncı Ovası üzerinde kurulmuştur. Yüzölçüm 147000 hektar, nüfusu 52.079 kişidir. 13 köyü ve 30 mahallesi bulunur.
Ekonomi ve ticaret
Kahramankazan, Ankara'nın ekonomik açıdan hızla gelişen bir ilçesidir Ankara İstanbul arasındaki bağlantıyı sağlayan ve ilçenin sınırlarından geçen E-89 devlet karayolu ve TEM Otoyolu Kahramankazan'ın gelişimine etki eden faktörlerin başında gelmektedir
Halkın geçim kaynağını ağırlıklı olarak tarım, hayvancılık ve sanayi oluşturmaktadır. Şekerpancarı, kum, fasulye, kavun, buğday ve henüz yeni, yeni gelişmekte olan seracılık ilçe çiftçilerinin gelir kaynaklarının başlıcalarındandır. İlçede büyükbaş ve kümes hayvancılığı, arıcılık ve yumurta tavukçuluğu yapılır. İlçede bulunan belediye et kombinası yalnızca Kahramankazan'ın değil civar ilçelerin de et ihtiyacını karşılayabilmektedir.
İlçede 150'ye yakın sanayi kuruluşu bulunmaktadır. F-16 savaş uçakları ile saldırı helikopterlerinin üretildiği TAI - TUSAŞ, Kahramankazan'da bulunmaktadır.
Kahramankazan Ankara'ya yakınlığı ve planlı gelişimi ile Ankara'nın mesire kenti olma yolundadır. Köylerde bulunan tarihî eserleri, hafta sonu turizminde elverişli göletleri ve mesire alanından, şehrin gürültüsünden uzaklaştırmak isteyen Ankara halkına alternatif mekanlar sunmaktadır.
Sanayi
İlçe merkezinin içinden geçen Ankara-İstanbul karayolu üzerinde 1970 li yıllardan başlayarak çok sayıda sanayi tesisi kurulmuştur. Saray mahallesi iş hacmi ve çalışanların sayısı dikkate alındığında Türkiye’de pek çok organize sanayi bölgesinden daha büyük bir potansiyele sahiptir.[]
İlçde çelik konstrüksiyon, makine montaj ve imalatı, petrol ürünleri, zirai ilaç, gıda, inşaat, yem, kimya ve nakliyat dalları başta olmak üzere iç ve dış piyasaya üretim yapan 250 fabrika bulunmaktadır.
Türkiye’de hava platformlarının tasarımı, geliştirilmesi, imalatı, entegrasyonu ve satış sonrası hizmetleri alanında teknoloji merkezi konumunda olan Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) (TAI - Turkish Aerospace Industries, Inc.) Kahramankazan'da bu.
Tarım ve hayvancılık
Yakın tarih incelendiğinde Kahramankazan'da halkın geçim kaynağının sanayi ve ticaretten ziyade daha çok tarım ve hayvancılığa dayalı olduğu görülür. Özellikle köylerde oturan halk çiftçilikle uğraşır. İlçe topraklarının tarıma elverişli olması nedeniyle, şeker pancarı, kuru fasulye, kavun, karpuz, buğday, arpa, nohut gibi ürünler üretilir. Ayrıca son zamanlarda seracılık da çiftçilerimizin önemli geçim kaynağı olmakta mesafe kaydetmiştir. Yetiştirilen bu tarım ürünlerinin yanı sıra büyükbaş ve kümes hayvancılığı, arıcılık ve yumurta tavukçuluğu da yapılmaktadır. Bu çerçevede Kahramankazan Belediyesince yapılmış bulunan Mezbahada son derece modern, hijyenik şartlarda ve veteriner kontrolünde kesim yapılarak tüketiciye sunulmaktadır. Kahramankazan, ülke çapında ünlü ova kavunuyla da tanınır. İlçede tarıma müsait alan 21.727 hektar, sulu tarıma müsait alan 3.800 hektar, ekilen arazi 11.412 hektar, sulu tarıma müsait alan ise 3.800 hektardır. Yıllık sebze üretimi 53.000 ton, yıllık kavun üretimi 50.000 ton, yıllık tahıl üretimi ise 27.000 ton dur. İlçede 10.000 büyükbaş, 7.500 küçükbaş hayvan bulunmaktadır. Kovan sayısı 532, kümes sayısı 101 dir. İlçede 4.100.000 adet tavuk bulunmakta, 5.750 ton et elde edilmektedir. Yıllık yumurta üretimi ise 25.000.000 adettir. Yıllık süt üretimi 16.000 ton, yıllık mezbaha hayvan kesim sayısı ise 25.000 adettir. İlçede kovan sayısı 1000 adet olup, yıllık 15 ton bal üretimi yapılmaktadır.
Nüfus
İlçeye bağlı 48 mahalleden oluşmaktadır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1990[9] | 21.837 | 6.509 | 15.328 |
| 2000[10] | 29.692 | 15.871 | 13.821 |
| 2007[11] | 36.147 | 34.568 | 1.579 |
| 2008[12] | 38.731 | 36.741 | 1.990 |
| 2009[13] | 38.964 | 37.006 | 1.958 |
| 2010[14] | 39.537 | 37.718 | 1.819 |
| 2011[15] | 42.090 | 40.343 | 1.747 |
| 2012[16] | 43.308 | 41.442 | 1.866 |
| 2013[17] | 45.879 | 45.879 | veri yok |
| 2014[18] | 47.224 | 47.224 | veri yok |
| 2015[19] | 51.764 | 51.764 | veri yok |
| 2016[20] | 50.746 | 50.746 | veri yok |
| 2017[20] | 52.079 | 52.079 | veri yok |
| 2018[20] | 53.522 | 53.522 | veri yok |
| 2019[20] | 54.806 | 54.806 | veri yok |
| 2020[20] | 56.736 | 56.736 | veri yok |
Not: 2004 yılında bazı belde ve köyler mahalle statüsüne geçtiğinden şehir nüfusu artıp kır nüfusu azalmıştır. 2013 yılında ise Büyükşehir yasası nedeniyle köylerin tamamı mahalle statüsüne geçtiğinden kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Eğitim
İlçede 5 adet lise, 10 ilköğretim okulu, 14 adet okul bulunmaktadır. İlçede kütüphane bulunmamaktadır.[]
Tarihi ve turistik yerler
İlçeye bağlı Orhaniye Mahallesinde Roma döneminden kalma Beşpınar Çesmesi, Tekke köyünde Duman oğlu Emir Seyit Turhasan beye ait 821 (hicri takvim) Ekim 1418 Miladi Takvim senesinden kalma Durhasan Bey türbesi, Emir Gazi Mahallesi eski köy yerleşiminde Dede Pınarı, Kahramankazan ilçesi Yazıbeyli Mahallesinde 1873 ve 1887 yıllarında yapılmış Katip oğulları ve Katip-zade İbrahim Ethem çeşmeleri, Saray Mahallesinde 17’inci yy.’dan kalma Osmanlı mimarisi camii Sarılar Mahallesinde 18.yy den kalma çeşme, Helenistik çağdan kalma Karalar Asarkaya Mağarası, Kral Deotorosll’nin mezarı ve gömüleri ile İkiztepeler yine Karalar Mahallesinde, bulunmaktadır. Bitik Mahallesinde yapılan hafriyatta bulunan kabartmalı boya küpleri, Lüristan tipi oklu balta, domuz heykeli vazo ve mühürler müzede bulunmaktadır. Bitik mahallesinde 9 kat yerleşim olduğu kazılardan anlaşılmıştır. İlçeye bağlı Örencik köyünde 10 milyon yıl öncesine ait kuyruksuz maymun fosili bulunmuştur. Bu bölgede doğa tarihi kazıları devam etmektedir. Fethiye Mahallesinde Selçuklu döneminden kalma camii ve Roma döneminden kalma çeşme bulunmaktadır. Yassıören köyü Sinap Tepe mevkiinde dev kaplumbağa fosili bulunmuştur.
İlk köylü ve kadın milletvekillerinden olan Satı Kadın'a dair bir müze vardır.
Ulaşım
Kahramankazan, Ankara’nın 46 km. kuzey batısında, Ankara-İstanbul Devlet Karayolunun üzerinde olup otomobille yirmi dakika mesafededir. TEM otoyolu da ilçe sınırları içinden geçmektedir. Otobandan Kahramankazan'a TAİ ve Susuz kavşağından girişler bulunmaktadır. Bu yönden ilçenin, Türkiye'nin her yöresiyle ulaşım bağlantısı bulunmaktadır Kahramankazan-Ankara arası ulaşım EGO Otobüs Dairesi Genel Müdürlüğü kontrolünde Özel Halk Otobüsleri (563-Kahramankazan) ile Büyükşehir Belediye Otobüsleri (501-Akıncı, 502-Kahramankazan) tarafından yürütülmektedir.
Ayrıca sadece ilçe içinde şehir minibüsleri bulunmaktadır. Ankara merkeze ulaşım belediye ve özel halk otobüsleri ile sağlanmaktadır.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2020.
- ^ a b "Kazan'ın Adı Değişti, 15 Temmuz Resmi Tatil Oldu". sondakika.com. sondakika.com. Anadolu Ajansı. 25 Ekim 2016. 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2016.
- ^ "Kahraman Kazan ve 15 Temmuz teklifleri komisyondan geçti". ntv.com.tr. NTV. Anadolu Ajansı. 25 Ekim 2016. 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2016.
- ^ a b "Kahramankazan Tarihi". kahramankazan.bel.tr. 31 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2023.
- ^ "Torunları ilk kadın milletvekillerinden 'Satıkadın'ın hatırasına gözü gibi bakıyor". www.aa.com.tr. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2023.
- ^ "Satı Kadın Müze Evi". kahramankazan.bel.tr. 17 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2023.
- ^ "Hainlere karşı sivil direnişin ilk adresi: Kahramankazan". TRT Haber. 14 Temmuz 2023. 17 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2023.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- ^ a b c d e
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Kahramankazan Nüfusu - Ankara". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Ankara Kahramankazan Nüfusu". nufusune.com.
