İçeriğe atla

Kahraman-Balıklar Süperkümesi

Kahraman-Balıklar Süperkümesi haritası

Kahraman-Balıklar Süperkümesi evrenin bilinen en büyük yapıları arasında yer alır. Yaklaşık 300 milyon ışık yılı uzunluğunda, yoğun bir gökada duvarıdır. Kahraman-Balıklar Süperkümesi yalnızca gökteki en belirgin süperküme olmakla kalmaz, aynı zamanda gökteki en belirgin boşluğun da yanında durur. Boğa boşluğu, sınırları her iki kenarında yer alan gökada duvarlarıyla belirlenmiş büyük, dairesel bir boşluktur. Boşluğun çapı yaklaşık 100 milyon ışık yılıdır.

Bilimsel araştırmalar

Kahraman-Balıklar Süperkümesi, keşfedilen ilk süperkümelerden biridir. Evrenin büyük ölçekli yapılarının incelenmesinde, önemli bir rol oynamıştır. 1977'de, Tallinn/Estonya'da yapılan bir konferansta, Mihkel Jöeveer ve Jaan Einasto "Evren Hücreli Bir Yapıya Mı Sahiptir? - Has The Universe The Cell Structure?" diye sormuştur. İki bilim insanı, evrenin büyük ıssız boşlukları çevreleyen, büyük gökada süperkümelerinden meydana geldiği önermesinde bulunmuşlardır. Başlangıçta büyük bir şüphecilik mevcut olsa da, haklılıkları sonradan ispatlandı. Bildirileri, bu sayfanın en üstünde yer alan harita ile aynı bölgeyi gösteren bir Kahraman-Balıklar süperkümesi haritası içeriyordu. Bilim insanları, Kasım 1978'de, Erik Tago ile birlikte daha uzun bir bildiri hazırladılar.

Riccardo Giovanelli ve Martha Haynes'in çabalarıyla,[1][2] Kahraman-Balıklar Süperkümesi'nin incelemesinde devrim yaratıldı. Süperkümenin 1983 yılında yapılan ilk incelemesinden[3] (Guido Chincarini ile birlikte yayımlandı[4]) sonra, ekip Kahraman-Balıklar Süperkümesi'ni sistemli bir şekilde inceledikleri ve 1985-1993 yılları arasında yayımlanan, 6 bildirilik bir seriye başladı.[5][6][7][8][9][10] Kahraman-Balıklar Süperkümesi, büyük oranda onların çabaları sayesinde bugün en iyi anlaşılan süperkümelerden biridir.

Kahraman kümesi (A426), on yıllar boyunca incelendi. Örneğin, J.Brunzendorf ve H.Meusinger, Kahraman Kümesi gökadalarının önemli bir kataloğunu 1999'da hazırladı.[11]

Kahraman Kümesi, radyo ve x-ışını dalga boylarında kapsamlı bir şekilde incelendi. P.Leslie ve B.Elsmore tarafından 1961 yılında yayımlanan bir bildiride bahsedildiği gibi, büyük eliptik gökada NGC 1275 güçlü bir radyo kaynağıdır. NGC 1275, aynı zamanda güçlü bir x-ışını kaynağıdır. Kahraman Kümesi'nin tipik bir x-ışını kontr haritası (Branduardi-Raymond, Fabricant, Feigelson, Gorenstein, Grindlay, Soltan ve Zamorani tarafından, 1981 yılında yayımlanan bir bildiri[12]) yayımlandı.[13]

Kahraman-Balıklar Süperkümesi'ndeki diğer kümeler de arada sırada incelenir. Örneğin S.Sakai, R.Giovanelli ve G.Wegner, 1994 yılında Abell 262 ile NGC 383 ve NGC 507 gruplarıyla ilgili bir çalışma yayımladı.[14]

Üyeler

Kahraman-Balıklar süperkümesi içerisindeki ana kümelerin listesi:

Süperküme içerisindeki ana kümeler
Adı S.A. (J2000) D.A. (J2000) Kırmızıya kayma (km/s) Uzaklık (milyon Iy)
Abell 26201sa 52,8d +36° 09′ 0,0151 210
Abell 347 02sa 25,8d +41° 52′ 0,0172 240
Abell 426 03sa 18,6d +41° 31′ 0,0167 230
Süperküme içerisindeki başlıca gruplar
Adı S.A. (J2000) D.A. (J2000) Kırmızıya kayma (km/s) Uzaklık (milyon Iy)
NGC 7515 Grubu 23sa 14,5d +13° 19′ 0,0149 205
Kanatlıat Grubu23sa 20,0d +08° 30′ 0,0128 180
NGC 7711 Grubu 23sa 35,2d +15° 37′ 0,0131 180
NGC 7831 Grubu00sa 08,2d +32° 42′ 0,0160 220
NGC 315 Grubu 00sa 51,7d +30° 43′ 0,0160 220
NGC 383 Grubu01sa 10,2d +32° 15′ 0,0165 230
NGC 507 Grubu01sa 23,7d +33° 15′ 0,0161 225
NGC 691 Grubu01sa 50,6d +21° 54′ 0,0093 130
NGC 765 Grubu 02sa 00,1d +24° 53′ 0,0164 225
NGC 777 Grubu02sa 00,7d +32° 05′ 0,0171 235
NGC 841 Grubu 02sa 12,1d +37° 33′ 0,0152 210
NGC 877 Grubu 02sa 17,8d +14° 20′ 0,0123 170
NGC 973 Grubu 02sa 36,2d +32° 48′ 0,0157 220

Balıklar Kümesi olarak da bilinen NGC 383 Grubu ve NGC 507 Grubu, oldukça büyüktürler. Ayrıca, Kanatlıat Grubu'nun etrafında yer alıp, Kahraman-Balıklar Süperkümesi'nden hafifçe ayrı duran ve çok daha küçük bir süperkümenin parçası olan bazı gökada grupları da mevcuttur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "astrosun2.astro.cornell.edu". 11 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  2. ^ "astrosun2.astro.cornell.edu". 22 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  3. ^ "1983 yılı ilk inceleme". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  4. ^ "Chincarini". 4 Eylül 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  5. ^ "bildiri seri 1". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  6. ^ "bildiri seri 2". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  7. ^ "bildiri seri 3". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  8. ^ "bildiri seri 4". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  9. ^ "bildiri seri 5". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  10. ^ "bildiri seri 6". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  11. ^ "Kahraman kümesi gökadaları kataloğu". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  12. ^ "bildiri". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  13. ^ "Kahraman kümesi x-ışını kontr haritası". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  14. ^ "adsabs.harvard.edu". 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Başak Süperkümesi</span>

Başak Süperkümesi veya Yerel Süperküme, Samanyolu ve Andromeda gökadaları ile diğerlerini de içeren Başak Kümesi ve Yerel Grup'u barındıran süperkümedir. Çapı yaklaşık 33 megaparsek olan bu süperkümede en az 100 adet gökada grubu ve kümesi bulunmaktadır. Gözlemlenebilir evrendeki yaklaşık 10 milyon süperkümeden biri olan Başak Süperkümesi, Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen bir gökada iplikçiği içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Süperküme</span>

Süperkümeler küçük gökada kümelerinden ve gökada gruplarından oluşan büyük kümeler olup Evren'de şimdilik gözlemlenebilen en büyük yapı birimleridir. Süperkümelerin varlığı gökadaların Evren'de tek biçimli dağılmamış olduğunu gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi grubu</span> kütleçekim etkisiyle birbirlerine bağlı birçok gökadadan oluşan bir topluluk

Galaksi grubu (veya gökada grubu ya da gökada öbeği), kütleçekim etkisiyle birbirlerine bağlı birçok gökadadan oluşan bir topluluktur. Her biri en az Samanyolu kadar parlak olan (Güneş'in parlaklığının yaklaşık 1010 katı), yerçekimsel olarak bağlı yaklaşık 50 veya daha az üyeden oluşan bir galaksi topluluğudur. Birinci dereceden kümelenme olan gruplardan daha büyük galaksi koleksiyonlarına galaksi kümeleri denir.

<span class="mw-page-title-main">Suyılanı-Erboğa Süperkümesi</span>

Suyılanı-Erboğa Süperkümesi veya Suyılanı ve Erboğa Süperkümesi, Samanyolu'nun da bulunduğu Başak Süperkümesi'nin en yakın komşusu olan süperkümedir. Suyılanı Süperkümesi büyük bir süperküme olmadığı için, Erboğa Süperkümesi ile birlikte incelenir. Bununla birlikte iki süperkümeyi de inceleyen yazarların pek çoğu, iki süperkümenin birbirinden ayrı yapılar olduğu konusunda hemfikirdirler.

<span class="mw-page-title-main">Pavo-Indus Süperkümesi</span>

Pavo-Indus Süperkümesi, Yerel Grubu da içeren Yerel süperkümenin komşusu olan ve yaklaşık olarak 212 MIy (65 Mpc)uzaklıkta bulunan bir süperkümedir. Erboğa Süperkümesi'ni ve büyük bir ihtimalle Başak Süperkümesi'ni çevreleyen uzun bir gökada duvarının bir ucunu oluşturan oldukça zayıf bir süperkümedir. Önemli bir süperküme olarak kabul edilmemektedir. Dikkat çeken yoğun bir gökadalar topluluğu değildir ve herhangi birçok verimli gökada kümesi içermez.

<span class="mw-page-title-main">Herkül Süperkümesi</span>

Herkül Süperkümesi, Herkül takımyıldızındaki meşhur süperkümelerdir. 330 MIy çapıyla diğer yerel süperkümelere görece olarak özellikle büyük olarak kabul edilmektedir. Süperkümelerin kendileri kadar büyük olan bir bölgenin ön tarafında çok büyük bir boşluk vardır. Sağdaki gökada haritası, iki süperkümeyi göstermektedir. 400 milyon ışık yılı uzaklıktaki kuzey süperkümesinin hakimi, Abell 2197/Abell 2199 küme çiftidir. Biraz daha uzakta, 500 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alan, daha büyük güney süperkümesinin hakim kümeleri A2147, A2151 ve A2152'dir. Her iki süperküme birbirine bağlıdır ve bazen tek bir küme olarak kabul edilirler.

<span class="mw-page-title-main">Shapley Süperkümesi</span>

Shapley Süperkümesi, yakın evrenimizde kütleçekimsel olarak etkileşen bir birlik oluşturan ve böylece evrenle birlikte genişlemek yerine kendisini bir araya getiren büyük bir gökadalar konsantrasyonudur. 1989'da keşfedilmesine rağmen, 1930'larda gökyüzünün bu bölgesinde gökada fazlalığını ilk ilan eden Harlow Shapley'in adı verilmiştir. Shapley Süperkümesi büyük bir süperkümedir ve üzerinde birçok araştırma yapılmıştır. Bilinen en büyük süperküme olmasa da en yoğunlardan biri olduğu kesindir. Erboğa akımyıldızında yer alan süperkümenin, biri 500 milyon ışık yılı ve daha büyüğü 650 milyon ışık yılı uzaklıkta olmak üzere, iki ana toplanma bölgesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Çoban boşluğu</span>

Çoban boşluğu veya Büyük Boşluk keşfedilen iki büyük boşluktan biri. 1981 yılında keşfedilmiştir. Boşluğun merkezi bizden yaklaşık 700 milyon ışık yılı uzaklıktadır ve yaklaşık çapı 300 milyon ışık yılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Saat Süperkümesi</span>

Saat Süperkümesi (ayrıca Saat-Ağcık Süperkümesi olarak da bilinir) yaklaşık 550 milyon ışık yılı uzaklıkta, kütlesi 1017 Güneş kütlesi olan kocaman bir süperkümedir. Shapley Süperkümesi kadar yoğun değildir, ancak yaklaşık yarım milyar ışık yıllık bir alana saçılmış, kendisini bilinen en büyük süperküme yapan çok miktarda zengin galaksi kümesine sahiptir. Burası, Harlow Shapley'in galaksi fazlalığı olduğunu ilan ettiği bir diğer gökyüzü bölgesidir. Göğün bu kısmı üzerinde yapılan araştırmalar, 600 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve Saat Süperkümesi'nin önünde duran daha küçük bir süperkümenin varlığını da ortaya çıkarmıştır. Saat süperkümesi, bazen astronomi dergilerinde "Saat-Ağcık Süperkümesi" olarak yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ocak kümesi</span>

Uzaklığı yaklaşık olarak 62.0+5.9-5.5 MIy, olan Ocak Kümesi, 100 milyon ışık yılı içinde, Başak kümesi'nden çok daha küçük ikinci en zengin gökada kümesidir. Irmak kümesi ile birlikte, güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir kümedir. Birbirlerine yakın görünseler de aralarında 20 milyon ışıkyılı mesafe vardır. Bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları da vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Süperkümesi" veya "Güney Süperkümesi" olarak adlandırılırlar. Kümenin merkezinde NGC 1399 bulunur, gökyüzünde iki derecelik bir alana yayılmış gökadalardan oluşan yoğun bir çekirdeği vardır ve bu da kümeyi amatör gök bilimci için popüler bir hedef haline getirmektedir. Bu küme, ayrıca iki çok büyük gökada içermektedir. Bunlar NGC 1316 ve NGC 1365'tir. Bu gökadalar, Ocak Kümesi'ndeki diğer tüm gökadalardan daha büyüktür.

<span class="mw-page-title-main">Irmak kümesi</span> Galaksi topluluğu

Irmak Kümesi, uzaklığı yaklaşık olarak 68,49 MIy (21 Mpc)olan ve güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir gökada kümesidir. Ocak kümesi ile birlikte bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Üstkümesi" veya "Güney Üstkümesi" olarak adlandırılırlar. Bu küme, Ocak Kümesi'ne kıyasla, biraz gökadaların daha geniş bir alana yayılmış olmasından, biraz da kümenin daha uzak ve bu nedenle de Ocak Kümesi'nden daha sönük olmasından dolayı, daha az şaşırtıcıdır. Irmak Kümesi kabaca iki parçaya ayrılmıştır. Bunlar, NGC 1407 çevresindeki kuzey alt grubu ve NGC 1395 çevresindeki güney alt grubudur. Kümenin bilinen diğer adı Ocak II Kümesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kahraman kümesi</span>

Kahraman Kümesi Kahraman takımyıldızı bölgesinde bulunan gökada kümesi.

<span class="mw-page-title-main">NGC 383 Grubu</span>

NGC 383 Grubu, Balıklar takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 217,87 MIy (66,8 Mpc)uzaklıkta bulunan bir gökada grubudur ve temel olarak birkaç küçük gruptan oluşmaktadır. Beta Andromedae'nin üç derece güneyinde yer alan grup, Kahraman-Balıklar Süperkümesi'nin bir parçasıdır ve 22 üyesi olduğu tahmin edilmektedir. Arp 331 olarak bilinen gökada zinciri, bu grubun merkezinde yer almaktadır. NGC 383 Grubu, NGC 507 Grubu ile birlikte Balıklar Kümesi olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi</span>

Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi, Başak Süperkümesi'ni de içeren gökada süperkümeleri veya gökada iplikçiklerinin bileşik yapısıdır.

Balıklar Kümesi Balıklar takımyıldızı yönünde bulunan ve gökada zinciri oluşturan bir gökada kümesi. Kahraman-Balıklar Süperkümesi'nin bir parçasıdır ve NGC 383 Grubu ile NGC 507 Grubu'nu kapsamaktadır. Kümenin en parlak üyesi eliptik gökada NGC 410'dur.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Çekici</span> Samanyolu Gökadası ile karşısındaki öteki gökadaları çeken çok büyük bir kütledir

Büyük Çekici, galaksilerarası uzayda yer alan bir kütle çekim bölgesi ve Samanyolu gökadası da dahil olmak üzere yaklaşık 100.000 gökadayı içeren Laniakea Süperkümesi'nin görünürdeki merkezi kütle çekim noktasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Laniakea Süperkümesi</span>

Laniakea Süperkümesi, Samanyolu'nu ve yakınındaki diğer yaklaşık 100.000 gökadayı içeren bir süperkümedir. Süperkümenin kendisi ise evrendeki en büyük yapılardan biri olan ve Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen iplikçik yapısının içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi iplikçiği</span> evrendeki büyük boşluklar arasındaki sınırları oluşturan iplik benzeri yapılar

Gökada iplikçikleri kozmolojide kütleçekimsel olarak bağlı olan gökada süperkümelerinin duvarlarından oluşan evrendeki bilinen en büyük yapılardır. Bu devasa iplik benzeri oluşumlar, 80 megaparsek h−1'e ulaşabilir ve büyük boşluklar arasındaki sınırları oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Ocak Duvarı</span> gökada duvarı

Ocak Duvarı, başlangıçta Güney Süperkümesi olarak adlandırılan ve Yerel Grup'un yakınında bulunan bir gökada süper yapısıdır. Balina takımyıldızı'ndan Kılıçbalığı'na kadar yaklaşık 135 milyon ışık yılı boyunca uzanan, merkezinin bulunduğu Ocak, Irmak ve Saat takımyıldızlarını geçen uzun bir gökadalar kolundan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Saraswati Süperkümesi</span> Balıklar takımyıldızındaki gökada süperkümesi

Saraswati Süperkümesi, SDSS'nin Stripe 82 bölgesinde, Balıklar takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 1,2 gigaparsek (4 milyar ışık yılı) uzaklıktaki devasa bir gökada süperkümesidir. Yaklaşık 200 Mpc (652 milyon ışık yılı) çapında ana ekseniyle evrende keşfedilen en büyük yapılardan biridir. En az 43 gökada kümesinden oluşur ve 2 × 1016 M☉ kütleye sahip bir gökada iplikçiği oluşturur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.