İçeriğe atla

Kadı Burhâneddin Devleti

Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti, Eretna Devleti'nin topraklarında, Oğuzların Salur boyundan olan Vezir Kadı Burhaneddin Ahmed'in kendi adıyla 1381 yılında kurduğu devlettir. Devletin merkezi Sivas'tır.[1]

Kadı Burhâneddin Ahmet Devleti
1381-1398
Kadı Burhâneddin Devleti'nin en geniş sınırları
Kadı Burhâneddin Devleti'nin en geniş sınırları
TürBeylik
BaşkentSivas
Yaygın dil(ler)Türkçe Farsça Azerice
Etnik gruplar
Türkler
Liderler
• Kadı
Burhâneddin Ahmet
• 
Alâeddin Ali
Tarihçe 
• Kuruluşu
1381
• Dağılışı
1398
Öncüller
Ardıllar
Eretna Beyliği
Osmanlı İmparatorluğu

Kadı Burhaneddin kısa zamanda Orta Anadolu'ya hâkim olmuş, ancak izlediği yayılma politikası yüzünden Karakoyunlu, Akkoyunlu ve Osmanlılarla ilişkileri bozulmuştur. Akkoyunlularla yaptığı mücadele sırasında Kadı Burhaneddin, Akkoyunlu hükümdarı Kara Yülük Osman Bey tarafından öldürüldü. Yerine geçen oğlu Alâeddin Ali, Timur tehlikesi karşısında şehir halkının da isteğiyle 1398 yılında Sivas'ı Osmanlılara teslim etti. Sivas Valiliğine, Yıldırım Bayezid'in oğlu Mehmed Çelebi getirilmiş böylece Kadı Burhaneddin Devleti son bulmuştur.

Tarihçe

Eretna veziri olan Kadı Burhâneddin, 1381'de Eretna Devletinden ayrılarak kendi devletini kurar. Kadı Burhâneddin, Sivas'ı kendine merkez olarak ayarlar.

Devleti kurduğunu çevresindeki Osmanlı, Memlük ve Karakoyunlu ülkelerine ilan eden Kadı Burhanettin, kendi ayrıldığı Eretna Devleti'ni tamamen fetih eder. Ardından Kadı Burhanettin, sahip olduğu topraklara camiiler ve okullar yaparak halkının bilime, dine ve edebiyata yönlendirmeye gayret eder. Kendine bir divan yazdırarak çevresindeki ülkelere okutur. Lakin ileriki yıllarda bir güce kapılan Kadı Burhanettin, tüm Anadolu'nun hakimiyetini almak ister ve Osmanlı İmparatorluğu ile arasında bir savaş çıkar. Kırkdilim Muharebesi olarak tarihe gelen bu çarpışmada Kadı Burhanettin galip gelir ve Osmanlı'nın bazı kaleleri ve şehirleri Kadı Burhanettin Ahmet'in egemenliğine girdi.

Kaynakça

  1. ^ Abdülkerim Özaydın Kadı Burhâneddin'nin bu gücü Akkoyunlu hükümdarı Kara Yülük Osman Bey, "Kadı Burhâneddin Devleti", TDV Diyanet İslam Ansiklopedisi, Ankara 2001, c. XXIV, s. 76-77

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eretna Beyliği</span> Eretna Devleti

Eretna Beyliği ya da Eretna Devleti, Anadolu'nun Moğol (İlhanlılar) istilasına uğramasından sonra, Sivas ve Kayseri merkezli kurulan, 1335 - 1381 yılları arası hüküm süren bir Anadolu beyliğidir. Beyliğin kurucusu Alaeddin Eretna, Uygur kökenli olup, İlhanlılar Devletinin Rûm (Anadolu) valisi Timurtaş'a hizmet eden komutanlardan birisiydi. Timurtaş ile kızkardeşini evlendirerek akrabalık bağı da kuran Eretna, onun Mısır'a kendisini yerine vekil bırakmasını fırsat bilip Moğollara karşı ayaklandı. Memlük sultanı adına sikke kestirip hutbe okuttu. Celayirî Emir (Şeyh) Hasan Büzurg kendisine tabiliği reddeden Eretna üzerine bir ordu ile yürüdü ve Sivas ile Erzincan arasında Karanbük mevkiinde meydana gelen savaşı Eretna kazandı. Bundan sonra nüfuzunu kuvvetlendiren Eretna bağımsızlığını ilan etti. Kayseri'de ölen Alaeddin Eretna, Köşk Medresesi avlusundaki kümbete gömüldü. Öldüğünde Sivas, Tunceli, Elazığ (kısmen), Kayseri, Amasya, Tokat, Çorum, Develi, Şebinkarahisar, Ankara, Zile, Canik, Ürgüp, Niğde, Aksaray, Erzincan, Doğu Karahisar ve Darende onun hakimiyeti altındaydı.

<span class="mw-page-title-main">I. Bayezid</span> 4. Osmanlı padişahı (1389–1402)

I. Bayezid veya Yıldırım Bayezid, dördüncü Osmanlı padişahı. 1389'dan 1402 yılına kadar hükümdarlık yapmıştır. Babası Sultan I. Murad, annesi ise Gülçiçek Hatun'dur.

Uzun Hasan, Akkoyunlu hükümdarı olup, bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye'nin bir bölümünü kapsayan bir coğrafyada 1453-1478 yılları arasında hüküm sürmüştür. Akkoyunluların en güçlü hükümdarı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Akkoyunlular</span> Doğu Anadolu’nun Türkmen kabilesi ve Müslüman hanedanı

Akkoyunlular veya Bayındırlılar, 14. yüzyılda Oğuz Türkleri'nden Bayandurlu Hanedanı'nın kurmuş olduğu bir devletti. Horasan'dan Fırat'a ve Kafkas Dağları'ndan Umman Denizi'ne kadar uzanan topraklarda egemen olmuşlardır. Akkoyunlular, Azerbaycan halkının oluşumunda önemli bir rol oynamasının yanı sıra Azerbaycan devletçilik tarihinde de önemli yere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Karakoyunlular</span> 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurduğu bir devlet

Karakoyunlular ya da Karakoyunlu Devleti, başkenti Tebriz olan ve 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurmuş olduğu bir devlettir.

Kadı Burhaneddin, Türk devlet adamı, alim ve Azerbaycan edebiyatı ve Divan edebiyatı şairi.

<span class="mw-page-title-main">Kemah</span> Erzincanın bir ilçesi

Kemah, Erzincan ilinin ilçesidir.

Kutluşahlar veya Şadgeldiler 1340 yılında Amasya'da kurulmuş bir Anadolu Türkmen beyliğidir. Bir dönem Tokat'a da egemen olmuşlardır. Adını kurucusu Kutlu Şâh adlı ilk beyden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kara Yusuf</span> 1388-1420 yılları arasında Karakoyunlu Devletinin hükümdarı

Kara Yusuf, 1388-1420 yılları arasında Karakoyunlu Devleti'nin hükümdarıdır.

Kara Mehmed, Karakoyunlu Devleti hükümdarı (1380-1389). Tam adı Nasırüddin Kara Mehmed Bey Durmuş'tur.

<span class="mw-page-title-main">Kara İskender</span>

Kara İskender, 1420-1437 yılları arasında Karakoyunlu hükümdarıdır.

Kırkdilim Muharebesi, Osmanlılarla Sivas Hükümdarı Kadı Burhaneddin kuvvetleri arasında yapılmıştır (1392).

<span class="mw-page-title-main">Erzincan Beyliği</span> Türk beyliği

Erzincan Beyliği, Erzincan Emirliği veya Mutahharten Beyliği, 14. yüzyılın sonları ile 15. yüzyılın başlarında hüküm süren Anadolu Türk Beyliklerinden biri.

Kara Yülük Osman Bey, Akkoyunlu devletinin kurucusu ve ilk hükümdarı.

Pir Budak, 1411-1418 yılları arasında babası Kara Yusuf ile birlikte Karakoyunlu Devleti'nin ortak hükümdarıdır.

I. Damad Alâeddin Ali Bey Karamanoğulları Beyliği hükümdarıdır. Diğer çoğu Karamanoğulları beyleri gibi Ali Bey de yükselen Osmanlı İmparatorluğu'nun rakibiydi ve iki beylik birbirlerine karşı sürekli savaşlar yaptılar.

Kara Yülük Osman oğlu Celaleddin Ali veya Ali Bey, Türkmen Akkoyunluların 1435'ten 1438'e kadar hüküm süren altıncı beyiydi.

Fahreddin Kutlu Bey, 1362-1389 yılları arasında hüküm süren ikinci Akkoyunlu beyiydi. Tam adı Hacı Fahreddin Kutlug ibn Tur Ali-bey'dir.

Ahmed Bey Bayındır, Akkoyunluların üçüncü beyiydi (1389-1403).

Kılıç Arslan Bayındır, Kara Yülük Osman Bey'in kardeşi Ahmet Bey'in oğludur.