İçeriğe atla

Kahanizm

Kahanistler tarafından kullanılan Kah bayrağı

Kahanizm (İbraniceכהניזם), İsrail'de Kah partisi ve Yahudi Savunma Birliği'nin kurucusu Meir Kahane'nin görüşlerine dayanan dindar bir Siyonist ideolojidir.

Kahane, İsrail'de yaşayan Arapların çoğunun Yahudilerin ve bizzat İsrail'in düşmanı olduğu görüşündeydi ve Yahudi olmayanların oy hakkına sahip olmadığı teokratik bir Yahudi devletinin yaratılması gerektiğine inanıyordu.[1]

Kah partisi İsrail hükûmeti tarafından yasaklanmıştır. 2004 yılında ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından Yabancı Terör Örgütü ilan edildi.[2] Grubun devam eden faaliyetlerine ilişkin "yetersiz kanıt" nedeniyle 2022'de ABD'nin terör kara listesinden çıkarıldı, ancak Özel Olarak Belirlenmiş Küresel Terörist (SDGT) kuruluşu olmaya devam etmektedir.[3]

Kahanist ve Arap karşıtı olarak anılan Otzma Yehudit partisi, 2022 seçimlerinde altı sandalye kazandı ve mevcut İsrail hükûmetinin bir üyesidir.[4] Parti ve bir bütün olarak Kahanist hareket, "Yahudi faşizmini" benimsemiş olarak tanımlanmaktadır.[5]

Kaynakça

  1. ^ "God's Law: an Interview with Rabbi Meir Kahane". 19 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 
  2. ^ "U.S. Dept. of State, Country Reports on Terrorism 2004. April 2005" (PDF). 2 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  3. ^ "US set to remove Kahane's 'Kach' group from foreign terrorism blacklist". www.timesofisrael.com. 4 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2024. 
  4. ^ Raphael Ahren (18 Şubat 2015). "The extremist who could bring Kahanism back to the Knesset". The Times of Israel (İngilizce). 3 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 
  5. ^ "Israel moves sharply to right as Netanyahu forms new coalition". BBC. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 

Ek okuma

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hizbullah (Lübnan)</span> Lübnan merkezli Şii İslamcı siyasi parti ve militan grup

Hizbullah, Lübnan'da bulunan, hem sivil hem de askeri kanadı olan Şiî inançlı siyasi ve askeri parti. 1982 yılında başta İsrail'i, o zamanlar işgal etmekte olduğu Güney Lübnan'dan çıkartmak ve ardından İsrail'i yıkmak amacıyla kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Filistin çatışması</span> Levantta devam eden askerî çatışma

İsrail-Filistin çatışması, Filistin ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Filistin topraklarında devam eden silahlı çatışmadır. Başta 1897 Birinci Siyonist Kongresi ve 1917 Balfour Deklarasyonu olmak üzere, Filistin'deki bir Yahudi vatanına ilişkin iddiaların kamuoyuna duyurulması, bölgede erken gerilim yarattı. O zamanlar, Yahudi göçü önemli ölçüde artmasına rağmen, bölgedeki Yahudi nüfusu çok azdı. İngiliz hükûmetine "Filistin'de Yahudi halkı için ulusal bir yuva kurulması" için bağlayıcı bir yükümlülük içeren Filistin Mandası'nın kurulması ardından gerilim, Yahudiler ve Araplar arasında çatışmaya dönüştü. Erken çatışmayı çözme girişimleri, 1947 Birleşmiş Milletler Filistin Bölme Planı ve daha geniş Arap-İsrail çatışmasının başlangıcı olan 1947-1949 Filistin savaşıyla sonuçlandı. İsrail-Filistin süregelen durumu, 1967 Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in Filistin topraklarını işgal etmesiyle başladı.

<span class="mw-page-title-main">İsrail</span> Batı Asyada bulunan bir ülke

İsrail, resmî adıyla İsrail Devleti (İbranice: מְדִינַת יִשְׂרָאֵל‎,

<span class="mw-page-title-main">Golda Meir</span> 4. İsrail başbakanı

Golda Meir, İsrailli öğretmen, kibbutznik, devlet kadını, politikacı ve İsrail'in dördüncü başbakanıydı.

<span class="mw-page-title-main">İzak Rabin</span> 5. İsrail başbakanı

İzak Rabin, İsrailli asker ve politikacı. İsrail’in 5. Başbakanı olan Rabin, 1974-77 yılları arasında ve 1992 ile 1995 yılındaki suikastına kadar olan süre olmak üzere iki dönem başbakanlık yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Irgun</span>

Irgun, 1931-1948 arasında Filistin Mandası'nda faaliyet gösteren siyonist bir milis örgütüdür. Eski ve büyük Yahudi paramiliter örgüt Haganah'ın bir koluydu. Grup Haganah'tan ayrıldıktan sonra Haganah Bet veya alternatif olarak haHaganah haLeumit ya da Hama'amad olarak tanınmaya başlandı. Irgun üyeleri, 1948 Arap-İsrail savaşının başlangıcında İsrail Silahlı Kuvvetleri'ne dahil edildi. Irgun ayrıca İbranice harflerin bir kısaltması veya IZL kısaltması Etzel olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Terörizmle Savaş</span>

Terörizmle Savaş, kısa kullanımıyla Terörle Savaş veya Terörizmle Küresel Savaşı, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki farklı hedeflere gerçekleştirilen 11 Eylül saldırıları sonrasında Amerika Birleşik Devletleri'nin öncülüğünde başlatılan uluslararası bir askerî kampanyadır. NATO üyesi olan tüm ülkeler ve üye olmayan bazı ülkelerin katıldığı kampanya, el-Kaide'nin başını çektiği çeşitli silahlı gruplara yönelik açılmıştı.

İkinci İntifada veya El Aksa İntifadası , Eylül 2000'den 2005 yılına kadar devam eden ikinci Filistin ayaklanmasıdır. İsrail ve Filistin arasındaki çatışmalar Şubat 2005 yılında Ariel Şaron ve Mahmud Abbas'ın katıldığı Sharm ek-Sheikh Zirvesi ile sona ermiş. Ayrıca Oslo Savaşı olarak da bilinir. Toplam ölü sayısı Filistin tarafında 3000 ve İsrail tarafında 1000 i buldu ve ayrıca 64 yabancı da hayatını ayaklanma sürecinde kaybetti. B’Tselem’in raporlarına göre, 30 Nisan 2008 tarihine kadar öldürülen Filistinlilerin 35.2% si ayaklanmalarda aktif bir şekilde rol aldı, 46.4% ü ayaklanmalara katılmadı ve 18.5% inin katılıp katılmadığı bilinmiyor. Yine B’Tselem raporlarına göre, İsrail tarafında ölenlerin 31.7% si güvenlik güçlerinden ve 68.3% ü sivillerdendi. Diğer yandan, İsrail Uluslararası Terörle Mücadele Enstitüsü’nün 2005 tarihli bir çalışmasına göre, Filistinliler arasında yaşamını kaybedenlerin çoğunluğu mücahitti. Enstitü, İsrailli şiddete başvuranların, 22% olduğu ve sivillerin, 78% olduğu sonucuna vardı. Bundan önceki Birinci İntifada 1987 ve 1993 yılları arasında gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Binyamin Netanyahu</span> 9. İsrail başbakanı

Binyamin "Bibi" Netanyahu (; İbranice: 

<i>Haaretz</i> İsrailli günlük gazete

Haaretz veya tam ismiyle Hadashot Ha'aretz (חַדְשׁוֹת הָאָרֶץ‎, romanize: Ḥadshot Ha'aretz, lit. "vatan haberleri"), İsrail'in en eski günlük gazetesi olan gazetedir. 1919'da kurulan gazete, Berliner formatında İbranice ve İngilizce olarak yayım yapmaktadır. İnternet'te de her iki dilde yayını vardır. Kuzey Amerika'da ise haftalık olarak çıkarılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bahreyn'deki Yahudilerin tarihi</span>

Bahreyn Yahudileri dünyanın en küçük Yahudi cemaatlerinden biridir. Bir zamanlar nüfusu 1500'e kadar ulaşan cemaatte bugün geriye elliden az üye, bir sinagog ve bir de küçük mezarlık kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Meir Kahane</span>

Meir Kahane, İsrailli aşırı sağcı siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">1950-1951 Bağdat bombalamaları</span>

1950-1951 Bağdat bombalamaları, Nisan 1950 ile Haziran 1951 arasında Bağdat, Irak'ta Yahudiler hedef alınarak yapılan bombalamalardır. Bu olaylar canlanmaya başladığı zaman Irak yetkilileri 28 Yahudi ve 9 Arabı casusluk ve yasadışı yollarla silah edinme sebepleriyle tutukladı.

<span class="mw-page-title-main">İsrail Arapları</span> İsrailde çoğunlukla İslama bağlı olan Arap halkı

İsrail nüfusunun aşağı yukarı yüzde 24’ünü oluşturan, yaklaşık 1.8 milyon kişi Yahudi değildir. Toplu olarak, İsrail’in Arap vatandaşları, İsrail vatandaşı Filistinliler, İsrailli Araplar veya İsrail Arapları olarak adlandırılırlar, fakat içlerinde farklı, Arapça konuşan ve farklı karakteristik özelliklere sahip gruplar da vardır. Arap vatandaşların, dine bakılmaksızın, konuştukları yerel dil Arapça’dır ya da daha spesifik olarak, Arapça’nın Filistin diyalektidir. İsrail Arap vatandaşlarının birçoğu çift dillidir ve ikinci dilleri Modern İbranice’dir. Din olarak, çoğu Sünni Müslüman’dır. Dürziler ve birçok mezheplerden gelen Arap Hristiyanlar da önemli azınlık gruplarını oluşturur. İsrail’deki Mizrahi Yahudiler, bu kesimden sayılmazlar.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri-İsrail ilişkileri</span>

İsrail-ABD ilişkileri, İsrail ile ABD arasındaki ikili ilişkiyi ifade eder. 1960'lardan beri Amerika Birleşik Devletleri İsrail'in çok güçlü bir destekçisidir. ABD; İsrail-Ürdün, Lübnan-Mısır ve Abraham Anlaşmalarında yer alan diğer birkaç devletle birlikte iyi ilişkiler kurulmasını teşvik ederken diğer Orta Doğu ülkelerinin özellikle Suriye ve İran'ın İsrail karşıtı politikalarını dizginlemeye çalışır. İsrail-ABD ilişkileri Birleşik Devletler hükümetinin Orta Doğu'daki genel politikasında çok önemli bir faktördür. ABD Kongresi İsrail ile yakın ve destekleyici bir ilişkinin sürdürülmesine büyük önem vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Kurtuluş Cephesi</span> Filistinde bir siyasi parti

Arap Kurtuluş Cephesi, daha önceleri Irak liderliğindeki Baas Partisi tarafından kontrol edilen küçük bir Filistin siyasi partisidir. AKC, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) üyesidir.

Yahudi terörizmi, Yahudilik içindeki aşırılık yanlıları tarafından işlenen dini terörizmdir.

<span class="mw-page-title-main">Kah (siyasi parti)</span> İsraildeki aşırı milliyetçi eski bir parti (1971-1994)

Kah, İsrail'de eski bir radikal aşırı sağcı siyasi partiydi. Parti, 1971 yılında haham ve teolog Meir Kahane tarafından kurulmuş olup Kahane tarafından güçlü bir şekilde temsil edilmiş ve bu nedenle partinin Ortodoks Yahudi aşırı milliyetçi ideolojisine Kahanizm adı verilmiştir.

Yahudi Savunma Birliği, Amerika Birleşik Devletleri merkezli bir aşırı sağcı Yahudi örgütüdür. Örgüt, 1968 yılında Meir Kahane tarafından kurulmuş olup Yahudileri antisemitizmden her türlü yöntemle korumayı hedeflediğini beyan etmektedir.