İçeriğe atla

Kafa sesi

Kafa sesi veya dış ses sinemada veya tiyatroda hikâyenin anlatımına katkı sağlamak üzere oyuncuların haricinde arka planda duyulan konuşma sesidir. Bir tür sesli düşünme tekniğidir.

1920'li yılların sonunda sinema'ya sesin gelmesi ile birlikte ses başlı başına dramatik bir anlatım ögesi haline gelmiştir. Oyuncuların diyalogları, ses efektleri ve müziğin dışında anlatımı güçlendirmek amacı ile filmdeki kişilerin akıllarından geçenlerin, düşüncelerinin bilinçaltı izlenimlerinin bir anlatıcının (narrator) sesinden arka planda konuşma tarzında verilmesi, yani kafa sesi kullanılması sesin dramatik kullanımının bir başka boyutunu oluşturur. Bu dış ses her zaman görüntüyü güçlendirip desteklemeyebilir, bazen de perdedekiler ile çelişip olağan dışı anlam ve duygular oluşturabilir. Bu dış ses genellikle abartılı bir tonda bazen de yankılı olarak duyulur, bu belki de dramatik etkiyi güçlendirmek için bilerek yapılmıştır. Bu dış ses filmin oyuncularından birinin sesi olabileceği gibi film dışından birinin (hatta yönetmenin) de sesi olabilir.

Sinemada kafa sesi ilk kez 1930 yılında Luis Buñuel'in Altın Çağ (L'Âge d'Or) adlı filminde kullanılmıştı. Üstelik bu film sinemaya sesin gelmesinden sonra çekilen ilk sesli filmlerden biriydi.[1] Bundan sonra birçok filmde kullanılmaya başlayan bu "dış ses" ya da "sesli düşünme" tekniği özellikle 1940'lı-1950'li yılların film noir'larında sıklıkla karşımıza çıkar. Akılda kalan örneklerden biri olan 1950 yapımı Billy Wilder filmi olan Sunset Bulvarı (Sunset Boulevard)'ında William Holden'ı filmin hemen başında yüzme havuzunun içinde ölmüş olarak görürüz, ama kendi "kafa sesi" olayların buraya nasıl geldiğini hemen anlatmaya başlar ve uzun bir geriye dönüşle (flash-back) bütün olan bitenler göz önüne serilir. Bu dış ses örneği, olayların ölmüş olan bir kahramanın ağzından anlatıldığı ilginç ve nispeten az rastlanan örneklerden birdir.

Sinemada az rastlanan türden bir dış ses tekniği de 1961'de Allen Baron'un çektiği kara film Sessizliğin Gürültüsü (Blast of Silence)'nde kullanılmıştır. Bu dış sesin diğerlerinden farkı pek alışılmadık bir şekilde 'ikici şahıs' bir dış sestir ve alaycı bir şekilde doğrudan filmin kahramanına hitab eder, onun aklından geçenleri okur, ona takılır, dalgasını geçer. örneğin: "...bak gene ellerin terliyor..." ya da "...sonunda tekrar evine döndün işte...ve yapayalnızsın..." vb.[2]

Kafa sesi bazen de filmdeki bir hayvan karakterin sesi olarak karşımıza çıkar. Örneğin Jérôme Boivin'in yönettiği 1989 tarihli Fransız kült kara komedi filmi Baxter'da filmin baş karakteri katil bull terrier'ın tüm öyküsü köpeğin kendi kafa sesi ile anlatılır.

Kafa sesi 1960'lı yılların Yeşilçam filmlerinde de sıklıkla başvurulan bir teknikti. Osman F. Seden'in 1966 tarihinde çektiği Çalıkuşu'nda filmin hemen başından itibaren filmin kahramanı Feride'nin hikâyesini kendi sesinden "kafa sesi" olarak dinlemeye başlarız.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arap harfleri</span> Arap alfabesini temel alan yazı sistemi

Arap harfleri, 7. yüzyılın üçüncü çeyreğinden itibaren Emevi ve Abbasi imparatorlukları aracılığıyla Orta Doğu merkezli geniş bir alana yayılma olanağı bulmuş İslam dininin benimsendiği coğrafyalarda kabul gören, kökeni Arap alfabesine dayalı, ünsüz alfabesi türünde bir yazı sistemidir. Dünyada Latin alfabesinden sonra en çok kullanılan yazı sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Ayhan Işık</span> Türk sinema sanatçısı ve ressam (1929–1979)

Ayhan Işık, kimlik adıyla Ayhan Işıyan, "Taçsız Kral" lakaplı Türk sinema oyuncusu, yapımcı, yönetmen, senarist, ses sanatçısı ve ressam.

<span class="mw-page-title-main">Richard Linklater</span> Amerikalı film yönetmeni ve senarist

Richard Linklater,, Amerikalı yönetmen, film yapımcısı, senarist ve oyuncu. Yönettiği filmler içerisinde daha çok komedi gençlik filmi Dazed and Confused (1993), romatik drama üçlemesi Before Sunrise (1995), Before Sunset (2004), Before Midnight (2013), müzik temalı School of Rock (2003) ve rotoskop tekniğiyle çektiği Waking Life (2001), A Scanner Darkly (2006) filmleriyle tanındı. 2002 yılından 2014 yılına kadar çektiği Boyhood (2014) filmiyle olumlu eleştiriler aldı. Ayrıca aralarında Altın Küre ve BAFTA'nın da olduğu birçok organizasyondan en iyi yönetmen ödülüne lâyık görüldü.

Gürcü sineması ya da Gürcistan sineması, Avrupa’nın önde gelen sinematografilerinden biridir. İtalyan film yönetmeni Federico Fellini, Gürcü sinemasının hayranlarından biriydi: "Gürcü sineması tamamen benzersiz bir fenomen, canlı, felsefi açıdan ilham verici, çok bilgece, çocuk ruhlu. Beni ağlatabilecek her şey var ve söylemeliyim ki (ağlamam) kolay bir şey değil.”

<span class="mw-page-title-main">Senaryo</span> Tiyatro oyunu, piyes, film, dizi vb. eserlerin sahnelerini ve akışını gösteren yazılı metinler

Senaryo Tiyatro oyunu, piyes, dizi, film, video oyunu gibi eserlerin sahnelerini ve akışını gösteren yazılı metinlere verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Harf</span> alfabetik bir yazı sisteminde grafem

Harf, yazı yazmak için kullanılan semboldür. Harfler, Seslerin yazı sistemlerindeki karşılığıdır. Harflerin hepsi birleşerek alfabeyi oluştururlar. Yazı harfler dışında rakam, noktalama işaretleri ya da başka semboller içerebilir ama harfler yazının en temel öğesidir.

<i>Guguk Kuşu</i> (film) 1975 yılı yapımlı Amerikan drama filmi

"Guguk Kuşu,, Ken Kesey'in aynı adlı romanına dayanan ve Miloš Forman tarafından yönetilen 1975 Amerikan psikolojik drama filmidir. Film, bir akıl hastanesinde yeni bir hastayı canlandıran Jack Nicholson ile sadist bir hemşireyi canlandıran Louise Fletcher'ı başrollerde bulunduruyor. Yardımcı oyuncu kadrosunda Will Sampson, Danny DeVito, Sydney Lassick, William Redfield ve Christopher Lloyd ve Brad Dourif'in filmdeki ilk performansları yer alıyor.

Sessiz film, üzerine senkronize olarak kaydedilmiş diyalogları olmayan bir film türüdür. Sessiz film teknolojisi 1860 civarında icat edilmiş; fakat film makaralarının kolaylıkla imal edildiği 1880 - 1900 yıllarına kadar fazla kullanılmayan, sıra dışı bir yenilik olarak kalmıştır.

Soundtrack bir kitap, drama, dizi, sinema filmi, radyo programı, televizyon programı veya video oyununun görüntülerine eşlik eden ve bunlarla senkronize olan kayıtlı müziktir. Türkçede tam karşılığı bulunmadığı için genellikle film müziği olarak kullanılan, İngilizce kökenli bir kelimedir.

<span class="mw-page-title-main">Ayırıcı im</span>

Ayırıcı im, fonetik işaret veya diyakritik; telaffuz, ton ve diğer ayırıcı unsurları belirtmek için gliflere eklenen imdir. Örneğin Latin harflerine geçiş döneminde Türkçedeki ötümsüz artdişyuvasıl sürtünmeli ünsüz sesini karşılamak için yeni arayışlara gidilmiş ve mevcut S harfine sedil eklenerek Ş harfi elde edilmiştir. O > Ö veya A > Â ya da Y > Ý gibi harflerde ayırıcı imlere örnekler görülebilir.

Ñ modern Latin alfabesinin, diyakritik tilde işaretiyle birleşmiş N harfinden oluşan harfidir. En sık olarak İspanyolcada kullanılır. karakterinin nazal biçimi olarak da kullanıldığı gibi, İspanyolcada ise ny harf bileşiğidir. Örneğin Español (İspanyolca) sözcüğü "Espanyol" diye okunur. Bu harf kendi başına ise enye sesini çıkarır.

<i>Sinema El Kitabı</i>

Sinema El Kitabı, 1964 yılında Elif Yayınları'ndan çıkan bu kitap, sinema yazarı Nijat Özön tarafından kaleme alınmıştır. Sinemanın tarihi, tekniği ve sanatı hakkında bilgiler vermektedir. Kitap siyah beyaz fotoğraflar ve çizimlerle desteklenmiştir. Kitabın sonunda kapsamlı bir dizini vardır.

<span class="mw-page-title-main">John Cassavetes</span> Amerikalı film yapımcısı ve yönetmeni; senarist (1929 – 1989)

John Nicholas Cassavetes Yunanistan kökenli Amerikalı oyuncu ve yönetmen. Ana akım sinema içinde daha çok oyunculuğuyla tanınsa da Amerikan Bağımsız Sinemasının öncü yönetmenlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Gloria Swanson</span> Amerikalı sinema oyuncusu (1899 – 1983)

Gloria May Josephine Swanson, Amerikalı oyuncudur. 1950 tarihli Sunset Bulvarı filmindeki Norma Desmond rolü ile tanınır.

<i>Dava</i> (film)

Dava 1962 Fransa, İtalya, Almanya ortak yapımı psikolojik dramatik filmdir. Özgün adı Le Procès dir. Film ABD'de The Trial adı ile gösterime sunulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde sinema</span>

Sovyetler Birliği'nde sinema veya Sovyet sineması veya Devrim sineması diye Sovyetler Birliği'nde üretilen sinema filmleri adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Film ekibi</span> prodüksiyon şirketi tarafından bir film yapımı için işe alınan insan topluluğu

Film ekibi, prodüksiyon şirketi tarafından bir film yapımı için işe alınan insan topluluğudur. Teknik ekip, Kast'tan yani oyuncu grubundan farklı bir ekiptir. Aynı zamanda film şirketinde ya da filmin fikir haklarında pay sahibi olan prodüktörlerden de ayrıdır. Film set ekibi uzmanlık alanlarına göre farklı departmanlara ayrılır.

<i>Bir Şairin Kanı</i> film

Bir Şairin Kanı 1930 Fransa yapımı dramatik fantastik filmdir. Özgün adı Le Sang d'un Poète olan film İngilizce konuşulan ülkelerde The Blood of a Poet adı ile gösterilmişti.

<i>Sessizliğin Gürültüsü</i> 1961 tarihli Allen Baron filmi

Sessizliğin Gürültüsü, 1961 ABD yapımı kara filmdir. Özgün adı Blast of Silence olan bu düşük bütçeli bağımsız film, daha önce sadece birkaç televizyon dizisi yönetmiş olan Allen Baron'un ilk sinema filmidir. Allen Baron aynı zamanda filmin senaryosunu yazıp başrolünde de oynamıştır. Aslında filmin başrolü için önce Peter Falk'la anlaşmış olan Baron, Falk'ın daha iyi bir ücretle Murder, Inc. adlı başka bir gangster filminde oynamayı tercih etmesi üzerine ekonomik nedenlerle kendi filminin başrolünde yine kendisi oynamaya karar vermişti. Allen Baron daha sonra da hep televizyonda çalıştı ve yüzlerce ünlü diziyi yönetti. En çok da Çarli'nin Melekleri dizisindeki çalışmalarıyla hatırlanır.

Latinizasyon (Romanizasyon) tabiri genel olarak Latin alfabesi dışındaki ses sistemlerinin Latin alfabesine çevrilmesini ifade eder. Arapçanın Latin alfabesine çevirisi yapılırken bu uygulamaların hiçbirinde (fonetik alfabeler hariç) ortak bir uygulama geliştirilememiştir. Çünkü her ülke kendi harflerini esas alan bir çeviri sistemi benimsemiştir. Fakat yine de ana hatlarıyla genel kabul görmüş bazı sesler ve simgeler tercih edilmeye başlanmıştır. Ortak Türkçe alfabesi esas alınarak yapılan bir işaret sistemi büyük oranda geliştirilmiş durumdadır. Fakat yine de çeşitli ülkelerin, sesleri simgelerken kullandıkları harflerin değişik olması nedeniyle farklılıklar ortaya çıkmaktadır.