İçeriğe atla

Kahire Ekibi

Kahire Ekibi, İrlanda Bağımsızlık Savaşı sırasında Dublin'e gönderilen bir grup İngiliz istihbaratçıya verilen isimdir. İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) bu grubun kendilerine karşı suikast düzenlemek üzere keşif yapmak üzere gönderildiğini iddia ederek gruba saldırı düzenlemiştir. Toplamda 12 kişi olan ve aralarında İngiliz Ordusu mensubu, Kraliyet İrlanda Polis Kuvvetleri üyesi ve sivil muhbirlerin de olduğu grup 21 Kasım 1920 sabah saatlerinde eş zamanlı olarak IRA komutanı Michael Collins tarafından planlanan suikastlerle öldürülür. Suikastler aynı gün yaşanan ve Kanlı Pazar olarak anılan olaylara yolaçmıştır.

Gruba verilen ismin tam olarak neye dayandığı bilinmemektedir. Ajanların hepsinin bir dönem Ortadoğu'da faaliyet gösterdiği iddiası bazı tarihçiler tarafından reddedilmektedir.[1] Grubun Dublin'de Grafton Caddesi 59 numaradaki Kahire Kafesinde bir araya geldikleri de iddialar arasındadır. 1919-23 dönemindeki kaynaklarda gruba dair bu isim kullanılmamaktadır.

Arka plan

1920 yılına girildiğinde IRA Dublin'de Michael Collins liderliğinde Dublin Metropolitan Polisinin kendilerine yönelik etkisini suikastlerle ve karşı-istihbarat çalışmalarıyla kırmış durumdaydı. Duruma müdahale etmek isteyen İrlanda'daki Britanya Hükûmeti[2] dışarıdan istihbarat desteği almaya karar verdi. 1920 Ocak ayında Britanya Ordusuna bağlı istihbarat birimleri yaklaşık 20 kişilik bir grup olarak faal ve emekli olmuş subayları İrlanda'da özel istihbarat görevi için eğitir. Londra'da temel eğitim alan subaylar özellikle Dublin'deki istihbarat açığını kapatmak üzere doğrudan Yarbay Walter Wilson komutasında göreve başlarlar.

Kahire Ekibi üyeleri dikkat çekmemeye gayret göstererek, misafirhanelerde, otellerde ve görece nezih semtlerde kalıyorlardı. Yaptıkları istihbarat faaliyetleriyle üst düzey IRA yöneticilerine dair bilgi toplamaya çalışıyorlardı. Ancak IRA istihabaratı onlardan bir adım öndeydi. Hem Dublin içinde yaygın haberleşme ağı hem de bizzat Britanya Ordusu içindeki bilgi kaynakları[3] sayesinde tüm Kahire Ekibini ad ve adreslerine sahiptir. Ayrıca Michael Collins'in istihbarat ekibinden olan kişiler[4] kendilerin muhbir olarak tanıtıp Kahire Ekibi üyeleriyle temas kurmuştur. Kahire Ekibinin kaldığı otel ve misafirhane gibi yerlerde güvenilir IRA üyeleri yerleştirilip hareketleri kaydedilmeye başlanmıştır. İstihabarat toplama ve Kahire Ekibi'ni izleme görevi haftalarca sürmüş ve suikastler için 21 Kasım 1920 sabah saat 09:00 tarihi belirlenmiştir.

Suikastler

 AdresSuikasta uğrayanlarAçıklama
1.28 Pembroke Street UpperBinbaşı Charles Milne Cholmeley Dowling, Yüzbaşı Leonard Price, Yüzbaşı Brian Christopher Headlam Keenlyside, Albay Wilfrid Woodcock, Yarbay Hugh MontgomeryWoodcock'un istihbaratçılarla bir ilişkisi bulunmamaktaydı, üniformasını giyip evden ayrılmak üzereyken yapılan baskını diğer arkadaşlarına haber vermek isterken vurulmuş ancak ölmemiştir.
2.117 Morehampton RoadTeğmen Donald Lewis MacLean, muhbir TH Smith ve John CaldowCaldow vurulmasına rağmen ölmemiş ve olaydan sonra İskoçya'ya kaçmıştır
3.92 Lower Baggot StreetYüzbaşı William Frederik NewberryEvine baskın yapıldığını anlayıp kaçmaya çalışırken öldürülmüştür
4.38 Upper Mount StreetTeğmen Peter Ashmun Ames ve Yüzbaşı George BennettIRA mensupları bu eve evin hizmetçisi tarafından gizlice alınmıştır
5.28 Earlsfort TerraceAstsubay John J. FitzgeraldKraliyet İrlanda Polis Kuvvetleri üyesidir. Daha önce benzer bir suikastten kurtulduğu için başından iki kez vurularak öldürülmüştür. Beraberinde bulunan evrakta üst düzey IRA üyelerine dair detaylı bilgiler bulunmuştur
6.22 Lower Mount StreetTeğmen Henry Angliss, Teğmen Charles Ratsch PeelRusya'da görev yapan bu istihbaratçılar özel görevle Dublin'e çağrılmışlardır. Angliss daha önce Sinn Fein destekçisi John Lynch'i öldürmüştür. Peel olaydan yara almadan kurtulmuştur.
7.119 Baggot StreetYüzbaşı Geoffrey Thomas BaggallayBaggallay çok sayıda IRA tutuklusunu idama mahkûm eden mahkemede dava vekili olarak görev yaptığı için hedef seçilmiştir
8.Gresham OteliYüzbaşı Patrick McCormack ve Teğmen Leonard WildeLüks bir otelde olaylardan ilgisi olmaksızın öldürülen McCormack'ın yanlışlıkla öldürüldüğü daha sonra bizzat Michael Collins tarafından itiraf edilmiştir. Diğer öldürülenlerin aksine McCormack'ın cenazesi Dublin'de Katolik bir dini törenin ardından toprağa verilmiştir
9.Fitzwilliam MeydanıYüzbaşı John Scott Crawfordİstihkâmcı yüzbaşı bulunduğu misafirhaneye girerek Binbaşı Callaghan'ı arayan IRA suikastçileriyle karşılaşır. Uzun süre bu subayla ne yapacaklarını tartışan suikastçiler yüzbaşıyı öldürmezler. İrlanda'yı terk etmesi için 24 saat süre verirler, yüzbaşı da bu karara uyarak ülkeyi terk eder
10.Eastwood OteliYüzbaşı Thomas JenningsIRA suikastçileri bu kişiyi bu adreste bulamazlar

Sonuç

Suikastlerde toplamda 19 kişi vurulmuştur. 14 kişi 21 Kasım günü ölmüş, daha sonra ölen Montgomery ile bu sayı 15'e çıkmıştır.[5] 4 kişi yaralanmıştır.[6] Peel ve diğerleri kaçmıştır.

Sonrası

Suikastlerde görev yapan IRA üyelerinden sadece Frank Teeling yakalanmıştır. Askeri mahkemeye çıkartılmış, idama mahkûm edilmiş olsa da Kilmainham Cezaevinden kaçmayı başarmıştır. Sonraki süreçte Patrick Moran ve Thomas Whelan tutuklanmış, delil yetersizliği ve suçsuzluklarında ısrarcı olmalarına rağmen 14 Mart 1921 günü asılarak idam edilmişlerdir. Suikastten sağ kurtulan Kahire Ekibi üyeleri ve diğer istihabaratçılar adları IRA suikast listesinde olduğu için İngiltere'ye kaçmışlardır.[7] Suikastler sonucu Britanya istihbaratına Dublin'de büyük bir darbe indirilmiş olur.

Igoe Ekibi

Gelişen süreçte Britanya istihabaratı Eugene Igoe önderliğinde yeni bir ekip kurulması kararı alır. IRA'ya karşı istihbarat toplayan bu ekip Albay Ormonde Winter'a bağlıdır. Igoe Ekibi adıyla anılan grubun içine hiçbir IRA ajanı sızamamıştır.

Kaynakça

  1. ^ Tim Pat Coogan ve Conor Cruise O'Brien
  2. ^ Karargâhı Dublin Kalesinde olduğu için bu adla da anılır
  3. ^ Bunların en bilineni Lily Merin ve Jerry Manix'dir
  4. ^ Liam Tobin, Tom Cullen ve Frank Thornton
  5. ^ Ames, Angliss, Baggallay, Bennet, Dowling, Fitzgerald, McCormack, MacLean, Montgomery, Newberry, Price, Wilde, Smith, Morris, Garniss
  6. ^ Keenlyside, Woodcock, Murray ve Caldow
  7. ^ Bir istihbaratçı da sığındığı Dublin Kalesinde intihar etmiştir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İrlanda</span> İrlanda adasında yer alan Batı Avrupa ülkesi

İrlanda ya da İrlanda Cumhuriyeti, kuzeybatı Avrupa'da bulunan ülke. Büyük Britanya'nın batısındaki İrlanda adasının yaklaşık altıda beşini kaplamaktadır. Başkenti ve en büyük şehri Dublin'dir, 4,9 milyonluk nüfusun yaklaşık %40'ı bu şehir ve banliyölerinde yaşar. Tek kara sınırı kuzeydoğudaki Birleşik Krallık'a bağlı Kuzey İrlanda ile olan İrlanda'nın batısı Atlas Okyanusu, doğusu İrlanda Denizi, güneydoğusu St George Kanalı, güneyi ise Kelt Denizi ile çevrilidir. Ülke, üniter bir yapıya sahiptir ve parlamenter demokrasi ile yönetilmektedir. Yasama gücü alt meclis Dáil Éireann ve üst meclis Seanad Éireann 'ndan oluşan Oireachtas (Parlamento)'nun elindedir. Cumhurbaşkanının görevleri semboliktir ancak bazı önemli güçleri ve görevleri bulunur. Başbakan (Taoiseach) Meclis tarafından seçilir ve cumhurbaşkanınca atanır.

<span class="mw-page-title-main">CIA</span> Amerika Birleşik Devletlerinin ulusal istihbarat teşkilatı

CIA, Birleşik Devletler federal hükûmetinin sivil bir dış istihbarat servisidir ve resmî olarak dünyanın dört bir yanındaki ulusal güvenlik bilgilerini, öncelikle insan istihbaratını (HUMINT) kullanarak toplamak, işlemek ve analiz etmekle görevlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Millî İstihbarat Teşkilatı</span> Türkiye Cumhuriyetinin ulusal istihbarat teşkilatı

Millî İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı (MİT), Türkiye'nin Cumhurbaşkanlığına bağlı resmî istihbarat örgütüdür. MİT'in mevcut merkezi, Ankara'nın Etimesgut ilçesindeki KALE binasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dublin</span> İrlandanın başkenti

Dublin, İrlanda’nın başkenti ve aynı zamanda en büyük şehri. Ülkenin doğu kıyısının ortasında, Liffey Nehri'nin ağzında, Dublin Kontluğu'nun merkezinde yer almaktadır. Viking yerleşimlerinin merkezi olarak kurulan şehir, Orta Çağ’dan beri İrlanda’nın başkentidir.

<i>Çakal</i> (film, 1997)

Çakal, yönetmenliğini Michael Caton-Jones'un üstlendiği, aksiyon-gerilim türündeki 1997 yapımı Amerikan filmi.

İrlanda tarihi bugünkü İrlanda topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Black and Tans veya Kraliyet İrlanda Yedek Kuvvetleri İrlanda'daki devrimci durumu bastırmak amacıyla 1920-21 yılları arasında bölgeye gönderilen birlik. İrlanda Cumhuriyetçi Ordusuna (IRA) karşı kurulmuş olsa da İrlandalı sivil halka karşı giriştiği katliamlarla kötü şöhret sahibi olmuştur.

<i>Muhbir</i> (film, 1935) 1935 filmi

Muhbir 1935 ABD yapımı politik dramatik filmdir. Özgün adı The Informer dır.

<span class="mw-page-title-main">Boris Savinkov</span>

Boris Viktoroviç Savinkov Rus yazar, devrimci ve silahlı eylemcidir. SR partisinin savaş örgütü liderlerindendi. Rus İmparatorluğunda Çarlık rejimi yöneticilerine düzenlediği gösterişli suikastlerle bilinir. 1917 yılındaki Şubat Devriminden sonra Geçici Hükûmette Savaş Bakan Yardımcılığı yapmıştır. Ekim Devriminden sonra çıkan Rus İç Savaşı sırasında Bolşeviklere cephe almış ve 1920 yılında ülke dışına kaçmıştır. 1924 yılında ülkeye gizlice geri dönmeye çalışırken yakalanmış, hapiste öldürülmüş veya intihar etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda Bağımsızlık Savaşı</span> İrlanda Bağımsızlık Savaşı veya Anglo-İrlanda Savaşı, İrlanda Cumhuriyet Ordusunun Britanya Hükûmetine ve İrlandada bulunan kuvvetlerine karşı sürdürdüğü gerilla savaşıdır

İrlanda Bağımsızlık Savaşı ya da Anglo-İrlanda Savaşı, İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun Britanya Hükûmeti'ne ve İrlanda'da bulunan kuvvetlerine karşı sürdürdüğü gerilla savaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kim Philby</span> İngiliz istihbarat subayı ve Sovyet çifte ajanı (1912-1988)

Harold Adrian Russell "Kim" Philby İngiliz istihbaratçı ve Sovyet ajanı. MI6 içinde üst düzey yönetici olan Philby bu dönemde KGB için çalışmıştır. 1963 yılında Cambridge Five adı verilen casus grubuna bağlı olduğu ortaya çıkartılmıştır. Kim Philby haricinde Donald Maclean, Guy Burgess, Anthony Blunt ve John Cairncross'dan oluşan grubun 2. Dünya Savaşı sırasında ve Soğuk Savaş döneminin başlarında Sovyetler Birliğine önemli bilgiler aktardığı bilinmektedir. İstihbaratçı ve gezgin John Philby'nin oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Özgür İrlanda Devleti</span> 1922-1937 yılları arasında kuzeybatı Avrupada egemen olan devlet

Özgür İrlanda Devleti, 6 Aralık 1921 tarihinde Britanya hükûmeti ve İrlanda milliyetçilerinin imzaladığı İngiliz-İrlanda Antlaşması sonucunda kurulan bir dominyondur.

Kanlı Pazar veya Bogside katliamı, 30 Ocak 1972 tarihinde Kuzey İrlanda'nın Derry kentinin Bogside bölgesinde, 26 silahsız sivil haklar protestocusunun ve çevredekilerin Britanya Ordusu askerleri tarafından vurularak öldürülmesi olayıdır. Aralarında yedi gencin bulunduğu 13 erkek olay sırasında veya hemen ardından öldü, bir kişi ise o gün aldığı yaralardan dolayı dört buçuk ay sonra öldü. İki protestocu, üzerlerine sürülen askeri araçların altında kalarak yaralandı. Yaralılardan beş kişi arkasından vuruldu. Olay, Kuzey İrlanda Sivil Haklar Derneği'nin düzenlediği bir yürüyüş sırasında meydana geldi. Katliama katılan askerler Paraşüt Alayı Birinci Tabur üyeleriydi.

<span class="mw-page-title-main">Belçika direniş hareketi</span>

[[Dosya:Belgian res.jpg|küçükresim|upright=1.14|sağ|Scheldt Savaşı sırasında bir Kanadalı asker ile Belçikalı direnişçi arasındaki konuşma{{efn|Both resistance members (left) wear the white overalls and armband adopted by the Fransızca: Armée Secrète in 1944 as an official uniform of the movement.]] Belçika direniş hareketi II. Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından gerçekleşen Belçika'nın işgali'ni sona erdirmek amaçlı oluşturulmuş direniş hareketidir.

<span class="mw-page-title-main">Rye House Suikastı</span>

Rye House Suikastı, 1683 yılında planlanan ve başarısız olan İngiltere kralı II. Charles ve kardeşi tahtın varisi York Dükü James'e karşı suikast girişimini anlatır.

<i>Köstebek</i> (film, 2011)

Köstebek, Tomas Alfredson tarafından yönetilen 2011 yapımı soğuk savaş, ajan filmi. Senaryo Bridget O'Connor ve Peter Straughan tarafından John le Carré'in aynı adlı romanından uyarlandı. Filmin kadrosunda Gary Oldman, Colin Firth, Tom Hardy, John Hurt, Toby Jones, Benedict Cumberbatch ve Ciarán Hinds bulunmaktadır. Film 1970'lerin başlarında Londra'da İngiliz gizli servisindeki Sovyet çifte ajanların aranılmasını konu ediniyor.

<span class="mw-page-title-main">Cengel Operasyonu</span>

Cengel Operasyonu, istihbarat ve direniş ajanlarının Polonya'ya ve Baltık ülkelerine gizlice sokulması için Soğuk Savaş'ın (1948-1955) başında İngiliz Gizli İstihbarat Servisi'nin (MI6) yürüttüğü gizli programın adı. Ajanların çoğu, İngiltere ve İsveç'te özel olarak eğitilen; Polonyalı, Estonyalı, Leton ve Litvanyalı sürgünlerden oluşuyordu. Bu ajanlar sızdıkları ülkelerde, Lanetli askerler ya da Orman Kardeşleri gibi Sovyet karşıtı gruplarla bağlantı kuruyorlardı. Operasyonun deniz ayağı Royal Navy ve Alman Mayın Tarama Yönetimi'ne bağlı askerlerdi. Amerikan destekli Gehlen Organizasyonu da Doğu Avrupa'dan ajan teminine dahil oldu. KGB bu casusluk ağına sızdı; ajanların çoğunu yakalayarak veya taraf değiştirmelerini sağlayarak, operasyonu çökertti.

<i>Özgürlüğün Bedeli</i> Neil Jordanın yönettiği 1996 yapımı dönem filmi

Özgürlüğün Bedeli veya Michael Collins, İrlandalı lider Michael Collins'ın hayatını konu alan 1996 tarihli ABD filmi. Neil Jordan'ın yazıp yönettiği filmde, İrlandalı yurtsever ve devrimci, İrlanda İç Savaşı'nda hayatını kaybeden Michael Collins'ı Liam Neeson canlandırmıştır. Film Venedik Film Festivali'nde Altın Aslan ödülünü kazanmıştır.

Kentsel gerilla savaşı, gayrinizami harp yöntemlerini kullanarak kentsel alanda hükûmet güçleriyle veya iktidarın temsil ettiği kuvvetlerle yapılan gerilla savaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda Cumhuriyeti (1919-1922)</span>

İrlanda Cumhuriyeti,, Ocak 1919'da Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan eden tanınmamış bir devletti. Cumhuriyet, İrlanda adasının tamamı üzerinde yargı yetkisi iddia ediyordu, ancak 1920 itibarıyla etki alanı İrlanda'nın 32 ilinden 21'iyle sınırlıydı. Britanya devlet güçleri, kuzeydoğunun yanı sıra Cork, Dublin ve diğer büyük şehirlerde varlık göstermekteydi. Cumhuriyet, kırsal bölgelerde güçlüydü ve askeri güçleri aracılığıyla doğrudan kontrol etmediği şehir bölgelerinde de nüfuz sağlayabiliyordu.