İçeriğe atla

Kaheti-Hereti Krallığı

Kaheti-Hereti Krallığı
კახეთ-ჰერეთის სამეფო
1014-1104
Kaheti-Hereti Krallığı sınırları.
Kaheti-Hereti Krallığı sınırları.
BaşkentTelavi
Yaygın dil(ler)Gürcüce
Hükûmet
Prens 
• 787-827
Grigol (ilk)
• 976-1010
Davit (son)
Kral 
• 1010-1037
III. Kvirike (ilk)
• 1102-1104
II. Aghsartan (son)
Tarihçe 
• Monarşinin kuruluşu
1014
• Hereti Krallığı ile birleşmesi
1020'ler
• Selçuklu vasalı
1080'ler
• Gürcistan Krallığı'na katılması
1104
Öncüller		Ardıllar
İberya Prensliği
Gürcistan Krallığı
Kaheti Krallığı
Günümüzdeki durumu Gürcistan
 Rusya
 Azerbaycan

Kaheti-Hereti Krallığı (Gürcüce : კახეთ-ჰერეთის სამეფო, kakhet-heretis samepo) ya da sadece Birinci Kaheti Krallığı merkezi Kaheti bölgesi ve başkenti Telavi olan Doğu Gürcistan'daki erken Orta Çağ monarşisidir. Kaheti Prensliği'nin güçlü yöneticisi Büyük III. Kvirike'nin liderliğinde 1014 yılında ortaya çıkmıştır. III. Kvirike sonunda Hereti kralını yenilgiye uğratarak kendisini birleşik Kaheti ve Hereti'nin kralı ilan etti. Krallık bu tarihten itibaren 1104 yılına kadar birleşik Gürcistan Krallığı'ndan ayrı bağımsız bir devletti. Krallığın toprakları batıda Ksani Nehri'nden doğuda Alicançay Nehri'ne ve kuzeyde Didoeti'den güneyde Kura Nehri'ne kadar uzanan bölgeyi kapsamaktaydı.

Prensliğin Kuruluşu

Kaheti, İberya Krallığı'nın ve daha sonra İberya Prensliği'nin bir parçasıydı. Ancak 8. yüzyılın ikinci yarısında Arap kaynakları halihazırda İberya ve Tzanarya'yı (Kaheti) ayırmıştı. Arap işgali ile mücadele içinde olan Tzanarya yöneticisi Grigol (Muhtemelen Bagrationi Hanedanı soyundan) Kaheti'nin kontrolünü sağladı ve bir korepiskoposluk kurdu. Bu devlet yapısı feodal soylu hanedanın üyelerinden birinin hem prenslik hem piskoposluk görevini üstlendiği bir piskoposluk-dükalığı idi. Yeni prenslik Daryal Boğazı ticaret yolunu kontrol altına aldı. Grigol 827 yılına dek hüküm sürdü : Bütün Gürcistan'ı yönetmek arzusuyla dağlılardan ve Arap Tiflis Emirinden yardım alarak Merkez İberya'yı (Şida Kartli) ele geçirdi ancak Tao-Klarceti Prensi I. Aşot Kuropalati ve onun müttefiki Egrisi-Abhazya Kralı II. Teodos tarafından Ksani nehrinin doğusuna geri püskürtüldü.

Grigol'den sonra (İoane Kvabulidze'nin oğlu) Vaçe tahta geçti. Vaçe'den sonra Samuel (839-864), dönemin Kaheti politikasında etkin bir asil olan Gardabani tarafından prens seçildi. Samuel, Tiflis Emiri İshak ibn İsmail'in Halifeliğe karşı ayaklanmasında onunla birlikte müttefik oldu. Böylece Kaheti Halid bin Yezid tarafından yönetilen cezalandırıcı seferlerin hedefi oldu. Müttefikler Halid bin Yezid'i ve daha sonra onun oğlu Muhammed'i Arran'a geri püskürttü. Boğa El Kebir komutasında Tiflis Emiri'ni öldürmek için düzenlenen bir sonraki Arap seferi Kahetililer tarafından bertaraf edildi ve Halifelik ordusu geri çekildi.

Gabriel kendisinden önce gelen Vaçe'nin aksine Gardabani bölgesini ele geçiren Tiflis Emirliği ve Emir Gabulot ile hasımdı. Onun ardından Arevmaneli klanından I. Padla tahta geçti. Ayrıca bir başka görüşe göre Padla Grigol'un soyundandır ve o da Bagrationi Hanedanındandır. Padla Gardabani bölgesini yeniden ele geçirdi. Kaheti Tiflis Emirliği ile iyi ilişkilere sahipti : Her ikisi de Halifeliğin otoritesine karşıydı. Onun varisi I. Kvirike Egrisi-Abhazya Kralı III. Konstantine ile ittifak kurdu ve Gürcü-Alban sınırındaki bir Prenslik olan Hereti'ye karşı sefere çıktılar. Müttefikler Hereti'yi ele geçirdi ve önemli kaleleri Ortçobi Kalesi Kaheti'ye tahsis olacak şekilde böldüler.

I. Kvirike'den sonra yerine oğlu II. Padla geçti. Daha sonraları Lotsobani Kalesini inşa etmiştir. Aynı zamanda Yusuf ibn Ebu Sac komutasında Araplar Kaheti'ye ulaştılar. İlk olarak Kaheti'yi ele geçirdi ve Ucarma ve Botçorma kalelerini elde tuttu. Yapılan barış sonucu Ucarma kalesi Padla'ya geri verildi. Araplar Kaheti'yi yağmaladılar ve Mtsheta ve Cvari'yi yakıp geri çekildiler. II. Padla Utik Prensi Mouses'in ayaklanmasını bastırmasında Ermenistan Kralı II. Aşot'a yardım etti. Daha sonraları onun döneminde Padla ayrıca Egrisi-Abhazya Kralı II. Giorgi'ye isyancı oğlu ve Kartli Dükü Konstantine'ye karşı yardım etti.

900'lerde Kaheti Prensliği

Padla'dan sonra tahta oğlu II. Kvirike geçti. Onun dönemi batı ve merkez Gürcistan'ın önemli bir bölümünü elinde tutan ve Kaheti'yi ele geçirmeyi hedefleyen Egrisi-Abhazya krallarına karşı sürekli mücadele ile sürdü. Muhalif Kaheti lordları ile desteklenen Egrisi-Abhazya Kralı II. Giorgi, 930'larda Kvirike'yi prensliğinden devirmeyi başardı. II. Kvirike 957 yılında prensliği kısa sürede yeniden kazanmayı başardı ve Giorgi'nin Kaheti'de tutunmayı hedefleyen halefi III. Leon'un çabalarına direndi. III. Leon'un Kaheti'ye düzenlediği bir sefer sırasında ölmesinin ardından (969), Kvirike tam otoritesini sağlamak ve batıya ilerlemek için Egrisi-Abhazya hanedanı içerisindeki iç karışıklıktan yararlandı. II. Kvirike 976 yılında Kartli'yi (Merkez Gürcistan) ve Uplistsihe şehrini ele geçirdi. Güçlü üvey babası Tao Prensi III. Davit'in Gürcistan'ı birleştirmek için Tao-Klarceti ve Egrisi-Abhazya tahtlarına aday seçtiği Bagrationi Prensi Bagrat'ı esir aldı. Buna karşılık Davit Kvirike'yi cezalandırmak için bir ordu yolladı ve onu daha sonraları Gürcistan Krallığı'nı miras alıcak Prens Bagrat'ı serbest bırakmaya ve Kartli'den çekilmeye zorladı. Kaheti üzerine hak ilan etti ve agresif diplomasi ve iki yıl süren bir savaşın ardından 1010 yılı ya da yaklaşık bir tarihte Kaheti'yi ele geçirdi.

Korepiskopos unvanını taşıyan son prens Davit idi ve sonra gelen yöneticiler "Kaheti ve Hereti'nin Kralı" unvanını taşıdılar.

Krallığın Kuruluşu

Coin of Kvirike III
III. Kvirike dönemine ait madeni para, Gürcü harfleri içermeyen arabografik tip.[1]

Bagrat'ın 1014'teki ölümünün ardından tahttan indirilen Kaheti prensi Davit'in oğlu III. Kvirike tacı geri almayı başardı. Ayrıca komşu Hereti bölgesinin kontrolünü ele geçirdi ve kendisini Kaheti ve Hereti Kralı ilan etti. Telavi'yi başkenti yaptı ve Tianeti yakınlarındaki Bodoci'de bir saray inşa etti. İdari reformlarının bir sonucu olarak krallığı yedi dükalığa böldü : Rustavi, Kveteri, Pankisi, Ştori, Vecini, Hornabuci ve Maçi. III. Kvirike'nin döneminde krallık bir siyasi güç ve refah dönemi yaşadı.

Başlangıçta Kaheti kralları, yabancı güçlere karşı mücadelede birleşik Gürcistan krallarının müttefikiydi. III. Kvirike 1022'de Bizans İmparatorluğu'na karşı Gürcistan Kralı I. Giorgi'ye takviye gönderdi ancak yenildiler. Kvirike 1027'de Liparit Bağvaşi ve İvane Abazasdze tarafından komuta edilen Gürcistan Kralı IV. Bagrat'ın ordusu ve Tiflis Emiri Cafer'in ve Ermenistan Kralı I. David'in birleşik ordularına katıldı Eklez Nehri'nde 1029 yılı civarında Şeddadi Arran Emiri II. Fadl'ı yenilgiye uğrattılar. III. Kvirike Kafkas Dağları'ndan Kaheti'ye geçen ve Tianeti'yi harap eden Alan kralı Urdure liderliğindeki bir işgal gücünü bozguna uğrattı ve Urdure savaşta öldürüldü.[2] Kvirike, gücünün ve prestijinin zirvesinde 1037/39'da avlanırken öldürüldü. Gürcü tarihçi Vahuşti'ye göre bu, Kral Urdure'nin intikamını almak isteyen Kvirike'nin bir Alan kölesi tarafından yapıldı. Kvirike'nin ölümü üzerine, Kaheti geçici olarak Gürcistan Krallığı'na bağlandı.[3][4]

Son Arevmaneli hükümdarı III.Kvirike erkek vârisi olmadan ölmüştü ve kız kardeşinin oğlu Gagiki, 1039'da Kaheti soylularının desteğiyle monarşiyi yeniden kurmayı başardı; böylece Kvirikiani Hanedanı'nın ilk Kaheti hükümdarı oldu. Gagik, IV. Bagrat ve güçlü Gürcü eristavi Liparit Orbeliani arasında bir denge politikası yürüterek tacını ve krallığının bütünlüğünü korumayı başardı. Tiflis Emirliği'ne karşı yaptığı seferlerde Bagrat'a yardım etti ancak birleşik Gürcistan kralı, Gagik'in Hereti'deki topraklarını ele geçirmeye teşebbüs ettiğinde Gagik, IV. Bagrat'a karşı 1046-47 isyanında Liparit ile ittifak kurdu ve topraklarının az çok istikrarlı kontrolünü sağladı. Onun yerine hükümdarlığı Gürcü topraklarındaki Selçuklu istilaları ve Gürcü Bagrationi krallarının tüm Gürcü devletlerini birleşik krallıklarına bağlamak için sürdürdükleri ısrarlı girişimlerle aynı döneme denk gelen oğlu I. Ağsartan tahta geçti.

1060'lı yıllarda Kaheti Hereti Krallığı.

1068'de Ağsartan, Selçuklu sultanı Alp Arslan'a teslim oldu, haraç ödemeyi kabul etti ve Kaheti topraklarının bir bölümünü ele geçiren Gürcistan Kralı IV. Bagrat'a karşı Türk desteğini sağladı. Ağsartan, Bagrat'ın varisi II. Giorgi döneminde de Gürcü kraliyetinin merkezileştirme politikasına karşı mücadelesine devam etti ve isyancı Liparitid klanıyla ittifak kurdu, ancak daha sonra Giorgi'ye sadakatini sundu ve feodal muhalefete karşı koymasına yardım etti ve ardından Selçukluların Melikşah liderliğinde 1074 yılında yaptığı sefere karşı savaşa katıldı ve zafer kazandılar. Ancak II. Giorgi 1080'lerin başlarında sultanla barış yaptığında Melikşah, Gürcistan kralını Kaheti'nin tek meşru efendisi olarak tanıdı ve ona bölgeyi fethetmesi için bir Selçuklu kuvveti verdi. Giorgi, birleşik bir Gürcü-Selçuklu ordusunun başında Kaheti'nin Vezhini kalesini kuşattı ancak onu alamadı ve geri çekildi. Ağsartan derhal Selçuklulara bağlılığını taahhüt etme fırsatını yakaladı, Melikşah'a gitti ve İslam'ı kabul etti böylece birleşik Gürcistan kralının saldırılarına karşı Selçuklu korumasını kazandı.

I. Ağsartan 1084 yılında öldü ve yerine oğlu IV. Kvirike geçti. Kvirike aynı politikayı sürdürdü ve Selçuklu vasalı olarak yönetimde kaldı aynı zamanda Gürcistan'ın bütünlüğünü ve Kafkasya'daki hegemonyasını savunmayı amaçlayan güçlü bir iç ve dış politika izleyen büyük Gürcistan Kralı IV. Davit'e karşı çıktı. Kvirike Zedazeni kalesini Davit'e kaybetti ancak yine de oğlu II. Ağsartan'ın verasetini sağlamayı başardı. Orta Çağ Gürcü kronikleri, Ağsartan'ı cahil yönetimiyle birçok büyük soyluyu muhalefete iten anlamsız bir adam olarak nitelendiriyor. 1105'te Ağsartan kendisinin vasalı Hereti'nin Areşiani prensleri tarafından tutuklandı ve sonunda krallığı birleşik Gürcistan Krallığı'na bağlayan Kral IV. Davit'e teslim edildi. Bundan böyle Kaheti Krallığı toprakları birkaç idari birime bölündü. Bu idari birimler Kaheti Dükalığı, Hereti Dükalığı, Hornabuci yakası ve "Areşini Ülkesi" idi.

Prens-Piskoposlar

Prens Saltanat Hanedan
1. Grigoli 787-827 Bagrationi
2. Vaçe 827-839 Kvabulidze
3. Samoeli 839-861 Donauri
4. Gabrieli 861-881 Donauri
5. I. Padla 881-893 Arevmaneli
6. I. Kvirike 893-918 Arevmaneli
8. II. Padla 918-929 Arevmaneli
9. II. Kvirike 929-976 Arevmaneli
10. Davit 976-1010 Arevmaneli
11. III. Kvirike 1010-1037 Arevmaneli

Krallar

Kral Saltanat Hanedanı
1. III. Kvirike 1010-1037 Arevmaneli
2. Gagiki 1037-1058 Kvirikiani[5]
3. I. Ağsartan 1058-1084 Kvirikiani
4. IV. Kvirike 1084-1102 Kvirikiani
5. II. Ağsartan 1102-1104 Kvirikiani

Kaynakça

  1. ^ [1] 18 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.zeno.ru; Kwirike III King of Kakhet‛i (1014–1037/39); https://www.academia.edu/3931227/Coins_of_Kvirike_III_king_of_Kakheti_and_Hereti
  2. ^ Kvachantiradze, Eka (2012). "Urdure" (PDF). Caucasus in Georgian Sources: Foreign States, Tribes, Historical Figures. Encyclopedical Dictionary. Tiflis: Favorite. s. 376. 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  3. ^ Toumanoff, Cyrille (1976, Rome). Manuel de Généalogie et de Chronologie pour le Caucase chrétien (Arménie, Géorgie, Albanie).
  4. ^ Вахушти Багратиони."Archived copy". Archived from the original on 5 Eylül 2010. Erişim tarihi: 29 Haziran 2007. 
  5. ^ "Principate of Kakheti". 2 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan tarihi</span>

Gürcistan tarihi, Gürcistan'da tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan dönem boyunca yaşanan olayları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Krallığı</span> Orta Çağda kurulmuş Gürcü krallığı

Gürcistan Krallığı ya da Gürcü İmparatorluğu, Orta Çağ'da kurulmuş olan Gürcü devleti. Gürcistan pek çok alanda, Altın Çağ olarak adlandırılan dönemi bu krallık zamanında yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">İmereti Krallığı</span>

İmereti Krallığı 1258-1330 ve 1446-1810 yılları arasında Gürcistan Krallığı dağıldığında ortaya çıkan krallıktır. Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası döneminde Moğol boyunduruğuna başkaldıran VI. Davit Narin’in batıya çekilerek burada İlhanlı egemenliğinden bağımsız şekilde ilan ettiği krallık olarak 1258-1330 yılları arasında varolmuştur. İmereti Krallığının başkenti Kutaisi olmuştur. Bu dönemde başkent Tiflis Moğol işgali altında olmuş ve Gürcü kralları Moğollar tarafından onaylanarak atanmıştır. Moğollara karşı Gürcü halkının isyanlarına bölgeden destek verilmiştir. Krallık, V. Giorgi döneminde Moğolların ülkeden atılmasıyla yeniden Gürcü Krallığıyla birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">IV. Bagrat</span> Eski bir Gürcü Kralı

IV. Bagrat, Bagrationi Hanedanı'nın bir üyesidir. 1027 ile 1072 yılları arası Gürcistan Krallığı yapmıştır. Uzun ve olaylı hükümdarlığında Gürcistan'ın hükümdarlığını Bizans İmparatorluğu ve Selçuklu Hanedanı'ndan korumak için çalışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kartli Krallığı</span>

Kartli Krallığı Batı Gürcistan'ın Kartli bölgesinde başkenti Tiflis olan Geç Orta Çağ / Yakın Çağ Gürcü monarşisidir. 1478 yılında Gürcistan Krallığı'nın dağılma süreciyle ortaya çıkmış ve Bagrationi Hanedanı'nın Kahetili kolunun başarısı sayesinde 1762 yılında komşusu Kaheti Krallığı ile birleşene dek varlığını sürdürmüştür. Bu dönemin çoğunda krallık Safevi hanedanlıklarının vasalıydı ancak belirli aralıklarla özellikle 1747 yılından sonra bağımsızlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">III. Davit</span>

III. Davit Kurapalati veya Davit Didi (Büyük), aynı zamanda II. Davit olarak da bilinir, Gürcü Bagrationi hanedanından 966'dan 1000/ 1001'de öldürülmesine kadar Orta Çağ Gürcü-Ermeni sınır bölgelerindeki Tao Prensi idi. Kuropalates, kendisine 978'de ve yine 990'da verilen bir Bizans saray unvanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya Krallığı</span> 780lerden 1088e feodal bir devlet

Abhazya Krallığı, ayrıca Abasgia ya da Egrisi-Abhazya olarak da bilinir, 780 yılından 1008 yılında birleşmiş Gürcistan Krallığı çatısı altında hanedan verasetiyle Tao-Klarceti Krallığı ile birleşmesine kadar Kafkasya'da hüküm sürmüş Orta Çağ feodal devletiydi. Bizans kaynaklarına göre Abhazya Krallığı 10. yüzyılın başlarında, Haldia Thema'sı sınırlarından Nikopsis Irmağı ağzına kadar Karadeniz kıyısında üç bin Antik Yunan mili boyunca uzanan ve arkadan Kafkas Dağları ile çevrili bölgeye hakimdi.

<span class="mw-page-title-main">Samtshe Atabeyliği</span>

Samtshe Atabeyliği ya da Samtshe-Saatabago, Samtshe Prensliği olarak da bilinir, Gürcistan'ın Zemo Kartli bölgesinde hüküm sürmüş Orta Çağ Gürcü prensliğidir. 1268'de kurulan prenslik 1334 yılından itibaren "atabagi" unvanı taşıyan Gürcü hükümdarlar tarafından yönetilmiştir. En geniş sınırlara sahip olduğu dönemde sınırları Taşiskari’den Erzurum’a kadar uzanan Samtshe-Saatabago, Cavaheti’nin bir kısmı ile Eruşeti, Kola, Artaani, Acara, Tao, Klarceti ve Şavşeti bölgelerinden oluşuyordu. Osmanlıların eline geçtikten sonra Çıldır Eyaleti’ne dönüştürülen bölge, 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı kayıtlarında Gürcistan Vilayeti olarak adlandırılmıştır.

"Didi Turkoba", Gürcü tarih yazıcılığında, Kral II. Giorgi’nin hükümdarlığı döneminde Selçukluların öncülüğünde Türk kabilelerinin Gürcistan topraklarında sürekli saldırılarını ve ele geçirdikleri yerleri yağmalamalarını ifade eden bir terimdir. Kelime kelime çevirisi “Büyük Türklük” olsa da bu terim “Büyük Türk istilası” anlamında kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">II. Giorgi (Abhazya kralı)</span>

II. Giorgi 894 ve 923 yılları arasında görev yapmış Abhazya kralıdır. Ançabadze hanedanından III. Konstantin'in oğlu ve ardılıdır. Uzun saltanatı, Abhazya Krallığı'ndaki siyasi gücün ve kültürel çiçeklenmenin tepe noktası olarak görülür. Yerel olarak mepe (kral) kabul edilmesinin yanında, Bizanslılar tarafından Giorgi'ye "Exousiastes" unvanını da vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tao-Klarceti Krallığı</span>

İberlerin Krallığı ya da Tao-Klarceti Krallığı İberya Prensliği'nin ardılı olarak güneyde Gürcü Kapı’dan kuzeyde Küçük Kafkas Dağları’na kadar uzanan modern Türkiye’nin kuzey doğusu ve modern Gürcistan’ın güney batı bölgelerini kapsayan tarihi Tao-Klarceti ya da Zemo Kartli bölgesinde 888 yılında Bagrationi hanedanlığı hükümdarlığında ortaya çıkmış Orta Çağ avrasya monarşisidir.

<span class="mw-page-title-main">Hereti Krallığı</span>

Hereti Krallığı, Kafkasya'da İberya-Albanya sınırında ortaya çıkmış bir Orta Çağ monarşisiydi. Günümüzde kabaca Gürcistan'ın Kaheti bölgesinin güneydoğu köşesi ve Azerbaycan'ın kuzeybatı bölgelerinin bir bölümüne tekabül eder.

Ertzuhi Muharebesi 12. yüzyılda Gürcistan Krallığı ve Büyük Selçuklu İmparatorluğu arasında Doğu Gürcistan'da Ertzuhi yakınlarında gerçekleşmiş muharebedir.

Kveli Kalesi Savaşı, Gürcü ordusu ile Büyük Selçuklular arasında 1080 yılında meydana gelen savaştır. Adını bugün Posof ilçesi sınırları içinde kalan Kveli Kalesi'nden alır.

V. Giorgi Gurieli 1756-1758, 1765-1771 ve 1776-1788 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Giorgi</span>

VIII. Giorgi (1417-1476) krallığı saltanatı sırasında halihazırda parçalanmış ve 1446'dan 1465'e kadar bir iç savaşa karışmış olsa da birleşik Gürcistan Krallığı'nın son kralıydı. İsyancılar tarafından yenildi, yalnız doğu eyaleti Kaheti'de I. Giorgi olarak hüküm sürdü. 1465'te ölümüne kadar, Bagrationi kraliyet hanedanı'nın yerel bir branşını kurdu.

<span class="mw-page-title-main">II. Konstantine</span>

II. Konstantine 1478'den itibaren ölümüne dek birleşik Gürcistan Krallığı'ın 23. ve son kralıdır. 1490'ların başlarında, rakip İmereti ve Kaheti krallıklarının bağımsızlığını tanımak ve gücünü Kartli ile sınırlamak zorunda kaldı. 1505 yılında II. Konstantine öldü ve yerine oğlu X. Davit tahta çıktı.

VI. Bagrat Bagrationi Hanedanı'nın İmereti kolunun temsilcisi, 1463'ten itibaren İmereti ve 1465'ten itibaren ölümüne kadar Gürcistan kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">I. Luarsab</span> Gürcü Kartli Krallığının kralı

I. Luarsab Bagrationi hanedanından, 1527'den 1556'ya veya 1534'ten 1558'e kadar Gürcü Kartli Krallığı'nın kralı.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü-Selçuklu savaşları</span> Gürcistan Krallığı ile Selçuklu İmparatorluğu arasındaki çatışmalar

Gürcü-Selçuklu savaşları, aynı zamanda Gürcü Haçlı Seferi olarak da bilinir, y. 1048'den 1213'e kadar, Gürcistan Krallığı ile Güney Kafkasya'nın çoğunu işgal eden farklı Selçuklu devletleri arasında gerçekleşmiştir. Çatışmanın öncesinde, Gürcü tarihyazımında Büyük Türk İstilası olarak bilinen, 11. yüzyılda Türklerin Kafkasya'ya yaptığı baskınlar yaşanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.