İçeriğe atla

Kahire Kuşatması (1517)

Kahire Kuşatması (1517)
Büyük Mısır Seferi
Tarih27-30 Ocak 1517
Bölge
Kahire
Sonuç Kesin Osmanlı zaferi
Coğrafi
Değişiklikler		 Kahire, İmparatorluğu egemenliğine girdi
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu Memlûk Devleti
Komutanlar ve liderler
Yavuz Sultan Selim II. Tomanbay
Güçler
10.000 20.000
Kayıplar
Bilinmiyor. 15.000, neredeyse tamamı

Kahire kuşatması, 1517'de Osmanlı İmparatorluğu tarafından Mısır'daki Memluk Sultanlığı'nın başkentinin ele geçirilmesi olayıdır.

Arka plan

Mısır Memluk Sultanlığı, Mısır'ı yöneten bir Müslüman hanedanıydı (1250-1517). Memlükler, Türk kökenli bir askeri köle sınıfıydı. 1250'de gerçekleşen bir darbenin ardından Mısır'da hüküm sürmeye başladılar ve Suriye ve Filistin'i kendi topraklarına kattılar. Başlangıçta Memluk Sultanlığı ile Osmanlı İmparatorluğu arasındaki ilişkiler dostane idi. Ancak 15. yüzyılın son yıllarında Türkiye'nin güne bölgelerini kontrol etme üzerine kurulu rekabet bu ilişkileri bozdu. Ayrıca Osmanlı-Safevi savaşında Memlûk vasalı olan Dulkadiroğulları Safevileri desteklemiştir. İki büyük güç arasındaki savaş kaçınılmazdı.

Kahire'nin Fethi

23 Ocak 1517'deki Ridaniye savaşından sonra Selim, Kahire'ye bakan Vustaniye (veya Burac) adasında kamp kurdu. Ama Kahire'ye girmedi. Çünkü Memlûk sultanı II. Tumanbay ve diğer bir lider olan Kayıtbay kaçmayı başarmıştı ve Selim, Kahire'ye girmeden önce liderleri tutuklamaya karar verdi. Böylece 26 Ocak'ta Kahire'ye yalnızca bir öncü alay gönderdi. Bu alay başkente fazla efor harcamadan girebildi ve aynı gece Tumanbay da gizlice başkente geldi. Kahire vatandaşlarının da yardımıyla başkentte Osmanlı kuvvetlerine karşı bir baskın düzenledi ve Kahire'yi kontrol altına aldı. Tumanbay'ın Kahire'de bulunduğu haberini alan Selim, yeniçerileri şehre gönderdi. Birkaç gün süren çarpışmalardan sonra, Osmanlı kuvvetleri 3 Şubat 1517'de şehre girdi. Selim şehre girdi ve zafername gönderdi. Bununla birlikte, Memlûklerin liderleri hâlâ serbestti.[1]

Sonrası

Tumanbay, Kahire'den kaçtı ve Memlûk ordusundan geriye kalanlar ile Mısırlılardan oluşan yeni bir ordu kurmaya çalıştı. Ordusu, Osmanlı ordusuyla boy ölçüşemezdi. Ancak Selim'in Vustatiye adasındaki kampına baskın yapmayı planlıyordu. Ancak Selim bu planı duydu ve engellemek için Tumanbay'a bir kuvvet gönderdi. Birkaç küçük çaplı çatışmadan sonra Tumanbay 26 Mart 1517'de tutuklandı. Selim'in ilk kararı Memluk ileri gelenlerini İstanbul'a göndermek oldu. Ancak bir süre sonra bu kararını değiştirdi. Tumanbay ve diğer önemli Memlükler, 13 Nisan 1517'de taraf değiştiren eski bir Memluk komutanı tarafından idam edildi.[2]

Kaynakça

  1. ^ Joseph von Hammer: Geschichte der osmanischen Dichtkunst Vol I (translation: Mehmet Ata) Milliyet yayınları, pp 275–276.
  2. ^ Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye tarihi Cilt II, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991, p 250.

Bibliyografya

İlgili Araştırma Makaleleri

Ridâniye Muharebesi, 22 Ocak 1517 yılında Osmanlı Devleti ile Memlûk Sultanlığı arasında geçen muharebedir. Muharebeyi I. Selim komutasındaki Osmanlı ordusu kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Memlûk Devleti</span> Geç dönem Orta Çağda Mısır ve Suriyede hüküm sürmüş olan bir devlet (1250–1517)

Memlûk Devleti resmî adıyla ed-Devletü't-Türkiyye, Eyyûbîlerin çöküşü ile Osmanlı İmparatorluğu'nun Mısır'ı ele geçirmesi arasında geçen üç yüzyıla yakın zaman diliminde Mısır ve Suriye'de hüküm sürmüş olan devlet. Memlûk Devleti'ni 1250 ve 1382 yılları arasında kurucu aile Bahrî Memlûkler idare etmiş, 1517 yılına kadar ise Burcî Memlûkler yönetimi ele almıştır. Tarihyazınında devlet bu iki hâne başlıkları altında incelenmiş olup Bahrî Memlûklerin Türk kökenli olması dolayısıyla bu devirde yöneticiler daha çok Türklerden oluşurken daha sonraki dönemde Çerkesler asıl unsur olmuşlardır. Tarihçiler arasında; Memlûk devletinin Türk sultanlar döneminde askeri ve siyasi olarak doruğa ulaştığı, ardından ise Çerkesler döneminde uzun süreli bir gerileme dönemine girdiğine dair evrensel bir fikir birliği vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kansu Gavri</span> Mısır Memlûk sultanı (1501–1516)

Kansu Gavri ya da Gansu Gavri tam adıyla El-Eşref Kansu el-Gavri, Memlük Sultanı. Burci Hanedanı'ndan olup 1501-1516 yılları arasında Memlük hükümdarlığı yapmıştır. Memlük Devletinde hükümdarlar, birbirini takip eden iki hanedandan seçilmiş olup, bu hanedanlar Memalik-i Bahriye ve Memalik-i Çerakise (Burci)'dir. Kansu Gavri Çerkes asıllıdır. Edebiyat ve sanata olan desteğiyle bilinirdi; sarayında minyatür atölyesi barındıran tek Memlük hükümdarıdır. Arapça ve Türkçe şiirler yazdı; Farsça bilmesine rağmen Şehnâme'yi Türkçeye çevirtti.

Kalâvûn; tam adıyla Seyfeddin Kalâvûn el-Elfi el-Mansûr veya bütün lâkaplarıyla El-Melik el-Mansûr Seyf ed-Dīn Kalâvûn el-Elfi es-Sâlihî en-Necmî el-Alâ'î, 1279 ile 1290 döneminde Mısır'da hüküm sürmüş Türk asıllı Bahrî Hanedanı'ndan Memlûk Devleti'nin yedinci hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">II. Tomanbay</span> Memlûk Devletinin son hükümdarı (1516–1517)

II. Tomanbay. Mısır Memlukluları'nın son hükümdarı (1516-1517). Sultan Kansu Gavri'nin yeğeni.

Muhammed Berke Han ya da tam adıyla Melikü's-Said Sultan Nasırüddin Berke, Mısır ve Suriye'de 1277 ile 1279 yılları arasında hüküm sürmüş Bahrî Memlûk Hanedanı'nın beşinci sultanıdır.

Alâaddin Küçük ya da tam adıyla Melikü'l-Eşref Sultan Alâaddin Küçük Mısır'da 1341 ile 1342 yılları arasında hüküm sürmüş on dördüncü Türk Memluk Sultanıdır.

III. Mütevekkil, 73. İslam Halifesi. Abbasi soyundan gelen son halifedir. Memlük Devleti himayesi altında 1508 ile 1517 yılları arasında halifelik yapmıştır. Memlük Devleti'nin Osmanlı tarafından yıkılması sonrasında halifelik Osmanlı hanedanına geçmiştir.

Mustain veya Mûstain Billâh (d. ? - ö. 1430) 67. İslam Halifesi ve Memlûk Sultanı. Abbasi hanedanına mensuptur. 1406-1414 yılları arasında Kahire'de Memlûk Devleti'nin koruması altında halifelik yapmıştır. Ayrıca 1412'de yedi ay boyunca ) Memlûk Sultanı olarak da hükümdarlık yapmıştır.

Zahir Kansu tam ismiyle Melik Zahir Kansu 1498de 25 yaşındayken bir komployla Memluk Sultanı Nasır Muhammed'in yerine geçen ve 1498-1500 yılları arasında kısa bir dönem için saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk hükümdarı.

Eşref Canbulat tam ismiyle Malik Eşref Canbulat, 1500'de Adil Tumanbay'ın bir komplosuyla Memluk Sultanı Zahir Kansu'nun yerine geçen ve 1500-1501'de kısa bir dönem için saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk hükümdarıdır.

Adil Tumanbay tam ismiyle Malik Àdil Sayfeddin Tumanbay 1501'de bir komployla Memlûk Sultanı Eşref Canbulat'ın yerine geçen ve 1501'de yüz günlük bir dönem için saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memlûk hükümdarı.

II.Baybars veya Baybars Çeşnigar tam ismiyle Malik Muzaffer Rukneddin Baybars Çeşnigar Mansuri 1309da bir komployla Memluk Sultanı Nasır Muhammed bin Kalavun'un yerine geçen ve 10 ay 24 gün gibi kısa bir dönem için saltanat süren Çerkes kökenli ama Bahri Hanedanı'ndan onikinci Memlûk Devleti hükümdarı.

Şeyh el-Mahmûdî ya da tam künyesiyle Ebü'n-Nasr Seyfüddîn el-Melikü'l-Müeyyed Şeyh el-Mahmûdî ez-Zâhirî 1412-1421 döneminde saltanat süren Çerkes kökenli Burcî Hanedanı'ndan Memlûk Devleti hükümdarı.

Nasır Ferec tam ismiyle Melik Nasır Zeynedin Ebu-Saadet Ferec bin Berkuk 1399'de ölen babası Berkuk'un yerine daha 10 yaşında iken tahta çıkan ve 1405'te 2 ay süren kısa ara hariç 1412'de bir darbe ile öldürülünceye kadar saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memlük Devleti hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Burcî Memlûkler</span>

Burcî Hanedanı Mısır'da Memlûk Devleti'nde 1382-1517 döneminde hüküm süren yani en uzun süre hükmeden Memlûk hanedanı. Çerkes kökenlidir. Bu isim "burç" sözcüğünden yani "kale surlarının üstü" anlamına gelmekte ve bu hanedana mensup olan çoğu Çerkes asıllı olan Memluklu kölelerden oluşan askerlerin Kahire kalesi içinde bulunan kışlalarından mülhem olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gazze Muharebesi (1516)</span> Muharebe

Gazze Muharebesi ya da Han Yunus Muharebesi, Sadrazam Sinan Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu ile Canberdi Gazâlî komutasındaki Memlük ordusu arasında 1516 sonlarında, Gazze yakınlarında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Mısır Seferi</span> 1516–1517 yılları arasında Osmanlılar ile Memlûkler arasında Orta Doğuda gerçekleşmiş olan bir dizi savaş

Büyük Mısır Seferi, Mısır Seferi veya 1516–1517 Osmanlı–Memlûk Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile Memlûk Sultanlığı arasında Ağustos 1516 ile Ocak 1517 tarihleri arasında Orta Doğu'da gerçekleşmiş bir dizi savaştır. Sefer sırasında meydana gelen Mercidâbık, Gazze, Ridâniye ve son olarak Kahire muharebelerinde bozguna uğrayan Memlûk Devleti, akabinde Osmanlılar tarafından tamamen ilhak edildi ve Suriye, Filistin, Hicaz ve Mısır toprakları ele geçirildi.

<span class="mw-page-title-main">Kahire Muharebesi (1517)</span>

Kahire Muharebesi; Ocak 1517’de, Sultan II. Tomanbay‘ın kuvvetleriyle hâlihazırda Osmanlıların hâkimiyetinde bulunan Kahire’yi kurtarma girişimidir. Memlükler ilk baskında başarılı olsalar da Osmanlı ordusunun takviyeleri ile Kahire şehrinin sokaklarında dört günden fazla süren yıkıcı çarpışmalar sonucunda bozguna uğramış ve şehrin hâkimiyetini tekrar kaybetmiştir. Artık direnemeyeceğini anlayan Sultan Tomanbay ise Gize taraflarına çekilmiştir. İki ay süren bir takipten sonraysa 30 Mart’ta yakalanmış ve 13 Nisan’da Kahire’de idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mısır Çerkesleri</span> Kısmi ya da tamamen Çerkez kökenli Mısır halkı

Mısır Çerkesleri Çerkes kökenli Mısır halkıdır. Yüzyıllar boyunca Çerkesler Mısır'da yönetici elitlerin bir parçası olmuş, yüksek askeri, siyasi ve sosyal pozisyonlarda görev yapmışlardı. Mısır'daki Çerkes varlığı, Memlük askerlerin Mısır ordularına girişi ile başlamıştır. Burci hanedanı döneminde Mısır, 1382'den 1517'ye kadar yirmi bir Çerkes padişahı tarafından yönetildi. Memlük Sultanlığı'nın kaldırılmasından sonra bile Çerkesler, Osmanlı İmparatorluğu'nun Mısır Eyaleti, Mısır Hidivliği, Mısır Sultanlığı ve Mısır Krallığı'nda idari sınıfın büyük kısmını oluşturmaya devam ettiler. 1952 Devrimi'nden sonra siyasi etkileri azaldı. Günümüzde Mısır'da "Çerkes" tanımına Abhazlar da dahildir. Bugün Mısır'da dedelerinin Çerkes olduğunu bilen, ama artık Araplaşmış çok sayıda insan yaşamaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.