İçeriğe atla

Kadri Can

Abdulkadir Can
Doğum1911
Derik,Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm1972
MeslekYazar ve Şair

Kadri Can veya Kadrican (Kürtçe: Qedrîcan ya da Qedrî Can, asıl adı Abdulkadir Can; d. 1911, Derik, Osmanlı İmparatorluğu - ö. 1972), sosyalist enternasyonalist Kürt yazar ve şair.

Kadri Can, 1911 yılında Mardin'in Derik ilçesinde Abdulkadir Can ismiyle dünyaya gelmiştir. İlköğrenimi Derik'te tamamlayan Kadri Can, daha sonra Konya Öğretmen Lisesi'nde okumuştur. Şeyh Said ayaklanmasından sonra Antakya üzerinden kaçarak Suriye'nin Şam şehrine yerleşmek zorunda kalmıştır. Şiirleri ve öyküleri, Hawar ve Ronahî gibi Kürt entelektüel dergilerinde yayımlanmıştır. Eserlerini Kürtçenin Kurmanci lehçesinde yazmıştır. Modern Kürt şiirinin babası olarak kabul edilir.[] Şiirlerinde enternasyonalizme ve Kürt ulusal bilince vurgu yapmıştır. Çağdaşları Kürt şairi Cegerxwîn'den, Türk şairi Nâzım Hikmet'ten ve Rus şairi Vladimir Mayakovski'den etkilenmiştir.

Dünya Gençlik Konferansı, Kadri Can'ın hayatında politik ve sanatsal gelişiminde büyük bir dönüm noktası olmuştur. Yola çıkmadan önce Kürt Profesör Qanadê Kurdo'ya telgraf çekerek Moskova'ya geleceğini belirmiştir. Dönemin Kürdologları A.İ Orbelli ve Profesör Qanadê Kurdo'nun yardımıyla Suriye'den çıkarak, İstanbul ve Odessa üzerinden Moskova'ya ulaşmıştır. Bu yolculuk sırasında "Ez diçim Mosko" (Moskova'ya Gidiyorum) şiirini yazar ve şiirde İstanbul'dan Nâzım Hikmet'in memleketi olarak bahseder.

Eserleri

Öykü

  • Guneh, Lîs Yayınevi, 2008, Diyarbakır.

Şiirleri

  • Hemû Berhemên wî, Belkî Yayınevi, Diyarbakır.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ataol Behramoğlu</span> Türk şair, yazar ve çevirmen

Ataol Behramoğlu, Türk şair, yazar, çevirmen, akademisyen ve edebiyatçı.

<span class="mw-page-title-main">Celadet Ali Bedirhan</span> Kürt dilbilimci

Celadet Ali Bedirhan, Kürt milliyetçisi dilbilimci, yazar, diplomat ve siyasetçi. Öğrenimini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamlamıştır. Daha sonra Münih Ludwig Maximilian Üniversitesinde doktorasını tamamlamıştır. Kürt milliyetçi örgütü Hoybun'un ilk başkanıdır.

<i>Memleketimden İnsan Manzaraları</i> Nâzım Hikmet’in 1960’ların ikinci yarısında yayımlanabilen şiir kitabı

Memleketimden İnsan Manzaraları, Nâzım Hikmet’in 1939’da yazmaya başladığı, 1960’ların ikinci yarısında yayımlanabilen şiir kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Memet Fuat</span> Türk yazar ve eleştirmen

Memet Fuat , Türk eleştirmen, yazar, yayıncı ve eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Vâlâ Nureddin</span> Türk gazeteci ve yazar  (1901 - 1967)

Ahmed Vâlâ Nûreddin, bilinen kısa adıyla Vâ-Nû, Türk gazeteci ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed-i Hânî</span> Kürt edebiyatçı ve astronom

Ahmed-i Hani, 17. yüzyıl'da yaşamış Kürt edebiyatçı, astronom, şair, tarihçi ve İslam alimi.

<span class="mw-page-title-main">Nâzım Hikmet</span> Türk şair ve yazar (1902–1963)

Nâzım Hikmet, Türk şair ve yazardır. Şiirleri elliden fazla dile çevrilmiş ve eserleri birçok ödül almıştır. Türkiye'de serbest nazımın ilk uygulayıcısı ve çağdaş Türk şiirinin en önemli isimlerindendir. Uluslararası bir üne ulaşmıştır ve dünyada 20. yüzyılın en gözde şairleri arasında gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Selim Temo</span> Kürt yazar

Selim Temo, Kürt şair, yazar, akademisyen ve çevirmen.

A. Kadir ya da tam adıyla İbrahim Abdülkadir Meriçboyu, 1940 kuşağı toplumcu şairleri arasında yer alan Türk şair. Çeviri çalışmalarıyla dünya şiirinin tanınmasına katkıda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Süreyya Berfe</span> Önceleri İkinci Yeninin, sonradan halk şiirinin yolundan giden ve 1960 kuşağı şairleri arasında sayılan Türk şair ve yazar

Süreyya Berfe, Türk şair ve yazar. 1965'e kadar gerçek adı olan Süreyya Kanıpak'ı kullandı. Daha sonra soyadını değiştirmeye karar verdi ve Cemal Süreya'nın önerisiyle Berfe soyadını aldı. Süreyya Berfe adını kullanmaya başladı. Önceleri İkinci Yeni akımı içinde yer aldıysa da, sonradan halk şiirinin yolundan giden başka arayışlara yöneldi. 1960 kuşağı şairleri arasında sayıldı.

<span class="mw-page-title-main">Cigerxwîn</span> Kürt şair (1903-1984)

Cigerxwîn ya da Cegerxwîn, Kürt Marksist şair, edebiyatçı, yazar ve tarihçi.

<i>Benerci Kendini Niçin Öldürdü?</i> (oyun)

Benerci Kendini Niçin Öldürdü?, Nâzım Hikmet tarafından yazılıp, sonradan oyunlaştırılmış bir Irmak şiir.

Kürt edebiyatı, Kürtçe ile yaratılmış sözlü ve yazılı edebi eserleri kapsayan edebiyat. İslam öncesi Kürt edebiyatına dair hiçbir bilimsel bulgu ve bilgi yoktur. Kürt anlatılarının büyük bir kısmı sözlü şekilde yayılmış ve bu sözlü edebiyat bugün de sürmektedir. 20. yüzyılın başına kadar olan yazılı edebiyat ise şiir şeklindedir. Nesrin gelişmesi ise daha çok politik ve sosyal gelişmeler sayesinde olmuştur. Avrupa ülkelerine göçün artmasıyla birlikte yüzü kendi topraklarındaki gelişmelere dönük olan yeni bir tür sürgün edebiyatının da geliştiği görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kadri Cemilpaşa</span>

Kadri Cemilpaşa ya da Kadri Cemil Paşa (Burc), Cemilpaşazade Kadri, Zınar Silopi, Kürt siyaset adamı.

Ali Hariri Klasik Kürt edebiyatı şairi ve İslam bilgini. İlk Kürt şairi sayılmaktadır. Hakkâri doğumlu olan Hariri'den itibaren Kürt edebiyatında, divan edebiyatı dönemi başlar. Ali Hariri, küçük yaşta ilim öğrenmek için Şam'a gitti, ardından Bağdad ve Musul gibi yerlerde eğitimini devam etmiştir. Babası vefat edince amcasının himayesinde yetişti. Geçimini temin etmek için, amcasından meslek öğrendi.

<span class="mw-page-title-main">Kanate Kurdo</span> Kürt yazar

Kanate Kurdo,, Sovyet Kürdü yazar, dilbilimci, akademisyen, Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsü Kürdoloji bölümü başkanı.(1961-1985)

Muradhan Beyazidi veya Murad Han, 1736 yılında Ağrı'nın Doğubeyazıt ilçesinde doğmuş, Klasik Kürt edebiyatı şairi ve yazarı. Ahmed-i Hani'den etkilemiştir. 6 yaşında iken Ahmedi Hani'nin medresesinde Kur'an ve dini dersleri alır Muradhan daha sonra Bitlis ve Van gibi illerde eğitimini tamamlar. 1778 yılında Doğubeyazit'ta öldü. Günümüzde ulaşan çok sayıda şiirleri var.

<span class="mw-page-title-main">Haci Kadir Koyi</span> Kürt şair

Haci Kadire Koyi (Kürtçe; Hecî Qadirê Koyî Kürt edebiyatçısı, şair ve Kürt milliyetçisi. Asıl ismi Abdulkadir babasının ismi Molla Salih'tır. Hac aylarında doğması sebebiyle Haci Kadir diye bilinir. Küçük yaşlarda babasını yedi yaşında iken de annesini kaybetmiştir. Dayılarının yanında büyüyen Haci Kadir medrese eğitimi Mahabad ve Uşnu gibi yerlerde almıştır. Kürt edebiyatı'na yapmış olduğu katkılar ve ulusal şiirlerinden dolayı Kürtler'de ikinci Ahmed-i Hani olarak bilinir. Hacı Kadir özellikle şiirlerinde Kürtçe dışında ısrarla diğer dilleri kullanan Kürt yazarları, dini kendi çıkarlarına alet eden ve kadınların okumasına karşı çıkan bazı mollaları şiddetle eleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kawa Nemir</span> Kürt şair, çevirmen ve editör

Kawa Nemir Kürt şair, çevirmen, editör.

<span class="mw-page-title-main">Kadri Yıldırım</span>

Kadri Yıldırım Kürt akademisyen ve siyasetçidir.