İçeriğe atla

Kafadan bacaklı boyutları

Fotoğrafta görülen dev kalamarın (Architeuthis dux) uzun bir süre boyunca günümüzde yaşayan en büyük kafadan bacaklı olduğu düşünülmüştür. Günümüzde Mesonychoteuthis hamiltoninin daha büyük bir kafadan bacaklı olduğu bilinmektedir. Fotoğrafta görülen dev kalamarın uzunluğu 9.24 metre, montosunun uzunluğu ise 1.79 metredir.

Kafadan bacaklıların boyutu büyük ölçüde değişkenlik göstermektedir. En küçük kafadan bacaklının erişkinkenki boyu 1 santimetre, ağırlığı ise 1 gramdan azdır. En büyük kalamar olduğu düşünülen dev kalamar veya Mesonychoteuthis hamiltoni'nin uzunluğu ise 10 metreye ve ağırlığı yarım tona ulaşabilmektedir. Bu istatikler kalamarı yaşayan en büyük omurgasız yapmaktadır. Yumurtadan yeni çıkmış bir kafadan bacaklının ağırlığı erişkin haline gelene kadar 3 milyar kat artar.[1] Bazı kafadan bacaklı türlerinin, olağanüstü büyüklükteki vücut parçalarına sahip oldukları da not edilmiştir. Örnek vermek gerekirse dev kalamar ve Mesonychoteuthis hamiltoni yaşayan hayvanlar arasındaki en büyük gözlere sahiptir.[2]

Kafadan bacaklılar bir zamanlar dünyadaki en büyük organizmalardı.[3] Dev kalamar ile kıyaslanabilecek büyüklükte birçok ammonoidea, belemnoidea, nautiloid, orthoceratoidea, kalamar ve vampyromorphida türüne fosil kayıtlarında rastlanmıştır. Ağırlık olarak (kabuk dahil) bilinen en büyük kafadan bacaklılar muhtemelen dev kabuklu ammonoidealar ve endocerid nautiloidlerdir.[4] Bununla beraber doku ağırlığı olarak günümüzde yaşayan kalamarlar muhtemelen tarihte yaşamış en ağır kafadan bacaklılardır.[5]

Büyüklük ve özellikle maksimum büyüklük, halkın ve insanlarının en çok ilgisini çeken kafadan bacaklı bilimi olmuştur.[6][7][8][9][10] Bu durum, hem popüler basın hem de akademik literatürde dev kalamar - ve son zamanlarda Mesonychoteuthis hamiltoni - ile ilgili yapılan düzenli yayınlarla kanıtlanmıştır.[11][12][13] Dev kalamar, karizmatik bir mega tür olmasından dolayı "Denizdeki Omurgasızları Koruma" çalışmalarının sembolü olmuştur.[14] Dev kalamarın gerçek boyutlu modelleri, dünyadaki doğal tarih müzelerinde ortak bir objedir,[15][16][17] ve türün korunmuş örnekleri sergilenmek için aranmaktadır.[18][19]

Kaynakça

  1. ^ Does geometry limit squid growth? ICES Journal of Marine Science 57(1): 8–14. DOI:10.1006/jmsc.1999.0502]
  2. ^ Nilsson, D.-E., E.J. Warrant, S. Johnsen, R. Hanlon & N. Shashar (2012). A unique advantage for giant eyes in giant squid. Current Biology 22(8): 683–688. DOI:10.1016/j.cub.2012.02.031
  3. ^ Smith, F.A, J.L. Payne, N.A. Heim, M.A. Balk, S. Finnegan, M. Kowalewski, S.K. Lyons, C.R. McClain, D.W. McShea, P.M. Novack-Gottshall, P.S. Anich & S.C. Wang (2016). Body size evolution across the Geozoic. Annual Review of Earth and Planetary Sciences 44: 523–553. DOI:10.1146/annurev-earth-060115-012147
  4. ^ Teichert, C. & B. Kummel (1960). Size of endoceroid cephalopods 21 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Breviora Museum of Comparative Zoology 128: 1–7.
  5. ^ Vermeij, G.J. (2016). Gigantism and its implications for the history of life. PLoS ONE 11(1): e0146092. DOI:10.1371/journal.pone.0146092
  6. ^ Glaubrecht, M. & M.A. Salcedo-Vargas (2004). The Humboldt squid Dosidicus gigas (Orbigny, 1835): history of the Berlin specimen, with a reappraisal of other (bathy-)pelagic gigantic cephalopods (Mollusca, Ommastrephidae, Architeuthidae). Mitteilungen aus dem Museum für Naturkunde in Berlin, Zoologische Reihe 80(1): 53–69. DOI:10.1002/mmnz.20040800105
  7. ^ O'Shea, S. & K. Bolstad (2008). Giant Squid and Colossal Squid Fact Sheet 17 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Octopus News Magazine Online.}}
  8. ^ Guerra, Á. & M. Segonzac (2014). Géants des profondeurs 19 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Éditions Quæ, Versailles. 143 pp. 2-7592-2220-9. (Fransızca)
  9. ^ Hogenboom, M. (2014). Are massive squid really the sea monsters of legend? 15 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC Earth, 12 December 2014.}}
  10. ^ Paxton, C.G.M. (2016a). Unleashing the Kraken: on the maximum length in giant squid (Architeuthis sp.). Journal of Zoology 300(2): 82–88. DOI:10.1111/jzo.12347
  11. ^ Ellis, R. (1998a). The Search for the Giant Squid. Lyons Press, London. 322 pp. 1-55821-689-8.
  12. ^ Roper, C.F.E. & E.K. Shea (2013). Unanswered questions about the giant squid Architeuthis (Architeuthidae) illustrate our incomplete knowledge of coleoid cephalopods. American Malacological Bulletin 31(1): 109–122. DOI:10.4003/006.031.0104
  13. ^ Rosa, R., V.M. Lopes, M. Guerreiro, K. Bolstad & J.C. Xavier (2017). Biology and ecology of the world's largest invertebrate, the colossal squid (Mesonychoteuthis hamiltoni): a short review. Polar Biology 40(9): 1871–1883. DOI:10.1007/s00300-017-2104-5
  14. ^ Guerra, Á., Á.F. González, S. Pascual & E.G. Dawe (2011). The giant squid Architeuthis: an emblematic invertebrate that can represent concern for the conservation of marine biodiversity. Biological Conservation 144(7): 1989–1997. DOI:10.1016/j.biocon.2011.04.021
  15. ^ Tratz, E.P. (1973). Der Riesenkalmar (Architeuthis) im Haus der Natur. Haus der Natur, Salzburg. 15 pp. OCLC 721114691 (Almanca)
  16. ^ Ellis, R. (1997a). The models of Architeuthis. Curator: The Museum Journal 40(1): 30–55. DOI:10.1111/j.2151-6952.1997.tb01120.x
  17. ^ Ellis, R. (1997b). The real Architeuthis—still unseen, but one more model. Curator: The Museum Journal 40(3): 176–177. DOI:10.1111/j.2151-6952.1997.tb01301.x
  18. ^ Landman, N.H. & R. Ellis (1998). Architeuthis—at last. Curator: The Museum Journal 41(3): 150–152. DOI:10.1111/j.2151-6952.1998.tb00828.x
  19. ^ Ablett, J. (2012). The giant squid, Architeuthis dux Steenstrup, 1857 (Mollusca: Cephalopoda): the making of an iconic specimen 23 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. NatSCA News no. 23: 16–20.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kalamar</span> balık türü

Kalamar, 250'den fazla türle, kalamarların zoolojik takımı (Teuthida) günümüz kafadanbacaklıları içindeki en büyük grubu temsil etmektedir. Gerçek mürekkep balığı (Sepiida), cüce mürekkep balığı (Sepiolida) ve kendi grubu Spirulida'yı temsil eden post sincap balığı ile birlikte mürekkep balıkları on kollu mürekkep balığı (Decabrachia) takımını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Notilus</span>

Notilus, kafadan bacaklılar (Cephalopoda) sınıfına dahil familyalardan Nautilidae'nin üyesi olan deniz canlılarının, Türkçeye Latincedeki nautilus sözcüğünden geçmiş ortak adıdır. Nautilus ise Yunancada "denizci" anlamına gelen nautilos sözcüğünün Latinceye geçmiş halidir.

<span class="mw-page-title-main">Ahtapot</span> yumuşak gövdeli, sekiz kollu, Octopoda takımında sınıflandırılan yumuşakçaların genel adı

Ahtapot; yumuşak gövdeli, sekiz kollu, Octopoda takımında sınıflandırılan yumuşakçaların genel adı. Kabul görmüş 300 civarında türü bulunan ahtapotlar kalamarlar, mürekkep balıkları ve nautiloidler ile birlikte kafadan bacaklılar (Cephalopoda) sınıfında gruplandırılırlar. Diğer kafadan bacaklılar gibi ahtapot bilateral simetrik, iki gözlü ve tek gagalıdır. Ağzı kollarının ortasında yer alır. Çok hızlı şekil değiştirebilen yumuşak gövdesi sayesinde küçük deliklerden gövdesini sıkıştırarak geçebilir. Yüzerken sekiz kolu arkasından uzanır. Sifon hem solunum hem de su jeti fışkırtmak vasıtasıyla hareket için kullanılır. Karmaşık bir sinir sistemine ve mükemmel bir görme duyusuna sahip olan ahtapotlar omurgasızlar içerisinde en zeki ve davranışsal olarak en büyük farklılıkları gösteren hayvanlar arasındadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Humboldt kalamarı</span> Kafadan bacaklılar sınıfına bağlı bir tür

Humboldt kalamarı veya Jumbo kalamar, Büyük Okyanus'un doğu kıyılarındaki Humboldt akıntısında yaşar. Ateş Toprakları'ndan Alaska kıyılarına kadar görülür. Genelde 50–80 cm uzunluğunda olmakla beraber boyu 4 m'ye, ağırlığı 45 kg'ya ulaşabilir.

<span class="mw-page-title-main">Struthionidae</span> ilk Kuş aile Türü

Struthionidae, içinde yaşayan deve kuşları ile soyu tükenmiş akrabaları gibi uçamayan kuşları içeren familyadır. Kendine özgü Struthioniformes takımında yer alır. Soyu tükenmemiş bir cinsinin iki türü bulunmaktadır. Yaşayan türleri Afrika kıtasında yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Altdev</span>

Altdev, anakol yıldızlarından daha parlak ve dev yıldızlardan daha az parlak olan bir yıldız türüdür. Altdev terimi, belirli bir spektral aydınlanma sınıfına ve bir yıldızın evriminde bir aşama için kullanılmaktadır.

<i>Haliphron atlanticus</i> yumuşakça türü

Haliphron atlanticus, bilinen en büyük iki ahtapot türünden biridir; bilimsel rekorlara göre, tahmini maksimum uzunluğunu 350 cm (11,5 ft) ve ağırlığı 75 kg (165 lb)dır. Günümüzde varlığını sürdüren türler arasında, yedi kollu ahtapota benzeyen tek büyük tür dev Pasifik ahtapotudur.

<span class="mw-page-title-main">Kafadan bacaklı gagası</span>

Tüm mevcut kafadan bacaklılar, bukkal kitlede yer alan ve kaslı baş uzantıları ile çevrili iki kısımlı bir gagaya veya rostruma (gaga şeklinde çıkıntı) sahiptir. Dorsal (üst) mandibula, ventral (alt) mandibulaya oturur ve birlikte makas benzeri bir şekilde çalışır. Gaga ayrıca mandibula veya ağız olarak da ifade edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Statokist</span>

Statokist bazı sucul omurgasızlarda bulunan bir denge duyu reseptörüdür. Bu omurgasızlara; yumuşakçalar, bivalvialar, knidliler, taraklılar, derisi dikenliler, Kafadan bacaklılar, ve kabuklular dahildir. Benzer bir yapı Xenoturbellada bulunur. Statokist, mineralize bir kütle (statolit) ve çok sayıda innerve edilmiş duyusal kıl (seta) içeren kese benzeri bir yapıdan oluşur. Statolitin eylemsizliği, hayvan hızlanırken statolitin setaya karşı itilmesine neden olur. Setanın, statolitin itmesiyle oluşan kütleçekimi nedeniyle sapması, sinir hücrelerini aktive eder, bu şekilde oryantasyondaki değişiklik hakkında hayvana geri bildirim gönderilir ve dengenin korunmasını sağlanır.

Karından bacaklı yüzgeci, bazen kanatlar olarak da bilinir, çift kanat benzeri lokomotor şeklinde eklerdir. On bacaklı sefalopodlarda ve sekiz bacaklı dairesel ahtapot ile vampir kalamarında bulunurlar. Birçok soyu tükenmiş sefalopod grubu da yüzgeçlere sahipti. Nautilüsler ve daha bilinen incirrate ahtapotları yüzme yüzgeçlerinden yoksundur. Sefalopod yüzgecinde aşırı gelişme, Magnapinnidae ailesinin büyük yüzgeçli kalamarında görülür.

Mürekkep kesesi yumuşakçalar şubesinin kafadan bacaklılar sınıfındaki çoğu hayvanda bulunan, kafadan bacaklı mürekkebinin defansif amaçlarla üretildiği anatomik yapıdır. Nokturnal ve derin su Kafadan bacaklıları dışında, ışıklı ortamda yaşayan bütün kafadanbacaklılar mürekkep kesesine sahiptir. Mürekkep kesesi, yırtıcı hayvanların dikkatini dağıtmak amacıyla, koyu renkli mürekkebi salgılamak amacıyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kafadan bacaklı gözü</span>

Kafadan bacaklılar, aktif deniz avcıları olarak, su koşullarında kullanım için uzmanlaşmış duyusal organlara sahiptir. Kafadan bacaklı gözü, iris, dairesel lens, vitreus kavitesi, pigment hücreleri ve ışığı, retinadan optik sinirler boyunca beyne giden sinir sinyallerine dönüştüren fotoreseptör hücrelerden oluşan kamera tipi bir gözdür. Geçtiğimiz 140 yıl boyunca, kamera tipi kafadan bacaklı gözü yakınsak evrim örneği olan omurgalı gözüyle karşılaştırılmıştır. Her iki organizmanın da bağımsız olarak kamera göz özelliğini geliştirdiği ve her ikisinin de benzer işlevleri paylaştığı görülmüştür. Bunun gerçekten yakınsak evrim mi, yoksa paralel evrim mi olup olmadığı konusunda düşünce ayrılıkları vardır. Omurgalılardaki kamera tipi gözden farklı olarak, kafadan bacaklı gözü vücut yüzeyinin yayılması sayesinde oluşur ve sonuç olarak korneadan yoksundurlar. Omurgalı gözünün aksine, kafadan bacaklı gözü bir teleskop veya kamera lensi gibi harekete odaklanır. İnsan gözü ise bunu lensin şeklini değiştirerek yapar. Göz, tamamen içsel olan lens gibi, yaklaşık olarak küreseldir.

<i>Vampyroteuthis infernalis</i>

Vampyroteuthis infernalis, Vampyroteuthis cinsine bağlı ekstrem derin deniz koşullarındaki ılıman ve tropik okyanuslarda bulunan bir hayvan türüdür. Biyolüminesans organlara ve benzersiz oksijen metabolizmasına sahiptir. Diğer türlerden ayırt eden özelliğinden biri de Dorsal kısımdaki ilk iki kol arasında uzun iki geri çeken filament bulunmasıdır. Takımında, yaşayan tek tür olduğu düşünülmektedir. Türün ilk örnekleri Seferi'nde toplanmıştır ve 1903 yılında Alman deniz biyoloğu Carl Chun tarafından ahtapot olarak tanımlanmıştır. Daha sonra yapılan araştırmalarla birkaç nesli tükenmiş türle beraber ayrı bir takımın üyesi olduğu tespit edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Dénys de Montfort</span> Fransız hayvan bilimci (1766 – 1820)

Pierre Denys de Montfort, ayrıca bazen yazıldığı üzere "Pierre Dénys de Montfort", Fransız natüralist ve malakologdur. Günümüzde dev ahtapotların varlığına yönelik öncü araştırmaları için hatırlanmaktadır. Araştırmalarında, 1783 yılında bir ispermeçet balinasının ağzında bulunan sekiz metre uzunluğundaki dokunaçtan ilham almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kafadan bacaklı zekâsı</span>

Kafadan bacaklı zekâsı, yumuşakçalar sınıfındaki kafadan bacaklıların bilişsel yeteneklerinin ölçüsüdür.

13. yüzyıldan beri kafadan bacaklıların insanlara saldırdığı çeşitli vakalar rapor edilmektedir. Cephalopoda sınıfın üyeleri olarak kafadan bacaklılara tüm ahtapot, kalamar, mürekkep balığı ve notilus türleri örnek verilebilir. Grubun bazı üyeleri insanlarda yaralanmaya ve hatta ölüme neden olabilir.

Kafadan bacaklıların jeolojik geçmişi çok eskilere dayanmaktadır. İlk nautiloidlere geç Kambriyen katmanlarında rastlanmıştır. Kafadan bacaklıların sözde kök grubunun temsilcilerine ise ilk Kambriyen lagerstätten katmanlarında rastlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tip-cD galaksi</span> Biçimsel galaksi sınıflaması

Tip-cD gökada D tipi eliptik dev galaksinin bir alt türü olan morfolojik bir gökada sınıflandırmasıdır. Yıldızlardan oluşan büyük bir hale ile karakterize edilirler. En dikkat çeken cD tipi gökadalar, genellikle bireysel olarak veya çiftler halinde ortaya çıkar ve 1 milyon ışık yılını bulan yarıçaplarıyla muazzam boyutlara ulaştıkları zengin gökada kümelerinin merkezinde bulunabilirler. Ayrıca süper dev eliptikler veya merkezi baskın gökadalar olarak da bilinirler.

<i>Parapuzosia seppenradensis</i>

Parapuzosia seppenradensis, bilinen en büyük ammonit türüdür. Geç Kretase devrinin Alt Kampaniyen döneminde, o vakitler denizle kaplı Almanya'ya ait Vestfalya bölgesinde yaşadı. 1895 yılında, Almanya'nın Lüdinghausen şehri yakınlarındaki Seppenrade'de bulunan bir örnek, vücut ağırşağı eksik olmasına rağmen 18 metre (59 ft) çapındaydı.

Eva Konrad Hawkins, Macaristan doğumlu Amerikalı deniz bilimcisi, biyolog, botanikçi ve akademisyen.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.