İçeriğe atla

Kadına Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması Bildirgesi

Kadına Yönelik Şiddetin Ortadan Kaldırılması Bildirgesi ya da DEVAW (İngilizce:Declaration on the Elimination of Violence Against Women), kadınlara yönelik şiddeti ve şiddetin ortadan kaldırılması özel olarak ele alan 1993 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) kararıdır.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 20 Aralık 1993 tarihinde 48/104 sayılı kararında oylanmadan kabul edilmiştir.[1] Bildirge "Tüm insanların eşitliği, güvenliği, özgürlüğü, bütünlüğü ve haysiyetiyle ilgili hakların ve ilkelerin kadınlara evrensel olarak uygulanmasına acil bir şekilde ihtiyaç var." ifadesiyle başlamaktadır.

Karar genel olarak, 1979 yılında kabul edilmiş olan Kadınlara Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi'nin (CEDAW) ve Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı'nı tamamlayan ve güçlendiren bir öneme sahiptir.[2]

Bildirgenin bir sonucu olarak devam eden süreçte 1999 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü olarak belirlenmiştir.

Arka plandaki gelişmeler

Birleşmiş Milletler kuruluşundan itibaren kadın haklarının ilerletilmesi ile ilgilenmiştir. 1993 yılında yayınlanan bu bildirgede özel olarak kadınlara yönelik şiddet ve şiddetin ortadan kaldırılması ele alınır. Bildirgenin kabulünden önce, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Boutros Boutros-Ghali, 8 Mart 1993 Dünya Kadınlar Günü sebebiyle yaptığı açıklamada BM'in kadın hakları mücadelesindeki rolünü açıkça özetleyen şu cümlelere yer vermiştir:

“ Barışı besleyen, büyüten ve teşvik eden yeni bir Birleşmiş Milletler yaratma görevi ve Kadın hakları mücadelesi bir ve aynıdır. Kadınların davası tüm insanlığın davasıdır."[3]„

Bildirge özeti

Bildirge 6 maddeden oluşmaktadır.

  • Madde 1'de kadına yönelik şiddetin tanımlanması şöyle yapılmaktadır:

"İster özel, ister kamusal alanda olsun, "kadına yönelik şiddet" terimi, kadınlara fiziksel, cinsel veya psikolojik zarar veya ızdırapla sonuçlanan veya sonuçlanması muhtemel olan her türlü cinsiyete dayalı şiddet eylemi anlamına gelmektedir. Bu eylemlerin tehditleri de şiddet kapsamına dahildir."[4]

Bildirgede yer alan bu tanım, daha sonraki uluslararası metinlerde kadına yönelik şiddet tanımlarına öncü olmuştur.[5]

  • Madde 2, Kadına yönelik şiddetin kapsamını belirlemektedir. Birinci maddede yapılan tanımın ailede ve yakın çevrede olagelen fiziksel, cinsel ve psikolojik şiddeti de kapsayacak fakat bununla kısıtlanmayacak şekilde yorumlanması gerektiğini belirtmektedir.[5]
  • Madde 3, Kadınların, siyasi, ekonomik, sosyal, kültürel, medeni veya başka herhangi bir alanda tüm insan haklarından ve temel özgürlüklerden eşit yararlanma ve korunma hakkına sahip olduğunu vurgulamaktadır.
  • Madde 4, Devletlerin, uygun yollarla ve gecikmeden kadına yönelik şiddeti ortadan kaldırmaya yönelik bir politika izlemesi gerektiğini belirtmektedir.
  • Madde 5, Birleşmiş Milletler'in gerekli kuruluşlarının, kendi yetki alanları dahilinde, bu Bildirge'de belirtilen hakların ve ilkelerin tanınmasına ve gerçekleştirilmesine katkıda bulunması gerektiğini belirtmektedir.
  • Bildiri, Madde 6'da yer alan şu ifade ile sonlandırılmıştır.

"Bildirgede yer alan hiçbir hüküm, bir devletin mevzuatında veya bir devlette yürürlükte olan herhangi bir uluslararası sözleşme, antlaşma veya başka bir belgede yer alabilecek kadına yönelik şiddetin ortadan kaldırılmasına daha elverişli olan herhangi bir hükmü etkilemeyecektir."

Etkileri

  • Bu bildirgenin bir sonucu olarak 4 Mart 1994 tarihinde, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu, Radhika Coomaraswamy'yı Kadına Yönelik Şiddet Özel Raportörü olarak atamaya karar vermiştir.[6]
  • 1994'te Amerikan Devletleri Örgütü'nün düzenlediği konferansta kabul edilen Belém do Pará Sözleşmesi'nin (Kadınlara Yönelik Şiddetin Önlenmesi, Cezalandırılması ve Ortadan Kaldırılması Hakkında Amerikalararası Sözleşme) girişinde DEVAW'dan bahsedilmiştir.
  • Bildirgenin bir sonucu olarak devam eden süreçte 1999 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü olarak belirlenmiştir.

Sorunlar

Kadın hakları savunucusu birçok insan hakları uzmanı, bildirgenin kazandığı yasal zeminin çoğunlukla uluslararası toplum içinde daha muhafazakar güçlerin yükselişi tarafından tehdit edildiğine dair endişelerini dile getirmiştir. 2003 Mart ayında, Birleşmiş Milletler Kadının Statüsü Komisyonu toplantısında İran'dan gelen delege, "Hükümetleri, kadına yönelik şiddeti kınamaya ve kınarken herhangi bir gelenek, veya dini düşünceden kaçınmaya çağıran" bir paragrafın eklenmesine itiraz etti. Aynı zamanda bu itiraza Mısır, Pakistan, Sudan ve ABD delegeleri de katıldılar. Bu BM'in Kadın Hakları Komisyonu'ndaki ilk diplomatik başarısızlığı olarak görülmektedir.[7]

Kaynakça

  1. ^ "Resolutions adopted by the General Assembly at its 48th session:". web.archive.org. 16 Ocak 2014. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
  2. ^ "Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women". www.un.org. 19 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
  3. ^ "WomenWatch - International Women's Day 1993". www.un.org. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
  4. ^ "A/RES/48/104 - Declaration on the Elimination of Violence against Women - UN Documents: Gathering a body of global agreements". www.un-documents.net. 4 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
  5. ^ a b Özkan, Gizem. "Kadına Yönelik Şiddet - Aile İçi Şiddet ve Konuya İlişkin Uluslararası Metinler Üzerine Bir İnceleme". Hacettepe HFD, 7(1) 2017, 5. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021. 
  6. ^ "OHCHR | Special Rapporteur on violence against women, its causes and consequences". www.ohchr.org. 22 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
  7. ^ Freeburg, Emily. "U.N. Pact Sinks on Issue of Violence Against Women". Women's eNews (İngilizce). 7 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dünya Kadınlar Günü</span> uluslararası kadınlar günü

Dünya Kadınlar Günü, Birleşmiş Milletler tarafından bu şekilde tanımlanmış olarak her yıl 8 Mart'ta kutlanan uluslararası bir gündür. İnsan hakları temelinde kadınların siyasi ve sosyal bilincinin geliştirilmesine, ekonomik, siyasi ve sosyal başarılarının kutlanmasına ayrılmaktadır. Dünya Kadınlar Günü, kadın hakları hareketinde bir odak noktasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kadınlara Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi</span> Uluslararası bir antlaşma

Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Yok Edilmesi Sözleşmesi ya da CEDAW, 1979'da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen ve taraf devletlere kadınlara karşı ayrımcılığın tüm biçimlerini ortadan kaldırma yükümlülüğü getiren uluslararası bir sözleşmedir.

Yakın Ertürk, Cornell Üniversitesi’nden 1980 yılında da kalkınma sosyolojisi alanında doktorasını alan Yakın Ertürk, 1986’dan Ekim 2010’a kadar ODTÜ Sosyoloji Bölümü’nde öğretim üyesi olarak görev yapmıştır. Daha önce Riyad Üniversitesi (1979-82) ve Hacettepe Üniversite’sinde (1983-86) de görev yapmış, Rutgers Üniversitesi'nde konuk öğretim üyesi olarak bulunmuştur ve yurt içi / dışı çeşitli üniversitelerde sertifika programlarında ders vermiştir. Ertürk, çeşitli kuruluşlara uluslararası düzeyde kırsal kalkınma alanında danışmanlık yapmış (1986-2003); Ekim 1997-Ekim 2001 arasında Birleşmiş Milletler (BM) araştırma ve eğitim kurumu olan INSTRAW’nun başkanlığı; Mart 1999-Eylül 2001 arasında BM Kadının İlerlemesi Bölümü’nün (DAW) başkanlığı; ve 2003-2009 arasında BM Kadına Yönelik Şiddet Özel Rapportörlüğü ; Avrupa Işkenceyi Önleme Komitesi üyesi olarak görev yapmıştır ; Haziran 2010 olaylarına yönelik Uluslararası Bağımsız Soruşturma Komisyonu üyeliği ve MB Insan Hakları Konseyi, Suriye’deki olaylara ilişkin Uluslararası Bağımsız Soruşturma Komisyonu üyeliği görevlerini yürütmüştür. 8 ülkede aile kanunu reformu araştırma projesinin koordinatörlüğünü yapmıştır (2016-17). Araştırma sonuçları 2019 tarihinde Routlege tarafından kitaplaştırılmıştır.

Töre ve namus suçları, namus cinayeti ya da onur suçu, aldatmak, zinâ etmek, evlenmeyi reddetmek, boşanmaya çalışmak, tecavüze uğramış olmak gibi nedenlerle, aile fertlerine yöneltilen şiddet. Batılı kaynaklarda genellikle onur suçları şeklinde adlandırılır. Bu suçların çok büyük bir kısmı cinayetle sonuçlanır. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonunun tahminlerine göre dünyada her sene yaklaşık 5000 kadın veya genç kız töre ve namus cinayetlerine kurban gitmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İnsanlığa karşı suçlar</span> savaş yasalarının ciddi bir ihlalini oluşturan devlet destekli eylem

İnsanlığa karşı suçlar, fiili bir otorite, genellikle bir devlet tarafından veya onun adına işlenen ve insan haklarını ağır biçimde ihlal eden, yaygın veya sistemik suç eylemleridir. Savaş suçlarından farkı, savaş dışında da işlenebilen, bireysel olmayan eylemler olmasıdır. Suçun resmi bir politikanın parçası olması gerekmiyor ve yalnızca yetkililer tarafından hoş görülmesi yeterlidir.

<span class="mw-page-title-main">Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü</span>

Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü, 1999 yılında kadına yönelik şiddete karşı toplumda farkındalık yaratmak amacıyla BM Genel Kurulu kararı ile ilan edilen gündür.

<span class="mw-page-title-main">Kadına yönelik şiddet</span> kadınlara yönelen cinsiyet temelli şiddet eylemleri

Kadına yönelik şiddet, kadınların cinsiyetleri nedeniyle maruz kaldıkları fiziksel, cinsel, psikolojik acı veya ıstırap veren ya da verebilecek olan her türlü eylem, uygulama ya da bu tür eylemlerle tehdit edilme, zorlanma veya keyfi olarak özgürlükten yoksun bırakılmalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Sözleşmesi</span> kadına karşı ve aile içi şiddetin önlenmesiyle ilgili uluslararası sözleşme

İstanbul Sözleşmesi ya da tam adıyla Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi, Avrupa Konseyi tarafından hazırlanan, 45 ülke ve Avrupa Birliği tarafından imzalanan, kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddeti önleme ve bununla mücadelede temel standartları ve devletlerin bu konudaki yükümlülüklerini belirleyen uluslararası insan hakları sözleşmesidir.

Ayşe Feride Acar, Türk akademisyen.

Uluslararası Kadın Sünnetine Karşı Sıfır Tolerans Günü, BM'nin kadın sünnetini ortadan kaldırma çabalarının bir parçası olarak 6 Şubat'ta düzenlenen, Birleşmiş Milletler sponsorluğundaki yıllık farkındalık günüdür. İlk olarak 2003 yılında tanıtıldı.

Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Bildirgesi ya da DEDAW Birleşmiş Milletler'in kadın haklarına bakışını ana hatları ile çizen bir insan hakları bildirgesidir. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 7 Kasım 1967'de kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Belém do Pará Sözleşmesi</span>

"Belém do Pará Sözleşmesi" ya da Kadınlara Yönelik Şiddetin Önlenmesi, Cezalandırılması ve Ortadan Kaldırılması Hakkında Amerikalararası Sözleşme

Cinsiyet suçlarının kovuşturulması, tecavüz ve diğer cinsel şiddet suçlarının kovuşturulmasına yönelik yasal işlemlerdir.

Seks işçilerine yönelik şiddet, dünya çapında hem fiziksel hem de psikolojik düzeyde rapor edilmiştir. Kurbanlar ağırlıklı olarak kadınlardır, aşırı durumlarda bu şiddete cinayet de dahildir.

Viyana Beyannamesi ve Eylem Programı ya da VDPA, Avusturya'nın Viyana kentinde 25 Haziran 1993 tarihinde Dünya İnsan Hakları Konferansı'nda oybirliği ile kabul edilen bir insan hakları bildirgesidir. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği pozisyonu bu beyanname ile tavsiye edilmiş ve ardından 48/121 sayılı Birleşmiş Milletler Genel Kurul Kararı ile oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">BM Kadın Birimi</span> BM kuruluşu

BM Kadın Birimi olarak da bilinen Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadının Güçlenmesi Birimi, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve kadınların güçlenmesi için çalışan bir Birleşmiş Milletler kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler ve Kazakistan</span>

Kazakistan Cumhuriyeti 2 Mart 1992'de Birleşmiş Milletler'e üye oldu. Kazakistan, 2017-2018 dönemi için BM Güvenlik Konseyi'nde görev yapmak üzere seçildi. BM Genel Sekreteri António Guterres, BMGK'ye yaptığı konuşmada, Kazakistan'ın dünyayı kitle imha silahlarından ve nükleer silahların yayılmasını önleme çabalarından kurtarma çalışmalarını tanıdı.

Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinda Rusya Silahlı Kuvvetleri ve Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, kadınlara çeşitli zaman dilimlerinde cinsel şiddette bulunmuştur.

Monica Paulus, Papua Yeni Gine Dağlık Bölgesi'nden bir insan hakları aktivisti. "Yayla Kadınları İnsan Hakları Savunucuları Ağı" ve "Büyücülük Şiddetini Durdurun" kurucu ortaklarından biridir ve çabalarını büyücülük veya büyücülükle suçlanan kadınları korumaya yoğunlaştırır.

Zonta International, Birleşmiş Milletler'in Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 5'i destekleyen, "Kadınlar ve Kız Çocukları için Daha İyi Bir Dünya İnşa Etme" misyonuna sahip uluslararası bir hizmet kuruluşudur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.