İçeriğe atla

Kadir Has

Kadir Has
DoğumKadir
10 Eylül 1921(1921-09-10)
Kayseri, Türkiye
Ölüm22 Mart 2007 (85 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Ölüm sebebiKalp yetmezliği
Defin yeriKüçükyalı Mezarlığı, İstanbul
EğitimLise
Meslekİş İnsanı
Evlilik
Fatma Rezan Hasoğlu
(e. 1942; ö. 2007)
[1]
Çocuk(lar)Mustafa Can Hasoğlu[1] (evlatlık)
Zekiye Hasoğlu[1] (evlatlık)
Nuri Hasoğlu[1] (evlatlık)
Ebeveyn(ler)Nuri Hasoğlu
Zekiye Hasoğlu
ÖdüllerTürkiye Cumhuriyeti Devlet Üstün Hizmet Madalyası
Kadir Has'ın Küçükyalı Mezarlığı'ndaki aile kabristanı.
Kadir Has'ın Küçükyalı Mezarlığı'ndaki mezarı
Kadir Has'ın Küçükyalı Mezarlığı'ndaki mezar taşı

Kadir Hasoğlu (10 Eylül 1921, Kayseri - 22 Mart 2007, İstanbul), Türk iş insanı, hayırsever.

Gerçekleştirdiği sanayi girişimleri ile Türkiye'nin sanayileşmesinde rol oynamıştır. Coca Cola’nın Türkiye’de yatırım yapmasına, Alman Mercedes-Benz firmasının Türkiye’deki otobüs, kamyon ve motor fabrikası kurmasına öncülük etti. Türkiye'nin en büyük bankalarından olan Akbank'ın Sabancı Ailesi'nden sonra en büyük kurucu hissesine sahipti. Eşi Rezan Has ile birlikte 1981 yılında Has Vakfı'nı (HASVAK) kurarak eğitim ve sağlık alanında hayır işleri gerçekleştirmiş, 1997 yılında Kadir Has Üniversitesi'ni kurmuştur.

Hayatı

Kadir Has, 1921 yılında Kayseri'de doğdu. Ailesi, cumhuriyetin ilk yıllarında Kayseri'den Adana'ya taşındı. Ticaretle uğraşan babası Nuri Bey, Adana'da sanayiciliğe yönelmiş; Milli Mensucat Fabrikası'nın ve daha sonra Akbank’ın kurucuları arasında yer almıştır.

Kadir Has, 1933 yılında Gazi İlkokulu'ndan mezun oldu.[2] Adana'da başladığı lise öğrenimine İstanbul'da devam etti.[3] 1942 yılında Boğaziçi Lisesi'nden mezun oldu. Aynı yıl Kandilli Kız Lisesi öğrencisi Rezan Germirli ile evlendi. Rezan Has'ın annesi İstanbul'un Kanlıca semtinde yaşayan Yağcızâde Ailesi'nden Şehime Hanım; babası ise Kayseri'nin tanınmış ailelerinden Germirli Mehmet Bey'dir.[4] Kadir Has, eşi ile Adana'ya yerleşerek babasının yanında çalıştı. O dönemde sanayi faaliyetlerini finanse etmek için Akbank'ı kuran Kayserili ve Adanalı işadamları arasında olan Has ailesi, Sabancı ailesi ile birlikte Adana'da yağ fabrikası ve tekstil fabrikası, Amik pamuğunu işlemek üzere 1953 yılında Antakya’da Akiş İplik Fabrikası’nı kurdu.

Kadir Has, 1950'lerin başında babası ile işlerini ayırıp Adana'da radyodan, traktör yedek parçasına kadar birçok ürünün satıldığı büyük bir mağaza açtı. 1960 yılında İstanbul'a taşındı ve ağırlıkla otomotiv sanayine yönelik işler yaptı.[5] İstanbul'daki ilk işyerini Karaköy'deki Perşembe Pazarı'nda idi. Alman Henschell kamyonlarının temsilciliğini aldı. ABD kökenli Coca Cola'yı Türkiye getirmek için çaba gösteren Has'ın girişimi ile 1964 yılında, Bakırköy'ün İncirli semtinde kurulan şişeleme tesisi, Coca Cola'nın Türkiye'deki ilk, dünyadaki 1916. fabrikası oldu. Kadir Has, iki yıl sonra tüm Coca Cola hisselerini kardeşi Kemal Has'a sattı. 1967 yılında Türkiye'de ortak arayan Alman Mercedes-Benz firması ile ortak olarak İstanbul Davutpaşa'da bir otobüs ve kamyon fabrikasını kurdu; Otomarsan firmasının yönetim kurulu başkanlığı ve üyeliği görevlerini uzun süre yürüttü. Koç ailesiyle birlikte Bursa'da Karsan adıyla Peugeot minibüs fabrikasının ortakları arasında yer aldı. Fransızların Michelin Lastikleri'nin Türkiye distribütörlüğünü üstlendi.

Yeğeni Mete Has'ın evine 4 Nisan 1971'de giren ve aile üyelerini kaçırıp fidye isteyen Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi (THKP-C) eylemcilerine istedikleri fidyeyi ödediği için sıkıyönetim mahkemesine çıkıp yargılandı, beraat etti.[2] Öz çocuğu olmadığı için ailesinden üç kişiyi, Yeğeni Mete Has'ın kızı Zekiye'yi, Rezan Has'ın kardeşi Nükhet Yolaç'ın oğlu Can'ı ve kardeşi Mahmut Has'ın torunu Nuri Has'ı evlat edindi.[6]

1980'lerde ticarî faaliyetlerini tasfiye etmeye başladı ve hayır işlerine yöneldi. Rezan Hasoğlu ile birlikte 1991 yılında Türk Eğitimine Özgü Kadir Has Vakfı-HASVAK adlı vakfı, 1997 yılında Kadir Has Üniversitesi'ni kurdu. Çiftin tüm serveti, vasiyetleri gereği, bu vakfa bağışlanmıştır.[7]

Fenerbahçe SK 1397 sicil numaralı yüksek divan kurulu üyesi[8] olarak, 1960-1973 yılları arasında çeşitli dönemlerde kulüpte yönetici olarak görev almıştır. Türkiye'nin tanıtımına ve eğitime katkıları nedeniyle 1997 yılında Devlet Üstün Hizmet Madalyası ile ödüllendirildi. Has'a, eğitime ve öğretime verdiği katkılarından ötürü 1997’de Marmara Üniversitesi ve KKTC Lefke Avrupa Üniversitesi; 1998 yılında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi; 1999’da Erciyes Üniversitesi tarafından onursal doktora payesi verilmiştir.

Kadir Has, 22 Mart 2007 tarihinde kalp rahatsızlığı nedeniyle kaldırıldığı Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi'nde öldü.[9][10] 24 Mart 2007 tarihinde, kurucusu olduğu Kadir Has Üniversitesi'nde düzenlenen ilk törenin ardından Küçükyalı'daki aile mezarlığında devlet töreniyle toprağa verildi.[11]

Kayseri'de 2007'de temeli atılan 33.000 kişilik yeni stadyuma, Kadir Has'ın vefatı üzerine anısını yaşatmak için onun adı verilmiştir.

Ayrıca

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Has'ın 25 sayfalık vasiteyi". 30 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2022. 
  2. ^ a b KALKAN, Ersin. "Rekortmen hayırsever Kadir Has". Hürriyet. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021. 
  3. ^ Arolat, Osman (12 Kasım 2020). "Kadir Has: Hayırsever bir sanayici". Dunya.com sitesi. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021. 
  4. ^ "Rezan Has Kimdir?". Kadir Has Vakfı web sitesi. 14 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021. 
  5. ^ Dalan, Necla (23 Mart 2007). "Çok büyük bir hayırseveri kaybettik". Gazetevatan.com. 17 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021. 
  6. ^ "Kadir Has Belgeseli 3. bölüm". Youtube.com sitesi. 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Kadir Has Üniversitesi İnternet sayfası". 20 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2012. 
  8. ^ SPORTS, beIN. "Fenerbahçe'den Kadir Has Mesajı". beinsports.com.tr. Erişim tarihi: 11 Ekim 2024. 
  9. ^ "Milliyet Gazetesi'ndeki ilgili haber". 26 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2007. 
  10. ^ "Hürriyet Gazetesi'ndeki ilgili haber". 28 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2007. 
  11. ^ "NTVMSNBC'deki ilgili haber". 25 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2007. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Katipzade Nuh Naci Yazgan, Kayseri doğumlu hayırsever iş insanı ve politikacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kayseri Erciyesspor</span> 1932de kurulan ve 2018de kapanan Kayseri merkezli Türk spor kulübü

Kayseri Erciyesspor Kulübü 1932 yılında kurulan ve 2018 yılında kapanan Kayseri merkezli eski Türk futbol kulübü.

<span class="mw-page-title-main">Hacı Ömer Sabancı</span> Türk iş insanı ve Sabancı Holdingin kurucusu

Hacı Ömer Sabancı, Sabancı Holding'in kurucusudur. Kayseri ilinin Talas ilçesinden yaya olarak gittiği Adana'da iş hayatına başlamıştır. İşe pamuk ve margarin ticareti ile başladı. Bugün Sabancı Topluluğu'nu meydana getiren sanayi kuruluşlarının temelini oluşturan ilk şirketler, Hacı Ömer Sabancı tarafından kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Coca-Cola</span> gazlı kahverengi meşrubat

Coca-Cola, Amerika Birleşik Devletleri kökenli, karamelize şekerle tatlandırılmış, alkolsüz içecek markası. Dünyada en fazla tüketilen meşrubat olan Coca-Cola uluslararası araştırma ajansı Interbrandin sıralamasında 2005-2016 yılında dünyanın en pahalı markası olarak tanındı. Coca-Cola ve çeşitli alkolsüz içecek markalarının sahibi, merkezi ABD'nin Georgia Eyaleti'nde, Atlanta şehrinde bulunan çok uluslu şirket The Coca-Cola Company'dir. Markanın adı Kola fındığı, kafein kaynağı ve koka yaprakları isimlerinin birleşmesinden oluşmuştur. Coca-Cola'da kullanılan malzeme ve kimyasal ürünlerin yayınlanmış olmasına rağmen Coca-Cola'nın formülü bugüne kadar ticari sır olarak kalmıştır. 1886'da kurulan şirketin hisseleri, New York Borsası'nda KO kısaltması ile işlem görür. Şirket daha sonra dünya çapında 200'den fazla ülkede lisanslı Coca-Cola ürünleri, şişeleme, filtrelenmiş su, tatlandırıcılar ve konsantreleri üretmektedir. The Coca-Cola Company ayrıca büyük restoran ve gıda hizmeti dağıtıcılara konsantre satmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sakıp Sabancı</span> Türk iş insanı

Sakıp Sabancı, Türk iş insanı, Sabancı Holding eski yönetim kurulu başkanı. 2004 yılında öldüğünde, Amerikan iş dergisi Forbes'in milyarderler listesinde 3.2 milyar dolarlık servetiyle 147. sırayı almıştı. Renkli ve enerjik kişiliği ile de tanınan Sabancı, halka yakın tavırlarıyla Sakıp Ağa lâkabını kazanmıştır.

Rezan Has Lisesi, İstanbul, Küçükyalı'da eğitim veren öğretim kurumu.

<span class="mw-page-title-main">The Coca-Cola Company</span> Amerika merkezli uluslararası içecek firması

The Coca-Cola Company (TCCC), dünyanın en büyük içecek şirketlerinden biridir. Şirket bir Amerikan şirketi olmakla birlikte, dünyanın pek çok yerinde fabrikaları vardır. 2008 yılından 2018 yılına kadar şirketin CEO'su ve icra kurulu başkanı Türk asıllı ABD vatandaşı Muhtar Kent'ti. 2018 yılında Muhtar Kent'in CEO'luk görevinden ayrılmasının ardından şirketin COO'su James Quincey yeni CEO olarak göreve başladı. 2019 yılında ise Muhtar Kent başkanlık görevinden ayrıldı ve yerine James Quincey geldi.

<span class="mw-page-title-main">Pepsi</span>

Pepsi, 1893 yılında ABD'de yaratılmış, PepsiCo tarafından üretilen ve Dünya'da en popüler alkolsüz içecek markalarından biridir.

Akbank, Ocak 1948'de Adana'da Hacı Ömer Sabancı'nın da aralarında bulunduğu bir grup iş insanı tarafından bölgedeki pamuk üreticilerine finansman sağlamak amacıyla kurulmuş özel banka. Yaklaşık 94 milyar dolar seviyesindeki aktif büyüklüğü ile Türkiye'nin en büyük bankalarından biri haline gelmiştir. Akbank 2017 yılında Brand Finance tarafından hazırlanan “Dünyanın En Değerli 500 Banka Markası” araştırmasında üst üste 6. Kez ‘Türkiye’nin En Değerli Banka Markası’ olmuştur. Akbank bu marka değeri ile dünya genelinde 500 bankanın bulunduğu listede 94. sırada yer almıştır. Akbank ayrıca, 2015 yılında Brand Finance'in yaptığı “Dünyanın En Değerli 500 Markası” araştırmasında “Türkiye’nin En Değerli Markası” olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kadir Has Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu vakıf üniversitesi

Kadir Has Üniversitesi, 1997 yılında iş insanı Kadir Has'ın öncülüğünde İstanbul'da kurulmuş üniversite. Bugün İstanbul'un çeşitli noktalarındaki kampüslerinde beş fakülte, üç yüksekokul ve iki akademiye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Asa Griggs Candler</span> The Coca-Cola Companyyi kuran Amerikalı girişimci (1851–1929)

Asa Griggs Candler, Coca-Cola'yı geliştiren Amerikalı meşrubat üreticisi.

<span class="mw-page-title-main">Devrim Erbil</span> Türk ressam

Devrim Erbil, Türk ressam, Devlet Sanatçısı sanat eğitimcisi ve öğretim üyesi.

Mehmet Cem Kozlu, Türk siyasetçi, ekonomist, iş insanı.

Asım Kibar, Türk iş insanı. Kibar Holding'in kurucusu ve onursal başkanıdır. Hyundai’nin Türkiye Temsilcisi Ali Kibar'ın babasıdır.

Cemal Kafadar, Türk-Amerikan tarih akademisyeni, Osmanlı tarihçisi, araştırmacı ve yazardır. Harvard Üniversitesi Tarih Bölümü Vehbi Koç Tarih Profesörü olarak görev yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cibali Tütün Fabrikası</span>

Cibali Tütün Fabrikası, 1884 yılında İstanbul'un Fatih ilçesi Cibali mahallesinde tarihi endüstri yapısı.

<span class="mw-page-title-main">Rezan Has Müzesi</span>

Rezan Has Müzesi, İstanbul'da kültür ve sanat ile ilgili içeriklere ev sahipliği yapan özel bir müzedir. Haliç'in güney kıyısında Fatih ilçesine bağlı Cibali Mahallesi'nde bulunuyor. Hayırsever iş adamı Kadir Has'ın gelini Ahu Has, müzeyi 2007 yılında kurdu. Müzeye Kadir Has'ın eşi Rezan Has'ın ismi verildi.

<span class="mw-page-title-main">Adem Genç</span> Türk sanatçı

Adem Genç, Türk sanatçı.

Cemal Ahmet Bozer, Türk-Amerikan iş insanı, yönetici, Coca-Cola eski Başkan Yardımcısı ve eski Coca-Cola International (Uluslararası) Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Kadir Has Vakfı</span>

Kadir Has Vakfı , iş adamı Kadir Has ve eşi Rezan Has tarafından 1991 yılında kurulmuştur. Babası Nuri Has’ın “Bir okul yaptırmak, bin kişiyi hapishaneye düşmekten kurtarır.” sözlerini benimseyen Kadir Has, bu misyonla vakfı kurmaya karar vermiştir. 1990 yılında vakfın kuruluşu için ilk adımları atılmış, Bakanlar Kurulu’ nun 23 Şubat 1992 tarihinde aldığı 92 / 2779 sayılı kararıyla resmi olarak vakıf statüsüne kavuşmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.